wszystko co macie przydatnego dla użytkowników Astra F: pliki, manuale, instrukcjie, przewodniki itp.
OPEL ASTRA I
ASTRA CLASSIC
Sam naprawiam samochód
dr inż. Hans-Rudiger Etzold
OPEL ASTRA I
ASTRA CLASSIC
od września 1991
Z języka niemieckiego tłumaczył
Krzysztof Trzeciak
Wydanie drugie uzupełnione
WARSZAWA
WYDAWNICTWA
KOMUNIKACJI I ŁĄCZNOŚCI
Spis treści
Do Czytelnika
...........................................................
10
.....................................................................
11
Charakterystyka techniczna .................................
Wymontowanie i zamontowanie silnika ...................
11
14
Głowica i układ rozrządu........................................
19
SILNIK
Wymontowanie i zamontowanie paska zębatego (silniki
8-zaworowe oprócz 1,7 TD) …………………..… 19
Wymontowanie i zamontowanie paska zębatego
(silniki 16-zaworowe 1,8 i 2,0) .........................
22
Wymontowanie i zamontowanie paska zębatego
(silnik 1,7 TD) .........................................................
24
Sprawdzanie i regulacja naciągu paska zębatego
(silniki 1,8; 2,0; 1,7 D do VIII 1992) .....................
26
Ustawianie napinacza paska zębatego
(silniki 8-zaworowe 1,4 i 1,6; 1,7 D; 1,8; 2,0
od IX 1992) ............................................................
29
Wymontowanie i zamontowanie paska zębatego
(silniki 16-zaworowe 1,4 i 1,6) ..............................
31
Wymontowanie i zamontowanie głowicy
{silniki 16-zaworowe 1,4 i 1,6) ..............................
33
Wymontowanie i zamontowanie pompy podciśnienia
(silniki 1,7D i 1,7TD)..............................................
38
Wymontowanie i zamontowanie głowicy
(silniki 8-zaworowe) ..........................................
39
Wymontowanie i zamontowanie głowicy
(silniki 16-zaworowe 1,8 i 2,0) ..............................
47
Sprawdzanie płaskości głowicy i kadłuba...............
51
Wymiana obudowy głowicy, wymontowanie
i zamontowanie wałka rozrządu (silniki 8-zaworo
we oprócz 1,7 TD) .............................................
52
Wymontowanie i zamontowanie wałków rozrządu
(silniki 16-zaworowe) .............................................
54
Sprawdzenie i regulacja ustawienia rozrządu
(silniki 1,7 D) .....................................................
56
Czyszczenie sitka w pokrywie obudowy wałka
rozrządu ...............................................................
56
Złomowanie zaworu wylotowego
(silnik 2,0/150 KM)
.........................................
57
Wymontowanie i zamontowanie zaworów
(silniki 8-zaworowe oprócz 1,7 TD) .....................
57
Wymiana uszczelniaczy zaworów
(wszystkie silniki oprócz 1,7 TD) ......................
Szlifowanie zaworów (silniki benzynowe)................
Docieranie zaworu
................................................
Sprawdzanie luzów zaworów w prowadnicach
(silniki 8-zaworowe oprócz 1,7 TD) ......................
Sprawdzanie ciśnienia sprężania
.....................
Wymiana i naciąg pasków klinowych
59
60
61
61
62
.............
63
Wymiana i regulacja naciągu pasków klinowych
alternatora, pompy wspomagania i sprężarki .
Wymiana i regulacja naciągu paska wieloklinowego
63
65
Typowe niesprawności silnika
........................
67
Układ smarowania ....................................................
68
Wiadomości wstępne .................................................
Obieg oleju w silniku .............................................
Pomiar temperatury oleju
....................................
Sprawdzanie ciśnienia oleju .................................
Wymontowanie i zamontowanie miski olejowej .
Wymontowanie i zamontowanie pompy oleju
(wszystkie silniki oprócz 1,7 TD) ......................
Wymontowanie i zamontowanie zaworu
nadciśnieniowego
..............................................
Typowe niesprawności układu smarowania . . .
68
70
71
71
72
Układ chłodzenia
................................................
76
Wiadomości wstępne .................................................
Opróżnianie i napełnianie układu chłodzenia . . .
Wymontowanie i zamontowanie termostatu . . .
Sprawdzanie termostatu
......................................
Sprawdzanie układu chłodzenia...............................
Wymontowanie i zamontowanie chłodnicy . . . .
Wymontowanie i zamontowanie pompy
cieczy chłodzącej....................................................
Wymontowanie i zamontowanie wentylatora
chłodnicy
............................................................
Ciecz chłodząca .........................................................
Typowe niesprawności układu chłodzenia . . . .
76
77
78
81
81
81
74
75
76
82
85
86
86
OPEL ASTRA
Układ zapłonowy
...............................................
87
Zasada działania elektronicznego układu
zapłonowego ......................................................
Zasady bezpiecznej pracy z elektronicznym
układem zapłonowym ......................................
Sprawdzanie cewki zapłonowej ..........................
Sprawdzanie przewodów zapłonowych ..............
Wymontowanie i zamontowanie rozdzielacza
zapłonu ................................................................
Sprawdzanie i regulacja wyprzedzenia zapłonu .
Wymontowanie i zamontowanie czujnika spalania
stukowego (silniki 16-zaworowe oraz X16SZ
i X16SZR) ..............................................................
Dostosowanie zapłonu do liczby oktanowej paliwa
świece zapłonowe do silników Astry ..................
Typowe niesprawności układu zapłonowego . . .
93
93
94
95
87
88
88
90
90
91
Sprawdzanie szczelności układu wylotowego . .
Katalizator ................................................................
Obwód recyrkulacji spalin ....................................
Obwód nadmuchu dodatkowego powietrza . . . .
Wymontowanie i zamontowanie pompy powietrza
dodatkowego (silniki X16XEL, X18XE, X20XEV)
133
133
134
142
Obwody doprowadzenia paliwa i powietrza . .
96
SKRZYNKA PRZEKŁADNIOWA
96
96
97
98
99
Wymontowanie i zamontowanie skrzynki
przekładniowej
...................................................
Automatyczna skrzynka przekładniowa ..................
Regulacja mechanizmu zmiany biegów ..................
Możliwe przyczyny utrudnionego przełączania
biegów .....................................................................
Układ wtrysku benzyny ..........................................
101
Wiadomości wstępne .............................................
Zasady bezpiecznej obsługi układu wtryskowego
Zasada działania układu Motronic ...........................
Zasada działania układu Multec ..............................
Wywoływanie kodów usterek
.............................
Sprawdzanie prędkości obrotowej i stężenia CO
na biegu jałowym ...................................................
Wymontowanie i zamontowanie linki pedału
przyspieszenia ...................................................
Sprawdzanie czujnika temperatury cieczy
chłodzącej ...............................................................
Wymontowanie i zamontowanie czujnika położenia
wałka rozrządu (silnik 2,0 16V od IX 1992) . .
Wymontowanie i zamontowanie sondy lambda .
Typowe niesprawności układu wtrysku benzyny .
101
101
102
104
107
Układ wtryskowy silnika wysokoprężnego
..
116
Zasada działania silnika wysokoprężnego . . . .
Zasada działania turbosprężarki ..............................
Sprawdzanie układu podgrzewania silnika . . . .
Sprawdzanie świec żarowych ..............................
Odpowietrzanie obwodu zasilania paliwem . . . .
Sprawdzanie i regulacja biegu jałowego ...........
Wymontowanie i zamontowanie wtryskiwaczy . .
Sprawdzanie i regulacja początku tłoczenia pompy
116
116
117
117
118
119
120
........................................................
121
Jazda zimą
...........................................................
Typowe niesprawności układu wtryskowego silnika
wysokoprężnego
...............................................
125
125
Układ wylotowy
...................................................
127
Wiadomości wstępne .............................................
Wymontowanie i zamontowanie układu wylotowego
Wymiana uszczelki w złączu przegubowym . . .
127
127
129
wtryskowej
110
111
112
113
113
114
132
SPRZĘGŁO ............................................................
Wiadomości wstępne .................................................
Wymontowanie i zamontowanie sprzęgła ...............
Wymontowanie i zamontowanie łożyska
wyciskowego
......................................................
Wymiana linki sprzęgła .............................................
Regulacja pedału sprzęgła .......................................
Typowe niesprawności sprzęgła ..............................
Wiadomości wstępne .............................................
Zalecenia zachowania czystości...............................
Sprawdzanie pompy paliwa i jej przekaźnika
(silniki benzynowe) ..............................................
Wymontowanie i zamontowanie pompy paliwa
(silniki benzynowe) .............................................
Wymiana czujnika poziomu paliwa .....................
Wymontowanie i zamontowanie filtra powietrza .
96
130
130
131
131
.......................
ZAWIESZENIE PRZEDNIE 1 PÓŁOSIE
NAPĘDOWE
........................................................
138
139
140
141
142
145
146
147
148
Wiadomości wstępne .............................................
Wymontowanie i zamontowanie kolumny
zawieszenia .........................................................
Rozkładanie i składanie kolumny zawieszenia . .
Sprawdzanie amortyzatora ........................................
Wymontowanie i zamontowanie półosi napędowej
Wymiana przegubu półosi lub osłony gumowej .
Wymontowanie i zamontowanie łożyska koła . .
Wymontowanie i zamontowanie ramy
pomocniczej zawieszenia ..................................
148
149
151
152
153
156
158
ZAWIESZENIE TYLNE
159
.......................................
161
Wiadomości wstępne .................................................
Wymontowanie i zamontowanie amortyzatora . .
Wymontowanie i zamontowanie sprężyny
zawieszenia ..........................................................
Wymontowanie i zamontowanie zespołu piasty koła
Wymontowanie i zamontowanie stabilizatora . . .
Wymontowanie i zamontowanie stabilizatora
dodatkowego (wersja GSI 150 KM) .....................
161
162
UKŁAD KIEROWNICZY
.......................................
168
Wiadomości wstępne .................................................
Wymontowanie i zamontowanie zbiornika
wyrównawczego układu wspomagania ...............
Wymontowanie i zamontowanie koła kierownicy .
Wymontowanie i zamontowanie drążka
kierowniczego .........................................................
Wymontowanie i zamontowanie przegubu kulowego
drążka kierowniczego ................................................
Wymontowanie i zamontowanie pompy
wspomagania .......................................................
Odpowietrzanie układu wspomagania .....................
168
164
164
166
166
168
169
172
172
173
175
SPIS TREŚCI
USTAWIENIE KÓŁ ...................................................
176
Wiadomości wstępne ............................................
Ustawianie zbieżności kół ....................................
176
177
UKŁAD HAMULCOWY
.......................................
179
Wiadomości wstępne .............................................
Wymiana wkładek ciernych hamulców przednich
Wymiana wkładek ciernych hamulców tylnych . .
Sprawdzanie grubości tarczy hamulca ...............
Wymontowanie i zamontowanie tarczy
hamulca przedniego ...........................................
Wymontowanie i zamontowanie tarczy
hamulca tylnego ................................................
Wymontowanie i zamontowanie zacisku hamulca
Wymontowanie i zamontowanie bębna
hamulca tylnego ................................................
Wymiana szczęk hamulca .......................................
Wymiana okładzin szczęk hamulca ........................
Wymontowanie i zamontowanie cylinderka hamulca
Płyn hamulcowy .........................................................
Odpowietrzanie układu hamulcowego .....................
Wymiana przewodu hamulcowego ......................
Sprawdzanie urządzenia wspomagającego . . . .
Korektor siły hamowania (limuzyny do 90 KM) . .
Korektor siły hamowania (limuzyny od 90 KM
i wszystkie kombi)
............................................
Wymontowanie i zamontowanie włącznika
świateł hamowania ................................................
Wymontowanie i zamontowanie dźwigni hamulca
awaryjnego ..........................................................
Wymontowanie i zamontowanie linki hamulca
awaryjnego .........................................................
Wymontowanie i zamontowanie szczęk hamulca
awaryjnego .........................................................
Regulacja hamulca awaryjnego ............................
Urządzenie ABS ...................................................
Typowe niesprawności układu hamulcowego . .
179
180
182
185
KOŁA I OGUMIENIE
.............................................
209
Wiadomości wstępne .............................................
Oznaczenie obręczy i opon
................................
Wymiary obręczy i opon .......................................
Wymiana kół ...............................................................
Docieranie opon .........................................................
Przechowywanie opon
.........................................
Wyrównoważanie kół ................................................
Łańcuchy przeciwślizgowe ....................................
Nieprawidłowe zużycie opon ....................................
Usuwanie drgań kół przednich .................................
Przyczyny przyspieszonego zużycia opon . . . .
209
210
210
211
212
212
212
212
212
213
215
NADWOZIE
............................................................
216
Wiadomości wstępne ................................................
Wymontowanie i zamontowanie zderzaka przedniego
Wymontowanie i zamontowanie kraty wlotu
powietrza ............................................................
Wymontowanie i zamontowanie osłony wnęki koła
Wymontowanie i zamontowanie pokrywy podokiennej
Wymontowanie i zamontowanie pokrywy
przedziału silnika ................................................
216
216
186
187
188
189
190
192
193
194
194
195
196
197
197
199
199
200
201
202
204
206
217
218
218
218
Wymontowanie i zamontowanie zawiasów pokrywy
przedziału silnika ................................................
Wymontowanie i zamontowanie błotnika przedniego
Wymontowanie i zamontowanie listwy ochronnej
Wymontowanie i zamontowanie pokrycia drzwi .
Wymontowanie i zamontowanie szyby drzwi
przednich .............................................................
Wymontowanie i zamontowanie szyby drzwi tylnych
Wymontowanie i zamontowanie mechanizmu
podnoszenia szyby ................................................
Wymontowanie i zamontowanie klamki drzwi . .
Wymontowanie i zamontowanie bębenka zamka
drzwi przednich ...................................................
Wymontowanie i zamontowanie zamka drzwi . .
Zabezpieczenie zamków i uszczelek na zimę . .
Wymontowanie i zamontowanie szkła lusterka . .
Wymontowanie i zamontowanie lusterka
zewnętrznego ..........................................................
Wymontowanie i zamontowanie siłownika lusterka
Wymontowanie i zamontowanie zderzaka tylnego
Wymontowanie i zamontowanie spoilera tylnego
Wymontowanie i zamontowanie drzwi
tyłu nadwozia .......................................................
Wymontowanie i zamontowanie zamka drzwi
tyłu nadwozia .......................................................
Wymontowanie i zamontowanie pokrywy bagażnika
nadwozia sedan
................................................
Naprawa bębenka zamka drzwi tyłu nadwozia . .
Wymontowanie i zamontowanie klamki drzwi
tyłu nadwozia .......................................................
Wymontowanie i zamontowanie uchwytu drzwi
tyłu nadwozia kombi ..........................................
Wymontowanie i zamontowanie listwy ozdobnej
tylnej (samochody od IX 1994) ........................
Mechaniczny napinacz pasów bezpieczeństwa .
Wymontowanie i zamontowanie fotela przedniego
Wymontowanie i zamontowanie siedzenia tylnego
Wymontowanie i zamontowanie konsoli środkowej
Wymontowanie i zamontowanie prawej przedniej
nakładki progu
...................................................
Wymontowanie i zamontowanie pokrycia ściany
220
221
222
222
224
225
226
227
227
228
229
229
229
230
231
231
232
233
234
234
235
236
236
236
237
238
239
239
czołowej ..............................................................
Wy monto wanie i za monto wanie zamka scho wka
Wymontowanie i zamontowanie lusterka
wewnętrznego
.............................................
Wymontowanie i zamontowanie podsufitki . . . .
Regulacja mechanizmu otwierania dachu . . . .
Regulacja cięgła otwierania dachu ...................
240
240
OGRZEWANIE I PRZEWIETRZANIE
.............
245
Wiadomości wstępne .............................................
Wymontowanie i zamontowanie filtra pyłków . . .
Wymontowanie i zamontowanie wyłącznika
recyrkulacji powietrza .......................................
Wymontowanie i zamontowanie wyłącznika
dmuchawy ...............................................................
Wymontowanie i zamontowanie zespołu sterowania
ogrzewania i przewietrzania .................................
Wymontowanie i zamontowanie dysz nawiewu .
Wymontowanie i zamontowanie cięgien sterowania
Wmontowanie i zamontowanie dmuchawy . . . .
245
246
241
242
242
244
246
247
247
248
249
251
3
OPEL ASTRA
Wymontowanie i zamontowanie rezystora
dmuchawy .......................................................
Typowe niesprawności układu ogrzewania
i przewietrzania................................................
252
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE........................
Zamontowanie dodatkowych odbiorników . . . .
Wykrywanie usterek w instalacji elektrycznej . . .
Sprawdzanie wyłączników ................................
Sprawdzanie przekaźników .............................
Sprawdzanie silnika wycieraczki ..........................
Sprawdzanie kierunkowskazów ........................
Sprawdzanie świateł hamowania .....................
Sprawdzanie ogrzewania szyby tylnej ..............
253
253
254
255
256
257
257
258
258
Bezpieczniki i przekaźniki .............................
Wymiana bezpieczników.....................................
Wykaz bezpieczników .....................................
Rozmieszczenie przekaźników i urządzeń
sterujących ...................................................
253
258
259
Centralna blokada drzwi ................................
Wymontowanie i zamontowanie siłownika centralnej
blokady drzwi ................................................
Ustawianie siłownika centralnej blokady drzwi . .
263
Blokada odjazdu i autoalarm ........................
Blokada odjazdu montowana do około XII 1994 .
Blokada odjazdu montowana od około IX 1994 .
Autoalarm ........................................................
264
264
264
266
Korektor ustawienia reflektorów ...................
Wymontowanie i zamontowanie siłownika korektora
Wymontowanie i zamontowanie pokrętła korektora
266
266
268
Sygnał dźwiękowy.............................................
268
Akumulator .....................................................
Wymontowanie i zamontowanie akumulatora . .
Akumulator bezobsługowy ................................
Ładowanie akumulatora ..................................
Usuwanie samoczynnego rozładowywania się
akumulatora ....................................................
Obsługa akumulatora..........................................
Sprawdzanie akumulatora ...............................
Typowe niesprawności akumulatora ...............
268
268
269
270
Alternator .......................................................
Wskazówki prawidłowej obsługi alternatora . . .
Sprawdzanie napięcia alternatora........................
Wymontowanie i zamontowanie alternatora . . .
Wymiana szczotek i regulatora napięcia.............
Typowe niesprawności alternatora ...................
273
274
274
275
276
277
Rozrusznik .....................................................
Wymontowanie i zamontowanie rozrusznika . . .
Typowe niesprawności rozrusznika ...................
Oświetlenie i sygnalizacja .............................
Wymiana żarówek ..........................................
Wymontowanie i zamontowanie reflektora . . . .
251
261
263
264
Ustawianie świateł .........................................
Wymontowanie i zamontowanie kierunkowskazów
Wymontowanie i zamontowanie reflektora
przeciwmgłowego .........................................
Zamontowanie reflektorów przeciwmgłowych jako
wyposażenia dodatkowego ...........................
Wymontowanie i zamontowanie lampy tylnej . . .
286
287
Wskaźniki, wyłączniki i radioodbiornik . . . .
Wymontowanie i zamontowanie zestawu
wskaźników ...................................................
Wymontowanie i zamontowanie wskaźników . . .
Wymontowanie i zamontowanie lampek
kontrolnych ...................................................
Wymontowanie i zamontowanie wyłącznika
pod kierownicą ..............................................
Wymontowanie i zamontowanie wyłącznika
w tablicy rozdzielczej ........................................
Wymontowanie i zamontowanie wyłącznika świateł
Wymontowanie i zamontowanie wyłącznika
świateł awaryjnych ........................................
Wymontowanie i zamontowanie radioodbiornika .
Kodowanie radioodbiornika .............................
Zamontowanie radioodbiornika jako wyposażenia
dodatkowego .................................................
Wymontowanie i zamontowanie głośnika .............
Zamontowanie anteny jako wyposażenia
dodatkowego ................................................
288
287
288
288
288
290
291
292
292
293
293
294
295
295
296
298
Wycieraczki ........................................................
Wymiana gumowego pióra wycieraka...................
Sprawdzanie i wymiana pompki spryskiwacza . .
Wymontowanie i zamontowanie ramienia wycieraka
Wymontowanie i zamontowanie mechanizmu
" wycieraczki ....................................................
Wymontowanie i zamontowanie silnika wycieraczki
przedniej ......................................................
Wymontowanie i zamontowanie silnika
wycieraczki tylnej ...........................................
Typowe niesprawności wycieraczki ...................
299
299
300
300
Schematy instalacji elektrycznej ....................
Posługiwanie się schematami elektrycznymi . . .
Objaśnienia skrótów użytych na schematach . .
Objaśnienie oznaczeń użytych na schematach .
Wykaz ważniejszych zespołów wyposażenia
elektrycznego ................................................
303
303
305
305
308
308
308
310
310
277
278
280
ZABIEGI KONSERWACYJNE I POMOCNICZE .
Mycie samochodu................................................
Pielęgnacja lakieru ..........................................
Konserwacja podwozia ........................................
Pielęgnacja tapicerki ........................................
Uruchamianie silnika za pomocą akumulatora
pomocniczego ..............................................
Uruchamianie silnika przez holowanie ..............
Podnoszenie samochodu .....................................
Narzędzia ........................................................
310
311
312
314
281
281
285
OBSŁUGA SAMOCHODU...................................
Plan obsługi .....................................................
317
317
271
271
272
272
301
301
302
303
305
SPIS TREŚCI
Czynności obsługowe
..................................
318
Silnik ...............................................................
Wymiana oleju w silniku .....................................
Kontrola wzrokowa wycieków oleju .....................
Sprawdzanie poziomu oleju w silniku ..................
Sprawdzanie poziomu cieczy chłodzącej.............
Sprawdzanie temperatury zamarzania cieczy
chłodzącej .......................................................
Wzrokowa kontrola szczelności układu chłodzenia
Wymiana świec zapłonowych i sprawdzenie
złączy elektrycznych .....................................
Wymiana wkładu filtra powietrza ......................
Usuwanie wody z filtra i wymiana filtra paliwa
(silniki wysokoprężne) ..................................
Wymiana filtra paliwa (silniki benzynowe) . . . .
Sprawdzanie i regulacja luzów zaworów
(tylko silnik 1,7 TD) ..........................................
Sprawdzanie, naciąganie oraz wymiana pasków
klinowego i zębatego........................................
Kontrola wzrokowa układu wylotowego ................
Sprawdzanie obwodu recyrkulacji spalin..............
318
319
321
321
321
322
322
323
324
324
325
326
326
327
327
Skrzynka przekładniowa i półosie napędowe . . .
327
Kontrola wzrokowa szczelności ..........................
Sprawdzanie poziomu oleju w skrzynce
przekładniowej .............................................
327
327
Sprawdzanie osłon gumowych półosi
napędowych .................................................
Sprawdzanie poziomu oleju w automatycznej
skrzynce przekładniowej...................................
Hamulce, opony i koła ......................................
Sprawdzanie poziomu płynu hamulcowego
i lampki kontrolnej ...........................................
Sprawdzanie grubości okładzin ciernych ..............
Ocena wzrokowa przewodów hamulcowych . . .
Wymiana płynu hamulcowego..............................
Sprawdzanie ciśnienia powietrza w oponach , . .
Sprawdzanie bieżnika opon ..............................
Sprawdzanie zaworu powietrza .........................
Układ kierowniczy ................................................
Sprawdzanie gumowych osłon przegubów
kulowych ......................................................
Sprawdzanie poziomu oleju w układzie
wspomagania .................................................
Sprawdzanie luzu koła kierownicy........................
Wyposażenie elektryczne ................................
Nadwozie i wyposażenie wnętrza ........................
Sprawdzanie powłoki lakierowej i zabezpieczenia
podwozia .....................................................
Smarowanie zamków...........................................
Sprawdzanie pasów bezpieczeństwa...................
328
328
329
329
330
331
331
332
332
332
333
333
333
333
334
334
334
334
334
Do Czytelnika
Ponieważ samochód jest coraz bardziej skomplikowany pod względem technicznym i wymaga większego nakładu pracy, z roku na rok
coraz więcej użytkowników samochodów sięga
po ten poradnik. Rozwiązania techniczne w samochodzie są bardziej skomplikowane i nie
można już poradzić sobie bez specjalnych
instrukcji.
Amator powinien zdawać sobie sprawę z tego,
że korzystając z poradnika nie można stać
się od razu mechanikiem samochodowym.
Należy wykonywać tylko prace nie przerastające własnych możliwości. Dotyczy to
szczególnie prac mających wpływ na bezpieczeństwo ruchu. Dzięki dokładnemu opisowi czynności i niezbędnym ostrzeżeniom,
amator wykonujący naprawy otrzymuje praktyczne wskazówki dotyczące bezpieczeństwa jazdy. Otrzymuje również informację, że
w razie wątpliwości powinien zlecić pracę
fachowcom.
W książce są podane momenty dokręcania
większości połączeń gwintowych. Jeżeli wartość momentu została podana drukiem tłustym, oznacza to, że dokręcenie połączenia
wymaga użycia klucza dynamometrycznego,
np. śruby głowicy, nakrętki czopów piasty.
W miarę możliwości powinno się jednak każdą śrubę lub nakrętkę dokręcać kluczem
dynamometrycznym. Do wielu z nich niezbędne są nowe klucze do łbów lub gniazd
typu Torx.
Każdy mechanik amator, który sam obsługuje
i naprawia swój samochód, powinien pamiętać,
że fachowiec ma duże doświadczenie i przez
dokształcanie dysponuje wiedzą o najnowszym
stanie techniki. Należy, więc regularnie odwiedzać stacje obsługi w celu prowadzenia
nadzoru nad utrzymaniem niezawodności eksploatacyjnej i dla zachowania bezpieczeństwa
jazdy własnym samochodem.
Oczywiście nie można w takiej książce opisać
wszystkich aktualnych zagadnień technicznych. Jednak mam nadzieję, że dokonany
wybór porad naprawczych, konserwacyjnych
i obsługowych w większości przypadków pomoże rozwiązać występujące problemy.
Hans-Rudiger Etzold
Silnik
CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA
Samochody Opel Astra są wyposażone w silniki o różnej konstrukcji: silnik typu OHC
z jednym wałkiem rozrządu lub silnik typu
DOHC z dwoma wałkami rozrządu i czterema
zaworami na cylinder. Silnik jest chłodzony
cieczą i ustawiony poprzecznie do kierunku
jazdy.
Cylindry są wykonane bezpośrednio w
żeliwnym kadłubie. W przypadku zużycia lub
porysowania gładzi można cylindry szlifować
na wymiar naprawczy i zamontować tłoki nadwymiarowe. W silniku wysokoprężnym 1,7
wolnossącym (57 i 60 KM) można montować
suche tuleje cylindrów, co umożliwia stosowanie tych samych tłoków lub nowych
nominalnych. W dolnej części kadłuba
znajduje się wał korbowy podparty na pięciu
łożyskach. Obracające się na panewkach
korbowody łączą wał korbowy z tłokami. Spód
silnika stanowi miska olejowa, w której zbiera
się olej potrzebny do smarowania i
chłodzenia. Od góry do kadłuba jest
przykręcona głowica odlana ze stopu
lekkiego, mająca wciśnięte gniazda zaworów i
stalowe prowadnice. Użyty na głowicę stop
aluminium odznacza się lepszą niż żeliwo
zdolnością odprowadzania ciepła i niższym
ciężarem właściwym. W konstrukcji komory
spalania zastosowano tzw. poprzeczny
przepływ gazów. Oznacza to, że z jednej strony
głowicy napływa świeża mieszanka paliwowo-powietrzna,
natomiast
spaliny
są
wypychane na przeciwległą stronę głowicy.
Poprzeczny przepływ zapewnia szybszą
wymianę gazów.
W głowicy znajduje się jeden lub dwa wałki
rozrządu. Wałek rozrządu jest napędzany
wałem korbowym poprzez pasek zębaty.
Silnik typu OHC (OHC = Over head camshaft): wałek rozrządu znajduje się w
głowicy i uruchamia pionowo ustawione
zawory
poprzez
dźwignie
zaworów.
Hydrauliczne
kompensatory
luzów
samoczynnie kasują jakikolwiek luz między
dźwigniami a trzonkami zaworów. Tylko w
silniku wysokoprężnym 60 kW / 82 KM
zastosowano
tradycyjne
popychacze
zaworów. W silnikach tych na-leży w ramach
przeglądów okresowych sprawdzać i w razie
potrzeby regulować luz za-worów.
Silnik typu DOHC (Double over head camshaft): silnik szesnastozaworowy ma dwa wałki
rozrządu w głowicy, z których jeden steruje
zaworami dolotowymi, a drugi zaworami
wylotowymi. Oba wałki są napędzane
wspólnym paskiem zębatym. Krzywki wałków
wywierają naciski na skośnie ustawione
zawory poprzez popychacze hydrauliczne.
Smarowanie silnika zapewnia pompa oleju,
umieszczona z przodu kadłuba i napędzana
od wału korbowego. Zasysany z miski olej jest
dostarczany otworami i kanałami do łożysk
wału korbowego i wałka rozrządu oraz na
ścianki cylindrów.
Pompa cieczy chłodzącej znajduje się z przodu
w kadłubie silnika i jest napędzana paskiem
zębatym.
Przygotowaniem zdolnej do zapłonu mieszanki
paliwowo-powietrznej
zajmuje
się
bezobsługowy układ wtryskowy.
SILNIK
12
Iskra na świecach zapłonowych powstaje
w bezobsługowym, elektronicznym układzie
zapłonowym, pracującym według zaprogramowanej wcześniej charakterystyki. Nie jest już
wymagane regulowanie wyprzedzenia zapłonu
w ramach okresowej obsługi silnika. Numer
identyfikacyjny samochodu jest wybity na
podłodze, między prawymi przednimi
drzwiami a prawym fotelem (rys. T 3940) oraz
powtórzony na tabliczce znamionowej w przedziale silnika (na poprzeczce powyżej reflektora).
Oznaczenie modelu
1,4 i
1,4 i
1,4 i
1,4 i - 16V
1,6 i
1,6 Si
C14NZ
C14SE
X14NZ
X14XE
C16NZ
C16SE
Rodzaj rozrządu
OHC
OHC
OHC
DOHC
OHC
OHC
Okres produkcji
od IX 1991
do VIII 1996
od III 1992
do III 1996
od II 1994
od IV 1996
do III 1998
Liczba cylindrów
4
4
4
4
4
4
Pojemność (cm3)
1388
1388
1388
1388
1598
1598
44/60 przy
5200
60/82 przy
5600
44/60 przy
5200
66/90 przy
6000
55/75 przy
5200
74/100 przy
5800
103 przy
2800
113 przy
3400
103 przy
2800
125 przy
4000
125 przy
2800
135 przy
3400
Średnica cylindra (mm)
77,6
77,6
77,6
77,6
79,0
79,0
Skok tłoka (mm)
73,4
73,4
73,4
73,4
81,5
81,5
9,4
9,8
9,4
9,4
9,2
9,8
Multec
Multec-M
Multec
Multec-S(F)
Multec
Multec-M
95 bezoł.
95 bezoł.
95 bezoł.
95 bezoł.
95 bezoł.
95 bezoł.
Układ zapłonowy1)
EZF-h
MHSV Iub DIS
Multec
Multec-S
EZF-i
DIS
Kolejność zapłonu
1-3-4-2
1 -3-4-2
1-3-4-2
1-3-4-2
1-3-4-2
1-3-4-2
X
X
X
X
X
X
Typ silnika
Moc (kW/KM) przy prędkości
obrotowej (obr/min)
Moment (N-m) przy
prędkości obrotowej
(obr/min)
Stopień sprężania
Układ wtryskowy
Rodzaj paliwa min. LO
Katalizator
od IX 1991 od li 1993 do
VIII 1994
do VIII 1994
CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA
2) Pojemność silnika: 16-1,6 dm3.
3) Stopień sprężania: G - poniżej 8,5;
L - 8,5...9,0; N - 9,0.-9,5; S - 9,5...10,0;
X-10,0...11,5; Y - powyżej 11,5.
4) Układ zasilania: D - diesel; E - wtrysk
benzyny wielopunktowy; V-gaźnik; Z-wtrysk
benzyny jednopunktowy.
5) Wykonanie specjalne: A - Egipt; H - duża
moc lub doładowanie; J - moc dławiona; K - ze
sprężarką Comprex; L - moc obniżona;
R - moc podwyższona; T - turbo; 2 - silnik
rodziny II.
Numer fabryczny silnika i oznaczenie typu są
wybite z przodu kadłuba.
Oznaczenie typu silnika zawiera następujące
informacje:
X 16 X E
1) 2) 3) 4)
L
5)
1) Spełnienie norm czystości: C — katalizator
z sondą lambda; E — norma europejska;
X — spełnia wartości graniczne normy EG'96.
Oznaczenie modelu
13
1,8 i - 16V 1,8 i - 16V
1,8 i - 16V
1,6 i
1,6 i
1,6 i - 16V
1,8 i
X16SZ
X16SZR
X16XEL
C18NZ
C18XE
C18XEL
X18XE
Rodzaj rozrządu
OHC
OHC
DOHC
OHC
DOHC
DOHC
DOHC
Okres produkcji
od II 1994
do I 1996
od II 1996
Liczba cylindrów
4
4
4
4
4
4
4
Pojemność (cm3)
1598
1598
1598
1796
1799
1799
1799
Typ silnika
Moc (kW/KM) przy prędkości
obrotowej (obr/min)
Moment (N-m) przy
prędkości obrotowej
(obr/min)
52/71 przy
5000
Od IX 1994 od IX 1991
do VIII
1994
55/75 przy 74/100 przy 66/90 przy
5200
5400
6200
Od II 1994 od IX 1994 Od II 1996
do I 1996 do III 1998
do VIII
1994
92/125
przy 5600
85/115 przy 85/115 przy
5400
5400
128 przy
2800
128 przy
2600
150 przy
3200
145 przy
3000
168 przy
4800
168 przy
4000
170 przy
3600
Średnica cylindra (mm)
79,0
79,0
79,0
84,8
81,6
81,6
81,6
Skok tłoka (mm)
81,5
81,5
81,5
79,5
86
86
86
Stopień sprężania
10
9,6
10,5
9,2
10,8
10,8
10,8
Układ wtryskowy
Multec
Multec (F)
Multec-S
Multec
Simtec
Simtec
Simtec
95 bezoł.
95 bezoł.
95 bezoł.
95 bezoł.
95 bezoł.
95 bezoł.
95 bezoł.
Układ zapłonowy1)
DIS
Multec
DIS
EZF-i
DIS
DIS
DIS
Kolejność zapłonu
1-3-4-2
1 -3-4-2
1 -3-4-2
1-3-4-2
1 -3-4-2
1-3-4-2
1-3-4-2
X
X
X
X
X
X
X
Rodzaj paliwa min. LO
Katalizator
SILNIK
14
Oznaczenie modelu
Okres produkcji
2,0 i-16V
1,7 D
1,7 D
1,7D
X20XEV
C20XE
17YD
17DR
X17DTL
OHC
Rodzaj rozrządu
2,0 i-16V
C20NE
Typ silnika
2,0 i
DOHC
DOHC
OHC
OHC
OHC
od IX 1991
do VII 1996
od XII 1991
do VIII 1992
od IX 1991 od III 1995
do VlIl 1994 do III 1998
Liczba cylindrów
od IX 1992
od IX
do VIII
1994 do II
1994
1998
4
4
1,7 TD
TC4EE1
6)
OHC
od XII 1991
do III 1998
4
4
4
4
1998
1998
1998
1699
1699
1699
1686
Moc (kW/KM) przy
prędkości obrotowej
(obr/min)
85/115
przy
5200
100/136
przy 5600
110/150
przy 6000
42/57
przy
4600
44/60
przy
4600
50/68
przy
4500
60/82
przy
4400
Moment (N-m) przy
prędkości obrotowej
(obr/min)
170
przy
2600
188
przy
3200
196 przy
2)
4800
105
przy
2400
105
przy
2400
132
przy
2400
168
przy
2400
Średnica cylindra (mm)
86,0
86,0
86,0
82,5
82,5
82,5
79
Skok tłoka (mm)
86,0
86,0
86,0
79,5
79,5
79,5
86
Stopień sprężania
9,2
10,8
10,5
23,0
23,0
22,0
22,0
Układ wtryskowy
Motronic
M1.5
Simtec
Motronic
5)
M2.8
VE 4
VE 4
VE 4
VE 4
Rodzaj paliwa min LO
95 bezoł.
95 bezoł.
95 bezoł.
olej nap.
olej nap.
olej nap.
olej nap.
EZF-i
DIS
DIS
Diesel
Diesel
Diesel
Diesel
1-3-4-2
1-3-4-2
1 -3-4-2
1-3-4-2
1-3-4-2
1-3-4-2
1-3-4-2
X
X
X
X
X
3
Pojemność (cm )
1
Układ zapłonowy'
Kolejność zapłonu
Katalizator
3)
3)
4)
3)
4
X'
4
3)
4
X'
Objaśnienia do tablic:
1)
DIS -zapłon bezrozdzielaczowy; EZF-i -zapłon elektroniczny z czujnikiem indukcyjnym; EZF-h -zapłon elektroniczny z czujnikiem Halla;
2)
3)
MHSV -zapłon bezstykowy z rozdzielaczem zapłonu i czujnikiem położenia ZZ. Od IX 1992-196 N-m przy 4600 obr/min. VE -pompa
4)
5)
6)
wtryskowa rozdzielaczowa. Z katalizatorem utleniającym. Do VII 1992 - Motronic M2.5. Oznaczenie od IX 1995-X17DT.
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE
SILNIKA
Silnik wyjmuje się bez skrzynki przekładniowej
do góry. Przy silniku mogą pozostać kolektory
dolotowy i wylotowy, zespół wtrysku paliwa
oraz alternator. Do wyjęcia silnika jest potrzebna wciągarka lub żurawik. Nie wolno
w żadnym przypadku opuszczać zespołu napędowego do dołu za pomocą podnośnika
typu „żaba " , ponieważ może to spowodować
uszkodzenie silnika.
Kilka czynności demontażowych będzie wykonywanych od spodu samochodu, dlatego trzeba również dysponować urządzeniem do podnoszenia samochodu, np. podnośnikiem typu
„żaba " , oraz czterema podstawkami. Przed
przystąpieniem do wkładania silnika do nadwozia należy przykryć błotniki ochraniaczami.
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE SILNIKA
15
Rozmieszczenie przewodów elektrycznych,
podciśnieniowych i układu chłodzenia w przedziale silnika może być różne, zależnie od
roku budowy i wyposażenia samochodu. Trudno było więc wymienić w opisach wszystkie
spotykane warianty operacji. Dlatego zaleca
się każdy przewód przed odłączeniem
oznaczyć taśmą samoprzylepną.
Wymontowanie
• Wymontować akumulator.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie
zapisów
w
pamięciach
elektronicznych, np. kodu usterek silnika lub
kodu radio-odbiornika. Akumulator odłączać
tylko przy wyłączonym zapłonie, ponieważ
inaczej może dojść do uszkodzenia urządzenia
sterującego
wtryskiem
paliwa.
Przed
odłączeniem akumulatora powinno się
przeczytać rozdział „Wy-montowanie i
zamontowanie
radioodbiornika "
lub
„Wymontowanie i zamontowanie akumulatora " .
• Wymontować pokrywę przedziału silnika,
patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie
pokrywy przedziału silnika " .
• Odłączyć od chłodnicy dolny przewód
gumowy. Wcześniej otworzyć i przesunąć
opaskę zaciskową (patrz rys. D 5879).
Wypływającą ciecz zebrać do czystego
naczynia.
• Odłączyć od chłodnicy górny przewód
gumowy. Wcześniej otworzyć i przesunąć
opaskę zaciskową.
• Wymontować filtr powietrza, patrz rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie filtra
powietrza " .
• Wymontować przewód dolotowy powietrza
i chwyt powietrza. W tym celu wykręcić wkręty
pokazane strzałkami na rysunku O-1004, który
dotyczy silnika 1,8. Otwór wlotowy przykryć
szmatką.
• Odłączyć od silnika wszystkie przewody
elektryczne, elastyczne i cięgna, wcześniej
oznaczając je taśmą samoprzylepną. Na przykład: przewody elektryczne od alternatora i
rozrusznika, od czujnika temperatury,
czujnika ciśnienia oleju, od wtryskiwaczy,
przewód wysokiego napięcia od cewki
zapłonowej.
• Oznaczyć przewody paliwowe: zasilający
i powrotny, aby podczas montażu nie zamienić
ich miejscami. Poluzować opaski zaciskowe
i ściągnąć przewody paliwowe z korpusu ukła-
du wtryskowego. Podłożyć szmatkę, ponieważ
wycieknie paliwo.
• Odłączyć linkę pedału przyspieszenia, patrz
rozdział „Wymontowanie i zamontowanie linki
pedału przyspieszenia " .
• Wymontować pasek klinowy alternatora,
patrz rozdział „Wymiana i regulacja naciągu
pasków klinowych alternatora, pompy
wspomagania i sprężarki " .
• Silnik 1,6 dm3 wersji ze wspomaganiem
kierownicy: w silniku zastosowano pasek
wieloklinowy (podłużnie żebrowany). Odkręcić
koło pasowe od pompy wspomagania. Odkręcić pompę od kadłuba silnika i odłożyć na
bok z przyłączonymi przewodami (patrz rys.
D 0904).
• Wykręcić śruby mocujące u góry skrzynkę
przekładniową do silnika (patrz rys. B 5543).
16
SILNIK
Uwaga. Pozostawić jedną śrubę poluzowaną
jako zabezpieczenie.
• Podczepić silnik do belki poprzecznej
KM-263 (patrz rys. D 5881).
Uwaga. Jeżeli nie dysponuje się taką belką, to
można użyć odpowiedniej rury, którą ustawia
się nad silnikiem, opierając końcami na rynience błotników (podłożyć klocki drewniane). Połączyć ucha silnika z rurą odpowiednim drutem
lub linką z hakami i napiąć.
• Unieść samochód i ustawić na podstawkach.
• Wymontować przednią rurę wylotową, patrz
rozdział „Układ wylotowy " .
• Wymontować pasek klinowy układu
wspomagania kierownicy lub sprężarki,
jeżeli występują.
• Odkręcić dolne śruby wspornika pompy lub
sprężarki (patrz. rys. D 0913).
Uwaga. Pompę lub sprężarkę odłożyć na bok
lub podwiesić drutem pozostawiając podłączone przewody. Jeżeli przewody hydrauliczne
pompy wspomagania zostaną odłączone,
układ po zamontowaniu będzie wymagał odpowietrzenia. Nie wolno otwierać układu klimatyzacji, ponieważ środek chłodzący zawiera
freon, który powoduje odmrożenia skóry.
• Odkręcić pokrywę skrzynki przekładniowej.
• Silniki 1,8 oraz 2,0 dm3: wymontować koło
pasowe wału korbowego. Spuścić olej z silnika
i wymontować filtr oleju, patrz rozdział
„Obsługa samochodu " .
• Wymontować sprzęgło, patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie sprzęgła " .
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE SILNIKA
17
• Odsunąć silnik od skrzynki przekładniowej,
podważywszy łyżką monterską, aż zostanie
uwolniony koniec wałka sprzęgłowego.
• Sprawdzić, czy zostały odłączone wszystkie
przewody dochodzące z nadwozia do silnika.
• Wyjąć silnik z przedziału silnika. W samo
chodzie z paskami wieloklinowymi wyjąć
jednocześnie pompę wspomagania. W
trakcie podnoszenia silnika trzeba uważać,
aby nie uszkodzić nadwozia.
Zamontowanie
• Odkręcić od podłużnicy prawe zawieszenie
silnika (patrz rys. D 0909).
• Odkręcić od silnika wspornik zawieszenia.
• Wykręcić dolne śruby łączące skrzynkę prze
kładniową z silnikiem (patrz rys. D 0914).
• Opuścić samochód na koła.
• Podstawić pod skrzynkę przekładniową pod
nośnik przejezdny i podeprzeć ją, podkładając
klocek drewniany.
• Usunąć belkę poprzeczną KM-263.
• Podczepić do silnika linę z hakami (patrz
rys. D 5884).
• Wykręcić całkowicie górną śrubę połączenia
silnik-skrzynka przekładniowa, która stanowiła
tymczasowe zabezpieczenie.
2 — Opel Astra
• Sprawdzić stan wszystkich przewodów elas
tycznych; popękane lub porowate wymienić.
• Sprawdzić stan tarczy sprzęgła. W przy
padku zużytych okładzin ciernych wymienić
tarczę, a w przypadku dużego przebiegu wy
mienić kompletne sprzęgło. Jeżeli wyłączaniu
sprzęgła towarzyszył hałas, wymienić łożysko
wyciskowe.
• Oczyścić łożysko wyciskowe i wielowypust
wałka sprzęgłowego, a następnie elementy
te powlec cienko smarem z dwusiarczkiem
molibdenu.
• Zamontować sprzęgło, patrz rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie sprzęgła " .
• Wprowadzić silnik ostrożnie do przedziału
silnika. Podczas opuszczania silnika uważać,
aby nie uszkodzić wałka sprzęgłowego, sprzę
gła, ani nadwozia.
• Umieścić w odpowiednich otworach skrzynki
przekładniowej tuleje prowadzące kadłub si
lnika.
18
• Przykręcić śruby mocujące obudowę sprzęg
ła do silnika momentem 75 N-m.
• Podwiesić silnik do belki poprzecznej KM-263. Usunąć podnośnik.
• Unieść i podeprzeć samochód.
• Przykręcić dolne śruby łączące skrzynkę
przekładniową z silnikiem momentem: 45 N-m
(śruby M10), 75 N-m (śruby M12).
• Przykręcić wspornik zawieszenia do kadłuba
silnika momentem 60 N-m.
• Umocować do podłużnicy prawe zawiesze
nie silnika, dokręcając momentem 65 N-m.
Wcześniej gwint obu śrub oczyścić szczotką
drucianą i powlec środkiem zabezpieczającym
przed poluzowaniem Opel 15 10 177 (90
167 347).
• Przykręcić pokrywę do skrzynki przekład
niowej.
• W silnikach 1,8 i 2,0 dm3: zamontować filtr
oleju.
• Zamontować przednią rurę wydechową,
patrz rozdział „Układ wylotowy " . Przykręcić
koło pasowe wału korbowego, jeżeli zostało
poprzednio wymontowane, patrz rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie paska zębatego " .
• Przykręcić momentem 40 N-m sprężarkę
układu klimatyzacji i pompę wspomagania
układu kierowniczego, jeżeli występują w sa
mochodzie.
• Założyć i napiąć pasek klinowy, patrz roz
dział „Wymiana i regulacja naciągu pasków
klinowych alternatora, pompy wspomagania
i sprężarki " .
SILNIK
• W samochodzie z paskiem wieloklinowym
przykręcić pompę do kadłuba silnika (momen
tem 30 N-m) i koło pasowe (momentem
25 N-m) - patrz rysunek D 0904. Założyć
i napiąć pasek klinowy, patrz rozdział „Wymia
na i regulacja naciągu paska wieloklinowego " .
• Opuścić samochód na koła.
• Podłączyć zgodnie z oznaczeniami wszyst
kie przewody elektryczne, elastyczne i cięgna,
które prowadzą do silnika.
• Przewody elastyczne zabezpieczyć opas
kami. Przewody elektryczne umocować
uchwytami.
• W silnikach 1,8 i 2,0 dm3: wlać olej sil
nikowy.
• Sprawdzić poziom oleju w silniku i w skrzyn
ce przekładniowej; w razie potrzeby uzupełnić.
• Sprawdzić przydatność cieczy chłodzącej
i wlać, patrz rozdział „Obsługa samochodu " .
• Oczyścić wkład i obudowę filtra powietrza,
w razie potrzeby wymienić wkład, patrz rozdział
„Obsługa samochodu " .
• Zamontować filtr powietrza oraz przewód
dolotowy i chwyt powietrza nad zespołem
wtrysku paliwa, patrz rozdział „Wymontowanie
i zamontowanie filtra powietrza " .
• Zamontować pokrywę przedziału silnika,
patrz rozdział „Nadwozie " .
• Zamontować i podłączyć akumulator. Aku
mulator odłączać tylko przy wyłączonym za
płonie, ponieważ inaczej może dojść do
uszkodzenia urządzenia sterującego wtrys
kiem paliwa.
• Ustawić zegar.
• Zakodować radioodbiornik, patrz rozdział
„Kodowanie radioodbiornika " .
• Sprawdzić prędkość obrotową biegu jałowe
go i stężenie CO, patrz „Sprawdzanie prędko
ści obrotowej i stężenia CO na biegu jałowym " .
• Wykonać jazdę próbną. Po osiągnięciu przez
ciecz chłodzącą temperatury nagrzania prze
jechać jeszcze 5 km, aby temperatura oleju
silnikowego wzrosła do co najmniej 70°C
• Sprawdzić poziom cieczy chłodzącej oraz
szczelność wszystkich połączeń przewodów
gumowych.
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
19
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
Wymontowanie i zamontowanie paska
zębatego (silniki 8-zaworowe, oprócz
1,7 TD)
Uwaga. Szczegółowe wskazówki dotyczące
silnika wysokoprężnego 1,7 TD znajdują się
na końcu książki.
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masowy akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radio
odbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumu
latora powinno się przeczytać rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumula
tora " .
• Wymontować filtr powietrza i, jeżeli wystę
puje, przewód dolotowy powietrza.
• Wymontować pasek klinowy alternatora, po
mpy wspomagania i/lub sprężarki, patrz roz
dział „Wymiana i regulacja naciągu pasków
klinowych alternatora, pompy wspomagania
i sprężarki " .
• Silnik 1,6 dm3 wersji ze wspomaganiem
kierownicy: w tym silniku zastosowano pasek
wieloklinowy. Odkręcić koło pasowe od pompy
wspomagania. Odkręcić pompę od kadłuba
silnika i odłożyć na bok z przyłączonymi prze
wodami (patrz dolna część rysunku D 0904).
• Otworzyć klamry mocujące górną osłonę
paska zębatego. W tym celu naciskać na
koniec każdej klamry (patrz strzałka na rysunku
0-1003). Zdjąć osłonę.
• Ustawić tłok 1. cylindra w położeniu ZZ
(zwrotu zewnętrznego). Przed tą czynnością
ustawić dźwignię zmiany biegów w położenie
neutralne i zaciągnąć hamulec awaryjny. Wał
korbowy można obracać kluczem nasadowym
założonym na śrubę centralną koła pasowego.
Innym sposobem jest uniesienie boku samo
chodu, włączenie 5. biegu i obracanie ręką
koła przedniego. Wał obracać zgodnie z ru
chem wskazówek zegara, aż znak na kole
zębatym wałka rozrządu pokryje się ze zna-
kiem na osłonie (patrz górna część rysunku
C 4459)
• Silniki 1,8 i 2,0 dm3: przy prawidłowo usta
wionym kole zębatym wałka rozrządu nacięcie
na kole pasowym wału korbowego powinno
się znaleźć na wysokości znaku odniesienia
- ostrza umocowanego na pokrywie przedniej
(patrz dolna część rysunku C 4459).
• Silniki 1,4 i 1,6 dm3: znak na kole zębatym
wałka rozrządu musi się pokrywać ze znakiem
na tylnej osłonie paska zębatego (strzałka na
rysunku górnym D 5444), natomiast znak
wybity na kole zębatym wału korbowego (1)
powinien się pokryć z wcięciem na silniku (2).
Tłok 1. cylindra jest wtedy w położeniu ZZ.
Uwaga. Nie obracać wałka rozrządu chwytając
za śrubę mocującą, ponieważ grozi to przecią
żeniem paska zębatego.
20
SILNIK
• Silniki 1,4 i 1,6 dm3: rolkę napinacza prze
sunąć na bok zgodnie z ruchem wskazówek
zegara, aż otwory w rolce i w osłonie paska
znajdą się w osi. Przez otwory przełożyć
trzpień (wiertło) o średnicy 3 mm (patrz rys.
D 0896). W tym położeniu napinacz paska jest
unieruchomiony.
• Silniki 1,7 D i 1,7 TD oraz 1,8 i 2,0 do VIII
1992: poluzować śruby mocujące pompę cie
czy chłodzącej (strzałki na rysunku P 0510).
Tak obrócić pompę cieczy chłodzącej, aby
nastąpiło poluzowanie paska zębatego. Pompa
jest zaopatrzona w szesciokąt, za który należy
chwytać w celu obrócenia. Z uwagi na szczup
łość miejsca zaleca się obracanie szesciokąta
kluczem specjalnym firmy Opel: KM-421A dla
silników 1,4 i 1,6 dm3, KM-637 dla silników 1,8
i 2,0 dm 3 . Jeżeli nie dysponuje się takim
kluczem, to można stosować klucz płaski:
42,5 mm zamiast KM-421A lub 47 mm zamiast
KM-637. Przedtem trzeba wymontować alter
nator.
• Silniki wysokoprężne 1,8 i 2,0 od IX 1992
oraz silnik C16NZ: odciągnąć rolkę na bok
i zdjąć pasek, patrz także rozdział „Ustawianie
napinacza paska zębatego " .
• Zdjąć pasek zębaty z koła zębatego wałka
rozrządu.
Uwaga. Po zdjęciu paska nie zmieniać położenia wału korbowego i wałka rozrządu.
• Wymontować koło pasowe wału korbowego.
W tym celu włączyć 5. bieg i poprosić drugą
osobę o wciśnięcie pedału hamulca. W ten
sposób wał korbowy zostaje unieruchomiony
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
i można poluzować śruby(-ę) mocującą. Wykręcić śruby(-ę) i zdjąć koło pasowe (rysunek
D-0929 A - silniki 1,4 i 1,6 dm3; rysunek B
- silniki 1,8 i 2,0 dm3).
Zamontowanie
Uwaga. Przed zamontowaniem sprawdzić, czy
pokrywają się znaki ustawcze rozrządu u góry
i u dołu silnika. Na czas kontroli przystawić do
wału koło pasowe.
• Założyć pasek zębaty na koła zębate, nie
powodując ich obrócenia.
• Silniki 1,7 D i 1,7 TD; 1,8 i 2,0 od IX 1992
oraz 1,4 i 1,6 (wszystkie z napinaczem
automatycznym): ustawić wstępnie rolkę napinacza, patrz rozdział „Ustawianie napinacza
paska zębatego " .
• Silniki 1,7 D i 1,7 TD oraz 1,8 i 2,0 do VII
1992: napiąć pasek zębaty, patrz rozdział
„Sprawdzanie i regulowanie naciągu paska
zębatego " .
• Nasadzić na wał korbowy koło pasowe
i przykręcić je. W przypadku silników 1,8/2,0
cztery śruby dokręcić momentem 25 N-m.
W przypadku silników 1,4/1,6 śrubę centralną
(o długości gwintu 23 mm) dokręcić momentem
55 N-m. Jeżeli śruba ma gwint M10 x 30 mm,
to śrubę trzeba wymienić i dokręcać momen
tem 55 N-m, a następnie jeszcze o kąt 45...60°.
śruby M12 dokręca się momentem 90 N-m
oraz dodatkowo o kąt 45...60°. Na czas dokrę
cania włączyć 5. bieg i poprosić drugą osobę
o wciśnięcie pedału hamulca. Aby zachować
kąt 45...60°, dobrze jest wyciąć z tekturki taki
kąt. Przystawić klucz nasadowy do śruby i obrócić jego rączkę zgodnie z szablonem.
• Przykręcić śruby pompy cieczy chłodzącej.
• Obrócić wał korbowy o 360°, chwyciwszy
kluczem nasadowym za łeb śruby centralnej
lub ręką za koło przednie. Jeszcze raz spraw
dzić naciąg paska zębatego.
• Dokręcić śruby pompy cieczy chłodzącej:
momentem 8 N-m (silniki 1,4/1,6 oprócz
16LZ2) lub 25 N-m (silniki 1,8/2,0 i 16LZ2).
• Założyć przednią osłonę paska zębatego
i zapiąć klamry.
• W samochodzie z paskiem wieloklinowym
przykręcić pompę wspomagania do silnika
momentem 30 N-m oraz koło pasowe momen-
21
tem 25 N-m. Zamontować pasek wieloklinowy
i naciągnąć, patrz rozdział „Wymiana i regulacja naciągu paska wieloklinowego " .
• Zamontować pasek klinowy i naciągnąć,
patrz rozdział „Wymiana i regulacja naciągu
pasków klinowych alternatora, pompy wspo
magania i sprężarki " .
• Zamontować filtr powietrza i, jeżeli występu
je, przewód dolotowy powietrza.
• Podłączyć przewód masowy (-) akumu
latora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wyłączonym zapłonie, inaczej może dojść do
uszkodzenia elektronicznego urządzenia sterującego wtryskiem.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
rozdział „Kodowanie radioodbiornika " .
• Sprawdzić poziom cieczy chłodzącej i ewen
tualnie uzupełnić.
Silnik wysokoprężny
Poniżej zostaną podane te czynności, które są
specyficzne dla silnika wysokoprężnego i różnią się od opisanych dla silników benzynowych.
• Wymontować górną i dolną osłonę paska
zębatego.
• Ustawić tłok 1. cylindra w położenie ZZ.
W celu obrócenia wału korbowego ustawić
dźwignię zmiany biegów w położenie neutralne
i zaciągnąć hamulec awaryjny. Założyć na
śrubę centralną koła pasowego wału klucz
22
SILNIK
nasadowy z grzechotką. Innym sposobem
obracania wału jest uniesienie boku samochodu, włączenie 5. biegu i obracanie ręką
koła przedniego. Wał obracać zgodnie z ruchem wskazówek zegara, aż znak na kole
zamachowym (rysunek B 4785 prawy) i znak
na kole zębatym pompy wtryskowej (rysunek
lewy) ustawią się na przeciwko swoich znaków
odniesienia.
• Odkręcić pokrywę obudowy wałka rozrządu.
• Wymontować pompę podciśnieniową, która
jest umocowana z lewej strony obudowy wałka
rozrządu.
• Odkręcić koło zębate wałka rozrządu. Pod
czas odkręcania śruby mocującej unieruchomić
wałek kluczem płaskim, który wkłada się mię-
dzy krzywkę zaworu ssącego 3. cylindra a łożysko (patrz rys. D0964). Zdjąć koło zębate.
• Poluzować śruby mocujące pompę cieczy
chłodzącej i odchylić pompę kluczem KM-509
(47,7 mm), aby zwolnić naciąg paska zę
batego.
• Odkręcić podporę silnika przednią prawą od
podłużnicy (patrz rys. C 0061).
• Odciągnąć silnik od podłużnicy. Zdjąć pasek
zębaty z kół rozrządu i przesunąć między
podłużnicą a podporą silnika.
• Sprawdzić koła zębate rozrządu, uszkodzo
ne lub zużyte wymienić.
• Sprawdzić, czy pokrywają się znaki ustawcze rozrządu, jak pokazano na rysunku B 4785,
w przeciwnym razie obrócić koła.
• Założyć nowy pasek na koła zębate.
• Przykręcić podporę silnika do podłużnicy
momentem 40 N-m.
• Naciągnąć pasek zębaty, patrz rozdział
„Sprawdzanie i regulacja naciągu paska zęba
tego " .
• Przykręcić pompę cieczy chłodzącej momen
tem 25 N-m.
• Wkręcić śrubę mocującą koło zębate na
wałku rozrządu, jeszcze jej nie dokręcając.
• Sprawdzić i wyregulować ustawienie roz
rządu.
• Przykręcić koło zębate wałka rozrządu. Przy
trzymać wałek kluczem płaskim. Śrubę do
kręcać momentem 75 N-m, oraz dodatkowo
o kąt 60...65°.
• Przykręcić przemiennie śruby mocujące po
krywę obudowy wałka rozrządu z nową
uszczelką. Śruby dokręcać momentem 8 N-m,
a więc niezbyt mocno.
• Przykręcić górną i dolną osłonę paska zę
batego.
Wymontowanie i zamontowanie paska
zębatego (silniki 16-zaworowe 1,8 i 2,0)
Uwaga. Raz poluzowany lub wymontowany
pasek zębaty w samochodach wyprodukowanych do VIII 1992 musi zostać wymieniony.
Samochody wyprodukowane od IX 1992 mają
napinacz automatyczny i paska zębatego już
nie trzeba wymieniać za każdym razem po
poluzowaniu.
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masowy akumulatora.
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicznych, np. kodu usterek silnika lub kodu radioodbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumulatora powinno się przeczytać rozdział „Wymontowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora " .
• Wymontować filtr powietrza i przewód dolo
towy powietrza.
• Wymontować pasek klinowy alternatora, po
mpy wspomagania i (lub) sprężarki klimatyza
cji, patrz rozdział „Wymiana i regulacja naciągu
pasków klinowych alternatora, pompy wspo
magania i sprężarki " .
• Odkręcić osłonę paska zębatego (patrz rys.
C 8373).
• Ustawić tłok 1. cylindra w położenie ZZ.
W celu obrócenia wału korbowego ustawić
dźwignię zmiany biegów w położenie neutralne
i zaciągnąć hamulec awaryjny. Założyć na
śrubę centralną koła pasowego wału klucz
z grzechotką i nasadką typu Torx (Opel-MKM-604-21 lub Hazet 900M-E20). Innym
sposobem obracania wału jest uniesienie boku
samochodu, włączenie 5. biegu i obracanie
ręką koła przedniego. Wał obracać zgodnie
z ruchem wskazówek zegara, aż znaki na
kołach zębatych wałków rozrządu ustawią się
na przeciw znaków wykonanych na pokrywie
głowicy (rysunek D 2083 górny).
23
Uwaga. Nie obracać za śruby w kołach zębatych na wałkach rozrządu, ponieważ może to
spowodować przeciążenie paska zębatego.
• Jednocześnie nacięcie na kole pasowym
wału korbowego musi się znaleźć naprzeciw
ostrza umocowanego do pokrywy (rysunek
D 2083 dolny).
• Odkręcić koło pasowe wału korbowego klu
czem trzpieniowym wieloząbkowym (inbusowym) o wielkości 8 mm. W tym celu włączyć
5. bieg i poprosić drugą osobę o wciśnięcie
pedału hamulca. W ten sposób wał korbowy
zostaje unieruchomiony i można poluzować
śruby mocujące.
Uwaga. Przed zdjęciem paska jeszcze raz
sprawdzić pokrycie się znaków ustawczych.
• Poluzować rolkę napinacza (patrz rys.
D 2085) i zdjąć pasek zębaty.
24
SILNIK
Uwaga. Po zluzowaniu rolki nie obracać wału
korbowego ani wałka rozrządu, ponieważ grozi
to przeskoczeniem paska zębatego.
Zamontowanie
Uwaga. Przed zamontowaniem sprawdzić, czy
pokrywają się znaki ustawcze rozrządu u góry
i u dołu silnika. Na czas kontroli przystawić
koło pasowe do wału.
• Założyć nowy pasek zębaty.
• Przykręcić koło pasowe wału korbowego
momentem 20 N-m.
• Silniki do VIII 1992: naciągnąć pasek zęba
ty, patrz rozdział „Sprawdzanie i regulacja
naciągu paska zębatego " .
• Silniki od IX 1992: ustawić napinacz paska
zębatego w położenie podstawowe, patrz roz
dział „Ustawianie napinacza paska zębatego " .
Uwaga. Po napięciu paska jeszcze raz spraw
dzić położenie znaków ustawczych rozrządu.
W razie potrzeby poluzować pasek i odpowied
nio skorygować ustawienie kół zębatych.
• Wykonać pełen obrót wałem korbowym i je
szcze raz sprawdzić naciąg paska zębatego.
• Przykręcić osłonę paska zębatego momen
tem 8 N-m. Zwrócić przy tym uwagę na mocne
osadzenie tulejek gumowych na sworzniach.
• Założyć pasek klinowy i naciągnąć, patrz
rozdział „Wymiana i regulacja naciągu pasków
klinowych alternatora, pompy wspomagania
i sprężarki " .
• Zamontować filtr powietrza i przewód dolo
towy powietrza.
Podłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wyłączonym zapłonie, inaczej może dojść do
uszkodzenia elektronicznego urządzenia sterującego wtryskiem.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
rozdział „Kodowanie radioodbiornika " .
Wymontowanie i zamontowanie paska
zębatego (silnik 1,7 TD)
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
• Wymontować filtr powietrza.
• Zdjąć pasek klinowy, patrz rozdział „Wymia
na i regulacja naciągu pasków klinowych alter
natora, pompy wspomagania i sprężarki " .
• Odkręcić wspornik przewodu podciśnienio
wego.
• Odkręcić górną osłonę paska zębatego.
• Ustawić tłok 1. cylindra w położenie ZZ.
W celu obrócenia wału korbowego ustawić
dźwignię zmiany biegów w położenie neutralne
i zaciągnąć hamulec awaryjny. Założyć na
śrubę centralną koła pasowego wału klucz
nasadowy z grzechotką. Innym sposobem
obracania wału jest uniesienie boku samo
chodu, włączenie 5. biegu i obracanie ręką
koła przedniego. Wał obracać zgodnie z ru
chem wskazówek zegara, aż nacięcie na kole
pasowym ustawi się na przeciw ostrza umoco
wanego do pokrywy (patrz rys. C 6336).
• Przy prawidłowym ustawieniu rozrządu, w ot
wory kół zębatych wałka rozrządu i pompy
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
25
• Odkręcić całkowicie prawą podporę silnika.
• Poluzować mocowanie napinacza rolkowego
(strzałki na rysunku D 5906) i odczepić sprę
żynę napinającą.
• Odkręcić koło pasowe wału korbowego.
W tym celu przytrzymać wygiętym kluczem
oczkowym śrubę centralną i wykręcić cztery
śruby mocujące. Zdjąć koło pasowe.
• Odkręcić dolną osłonę paska zębatego.
• Wykręcić śruby mocujące koło zębate wałka
rozrządu wraz ze śrubą ustalającą.
• Zdjąć koło zębate razem z paskiem zębatym.
Zamontowanie
Uwaga. Przed zamontowanie paska zębatego
sprawdzić ustawienie rozrządu, wkładając tymczasowo koło zębate wałka rozrządu i koło
pasowe.
wtryskowej muszą dać się włożyć śruby ustalające (patrz strzałki na rysunku D 5905).
Jeżeli tak nie jest, to należy obrócić wał
korbowy o 360°. Jako śrub ustalających można
użyć zwykłych śrub z gwintem metrycznym
M6 x 1,0 (dla wałka rozrządu) i M8 x 1,25 (dla
pompy wtryskowej).
Uwaga. Po zdjęciu paska zębatego nie zmieniać położenia wałów silnika.
• Podwiesić silnik do belki poprzecznej KM-263-B (patrz rys. D 5943) i lekko naciągnąć
łańcuch.
• Jeżeli nie dysponuje się taką belką, to można
użyć odpowiedniej rury, którą ustawia się nad
silnikiem, opierając końcami na rynience błot
ników (podłożyć klocki drewniane). Połączyć
ucha silnika z rurą odpowiednim drutem lub
linką z hakami i napiąć.
• Nasadzić koło zębate na wałek rozrządu
z założonym paskiem zębatym.
• Włożyć w koło zębate wałka rozrządu śruby
mocujące i ustalającą; śruby dokręcić momen
tem 10 N-m.
• Zaczepić sprężynę napinającą rolkę i wkręcić
śruby mocujące momentem 20 N-m.
• Przykręcić dolną osłonę paska zębatego.
• Założyć na wał korbowy koło pasowe i przy
kręcić momentem 20 N-m.
• Przykręcić prawą podporę silnika momentem
45 N-m.
• Opuścić silnik i zdjąć belkę poprzeczną.
• Wykręcić śruby ustalające.
26
SILNIK
Uwaga. Przy naciągniętym pasku zębatym
jeszcze raz sprawdzić położenie znaków ustawczych. W razie potrzeby poluzować pasek
i odpowiednio przestawić kota.
• Sprawdzić początek tłoczenia pompy wtrys
kowe], patrz rozdział „Sprawdzanie i regulacja
początku tłoczenia pompy wtryskowej " .
• Zamontować górną osłonę paska zębatego.
• Założyć pasek klinowy, patrz rozdział „Wy
miana i regulacja naciągu pasków klinowych
alternatora, pompy wspomagania i sprężarki " .
• Podłączyć przewód masowy (-) akumu
latora.
Sprawdzanie i regulacja naciągu paska
zębatego (silniki 1,8; 2,0; 1,7 D do VIII
1992)
Uwaga. Silniki 1,4 i 1,6 oraz wszystkie silniki
wyprodukowane od IX 1992 (oprócz silnika
1,7 TD) są wyposażone w automatyczny napinacz paska zębatego, który jest bezobsługowy.
Sprawdzanie
Do sprawdzania naciągu paska zębatego jest
potrzebny specjalny przyrząd Opel KM-510-A.
Natomiast naciąganie paska ułatwi stosowanie
specjalnego klucza Opel KM-637 (silniki 1,8
i 2,0) lub Opel KM-509 (silnik 1,7 D), którym
obraca się pompę cieczy chłodzącej. Klucz
specjalny można również zastąpić zwykłym
kluczem płaskim, jednak konieczne jest wtedy
wymontowanie alternatora. Zasadniczy wpływ
na trwałość paska zębatego mają staranny
montaż i prawidłowe jego naciągnięcie.
Operację naciągania paska już używanego
powinno się wykonywać na silniku ciepłym, a
więc po wykonanej jeździe, kiedy temperatura
oleju silnikowego osiągnęła przynajmniej
70°C. Nowy pasek powinno się w zasadzie
zakładać i naciągać na zimnym silniku, przy
temperaturze silnika poniżej +25°C. Uwaga.
Nie załamywać ani nie skręcać paska
zębatego ręką. Nieprawidłowe naciągnięcie
paska spowoduje jego głośny bieg.
• Naciąg paska zębatego sprawdzić po stronie
nie napiętej, w miejscu (B) na rysunku A 7872.
Przyrząd kontrolny przystawić po zewnętrznej
stronie paska.
• Poluzować listwę mocowania alternatora
i zdjąć pasek klinowy. Odchylić alternator
do dołu.
• Zdjąć przednią osłonę paska zębatego.
• Sprawdzić stan paska zębatego; popękany
lub z ubytkami zębów wymienić.
• Obrócić wał korbowy o przynajmniej 90°
(1/4 obrotu), aby pasek zębaty został napięty.
Tłok 1. cylindra powinien się znaleźć w poło
żeniu ZZ, patrz rozdział „Wymontowanie i za
montowanie paska zębatego " .
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
27
• Założyć przyrząd KM-510A (rys. B 5504) na
pasek zębaty w miejscu (B), pokazanym na
rysunku A 7872. Powoli odblokować przyrząd,
lekko naciskając końcami palców.
• Umieścić pasek zębaty między punktami (A,
B i C), pokazanym na rysunku C0077. W punkcie (C) przyrząd musi wejść we wrąb międzyzębny.
WARTOŚCI NACIĄGU PASKA ZĘBATEGO
Silnik
Pasek zębaty nowy
1,8 i 2,0
7,5
silnik zimny
'4,5
silnik ciepły
7
silnik zimny
Pasek zębaty używany
silnik ciepły
2,5
Regulacja
• Poluzować śruby mocujące pompę cieczy
chłodzącej.
• Obrócić pompę kluczem specjalnym lub
kluczem płaskim 47 mm (wtedy wymontować
alternator). Obracając ramię klucza do góry
(patrz strzałka na rysunku B 5565) zmniejsza
się naciąg paska, do dołu - zwiększa.
• Dokręcić lekko śruby pompy cieczy chło
dzącej.
• Zdjąć przyrząd kontrolny. Wykonać pełen
obrót wału korbowego i ponownie sprawdzić
naciąg paska.
Uwaga. Tak długo sprawdzać naciąg paska
zębatego, aż uzyska się stabilną wartość pomiarową.
• Dokręcić śruby mocujące pompę cieczy chło
dzącej momentem 25 N-m.
• Sprawdzić poziom cieczy chłodzącej i ewen
tualnie uzupełnić.
• Zamontować przednią osłonę paska zę
batego.
• Dosunąć, względnie zamontować alternator,
założyć pasek klinowy.
• Naciągnąć pasek klinowy, patrz rozdział „Wy
miana i regulacja naciągu pasków klinowych
alternatora, pompy wspomagania i sprężarki " .
Uwaga. Jeżeli nie dysponuje się przyrządem
kontrolnym, to można doraźnie użyć metody
zastępczej kontroli naciągu paska. Pasek prawi
dłowo naciągnięty powinien dać się ugiąć
w miejscu (B) pokazanym na rysunku A 7872
o około 10 mm. Przy najbliższej okazji
należy
jednak sprawdzić naciąg paska przyrządem
kontrolnym. Do tego czasu powinno się unikać
pracy silnika z dużymi prędkościami obrotowymi.
Regulacja w silniku 16-zaworowym
wyprodukowanym do VIII 1992
Do regulacji naciągu paska zębatego będzie
potrzebny przyrząd specjalny Opel KM-666.
Operację wykonuje się na silniku ostudzonym.
Używanego paska zębatego nie wolno już
28
SILNIK
regulować. Jeżeli pasek został poluzowany, to
trzeba go wymienić na nowy.
• Założyć nowy pasek zębaty, patrz rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie paska zęba
tego (silniki 16-zaworowe) "
• Włożyć przyrząd specjalny, pokazany na
rysunku C 8382.
• Wykonać flamastrem znak pomocniczy na
kole zębatym wałka rozrządu, przy siódmym
zębie licząc od góry przeciwnie do ruchu
wskazówek (odpowiada to kątowi 120° na
kole pasowym wału korbowego (patrz rys.
C 8379).
• Obrócić wał korbowy pokręcając kołem
przednim lub kołem pasowym zgodnie z ru
chem wskazówek, aż naniesiony znak pomoc
niczy na kole zębatym wałka rozrządu pokryje
się ze znakiem na pokrywie głowicy.
Uwaga. Wał korbowy obracać równomiernie
i bez szarpnięć, aby uniknąć przeskoczenia
paska zębatego.
• Dokręcić śrubę mocującą napinacz rolkowy
(zawsze nową) w trzech fazach:
1. faza — momentem 25 N-m, 2. faza — o kąt
45°, 3. faza - o kąt 15°. Uwaga. Do
dokręcania kątowego jest potrzebna tarcza z
podziałką kątową, na przykład HAZET 6690.
Jeżeli nie dysponujemy taką tarczą, to
nasadzić klucz i zaznaczyć farbą położenie
jego rączki w stosunku do osłony paska
zębatego. Odmierzyć kąt dokręcania 40°/15° i
nanieść farbą drugi znak. Wykonać ruch
kluczem od znaku do znaku.
• Zdjąć przyrząd specjalny.
• Dalej obrócić wał korbowy, aż tłok 1 cylindra
znajdzie się w położeniu ZZ. Nacięcie na kole
pasowym wału korbowego musi się ustawić
na wprost ostrza umocowanego do tylnej osło
ny paska zębatego, natomiast znaki na kołach
zębatych wałków rozrządu muszą się znaleźć
pionowo u góry i pokrywać się ze znakami na
pokrywie głowicy.
Regulacja w silniku 1,7 D
• Poluzować pompę cieczy chłodzącej i obró
cić kluczem specjalnym Opel KM-509 (rozwartość 47,7 m). W ten sposób pasek zębaty
zostanie poluzowany.
WARTOŚCI NACIĄGU PASKA ZĘBATEGO
Silnik
1,7 D
9,5
7,5
silnik ciepły
9
silnik zimny
Pasek zębaty używany
silnik ciepły
silnik zimny
Pasek zębaty nowy
6
• Sprawdzić i wyregulować ustawienie roz
rządu, patrz rozdział „Sprawdzanie i regulacja
ustawienia rozrządu (silniki 1,7 D) " .
• Sprawdzić początek tłoczenia pompy wtrys
kowej, patrz rozdział „Sprawdzanie i regulacja
początku tłoczenia pompy wtryskowej " .
• Sprawdzić poziom cieczy chłodzącej, ewentualnie uzupełnić.
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
Ustawianie napinacza paska zębatego
(silniki 8-zaworowe 1,4 i 1,6; 1,7 D; 1,8;
2,0 od IX 1992)
Silniki te są wyposażone w automatyczny
napinacz paska zębatego. Jest to urządzenie
bezobsługowe, które samoczynnie naciąga
pasek. Jedynie po naprawach wymagających
zdjęcia paska zębatego jest konieczne podczas montażu ustawienie napinacza w położenie wyjściowe.
Napinacz ustawia się przy zimnym silniku
(temperatura otoczenia). Osłona paska
zębatego jest zdjęta (w silnikach 1,4 i 1,6
również koło pasowe wału korbowego).
• Ustawić tłok 1. cylindra w położenie ZZ.
W celu obrócenia wału korbowego ustawić
dźwignię zmiany biegów w położenie neutralne i zaciągnąć hamulec awaryjny. Założyć
na śrubę centralną koła pasowego wału klucz
nasadowy z grzechotką. Innym sposobem
obracania wału jest uniesienie boku samochodu, włączenie 5. biegu i obracanie ręką
koła przedniego. Wał obracać zgodnie z ruchem wskazówek zegara, aż znak na kole
zębatym wałka rozrządu pokryje się ze znakiem na tylnej osłonie paska zębatego (strzałka na rysunku D 5444 u góry). W silnikach
1,4 i 1,6 znak wybity na kole zębatym wału
korbowego (1) musi się pokryć z nacięciem
na silniku (2), pokazanymi na rysunku D 5444
u dołu. Opis znaków ustawczych dla silników:
1,7 D; 1,8 i 2,0 zamieszczono w rozdziale
29
„Wymontowanie i zamontowanie paska zębatego "
• Założyć pasek zębaty kolejno na koło zębate
wału korbowego, koło zębate wałka rozrządu,
koło pompy cieczy chłodzącej (przeciwnie do
ruchu wskazówek zegara).
Silniki C14NZ, X14NZ, X16SZ, X16SZR,
C16SE
• Poluzować śruby pompy cieczy chłodzącej,
nie wykręcając ich (rys. P 0510).
• Naciągnąć pasek zębaty obróciwszy pompę
cieczy chłodzącej za pomocą klucza KM-421-A. Ruchoma część (1, rys. D 5445) rolki
napinacza (2) musi teraz zetknąć się z prawym
ogranicznikiem.
30
SILNIK
• Obrócić wał korbowy o 360° (pokręcając
kołem przednim), aż tłok 1. cylindra ponownie
ustawi się w ZZ.
Uwaga. Wał korbowy obracać równomiernie
i bez szarpnięć, aby pasek zębaty nie przeskoczył. W trakcie obracania wału pompa nie
może zmienić położenia.
• Napiąć nieco pasek zębaty obróciwszy po
mpę w kierunku strzałki pokazanej na rysunku
D 5446 u góry, aż wskaźnik (1) ustawi się
w osi stałego znaku „V " (2).
• W tym położeniu dokręcić śruby pompy
cieczy chłodzącej momentem 8 N-m.
• Pasek zębaty jest wtedy naciągnięty prawid
łowo, kiedy wskaźnik ruchomej części rolki
pokrywa się z wycięciem w płytce podstawy
napinacza.
Uwaga. Jeżeli w trakcie naprawy pasek zębaty ma być poluzowany, odchylić palcami
napinacz tak, aby pokryły się otwory (3).
W tym położeniu wcisnąć w otwory odpowiedni trzpień, co unieruchomi napinacz i pozwoli zdjąć pasek.
Silniki: C16NZ; 1,8; 2,0 oraz 1,7D
• Warunkiem prawidłowej regulacji paska jest
właściwe zamontowanie pompy cieczy chło
dzącej, to znaczy znaki ustawcze (A, rys.
D 7081) muszą się pokrywać.
• Lekko przykręcić śrubę mocującą napinacz;
rolka musi dać się jeszcze obrócić ręką.
• Obrócić rolkę napinacza w kierunku odwrot
nym do ruchu wskazówek (1), aż wskaźnik (B)
zajmie prawe prawe krańcowe położenie. Pa
sek zębaty jest wtedy maksymalnie naciąg-
nięty. W tym położeniu dokręcić śrubę napinacza paska.
• Obrócić wał korbowy dwukrotnie, aż tłok 1.
cylindra zajmie z powrotem położenie ZZ.
• Wyregulować naciąg paska zębatego. W tym
celu przytrzymać rolkę napinacza kluczem
trzpieniowym sześciokątnym i poluzować śrubę
zaciskową. Obracać powoli rolkę na mimośrodzie zgodnie z ruchem wskazówek zegara
(w prawo), jak pokazano na rysunku D7081.
Nowy pasek zębaty: obracać rolkę, aż wskaź
nik pokryje się z wycięciem (rys. I - O-1096).
Używany pasek zębaty: jeśli jest zakładany
poprzednio używany pasek (niezależnie od
czasu eksploatacji), to należy wskaźnik ustawić
około 4 mm na lewo od środka wycięcia, tzn.
w przybliżeniu na lewym narożu wycięcia (rys.
II -O-1096). W tym położeniu dokręcić rolkę
napinacza momentem 20 N-m.
• Silnik 1,7 D: Wyregulować początek tłocze
nia pompy wtryskowej, patrz rozdział „Spraw-
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
31
dzanie i regulacja początku tłoczenia pompy
wtryskowej " .
• Zamontować osłonę paska zębatego i, jeżeli
wymontowano, koło pasowe wału korbowego.
• Silniki benzynowe: wyregulować zapłon.
Wymontowanie i zamontowanie paska
zębatego (silniki 16-zaworowe 1,4 i 1,6)
Uwaga. Pasek zębaty wolno zakładać i zdejmować tylko na zimnym silniku.
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radio
odbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumu
latora powinno się przeczytać rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumula
tora " .
• Wymontować obudowę filtra powietrza, patrz
rozdział „Wymontowanie i zamontowanie filtra
powietrza " .
• Wymontować pasek wieloklinowy alternato
ra, pompy wspomagania i (lub) sprężarki, patrz
rozdział „Wymiana i regulacja napięcia paska
wieloklinowego " .
• Odkręcić śruby górnej osłony paska zębate
go (1, rys. F 0953) i zwolnić zatrzaski.
• Poluzować śruby przedniego prawego koła,
oznaczyć położenie obręczy koła w stosunku
do piasty i unieść samochód. Zdjąć koło.
• Wymontować nadkole z przodu z prawej
strony.
• Odkręcić koło pasowe wału korbowego.
W tym celu włączyć 5. bieg i poprosić drugą
osobę o wciśnięcie pedału hamulca. W ten
sposób wał korbowy zostaje unieruchomiony
i można poluzować śrubę mocującą. Wykręcić
śrubę i zdjąć koło pasowe.
• Odkręcić dolną osłonę paska zębatego (1,
rys. F 0959) i zwolnić zatrzaski.
• Wkręcić w wał korbowy śrubę centralną.
Chwyciwszy kluczem łeb śruby obracać powoli
wał korbowy, aż znaki na kołach zębatych
wałków rozrządu znajdą się na przeciwko
siebie, na wysokości uszczelki głowicy (patrz
rys. F 1230). Jednocześnie znak na dolnym
32
SILNIK
kole zębatym musi się ustawić na przeciwko
znaku umieszczonego na dolnej osłonie. Tłok
1. cylindra znajduje się wtedy w położeniu ZZ.
• Zwolnić naciąg paska zębatego. W tym celu
poluzować śrubę w napinaczu rolkowym (patrz
rys. E 3071) na tyle, aby pasek był luźny.
W razie potrzeby obrócić rolkę w prawo klu
czem inbusowym (trzpieniowym, wieloząbkowym), włożonym w otwór mimośrodu.
• Zdjąć poluzowany pasek. Zaznaczyć kieru
nek pracy paska, jeżeli ma być ponownie
zakładany.
Uwaga. Po zdjęciu paska zębatego nie zmieniać już położenia wałów.
• Sprawdzić stan paska zębatego.
Zamontowanie
Uwaga. Przed zamontowaniem paska sprawdzić, czy pokrywają się znaki ustawcze rozrządu, jak na rysunku F1230. Jeżeli pasek
zostanie założony na nieprawidłowo ustawione
koła, może dojść później do poważnego uszkodzenia tłoków i zaworów.
• Sprawdzić położenie zamontowania pompy
cieczy chłodzącej. Znak na pompie musi się
pokryć ze znakiem na kadłubie silnika (patrz
rys. E3031).
• Założyć pasek zębaty na koła, bez skręcania
go. Zwrócić uwagę, aby strona ciągniona pas
ka (I, rys. F 0960) była napięta.
Uwaga. Podczas zakładania paska zwrócić
uwagę, aby znaki ustawcze na kotach zębatych
cały czas się pokrywały.
• Naciągnąć pasek zębaty. W tym celu tak
obrócić napinacz w prawo kluczem inbusowym
włożonym w mimośród, aż pasek zostanie
maksymalnie naciągnięty. Wskaźnik na napinaczu znajdzie się wtedy na prawo od nacięcia
(patrz rys. E 3043). W tym położeniu dokręcić
śrubę napinacza.
• Wkręcić starą śrubę mocującą koło pasowe
(tarczę z wieńcem zębatym) na wale kor
bowym. Obrócić ręką wał korbowy dwukrotnie
zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Na
stępnie sprawdzić zgodność położenia znaków
ustawczych rozrządu. Jeżeli znaki się nie
pokrywają, zdjąć pasek i skorygować ich usta
wienie.
• Wyregulować naciąg paska zębatego. W tym
celu przytrzymać rolkę napinacza kluczem
trzpieniowym sześciokątnym i poluzować śrubę
zaciskową. Obracać powoli rolkę na mimośrodzie zgodnie z ruchem wskazówek zegara
(w prawo), jak pokazano na rysunku E3043.
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
Nowy pasek zębaty: obracać rolkę, aż wskaźnik pokryje się z wycięciem (rys. I - 0-1096).
Używany pasek zębaty: jeśli jest zakładany
poprzednio używany pasek (niezależnie od
długości czasu eksploatacji), to należy wskaźnik ustawić około 4 mm na lewo od środka
wycięcia, tzn. w przybliżeniu na lewym narożu
wycięcia (rys. II - O-1096). W tym położeniu
dokręcić rolkę napinacza momentem 20 N-m.
• Przykręcić dolną osłonę paska zębatego.
• Wykręcić śrubę centralną z wału korbowego
i zamontować koło pasowe (tarczę z wieńcem
zębatym). Użyć nowej śruby mocującej, którą
dokręca się w trzech fazach: momentem
95 N-m, o kąt 30° i dodatkowo o kąt 15°.
Uwaga. Do dokręcania kątowego jest potrzeb
na tarcza z podziałką kątową, na przykład
HAZET 6690. Jeżeli nie dysponujemy taką
tarczą, to nasadzić klucz i zaznaczyć farbą
położenie jego rączki w stosunku do osłony
paska zębatego. Odmierzyć kąt dokręcania
3 — Opel Astra
33
i nanieść farbą drugi znak. Wykonać ruch
kluczem od znaku do znaku.
• Zamontować pasek wieloklinowy, patrz roz
dział „Wymiana i regulacja napięcia paska
wieloklinowego " .
• Zmierzyć szczelinomierzem odstęp między
czujnikiem położenia ZZ a tarczą z wieńcem
zębatym, który powinien wynosić 1,0 + 0,7 mm.
Jeżeli wymiar jest inny, to trzeba wymienić
wspornik czujnika położenia ZZ.
• Przykręcić nadkole i koło przednie (zacho
wać zgodność znaków).
• Opuścić samochód na koła i dokręcić „na
krzyż " momentem 110 N-m śruby mocujące
obręcz koła.
• Przykręcić trzema śrubami górną osłonę
paska zębatego.
• Zamontować filtr powietrza z przewodami.
Oczyścić przy tym wkład filtrujący i obudowę
filtra. W razie potrzeby wymienić wkład, patrz
rozdział „Wymontowanie i zamontowanie filtra
powietrza "
• Podłączyć przewód masowy (-) akumulato
ra, ustawić zegar i zakodować radioodbiornik.
Wymontowanie i zamontowanie głowicy
(silniki 16-zaworowe 1,4 i 1,6)
Głowicę należy zdejmować z kadłuba tylko
przy zimnym silniku. Kolektory dolotowy i wylotowy pozostają przy głowicy. Objawy
uszkodzonej uszczelki głowicy zostały podane
w rozdziale „Wymontowanie i zamontowanie
głowicy (silniki 8-zaworowe) " .
Wymontowanie
• Usunąć ciśnienie paliwa w układzie wtrys
kowym, patrz rozdział „Zasady bezpiecznej
obsługi układu wtryskowego " .
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radio
odbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumu
latora powinno się przeczytać rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumula
tora " .
34
• Wymontować filtr powietrza razem z prze
pływomierzem powietrza i przewodem doloto
wym, patrz rozdział „Wymontowanie i zamon
towanie filtra powietrza "
• Wykręcić świece zapłonowe, patrz rozdział
„Wymiana świec zapłonowych i sprawdzanie
złączy elektrycznych " .
• Wyciągnąć przy silniku złącza elektryczne
(od 1 do 11 na rysunku F 0804). Są to
połączenia silnika (1), czujnika spalania stuko
wego (2), przewodu masowego (3), układu
recyrkulacji spalin (4), czujnika położenia ZZ
(5), przewodu masowego (6), elektrozaworu
kontroli par paliwa (7), wtyku potrójnego (8),
sondy lambda (9), modułu zapłonowego DIS
(10), czujnika wałka rozrządu (11).
SILNIK
• Otworzyć zatrzaski mocujące wiązkę przewodów i odłożyć ją na bok.
• Wymontować elektrozawór kontroli par pa
liwa (1, rys. F 0989) razem ze wspornikiem
oraz przewodem podciśnienia (2) i odłożyć
na bok.
• Odłączyć przewód podciśnienia od regulato
ra ciśnienia paliwa (3) i przewód odpowiet
rzenia skrzyni korbowej (4) u góry przy kolek
torze dolotowym.
• Odłączyć przewód elastyczny (1, rys.
F 0990) i od kolektora ssącego przewód pod
ciśnienia (2) czujnika ciśnienia absolutnego.
Poluzować opaskę zaciskową (3).
• Odkręcić górną część kolektora dolotowego
(rys. F 0991).
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
• Odkręcić przewód masowy (1, rys. F 0992)
od wspornika złącza wiązki przewodów silnika
(2). Odkręcić wspornik (2).
• Odkręcić od głowicy wspornik alternatora
i odchylić alternator do tyłu.
• Spuścić do naczynia ciecz chłodzącą, patrz
rozdział „Opróżnianie i napełnianie układu
chłodzenia " .
• Wymontować górny przewód chłodnicy.
• Odkręcić od dolnej części kolektora doloto
wego wspornik (2, rys. F 1091) wiązki przewo
dów z przewodem wylotowym powietrza (1).
• Odłączyć linkę pedału przyspieszenia od
dźwigni przepustnicy i odłożyć na bok, patrz
rozdział „Wymontowanie i zamontowanie linki
pedału przyspieszenia " .
35
• Wykręcić śruby mocujące obudowę przepus
tnicy (2, rys. F 0995). Zdjąć i odłożyć na bok
obudowę przepustnicy oraz przewód dolotowy
powietrza,
• Odkręcić od kolektora wtryskiwaczy prze
wody paliwowe zasilający i powrotny.
Uwaga. Zebrać szmatką wyciekające paliwo.
• Wyciągnąć złącza wtykowe czujnika położe
nia przepustnicy i regulatora biegu jałowego,
znajdujące się przy obudowie przepustnicy.
• Wyciągnąć z uchwytu złącze wtykowe czuj
nika położenia ZZ.
• Odłączyć od pokrywy głowicy przewód elas
tyczny odpowietrzenia skrzyni korbowej.
• Odkręcić pokrywę głowicy.
• Odkręcić przewód doprowadzenia powietrza
(1, rys. F 0986) i przewód podciśnienia (2) od
zaworu powietrza wtórnego.
36
• Wyciągnąć złącze sondy lambda (3).
• Odkręcić koła zębate wałków rozrządu. Wa
łki unieruchomić kluczem płaskim, przystawio
ny do nadlewu nad 1. cylindrem (patrz rys.
E3115).
• Odkręcić rolkę prowadzącą pasek zębaty
(1, rys. F 0974) po stronie zaworów dolo
towych.
• Odkręcić napinacz rolkowy paska zębatego
oraz koło zębate wału korbowego.
• Odkręcić tylną osłonę paska zębatego (patrz
rys. F 0976).
• Odkręcić przednią rurę wylotową od kolek
tora i od kołnierza przy katalizatorze.
• Poluzować wszystkie śruby głowicy, najpierw
o 1/4, a następnie o 1/2 obrotu, postępując
spiralnie od zewnątrz do środka (patrz rys.
F 1093).
SILNIK
Uwaga. Śruby głowicy wolno odkręcać tylko
przy zimnym silniku (ok. +20°C).
• Zdjąć głowicę razem z kolektorami doloto
wym i wylotowym.
Zamontowanie
• Oczyścić kadłub silnika z pozostałości
uszczelki głowicy. Zwracać uwagę, aby zanie
czyszczenia nie wpadły do otworów w kadłubie.
Otwory zatkać szmatką.
Uwaga. Otwory pod śruby głowicy muszą być
wolne od oleju i cieczy chłodzącej. Przedmuchać otwory sprężonym powietrzem lub przeczyścić szmatką nawiniętą na wkrętak. Pozostawienie zanieczyszczeń spowoduje w trakcie
wkręcania nowych śrub powstanie nacisków,
które mogą rozerwać kadłub lub doprowadzić
do dokręcenia z nieprawidłowym momentem.
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
• Sprawdzić płaskość powierzchni kadłuba
i głowicy, patrz rozdział „Sprawdzanie płaskości
głowicy i kadłuba " .
• Położyć nową uszczelkę głowicy na odtłusz
czoną powierzchnię kadłuba, bez stosowania
środków uszczelniających. Uszczelka nie może
przykrywać żadnych otworów w kadłubie i musi
mieć napis „OBEN/TOP " od góry, od strony
napędu rozrządu.
• Oczyścić powierzchnię przylegania na gło
wicy.
• Ustawić głowicę na kadłubie i wkręcić do
końca nowe śruby mocujące, postępując spiral
nie od środka na zewnątrz.
Uwaga. W zasadzie powinno się stosować
nowe śruby głowicy, które dokręca się w czterech fazach. Do tego celu jest potrzebny
sprawny klucz dynamometryczny. Przydatna
może być również tarcza z podziałką kątową,
na przykład Hazet 6690.
• W pierwszej fazie dokręcać śruby momen
tem 25 N-m, przechodząc spiralnie od środka
na zewnątrz (patrz rys. O 1056).
• W drugiej fazie dokręcać śruby w tej samej
kolejności o kąt 90°.
• W trzeciej fazie dokręcać śruby w tej samej
kolejności o kąt 90°.
• W czwartej fazie dokręcać śruby w tej samej
kolejności o kąt 90°.
• Aby podczas dokręcania kątowego zacho
wać kąt 90°, zaleca się nanieść na głowicy
odpowiednie znaki. W tym celu nasadzić na
śrubę klucz i nanieść znak kredą w odległości
90°, względnie wyciąć z tektury kąt prosty.
37
Firma Hazet oferuje tarczę z podziałką kątową,
która służy do dokręcania kątowego połączeń
śrubowych.
• Przykręcić tylną osłonę paska zębatego mo
mentem 6 N-m.
• Przykręcić koła zębate wałków rozrządu.
Unieruchomić przy tym wałki, chwyciwszy klu
czem płaskim za nadlew. Do przykręcenia kół
użyć nowych śrub, które dokręca się momen
tem 50 N-m, a następnie o kąt 60° i jeszcze
raz o kąt 15°.
• Przystawić pokrywę głowicy z nowymi
uszczelkami (1, rys. E 3015) i nowymi pierś
cieniami uszczelniającymi typu „o-ring " (2).
• Dokręcić śruby na krzyż momentem 10 N-m.
Uwaga. Pierścienie uszczelniające wkładać
w pokrywę po posmarowaniu nieco wazeliną,
aby podczas montażu nie wpadły do głowicy.
• Nasunąć na pokrywę głowicy przewód od
powietrzenia skrzyni korbowej.
• Przykręcić alternator ze wspornikiem do
kadłuba silnika i dokręcić momentem 35 N-m.
Przykręcić alternator do listwy regulacyjnej
momentem 20 N-m.
• Podłączyć elastyczne przewody podciśnienia
do regulatora ciśnienia paliwa i do zaworu
powietrza wtórnego.
• Przyłączyć wtyki złącz elektrycznych silnika
(wtryskiwacze, czujnik impulsów wałka rozrządu,
sonda lambda, moduł zapłonowy, czujnik elekt
romagnetyczny i inne) i zaczepić do wsporników.
• Przykręcić górną część kolektora dolotowego
z nową uszczelką momentem 10 N-m.
38
• Przykręcić do górnej części kolektora dolo
towego obudowę przepustnicy z nową uszczel
ką momentem 10 N-m.
• Przykręcić przednią rurę wylotową do kolek
tora momentem 25 N-m i do kołnierza łączą
cego z katalizatorem momentem 25 N-m.
• Podłączyć do obudowy przepustnicy linkę
pedału przyspieszenia. Wyregulować linkę,
patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie
linki pedału przyspieszenia " .
• Przykręcić przewody paliwowe: zasilający
do kolektora wtryskiwaczy i powrotny do regu
latora ciśnienia paliwa.
• Do dolnej części kolektora dolotowego przy
kręcić rurkę z wiązką przewodów elektrycznych
i przewód doprowadzający powietrze.
• Włożyć i doprowadzić do zatrzaśnięcia elektrozawór kontroli par paliwa.
• Podłączyć przewód podciśnienia do regula
tora ciśnienia paliwa i do elektrozaworu kontroli
par paliwa.
• Podłączyć do górnej części kolektora dolo
towego przewód odpowietrzenia skrzyni kor
bowej i przewód podciśnienia serwa hamulców.
• Zamontować tylną osłonę paska zębatego.
• Zamontować pasek zębaty, patrz rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie paska zęba
tego " .
• Przykręcić lekko pokrywę przewodów za
płonowych (4 N-m).
• Podłączyć górny przewód chłodnicy i zacis
nąć opaską.
• Zamontować filtr powietrza z przepływomie
rzem powietrza i przewodem dolotowym. Oczy
ścić przy tym wkład filtrujący i wnętrze filtra.
W razie potrzeby wymienić wkład, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie filtra
powietrza " .
• Napełnić układ chłodzenia, patrz rozdział
„Opróżnianie i napełnianie układu chłodzenia " .
• Zamontować pasek wieloklinowy, patrz roz
dział „Wymiana i regulacja naciągu paska
wieloklinowego " .
• Sprawdzić poziom oleju w silniku i w razie
potrzeby uzupełnić. Jeżeli zdjęcie głowicy było
związane z wymianą uszkodzonej uszczelki,
to należy wymienić olej i filtr oleju, ponieważ
mogą zawierać ciecz chłodzącą.
• Podłączyć przewód masowy (-) akumulato
ra, ustawić zegar i zakodować radioodbiornik.
SILNIK
Wymontowanie i zamontowanie pompy
podciśnienia (silniki 1,7 D i 1,7 TD)
Pompa podciśnienia wytwarza podciśnienie
potrzebna do zadziałania urządzenia wspomagania hamulców, czyli serwa.
Wymontowanie (silniki 1,7 D)
Pompa podciśnienia jest mocowana kołnierzem do lewej ścianki obudowy wałka rozrządu,
patrząc w kierunku jazdy. Pompa jest napędzana przez wałek rozrządu, za pośrednictwem zabieraka.
• Odkręcić przewód podciśnienia.
• Wykręcić dwie śruby mocujące pompę (2,
rys. C 2573) do obudowy wałka rozrządu.
• Wyjąć zabierak (2) oraz rurkę zasilającą
olejem (3).
Zamontowanie
• Włożyć w wałek rozrządu rurkę zasilającą
olejem z nowym pierścieniem uszczelniającym.
• Włożyć zabierak.
• Umieścić w otworze pompę podciśnienia
z nową uszczelką (4) i przykręcić momentem
28 N-m.
• Przykręcić przewód podciśnienia.
Wymontowanie (silnik 1,7 TD)
Pompa podciśnienia jest umocowana z tyłu
alternatora. Jest ona napędzana z wałka alternatora poprzez płytkę zabierakową.
• Odkręcić przewód podciśnienia (patrz rys.
C6991).
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
39
• Podłączyć olejowy przewód zasilający z no
wymi uszczelkami i przykręcić momentem
25 N-m.
• Podłączyć przewód podciśnienia.
Wymontowanie i zamontowanie głowicy
(silniki 8-zaworowe)
Głowicę należy zdejmować z kadłuba tylko
przy zimnym silniku. Kolektory dolotowy i wylotowy pozostają przy głowicy. Objawy
uszkodzonej uszczelki pod głowicą mogą
być następujące.
■ Utrata mocy silnika.
■ Ubytek cieczy chłodzącej. Białe spaliny z ru
ry wylotowej przy nagrzanym silniku.
■ Ubytek oleju w silniku.
■ Obecność cieczy chłodzącej w oleju silniko
wym. Poziom oleju podnosi się, a nie opada.
■ Obecność oleju w cieczy chłodzącej.
■ Pęcherzyki gazu w cieczy chłodzącej.
■ Obniżone ciśnienie sprężania w dwóch są
siednich cylindrach.
• Odkręcić olejowy przewód zasilający. Polu
zować opaskę zaciskową i ściągnąć olejowy
przewód powrotny (patrz rys. C 6991).
• Wykręcić wkręty mocujące pompę podciś
nienia (patrz rys. C 7249) i wyjąć pompę
z gumowym pierścieniem uszczelniającym.
Zamontowanie
• Sprawdzić, czy pierścień uszczelniający po
mpę nie jest uszkodzony i w razie potrzeby
wymienić.
• Umieścić pompę z pierścieniem uszczel
niającym i przykręcić (7 N-m).
• Wlać około 5 cm3 (10 kropli) oleju silnikowe
go w otwór doprowadzenia oleju do pompy.
• Nasadzić olejowy przewód powrotny i zabez
pieczyć opaską.
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masowy akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radio
odbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumu
latora powinno się przeczytać rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumula
tora " .
• Wymontować filtr powietrza i przewód dolo
towy, patrz rozdział „Wymontowanie i zamon
towanie filtra powietrza " .
• Odłączyć od silnika dolny przewód chłodnicy.
Zebrać wyciekającą ciecz do naczynia, patrz
rozdział „Opróżnianie i napełnianie układu
chłodzenia " .
• Odłączyć od silnika górny przewód chłod
nicy. Wcześniej otworzyć i cofnąć opaskę
zaciskową.
• Unieść samochód i ustawić na podstawkach.
• Odkręcić przednią rurę wylotową od ko
lektora.
40
• Zdjąć pasek klinowy i odsunąć alternator na
bok, patrz rozdział „Wymiana i regulacja na
ciągu pasków klinowych " .
• Silnik 1,6 dm3 wersji ze wspomaganiem
kierownicy: wykręcić trzy śruby mocujące koło
pasowe pompy wspomagania.
• Opuścić samochód na koła.
• Odłączyć linkę pedału przyspieszenia od
dźwigni przepustnicy, patrz rozdział „Wymon
towanie i zamontowanie linki pedału przyspie
szenia " .
• Wyciągnąć wtyk złącza elektrycznego przy
układzie wtryskowym i przy głowicy (czujnik
temperatury).
• Odkręcić przewód masowy z boku głowicy.
• Odłączyć przewody podciśnienia przy kolek
torze dolotowym oraz przy zespole wtryskiwacza. Oznaczyć farbą przewody i króćce, z któ
rych zostały zdjęte, aby nie zamienić ich
miejscami podczas montażu.
• Odłączyć od zespołu wtryskiwacza(-y) prze
wody paliwowe: zasilający i powrotny. Końce
przewodów odpowiednio zatkać, na przykład
czystą śrubą.
• Wymontować przewody zapłonowe ze świec
oraz odłączyć przewód wysokiego napięcia od
rozdzielacza zapłonu.
• Wymontować górną osłonę paska zębatego.
• Ustawić tłok 1. cylindra w położeniu ZZ
(zwrotu zewnętrznego). Przed tą czynnością
ustawić dźwignię zmiany biegów w położenie
neutralne i zaciągnąć hamulec awaryjny. Wał
korbowy można obracać kluczem nasadowym
SILNIK
założonym na śrubę centralną koła pasowego.
Innym sposobem jest uniesienie boku samochodu, włączenie 5. biegu i obracanie ręką
koła przedniego. Wał obracać zgodnie z ruchem wskazówek zegara, aż znak na kole
zębatym wałka rozrządu pokryje się ze znakiem na osłonie (patrz górna część rysunku
C 4459)
• Silniki 1,8 i 2,0 dm3: przy prawidłowo usta
wionym kole zębatym wałka rozrządu nacięcie
na kole pasowym wału korbowego powinno
się znaleźć na wysokości znaku odniesienia
-ostrza umocowanego na pokrywie przedniej
(patrz dolna część rysunku C 4459).
• Silniki 1,4 i 1,6 dm3: znak na kole zębatym
wałka rozrządu musi się pokrywać ze znakiem
na tylnej osłonie paska zębatego, natomiast
znak wybity na kole zębatym wału korbowego
powinien się pokryć z wcięciem na silniku,
patrz rysunek D 5444 w rozdziale „Wymon
towanie i zamontowanie paska zębatego (silniki
8-zaworowe, oprócz 1,7 TD) " . Tłok 1. cylindra
jest wtedy w położeniu ZZ.
Uwaga. Nie obracać wałka rozrządu chwytając
za śrubę mocującą, ponieważ grozi to przeciążeniem paska zębatego.
• Zwolnić naciąg paska zębatego i zdjąć z koła
wałka rozrządu, patrz rozdział „Wymontowanie
i zamontowanie paska zębatego (silniki 8-zaworowe, oprócz 1,7 TD) " .
• Odkręcić pokrywę obudowy wałka rozrządu.
• Odkręcić koło zębate wałka rozrządu. Pod
czas odkręcania śruby mocującej unieruchomić
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
wałek kluczem płaskim, który wkłada się między krzywkę zaworu dolotowego 3. cylindra
a łożysko (patrz rys. D 0964 i B 3528).
• Zdjąć koło zębate.
• Wykręcić górne śruby tylnej osłony paska
zębatego (patrz rys. D 0915).
• Poluzować wszystkie śruby głowicy, najpierw
o 1/4, a następnie o 1/2 obrotu, postępując
spiralnie od zewnątrz do środka (patrz rys.
D0916). ,
Uwaga. Śruby głowicy wolno odkręcać tylko
przy zimnym silniku (ok. +20°C).
• Zdjąć obudowę wałka rozrządu.
• Wyjąć dźwignie zaworów, podkładki znad
trzonków zaworów oraz hydrauliczne kompen
satory luzów zaworów.
• Zdjąć głowicę razem z kolektorami doloto
wym i wylotowym.
Zamontowanie
• Oczyścić kadłub silnika z pozostałości
uszczelki głowicy. Zwracać uwagę, aby zanie
czyszczenia nie wpadły do otworów w kadłubie.
Otwory zatkać szmatką.
Uwaga. Otwory pod śruby głowicy muszą być
wolne od oleju i cieczy chłodzącej. Przedmuchać otwory sprężonym powietrzem lub przeczyścić szmatką nawiniętą na wkrętak. Pozostawienie zanieczyszczeń spowoduje w trakcie
wkręcania nowych śrub powstanie nacisków,
które mogą rozerwać kadłub lub doprowadzić
do dokręcenia z nieprawidłowym momentem.
• Sprawdzić płaskość powierzchni kadłuba,
41
patrz rozdział „Sprawdzanie płaskości głowicy
i kadłuba " .
• Położyć nową uszczelkę głowicy na odtłusz
czoną powierzchnię kadłuba, bez stosowania
środków uszczelniających. Uszczelka nie może
przykrywać żadnych otworów w kadłubie i musi
mieć napis „OBEN/TOP " od góry, od strony
napędu rozrządu (patrz rys. D 0917).
• Oczyścić powierzchnię przylegania na gło
wicy.
• Sprawdzić płaskość powierzchni głowicy,
patrz rozdział „Sprawdzanie płaskości głowicy
i kadłuba " .
• Oczyścić na głowicy powierzchnię styku
z obudową wałka rozrządu.
• Ustawić głowicę na uszczelce.
42
SILNIK
• Włożyć hydrauliczne kompensatory luzów
zaworów posmarowane olejem. Umieścić dźwi
gnie zaworów i podkładki powleczone smarem
z MoS2 w miejscach wzajemnego kontaktu.
• Powierzchnię głowicy stykającą się z obu
dową wałka rozrządu posmarować równomier
nie masą uszczelniającą ET, nr Opel 15 03
166 (patrz rys. D 0918).
• Ustawić obudowę wałka rozrządu i wkręcić
lekko nowe śruby mocujące, postępując spiral
nie od środka na zewnątrz.
Uwaga. W zasadzie powinno się stosować
nowe śruby głowicy, które dokręca się w czterech fazach. Do tego celu jest potrzebny
sprawny klucz dynamometryczny. Przydatna
może być również tarcza z podziałką kątową.
Silniki 1,4 i 1,6 dm3
• W pierwszej fazie dokręcać śruby momen
tem 25 N-m, przechodząc spiralnie od środka
na zewnątrz (patrz rys. D 0919).
• W drugiej fazie dokręcać śruby w tej samej
kolejności o kąt 60°.
• W trzeciej fazie dokręcać śruby w tej samej
kolejności o kąt 60°.
• W czwartej fazie dokręcać śruby w tej samej
kolejności o kąt 60°.
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
Silniki 1,8 i 2,0 dm3
• W pierwszej fazie dokręcać śruby momen
tem 25 N-m, przechodząc spiralnie od środka
na zewnątrz.
• W drugiej fazie dokręcać śruby w tej samej
kolejności o kąt 90°.
• W trzeciej fazie dokręcać śruby w tej samej
kolejności o kąt 90°.
• W czwartej fazie dokręcać śruby w tej samej
kolejności o kąt 90°.
• Aby podczas dokręcania kątowego zacho
wać wymagany kąt, zaleca się nanieść na
głowicy odpowiednie znaki. W tym celu nasa
dzić na śrubę klucz i nanieść znak kredą
w odległości 60° i 90°, względnie wyciąć z tek
tury odpowiedni kąt. Firma Hazet oferuje tarczę
z podziałką kątową 6690, która służy do do
kręcania kątowego połączeń śrubowych.
Uwaga. Nie jest wymagane późniejsze do
kręcanie śrub głowicy (np. po przebiegu
1000 km).
• Przykręcić u góry tylną osłonę paska zę
batego.
• Przykręcić koło zębate wałka rozrządu. Unie
ruchomić przy tym wałek chwyciwszy kluczem
płaskim za spłaszczenie. Do przykręcenia kół
użyć nowej śruby, którą dokręca się momen
tem 45 N-m.
• Przykręcić pokrywę obudowy wałka rozrządu
z nową uszczelką {momentem 8 N-m).
• Założyć i naciągnąć pasek zębaty, patrz
rozdz. „Sprawdzanie i regulacja naciągu paska
zębatego (silniki 1,8; 2,0; 1,7 D do VIII 1992) " .
• Zamontować przednią osłonę paska zę
batego.
• Silnik 1,6 dm3 wersji ze wspomaganiem
kierownicy: przykręcić koło pasowe do pompy
wspomagania momentem 25 N-m.
• Założyć i naciągnąć pasek klinowy alter
natora i pompy wspomagania, patrz rozdział
„Wymiana i regulacja naciągu pasków klino
wych alternatora, pompy wspomagania i sprę
żarki " .
• Podłączyć wszystkie przewody gumowe
układu chłodzenia i zabezpieczyć opaskami
śrubowymi.
• Napełnić cieczą układ chłodzenia, patrz roz
dział „Opróżnianie i napełnianie układu chło
dzenia " .
43
• Podłączyć przewody podciśnienia według
naniesionych wcześniej oznaczeń oraz wtyki
przewodów elektrycznych, które prowadzą do
głowicy i kolektora dolotowego, patrz „Wymon
towanie " .
• Przykręcić do głowicy przewód masowy.
• Podłączyć przewody paliwowe i zabezpie
czyć opaskami śrubowymi.
• Podłączyć przewody do świec zapłonowych
zgodnie z kolejnością zapłonu: 1-3-4-2. Cylin
der nr 1 znajduje się po prawej stronie silnika,
patrząc w kierunku jazdy. Na kopułce roz
dzielacza zapłonu są umieszczone cyfry odpowiadające numerom cylindrów. W silnikach
1,4 i 1,6 dm3 gniazdo dla 1. cylindra na kopułce
rozdzielacza zapłonu jest wskazane wypukłą
strzałką.
• Przykręcić rurę wylotową do kolektora, patrz
rozdział „Układ wylotowy " .
• Sprawdzić poziom oleju w silniku i ewentual
nie uzupełnić. Jeżeli powodem zdejmowania
głowicy była wymiana uszkodzonej uszczelki
głowicy, to należy wymienić olej i filtr oleju,
ponieważ mogą zawierać ciecz chłodzącą.
• Zamontować filtr powietrza wraz z przewo
dem, patrz rozdział „Wymontowanie i zamon
towanie filtra powietrza " .
• Podłączyć przewód masowy (-) akumu
latora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wyłączonym zapłonie, inaczej może dojść do
uszkodzenia elektronicznego urządzenia sterującego wtryskiem.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
rozdział „Kodowanie radioodbiornika " .
• Nagrzać silnik podczas jazdy próbnej. Po
osiągnięciu przez ciecz chłodzącą temperatury
nagrzania przejechać jeszcze około 5 km, aby
temperatura oleju silnikowego doszła do
+70°C.
• Sprawdzić wyprzedzenie zapłonu, patrz roz
dział „Sprawdzenie i regulacja wyprzedzenia
zapłonu " .
• Sprawdzić parametry biegu jałowego, patrz
rozdział „Sprawdzenie prędkości obrotowej
i stężenia CO na biegu jałowym " .
• Sprawdzić poziom cieczy chłodzącej, patrz
rozdział „Sprawdzanie poziomu cieczy chło
dzącej " .
44
SILNIK
Silniki 1,7 D
• Odkręcić przewody wtryskowe od wtryskiwaczy i od pompy wtryskowej. Zdjąć wszystkie
przewody nie przeginając ich.
• Wymontować górną i dolną osłonę paska
zębatego.
• Odkręcić pokrywę z obudowy sprzęgła.
• Ustawić tłok 1. cylindra w położeniu ZZ, patrz
rozdział „Wymontowanie i zamontowanie pas
ka zębatego (silniki 8-zaworowe bez 1,7 TD) " .
• Wymontować pompę podciśnienia, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie pompy
podciśnienia " .
• Poluzować i zdjąć pasek zębaty, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie paska
zębatego (silniki 8-zaworowe bez 1,7 TD) " .
• Zdjąć głowicę razem z obudową wałka roz
rządu oraz kolektorami wylotowym i doloto
wym, w sposób opisany dla silników ben
zynowych 8-zaworowych.
• Położyć nową uszczelkę głowicy na kadłub
silnika.
Uwaga. Wymieniana uszczelka musi mieć to
samo oznaczenie co poprzednia. Oznaczeniem grubości uszczelki jest jedno, dwa lub
brak nacięcia na krótszym boku. Jeżeli w silniku były wymieniane elementy układu korbowo-tłokowego lub szlifowana górna powierzchnia kadłuba, to należy dobrać grubość
uszczelki w zależności od zmierzonego wymiaru wystawania tłoków z kadłuba.
• Wystawanie tłoków ponad powierzchnię kad
łuba sprawdza się czujnikiem zegarowym
{patrz rys. B 4671). Zaleca się mierzyć wy-
stawanie w trzech różnych miejscach na obwodzie denka. Jeżeli choć jedna ze zmierzonych wartości przekracza o 0,05 mm lub więcej
górną granicę danego zakresu, to należy wybrać uszczelkę z następnej klasy grubości.
DOBÓR USZCZELKI GŁOWICY
(SILNIK 1,7 D)
Wystawanie tłoków
do 0,75 mm od 0,75
do 0,85 mm ponad
0,85 mm
Grubość
Oznaczenie
uszczelki (mm) uszczelki
1,3
1,4
1,5
ez oznaczenia 1
nacięcie 2
nacięcia
Uwaga. Otwory pod śruby głowicy muszą być
wolne od oleju i cieczy chłodzącej. Przedmuchać otwory sprężonym powietrzem lub przeczyścić szmatką nawiniętą na wkrętak. W zasadzie powinno się stosować nowe śruby
głowicy, które dokręca się w czterech fazach.
Do tego celu jest potrzebny sprawny klucz
dynamometryczny. Przydatna może być również tarcza z podziałką kątową.
• W pierwszej fazie dokręcać śruby głowicy
momentem 25 N-m, przechodząc spiralnie od
środka na zewnątrz.
• W drugiej fazie dokręcać śruby w tej samej
kolejności o kąt 90°.
• W trzeciej fazie dokręcać śruby w tej samej
kolejności o kąt 90°.
• W czwartej fazie dokręcać śruby w takiej
samej kolejności o kąt 90°.
Uwaga. Śruby muszą być jeszcze dokręcone
po nagrzaniu silnika.
• Założyć koło zębate na wał rozrządu i wkrę
cić lekko nową śrubę mocującą, jeszcze jej
nie dokręcać.
• Założyć i naciągnąć pasek zębaty, patrz
rozdział „Wymontowanie i zamontowanie paska
zębatego (silniki ośmiozaworowe bez 1,7TD " ).
• Przykręcić koło zębate wału rozrządu
w trzech fazach:
1. faza — momentem 75 N-m,
2. faza — o kąt 60°,
3. faza — o kąt 5°.
Do dokręcania kątowego jest potrzebna tarcza
z podziałką kątową, na przykład HAZET 6690.
Jeżeli nie dysponujemy taką tarczą, to zaznaczyć kąt dokręcania na tekturze i wykonać
ruch kluczem od znaku do znaku.
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
45
• Sprawdzić i wyregulować ustawienie rozrządu.
• Zamontować pompę podciśnienia, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie pompy
podciśnienia " .
• Przykręcić pokrywę obudowy wałka rozrządu
z nową uszczelką.
• Zamontować górną i dolną osłonę paska
zębatego.
• Przykręcić przewody wtryskowe do pompy
wtryskowej i wtryskiwaczy.
• Sprawdzić początek tłoczenia pompy wtrys
kowej.
• Nagrzać silnik podczas jazdy próbnej. Po
osiągnięciu przez ciecz chłodzącą temperatury
nagrzania przejechać jeszcze około 5 km, aby
temperatura oleju silnikowego osiągnęła +70°C.
• Sprawdzić poziom cieczy chłodzącej, patrz
rozdział „Sprawdzanie poziomu cieczy chło
dzącej " .
• Przy ciepłym silniku dokręcić śruby głowicy
spiralnie, od środka na zewnątrz, o kąt 30°.
• Powtórzyć dokręcanie w tej samej kolejności
o kąt 15°.
Uwaga. Niedozwolone jest późniejsze dokręcanie śrub głowicy (np. po przejechaniu
1000 km).
• Sprawdzić i ewentualnie wyregulować pręd
kość obrotową biegu jałowego i maksymalną
prędkość obrotową.
Silnik 1,7TD
• Wymontować kolektor dolotowy.
• Odkręcić przewody wtryskowe od wtryski
waczy i od pompy wtryskowej. Przewody zdjąć
w komplecie, nie przeginając ich.
• Odkręcić od wtryskiwacza przewód paliwowy
powrotny
• Wymontować wentylator chłodnicy, patrz roz
dział „Wymontowanie wentylatora chłodnicy " .
• Wymontować osłonę paska rozrządu.
• Ustawić tłok 1. cylindra w położenie ZZ,
patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie
paska zębatego (silnik 1,7 TD) " .
• Odkręcić koło zębate wałka rozrządu.
• Poluzować i zdjąć pasek zębaty, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie paska
zębatego (silnik 1,7 TD) " .
• Wykręcić trzy śruby mocujące z tylnej osłony
paska zębatego (patrz strzałki na rysunku
D5913).
• Wykręcić śruby (1 i 2, rys. D 7659) z obudo
wy termostatu.
• Odłączyć od turbosprężarki przewód cieczy
chłodzącej, luzując wcześniej opaskę zaci
skową.
• Odkręcić przewody olejowe zasilający i po
wrotny między turbosprężarką a kadłubem
silnika.
• Odkręcić wspornik turbosprężarki (patrz rys.
C8138).
• Wyjąć rurkę prowadzącą bagnetowy wskaź
nik poziomu oleju.
• Poluzować śruby głowicy w kolejności od
1 do 10, pokazanej na rysunku D 0858.
• Unieść głowicę, odsuwając przy tym na bok
tylną osłonę paska zębatego,
• Położyć na kadłub nową uszczelkę głowicy.
46
SILNIK
DOBÓR USZCZELKI GŁOWICY
(SILNIK 1,7 TD)
Wystawanie
tłoków (mm)
od 0,58 do 0,64
od 0,65 do 0,70
od 0,71 do 0,78
Grubość
uszczelki
(mm)
Oznaczenie
uszczelki
1,4
1,45
1,5
bez oznaczenia
1 otwór 2 otwory
Uwaga. Otwory pod śruby głowicy muszą być
wolne od oleju i cieczy chłodzącej. Przedmuchać otwory sprężonym powietrzem lub przeczyścić szmatką nawiniętą na wkrętak. W zasadzie powinno się stosować nowe śruby
głowicy, które dokręca się w trzech fazach. Do
tego celu jest potrzebny sprawny klucz dynamometryczny. Przydatna może być również
tarcza z podziałką kątową.
• Śruby głowicy dokręca się w trzech fazach,
w kolejności pokazanej na rysunku D 0859.
• W pierwszej fazie dokręcać śruby głowicy
momentem 40 N-m.
• W drugiej fazie dokręcać śruby w tej samej
kolejności o kąt 60°... 75°.
• W trzeciej fazie dokręcać śruby w tej samej
kolejności o kąt 60°... 75°.
Uwaga. Nie trzeba później dokręcać głowicy.
• Włożyć rurkę prowadzącą wskaźnik bag
netowy poziomu oleju.
• Przykręcić króćce turbosprężarki.
Uwaga. Wymieniana uszczelka musi mieć to
samo oznaczenie co poprzednia. Oznaczeniem grubości uszczelki jest jeden, dwa lub
brak otworu na narożu. Jeżeli w silniku były
wymieniane elementy układu korbowo-tłokowego lub szlifowana górna powierzchnia kadłuba, to należy dobrać grubość uszczelki w zależności od zmierzonego wymiaru wystawania
tłoków z kadłuba.
• Wystawanie tłoków ponad powierzchnię kadłuba sprawdza się czujnikiem zegarowym.
Zaleca się mierzyć wystawanie w trzech różnych miejscach na obwodzie denka. Jeżeli
choć jedna ze zmierzonych wartości przekracza o 0,05 mm lub więcej górną granicę
danego zakresu, to należy wybrać uszczelkę
z następnej klasy grubości.
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
• Przykręcić przewody olejowe między turbo
sprężarką a kadłubem silnika.
• Podłączyć przewód cieczy chłodzącej do
turbosprężarki i zabezpieczyć opaską zaci
skową.
• Oczyścić powierzchnię przylegania obu
dowy termostatu. Założyć nową uszczelkę
i przykręcić obudowę termostatu momentem
30 N-m.
• Wkręcić trzy śruby mocujące osłonę tylną
paska zębatego (8 N-m).
• Założyć koło zębate wałka rozrządu i wkręcić
śrubę mocującą momentem 10 N-m.
• Założyć i naciągnąć pasek zębaty, patrz
rozdział „Wymontowanie i zamontowanie pas
ka zębatego (silnik 1,7 TD) " .
• Sprawdzić i wyregulować ustawienie roz
rządu.
• Przykręcić pokrywę obudowy wałka rozrządu
z nową uszczelką.
• Zamontować wentylator, patrz rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie wentylatora chłod
nicy " .
• Zamontować osłonę paska zębatego.
• Przykręcić przewody wtryskowe do pompy
wtryskowej i do wtryskiwaczy momentem
25 N-m.
• Przykręcić do wtryskiwaczy przewód paliwo
wy powrotny.
• Zamontować kolektor dolotowy.
• Sprawdzić początek tłoczenia.
• Doprowadzić silnik do stanu nagrzania (tem
peratura oleju +60°C).
• Sprawdzić poziom cieczy chłodzącej, patrz
rozdział „Opróżnianie i napełnianie układu
chłodzenia " .
• Wyregulować prędkość obrotową biegu jało
wego i maksymalną prędkość obrotową.
Wymontowanie i zamontowanie
głowicy
(silniki 16-zaworowe 1,8 i 2,0)
Wymontowanie
Uwaga. Głowicę wolno zdejmować tylko przy
zimnym silniku (temperatura otoczenia ok.
+20°C). Poniższy opis zasadniczo dotyczy
silnika 2,0. Wyszczególniono jednak różnice
obejmujące silnik 1,8.
• Odłączyć przewód masowy akumulatora.
47
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicznych, np. kodu usterek silnika lub kodu radioodbiornika. Przed odłączeniem akumulatora
powinno się przeczytać rozdział „Wymontowanie i zamontowanie radioodbiornika " lub „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora " .
• Spuścić cieczy chłodzącą do naczynia, patrz
rozdział „Opróżnianie i napełnianie układu
chłodzenia " .
• Wymontować przednią rurę wylotową, patrz
rozdział „Układ wylotowy " .
• Wymontować pasek zębaty, patrz rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie paska zęba
tego (silniki 16-zaworowe 1,8 i 2,0) " .
• Silnik 1,8 dm3: wymontować wałki rozrządu,
patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie
wałków rozrządu (silniki 16-zaworowe) " .
• Wyciągnąć z przepływomierza powietrza
wtyk(1, rys. D 2170).
• Wymontować przewód elastyczny (2), który
prowadzi z chwytu powietrza do regulatora
biegu jałowego.
• Wykręcić śruby mocujące (3).
• Zdjąć chwyt powietrza, przepływomierz ze
wspornikiem i złącze przewodów gumowych.
• Odłączyć od przepustnicy linkę pedału przy
spieszenia (patrz strzałki na rys. D 2172).
• Odłączyć dwa przewody paliwowe od kolek
tora wtryskiwaczy, wcześniej poluzować opaski
zaciskowe (patrz rysunek D 2172). Wyciekają
ce paliwo zebrać szmatką. Przewody zamknąć
ściskiem lub przez wkręcenie czystych śrub.
48
SILNIK
• Wyciągnąć z wtryskiwaczy listwę ze złącza
mi wtykowymi. Dodatkowo wyciągnąć wtyk (1,
rys. D 2173) z czujnika położenia przepustnicy,
złącze masowe (2) z kolektora wtryskiwaczy
oraz wtyk (3) z elektrozaworu odpowietrzania
zbiornika paliwa.
• Zdjąć pasek klinowy napędu alternatora
i pompy wspomagania, patrz rozdział „Wymia
na i regulacja naciągu pasków klinowych alter
natora, pompy wspomagania i sprężarki " .
• Odkręcić od kolektora dolotowego listwę
napinającą alternator.
• Wyciągnąć wtyk złącza z regulatora biegu
jałowego (1, rys. D 2174) oraz siłownika układu
ETC (pod obudową przepustnicy).
• Odłączyć z króćca (2) przewód podciśnienia
prowadzący do serwa hamulców oraz od króć
ca (4) przewód elastyczny prowadzący do
zbiornika wyrównawczego.
• Odkręcić wspornik przewodu dolotowego (3).
• Odkręcić pokrywę nad przewodami zapło
nowymi (patrz rys. C 7802).
• Ściągnąć nasadki ze świec zapłonowych.
Ciągnąć za nasadki a nie za przewody.
• Poluzować złącza przewodów gumowych
(patrz strzałki na rysunku C 7802).
• Odkręcić pokrywę głowicy.
• Odkręcić oba koła zębate wałków rozrządu.
Wałki przytrzymywać kluczem płaskim za sześciokąt.
• Odkręcić rolkę prowadzącą (A) oraz napinacz z płytką (B), patrz rysunek C 7808.
Uwaga. Zwrócić przy tym uwagę na tulejki
dystansowe, które należy przechować w takim
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
49
położeniu, w jakim będą ponownie montowane.
• Odkręcić od głowicy tylną osłonę paska
zębatego (patrz rys. D 2175).
• Odkręcić wszystkie śruby głowicy, w poka
zanej kolejności od 1 do 10 (patrz rys. C 7811).
Najpierw luzować śruby o 1/4, a następnie
o 1/2 obrotu. W końcu wykręcić całkowicie
śruby i wyjąć z podkładkami. Do wykręcenia
śrub jest potrzebny klucz z nasadką E14 dla
śrub typu Torx, na przykład Hazet 880Mlg-E14
z adapterem 958-2.
• Zdjąć głowicę.
Zamontowanie
• Oczyścić kadłub silnika z pozostałości
uszczelki głowicy. Zwracać uwagę, aby zanie
czyszczenia nie wpadły do otworów w kadłubie.
Otwory zatkać szmatką.
Uwaga. Otwory pod śruby głowicy muszą być
wolne od oleju i cieczy chłodzącej. Przedmuchać otwory sprężonym powietrzem lub przeczyścić szmatką nawiniętą na wkrętak. Pozostawienie zanieczyszczeń spowoduje w trakcie
wkręcania nowych śrub powstanie nacisków,
które mogą rozerwać kadłub lub doprowadzić
do dokręcenia z nieprawidłowym momentem.
• Sprawdzić płaskość powierzchni kadłuba,
patrz rozdział „Sprawdzanie płaskości głowicy
i kadłuba " .
• Położyć nową uszczelkę głowicy na odtłusz
czoną powierzchnię kadłuba, bez stosowania
środków uszczelniających. Uszczelka nie może
przykrywać żadnych otworów w kadłubie i musi
4-—Opel Astra
mieć napis „OBEN/TOP " od góry, od strony
napędu rozrządu.
• Oczyścić powierzchnię przylegania na gło
wicy.
• Sprawdzić płaskość powierzchni głowicy,
patrz rozdział „Sprawdzanie płaskości głowicy
i kadłuba " .
• Położyć głowicę.
• Włożyć w głowicę podkładki śrub.
• Włożyć nowe śruby głowicy i wkręcić klu
czem Torx, aż łby zetkną się z głowicą.
Uwaga. W zasadzie powinno się stosować
nowe śruby głowicy, które dokręca się w czte
rech fazach. Do tego celu jest potrzebny
sprawny klucz dynamometryczny. Przydatna
może być również tarcza z podziałką kątową.
50
SILNIK
śrubę klucz i nanieść znak kredą w odległości
90°, względnie wyciąć z tektury kąt prosty.
Firma Hazet oferuje tarczę z podziałką kątową,
która służy do dokręcania kątowego połączeń
śrubowych.
Uwaga. Jest wymagane późniejsze dokręcanie
śrub głowicy po nagrzaniu silnika.
• Przykręcić lekko tylną osłonę paska zębate
go {6 N-m). Śruby powlec wcześniej środkiem
zabezpieczającym przed poluzowaniem, na
przykład Opel 1510177.
• Przykręcić rolkę pośrednią i napinacz paska
zębatego z podstawą.
• Śruby głowicy powinno się dokręcać z dużą
starannością. Jeżeli to możliwe, to wcześniej
sprawdzić dokładność klucza dynamometrycznego.
• W pierwszej fazie śruby dokręcać w kolej
ności od 1 do 10 (patrz rys. C 8341) momen
tem 25 N-m.
• W drugiej fazie dokręcać śruby w tej samej
kolejności o kąt 90°.
• W trzeciej fazie dokręcać śruby w tej samej
kolejności o kąt 90°.
• W czwartej fazie dokręcać śruby w tej samej
kolejności o kąt 90°.
• Aby podczas dokręcania kątowego zacho
wać kąt 90°, zaleca się nanieść na głowicy
odpowiednie znaki. W tym celu nasadzić na
Uwaga. Tulejki dystansowe pod rolkami prowadzącą i napinającą muszą być mniejszą
średnicą skierowane do rolki prowadzącej lub
do płytki napinacza.
• Silnik 1,8 dm3: zamontować wałki rozrządu,
patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie
wałków rozrządu (silniki 16-zaworowe) " .
• Silnik 2,0 dm3: zamontować koła zębate na
wałkach rozrządu. Przy tym znak ustawczy na
kole musi się znaleźć u góry (strzałka na
rysunku C 8343). Kołek (A) w wałku rozrządu
musi być u góry i wchodzić w otwór koła
zębatego. Przytrzymać wałki rozrządu kluczem
płaskim, chwyciwszy w spłaszczonym miejscu,
i wkręcić nowe śruby mocujące koła zębate.
Śruby dokręcać w trzech fazach:
1. faza: momentem 50 N-m,
2. faza: o kąt 60°,
3. faza: o kąt 15°.
Aby zachować wymagany kąt dokręcania należy wykonać odpowiednie znaki na kole zębatym.
• Założyć pokrywę głowicy z nową uszczelką
i lekko przykręcić (8 N-m).
• Podłączyć do pokrywy głowicy oba przewody
odpowietrzające skrzynię korbową i zabez
pieczyć opaskami.
• Umieścić nasadki na świecach zapłonowych
zgodnie z kolejnością zapłonu: 1-3-4-2. Cylin
der numer 1 znajduje się z prawej strony,
patrząc w kierunku jazdy.
• Przykręcić pokrywę nad przewodami zapło
nowymi.
• Zamontować kolektor wylotowy, patrz roz
dział „Układ wylotowy " .
• Założyć nowy pasek zębaty i naciągnąć,
patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
paska zębatego (silniki 16-zaworowe 1,8
i 2,0) " .
• Zamontować przednią osłonę paska zę
batego.
• Założyć i naciągnąć pasek klinowy napędu
alternatora i pompy wspomagania, patrz roz
dział „Wymiana i regulacja naciągu pasków
klinowych alternatora, pompy wspomagania
i sprężarki " .
• Zamontować filtr powietrza, chwyt powietrza
i przepływomierz powietrza, patrz rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie filtra powietrza " .
• Podłączyć złącze elektryczne do przepływo
mierza powietrza.
• Podłączyć wszystkie wcześniej odłączone
od głowicy przewody sztywne, elastyczne
i cięgła.
• Przykręcić listwę górnego mocowania alter
natora momentem 18 N-m.
• Przykręcić wspornik do kolektora dolotowego
momentem 20 N-m.
• Napełnić układ chłodzenia, patrz rozdział
„Opróżnianie i napełnianie układu chłodzenia " .
• Sprawdzić poziom oleju w silniku i w razie
potrzeby uzupełnić. Jeżeli powodem zdejmo
wania głowicy była wymiana uszkodzonej
uszczelki głowicy, to należy wymienić olej
i filtr oleju, ponieważ mogą zawierać ciecz
chłodzącą.
• Podłączyć przewód masowy (-) akumu
latora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wyłączonym zapłonie, inaczej może dojść do
uszkodzenia elektronicznego urządzenia sterującego wtryskiem.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
rozdział „Kodowanie radioodbiornika " .
• Nagrzać silnik podczas jazdy próbnej. Po
osiągnięciu przez ciecz chłodzącą temperatury
nagrzania przejechać jeszcze około 5 km, aby
temperatura oleju silnikowego osiągnęła
+70°C.
• Sprawdzić wyprzedzenie zapłonu, patrz roz
dział „Sprawdzenie i regulacja wyprzedzenia
zapłonu " .
• Sprawdzić parametry biegu jałowego, patrz
rozdział „Sprawdzenie prędkości obrotowej
i stężenia CO na biegu jałowym " .
• Sprawdzić poziom cieczy chłodzącej, patrz
51
rozdział „Sprawdzanie poziomu cieczy chłodzącej " .
• Dokręcić śruby głowicy w wymaganej kolej
ności o kąt 30 do 45°.
Sprawdzanie płaskości głowicy i
kadłuba
• Wymontować głowicę, patrz rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie głowicy " .
• Położyć liniał krawędziowy na głowicę (kad
łub), patrz rysunek B 9355 i zmierzyć szczelinomierzem jej płaskość, wzdłuż i w poprzek.
Odchyłka płaskości nie może przekraczać
0,04 mm na całej długości i 0,015 mm na
długości 150 mm.
• Płaskość głowicy powinno się sprawdzać na
obu powierzchniach przylegania: do kadłuba
i do obudowy wałka rozrządu.
52
SILNIK
• Sprawdzić jeszcze zwichrowanie głowicy,
kładąc liniał po przekątnej.
Uwaga. Nie trzeba głowicy wymieniać, jeżeli
stwierdzi się tylko niewielkie pęknięcia na
mostku między gniazdami zaworów wylotowych i dolotowych.
• Po ewentualnym szlifowaniu wysokość gło
wicy (B, rys. A 7853) nie może być mniejsza
niż wysokość minimalna podana w tablicy.
WYSOKOŚĆ
GŁOWICY
Silnik
benzynowy 8V
1,6-16V
1,8 - 16V
2,0 - 16V
1,7 D
1,7 TD
PO OBRÓBCE
Wysokość
95,6 mm
134,9 mm
134 mm
135,58 mm
105,75 mm
131,45 mm
• Po ewentualnym szlifowaniu kadłuba sprawdzić wystawanie tłoków (patrz rys. B 4560).
DOPUSZCZALNE WYSTAWANIE TŁOKÓW Z
KADŁUBA
Silnik
1,4; 1,8-16V 1,6;
1,8-8V;2,0
1,7 D 1,7 TD
Wystawanie tłoków
0 mm 0,4
mm 0,95
mm 0,78
mm
• Zamontować głowicę, patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie głowicy " .
Wymiana obudowy głowicy, wymontowanie i zamontowanie wałka rozrządu
(silniki 8-zaworowe oprócz 1,7 TD)
Wymontowanie
• Wymontować głowicę, patrz rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie głowicy " .
Uwaga. Jeżeli ma być tylko wymontowany
wałek rozrządu, to nie trzeba zdejmować gło
wicy. Potrzebny jest jednak wtedy dociskacz
zaworów.
• Przykręcić dociskacz do obudowy wałka
rozrządu i równomiernie docisnąć w dół wszy
stkie dźwignie zaworów, aby można było wy
ciągnąć wałek (patrz rys. B 6032). Dociskacz
stanowi zestaw płytek ze śrubami, które można nabyć np. w firmie Werkzeug-Saer, Ham
burg 76.
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
53
• Powlec cienko wałek smarem z dodatkiem
MoS2.
• Wsunąć ostrożnie wałek rozrządu z płytką
ustalającą do obudowy (patrz rys. B 3533).
Przykręcić płytkę momentem 8 N-m.
• Wcisnąć w obudowę odpowiednim narzę
dziem nowy pierścień uszczelniający. Do wpro
wadzenia przedniego pierścienia uszczelniają
cego (od strony napędu rozrządu) warsztaty
używają narzędzia Opel KM-422, a do tylnego
pierścienia uszczelniającego (tylko silniki 1,8
i 2,0 dm3) narzędzia Opel KM-636. Narzędzia
te można zastąpić krótkim odcinkiem rury o tej
samej średnicy co pierścień uszczelniający
(patrz rys. B 3535). Ponadto potrzebna jest
płytka metalowa z dwoma otworami, rozsta
wionymi po przekątnej tak, jak otwory gwin
towane w obudowie wałka rozrządu. Pierścień
wciska się rurą i płytą, dosuwanymi dzięki
stopniowemu dokręcaniu dwóch śrub.
• Położyć obudowę wałka rozrządu na dwóch
listwach drewnianych i odkręcić pokrywę (patrz
rys. B 3526).
• Wymontować rozdzielacz zapłonu, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie rozdzie
lacza zapłonu " .
• Odkręcić płytkę ustalającą wałek rozrządu
(patrz rys. B 6033).
• Wyciągnąć wałek rozrządu do tyłu z obudo
wy (patrz rys. B 3532).
Zamontowanie
Uwaga. Jeżeli jest montowany nowy wałek
rozrządu, to trzeba również wymienić dźwignie
zaworów.
• Położyć nową obudowę na listwach drew
nianych.
54
SILNIK
Uwaga. Przed założeniem obudowy wałka
rozrządu zwrócić uwagę, czy w głowicy są
włożone tulejki centrujące (patrz strzałki na
rysunku B 3537).
• Przykręcić pokrywę na obudowę wałka roz
rządu z nową uszczelką. Wcześniej oczyścić
sitko w pokrywie, patrz rozdział „Czyszczenie
sitka w pokrywie obudowy wałka rozrządu " .
• Zamontować rozdzielacz zapłonu, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie rozdzie
lacza zapłonu " .
• Zamontować głowicę, patrz rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie głowicy " .
Wymontowanie i zamontowanie wałków
rozrządu (silniki 16-zaworowe)
Wymontowanie
Uwaga. Zaleca się przygotowanie osobnego
miejsca do przechowania wymontowanych elementów napędu zaworów, w stanie pozwalającym później zachowanie kolejności montażu.
• Wymontować pokrywę głowicy oraz pasek
zębaty, patrz odnośne rozdziały.
• Silnik 2,0 dm3 do VIII 1992: wymontować
rozdzielacz zapłonu, patrz rozdział „Wymon
towanie i zamontowanie rozdzielacza zapłonu " .
• Silnik 2,0 dm3 od IX 1992: wymontować
czujnik położenia wałka rozrządu, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie czujnika
położenia wałka rozrządu " .
• Odkręcić koła zębate wałków rozrządu. Wałki rozrządu przytrzymać kluczem płaskim
w sposób pokazany na rysunku E 3115.
• Najpierw wymontować następujące pokrywy
łożysk wałków rozrządu: 1, 3 i 5 dla wałka
zaworów dolotowych oraz 6, 8 i 10 dla wałka
zaworów wylotowych (patrz rys. E 3173).
Wszystkie śruby wymienionych pokryw Iuzować „na krzyż " , początkowo o 1/2 obrotu,
następnie o pełny obrót, a w końcu całkowicie
wykręcić. Zdjąć pokrywy.
• Następnie w ten sam sposób odkręcić po
krywy łożysk 2 i 4 oraz 7 i 9.
• Wyjąć wałki rozrządu z głowicy.
• Wyciągnąć ostrożnie z gniazd oba pierś
cienie uszczelniające.
Zamontowanie
• Sprawdzić wszystkie wymontowane części,
zużyte lub uszkodzone wymienić.
• Powlec cienko smarem molibdenowym popychacze hydrauliczne i wałki rozrządu.
• Posmarować zewnętrzne pokrywy łożysk
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
wałków rozrządu w miejscu styku z głowicą
środkiem uszczelniającym, np. Opel 15 04
201 (patrz rys. C 8392).
• Włożyć ostrożnie wałki rozrządu.
• Przykręcić w kilku przejściach i „na krzyż "
pokrywy łożysk nr 2 i 4 dla wałka zaworów
dolotowych i nr 7 i 9 dla wałka zaworów
wylotowych.
Uwaga. Cyfry na pokrywach łożysk wałków
rozrządu muszą się zgadzać z cyframi na
głowicy.
• W ten sam sposób przykręcić pokrywy 1,
3i5oraz 6, 8 i 10.
• Dokręcić pokrywy łożysk wałków rozrządu
do głowicy momentem 8 N-m, przechodząc
spiralnie od środka na zewnątrz (patrz rys.
E 3176). W silniku 2,0 dm3 śruby z gwintem
M8 dokręcić momentem 20 N-m, natomiast
śruby z gwintem M6 pokrywy od strony roz
dzielacza zapłonu - momentem 8 N-m.
• Wcisnąć nowe pierścienie uszczelniające
wałków rozrządu z posmarowaną olejem sil
nikowym wargą uszczelniającą, za pomocą
odpowiedniego narzędzia, patrz rozdział „Wy
miana obudowy głowicy, wymontowanie i za
montowanie wałka rozrządu (silniki 8-zaworowe oprócz 1,7 TD) " .
• Założyć koła zębate wałków rozrządu. Znaki
ustawcze rozrządu muszą być widoczne. W sil
niku 1,8 dm3 kołek prowadzący w wałku roz
rządu od strony kolektora dolotowego (zawory
dolotowe) wchodzi w otwór „IN " , natomiast
kołek prowadzący wałka rozrządu od strony
kolektora wylotowego (zawory wylotowe) wcho-
55
dzi w otwór „EX " . Znak ustawczy musi być
wtedy w górze (patrz rys. E 6602).
• Przykręcić koła zębate wałków rozrządu,
odpowiednio unieruchamiając wałki kluczem
płaskim. Śruby mocujące koła dokręcać mo
mentem 50 N-m, a następnie o kąt 60° i dodat
kowo o kąt 15°. Zaleca się stosowanie nowych
śrub mocujących.
• Silnik 2,0 dm3 do VIII 1992: Zamontować
rozdzielacz zapłonu, patrz rozdział „Wymon
towanie i zamontowanie rozdzielacza zapłonu " .
• Silnik 2,0 dm3 od IX 1992: Zamontować
czujnik położenia wałka rozrządu, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie czujnika
położenia wałka rozrządu " .
• Zamontować pokrywę głowicy oraz pasek
zębaty, patrz odnośne rozdziały.
56
SILNIK
Sprawdzenie i regulacja ustawienia
rozrządu (silniki 1,7 D)
Uwaga. Podczas regulacji ustawienia rozrządu
ważne jest, aby pasek zębaty był prawidłowo
naciągnięty. Sprawdzenie naciągu paska jest
możliwe tylko za pomocą przyrządu specjalnego Opel KM-510-A.
• Sprawdzić naciąg paska zębatego, patrz
rozdział „Sprawdzanie i regulacja naciągu pas
ka zębatego (silniki 1,8; 2,0 i 1,7 D do VIII
1992) " .
• Ustawić tłok 1. cylindra w położeniu ZZ,
patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie
paska zębatego (silniki 8-zaworowe oprócz
1,7 TD) " .
• Opisywana operacja wymaga użycia spec
jalnego przyrządu pomiarowego, składającego
się z listwy KM-238-2 oraz czujnika pomiaro
wego MKM-571. Ustawić listwę na obudowie
wałka rozrządu (patrz rys. C 5166).
• Ustawić trzpień pomiarowy czujnika o śred
nicy 7...10 mm na kole podstawowym drugiej
krzywki wałka rozrządu (nad zaworem dolotowym 1. cylindra) i wyzerować czujnik. Zwrócić
uwagę, aby użyć czujnika z płaskim trzpieniem
pomiarowym, a nie cylindrycznym. Uwaga.
Krzywka składa się geometrycznie z części
kołowej, nazywanej kołem podstawowym (1,
rys. 0-1005), oraz z owalnego odsadzenia
(2). Nie przystawiać czujnika do owalnej
części krzywki.
• Umieścić na listwie dwa znaki, w odległości
0 i 10 mm, jak na rysunku C5166.
• Odkręcić koło zębate wałka rozrządu. Unie
ruchomić przy tym wałek kluczem płaskim,
wkładając go między krzywkę zaworu doloto
wego 3. cylindra a łożysko. Zdjąć koło zębate.
• Listwę i unieruchomiony w niej czujnik prze
sunąć w kierunku wierzchołka krzywki do zna
ku 10 mm.
• Kluczem płaskim o rozwartości 22 mm ob
rócić wałek rozrządu przeciwnie do ruchu
wskazówek zegara tak, aby trzpień czujnika
zegarowego uniósł się o 0,55 ± 0,05 mm.
• Przytrzymać w tym położeniu wałek rozrządu
1 przykręcić koło zębate nową śrubą, stosując
moment dokręcania 75 N-m + 60...650. W celu
zachowania wymaganego kąta dokręcenia śru
by użyć wzornika wyciętego z tektury. Podczas
przykręcania koła zębatego wałek rozrządu
nie może się obrócić.
Uwaga. Po przykręcaniu koła zębatego jeszcze raz sprawdzić ustawienie rozrządu.
• Sprawdzić początek tłoczenia i w razie po
trzeby wyregulować, patrz rozdział „Spraw
dzenie i regulacja początku tłoczenia pompy
wtryskowej " .
Czyszczenie sitka w pokrywie
obudowy wałka rozrządu
Poprzez sitko w pokrywie obudowy wałka
rozrządu ulatniają się opary oleju ze skrzyni
korbowej.
Wymontowanie
• Odkręcić pokrywę z obudowy wałka roz
rządu.
• Wykręcić śruby mocujące osłonę sitka (rys.
D 0941); zdjąć osłonę.
• Wyjąć sitko.
• Umyć powierzchnie przylegania i sitko
w benzynie ekstrakcyjnej.
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
57
nia w ASO-Opel. Jeżeli nie jest to możliwe, to
należy przeciąć piłą trzonek zaworu i wrzucić
części do dużego wiadra wypełnionego wodą.
Gwałtownie przebiegająca reakcja chemiczna
spowoduje wypalenie sodu, dlatego należy
cofnąć się i zasłonić oczy. Sód z rozciętego
zaworu można również neutralizować na wolnym powietrzu w naczyniu z mieszaniną spirytusu i wody w proporcji 2:1.
Wymontowanie i zamontowanie zaworów (silniki 8-zaworowe oprócz 1,7 TD)
Uwaga. Jeżeli elementy rozrządu mają być
ponownie użyte, to należy je tak przechowywać, aby podczas montażu wróciły na swoje
miejsca.
Zamontowanie
• Włożyć oczyszczone sitko w pokrywę.
• Przykręcić osłonę sitka.
• Przykręcić pokrywę do obudowy wałka roz
rządu, podkładając nową uszczelkę.
Złomowanie zaworu wylotowego
(silnik 2,0/150 KM)
Uwaga. Zawory wylotowe w silniku 150 KM są
wypełnione sodem, w celu lepszego odprowadzania ciepła. Podczas złomowania zaworów
należy zachować specjalne środki ostrożności.
Ze względu na niebezpieczeństwo wybuchu
nie wolno tych zaworów wytapiać, ani przerabiać na narzędzia (np. przebijaki) bez usunięcia
sodu. Zaleca się oddanie zaworu do złomowa-
Wymontowanie
• Wymontować głowicę i ustawić na dwóch
klockach drewnianych (patrz rys. B 3546),
patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie
głowicy (silniki 8-zaworowe) " .
• Wyjąć dźwignie zaworów, podkładki i hyd
rauliczne kompensatory luzów.
• Odkręcić od głowicy obudowę termostatu.
• Odkręcić kolektory dolotowy i wylotowy.
• Oznaczyć zawory, aby mogły powrócić na
swoje miejsca.
• Wymontować zawory po ściśnięciu sprężyn
przyrządem i wyjęciu półstożków zamków
(patrz rys. B 4579).
• Zsunąć z prowadnic zaworów uszczelniacze,
podważywszy je wkrętakiem (patrz rys.
B 4580).
58
SILNIK
Zwrócić uwagę, aby stare zawory wróciły
w swoje miejsca, nie zamienić zaworów dolotowych z wylotowymi.
• Silniki benzynowe do VIII 1994: włożyć
płytkę wymuszającą obrót zaworu wylotowego
{rys. B 3549).
• Założyć nowy uszczelniacz trzonka zaworu,
patrz rozdział „Wymiana uszczelniaczy trzon
ków zaworów " .
• Włożyć dolną miseczkę sprężyny zaworu
dolotowego, jak pokazano na rysunku B 8858,
a następnie uszczelniacz.
• Zwrócić uwagę na prawidłowe położenie
miseczki, strzałka na rysunku B 8859.
Uwaga. Jeżeli miseczka zostanie założona
odwrotnie, to się zmniejszy o 2,6 mm długość
czynna sprężyny zaworu dolotowego. W kon
sekwencji nastąpi uszkodzenie wałka rozrządu
lub dźwigni zaworu.
• Wyjąć płytki wymuszające obrót zaworów
wylotowych oraz miseczki ustalające sprężyny
zaworów dolotowych. Płytki wymuszające ob
rót zaworów wylotowych nie występują w sil
nikach montowanych od IX 1994.
Zamontowanie
• Przed zamontowaniem zaworów przefrezować ewentualnie gniazda zaworów i przeszlifować grzybki zaworów, patrz rozdział „Szlifo
wanie zaworów (silniki benzynowe) " .
• Dotrzeć zawory, patrz rozdział „Docieranie
zaworów " .
• Przed zamontowaniem zaworów sprawdzić
zawsze prowadnice, patrz rozdział „Spraw
dzanie prowadnic zaworów " .
• Posmarować trzonki zaworów olejem sil
nikowym i włożyć do prowadnic w głowicy.
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
• Założyć na zawór sprężynę i górną mi
seczkę.
• Używając odpowiedniego przyrządu do ścis
kania sprężyn zaworów, docisnąć sprężynę
i założyć półstożki zamka (strzałka na rysunku
B 3550).
• Zwolnić nacisk przyrządu i sprawdzić, czy
zamek prawidłowo osiadł i przytrzymuje sprę
żynę
• Włożyć hydrauliczny kompensator luzów za
worów i płytkę dociskową (rys. B 3551).
• Podczas wkładania płytki dociskowej zwrócić
uwagę, aby zaokrąglenie osiadło w zaokrąg
leniu (patrz strzałka na rysunku B 3552).
• Nasadzić dźwignię zaworu. Powierzchnię
roboczą powlec smarem molibdenowym.
• Przykręcić kolektory dolotowy i wylotowy
z nowymi uszczelkami. Wszystkie śruby do
kręcać momentem 20 N-m.
59
• Przykręcić obudowę termostatu z nową
uszczelką, stosując moment 10 N-m dla sil
ników 1,4 i 1,6 dm3 lub 15 N-m dla silników 1,8
i 2,0 dm3.
• Zamontować głowicę, patrz rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie głowicy (silniki
8-zaworowe) " .
Wymiana uszczelniaczy zaworów
(wszystkie silniki oprócz 1,7 TD)
O zużyciu uszczelniaczy może świadczyć
zwiększone zużycie oleju silnikowego.
Uszczelniacze wymienia się również w przypadku wymiany zaworów lub podczas rozbiórki głowicy.
Wymontowanie
• Wymontować głowicę, patrz odpowiedni roz
dział.
• Wymontować sprężyny zaworów, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie za
worów " .
60
SILNIK
Silniki 8-zaworowe
• Zsunąć z prowadnic zaworów uszczelniacze
za pomocą wkrętaka (patrz rys. B 4580).
Zamontowanie
• Na koniec trzonka zaworu założyć nasadkę
z tworzywa sztucznego, dołączoną do uszcze
lniacza. Nasadkę posmarować olejem silni
kowym.
• Wsunąć uszczelniacz na posmarowany ole
jem trzonek zaworu i wcisnąć go na prowad
nicę nie uszkadzając przy tym wargi uszczel
niającej. Usunąć nasadkę.
• Wcisnąć uszczelniacz na prowadnicę tak,
aby kołnierz wszedł w rowek prowadnicy.
Uwaga. Nie należy wciskać uszczelniacza
poza rowek, ponieważ może stać się nieszczelny.
• Zamontować sprężyny zaworów, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie za
worów " .
• Zamontować głowicę, patrz odnośny roz
dział.
Szlifowanie zaworów
(silniki benzynowe)
Zużytych zaworów nie trzeba od razu wymieniać, jeżeli nie mają głębokich wżerów na
grzybku. Praktycznie jest możliwa jedna lub
dwie naprawy zaworów przez szlifowanie przyIgni. Dalsza obróbka jest niecelowa, ponieważ
doprowadzi do pocienienia krawędzi grzybka
i w efekcie do szybkiego przepalenia zaworu
- szczególnie wylotowego.
• Trzonek zaworu nie może nadmiernie wystawać z głowicy. Nie wolno szlifować czoła
trzonka zaworu.
Dopuszczalne wystawanie trzonka zaworu
z głowicy:
silniki 1,4/1,6 — maks. 14,4 mm;
silniki 1,8/2,0 — 18,25...18,45 mm.
• Odpowiedni sprawdzian do pomiaru odleg
łości „A " (wystawania trzonka zaworu) można
wykonać samodzielnie z cienkiej blachy (patrz
rys. O-1001).
• Jeżeli wymiar „A " zostanie przekroczony, to
należy wymienić zawór. Jeżeli wystawanie
zaworu jest w dalszym ciągu zbyt duże, wymienić głowicę.
Silniki 16-zaworowe
• Należy koniecznie pamiętać, aby po szlifowaniu odległość końca trzonka zaworu do
powierzchni oparcia sprężyny nie uległa
GŁOWICA I UKŁAD ROZRZĄDU
zmniejszeniu o więcej niż 0,3 mm w stosunku
do wymiaru nominalnego. Nie wolno szlifować
końców trzonków zaworów. Na części zamienne są dostarczane zawory o skróconej długości. Gniazdo w głowicy można obrabiać na
głębokość maks. 0,4 mm.
• Podczas obróbki głowicy należy pamiętać,
że kąt pochylenia przylgni grzybka zaworu
wynosi 44° (silniki 1,4; 1,6; 1,8 i 2,0 dm3), 45°
(silnik 1,6 dm3 - 16V) lub 44°40' (silniki 1,8
i 2,0 dm3-16V). Kąt pochylenia przylgni gniaz
da zaworu wynosi 45°.
Docieranie zaworu
Przy prawidłowo obrobionych gniazdach zaworów i nowych zaworach docieranie gniazd
nie jest konieczne.
• Do docierania należy użyć drobnoziarnistej
pasty ściernej i przyssawki, która posłuży do
obracania zaworem (patrz rys. B 3875). Aby
unikać powstawania rowków na przylgni, po
winno się w trakcie docierania często unosić
zawór i przestawiać o 90°.
Uwaga. Po zakończeniu operacji usunąć starannie pastę ścierną z gniazda.
• Efekt docierania można sprawdzić tuszem
lub olejem napędowym. Jeżeli po wlaniu do
komory spalania olej napędowy będzie wycie
kał po prowadnicy, to docieranie trzeba kon
tynuować.
61
Sprawdzanie luzów zaworów
w prowadnicach (silniki 8-zaworowe
oprócz 1,7 TD)
Podczas naprawy głowicy z nieszczelnymi
zaworami nie wystarcza wymiana lub obróbka
tylko zaworów i ich gniazd. Należy jeszcze
sprawdzić stopień zużycia prowadnic. Jest to
szczególnie ważne w silnikach o dużym przebiegu. Zużyte prowadnice nie zapewniają osiowego ustawienia zaworów i powodują zwiększone zużycie oleju. Prowadnice nadmiernie
zużyte należy albo wymienić, albo rozwiercić
w specjalistycznym warsztacie. W celu
sprawdzenia luzu zaworu w prowadnicy należy
poruszać na boki trzonkiem zaworu
włożonego głowicę. Jeżeli luz jest wyczuwalny,
to należy zlecić do warsztatu przeprowadzenie
dokładnych pomiarów. Przekroczenie dopusz-
62
SILNIK
czalnej wartości luzu oznacza konieczność
rozwiercenia prowadnic i zastosowania zaworu
nadwymiarowego.
• Zmierzyć prowadnice odpowiednią średnicówką.
Dopuszczalny luz zaworu w prowadnicy:
zawór dolotowy — 0,018...0,052 mm;
zawór wylotowy — 0,038... 0,072 mm.
Dopuszczalny luz mierzony przy grzybku
zaworu:
zawór dolotowy — 0,03 mm;
zawór wylotowy — 0,03 mm.
• W przypadku zbyt dużego luzu rozwiercić
prowadnice na następny wymiar naprawczy
i zastosować nadwymiarowe zawory (operacja
do wykonania w warsztacie). Czynność tę
wykonuje się zawsze od strony zamontowania
wałka rozrządu, aby otwór od strony grzybka
miał dokładny wymiar.
SPRAWDZANIE CIŚNIENIA
SPRĘŻANIA
Kontrola ciśnienia sprężania pozwala ocenić
stan techniczny silnika, a dokładniej, czy nie
są zużyte lub uszkodzone zawory względnie
tłoki (pierścienie tłokowe). Poza tym pomierzone wartości ciśnienia sprężania pozwalają
zakwalifikować silnik do wymiany bądź do
naprawy głównej. Do pomiaru jest potrzebny
próbnik, który można nabyć po przystępnej
cenie w sklepie specjalistycznym.
Uwaga. Do silników wysokoprężnych jest potrzebny próbnik o większym zakresie odczytu,
do około 4 MPa.
Różnica ciśnienia sprężania pomiędzy cylindrami nie może przekraczać 0,1 MPa (silniki
benzynowe) lub 0,15 MPa (silniki wysokoprężne). W przypadku gdy jeden lub kilka cylindrów
wykazuje większe niż podano różnice ciśnienia
sprężania, jest to oznaką uszkodzenia zaworów, zużycia pierścieni tłokowych lub gładzi
cylindrów. Jeżeli zostało osiągnięte zużycie
graniczne, oznacza to konieczność naprawienia lub wymiany silnika.
• Przed sprawdzeniem ciśnienia sprężania
silnik powinien zostać nagrzany. Po osiągnięciu
przez ciecz chłodzącą temperatury nagrzania
przejechać jeszcze około 5 km, aby olej sil-
nikowy osiągnął temperaturę co najmniej
+70°C.
Silnik benzynowy
• Wyłączyć zapłon. W tym celu wyciągnąć
wtyczkę wielostykową z modułu zapłonowego
(cewki zapłonowej).
• Wyciągnąć przekaźnik pompy paliwa. W ten
sposób zabezpieczy się przed wtryśnięciem
paliwa w trakcie pracy rozrusznika, co mogłoby
spowodować uszkodzenie katalizatora. Prze
kaźnik pompy paliwa znajduje się za poszy
ciem u dołu prawego przedniego słupka, patrz
rozdział „Obwody doprowadzenia paliwa i po
wietrza " .
• Wyciągnąć wszystkie nasadki świec zapło
nowych. Do tego celu służą specjalne szczyp
ce, na przykład Hazet 1849. Nasadki wolno
chwytać tylko za blaszane tuleje.
• Oczyścić gniazda świec zapłonowych sprę
żonym powietrzem, a następnie wykręcić wszy
stkie świece.
• Obrócić kilkakrotnie wał korbowy rozrusz
nikiem, aby usunąć resztki nie spalonego
paliwa i sadzę.
Uwaga. Zaciągnąć hamulec awaryjny i ustawić
dźwignię zmiany biegów na luz.
• Wcisnąć lub wkręcić końcówkę próbnika
w otwór po świecy, zgodnie z instrukcją obsługi
przyrządu.
• Poprosić drugą osobę o całkowite wciśnięcie
pedału przyspieszenia i przytrzymanie w tym
położeniu na czas kontroli ciśnienia sprężania.
WYMIANA I NACIĄG PASKÓW KLINOWYCH
• Uruchomić rozrusznik na około 4 sekundy
lub tak długo, aż próbnik nie wykaże narastania
ciśnienia w cylindrze. Akumulator musi być
przy tym w pełni naładowany, aby zapewnił
obracanie wału z prędkością obrotową co
najmniej 300 obr/min.
• Sprawdzić kolejno cylindry i porównać wy
niki.
• Na koniec wkręcić świece zapłonowe i pod
łączyć przewody, patrz rozdział „Wymiana
świec zapłonowych i sprawdzanie złączy elek
trycznych " .
• Podłączyć przewód do zacisku „15 " .
• Włożyć przekaźnik pompy paliwa.
Silnik wysokoprężny
• Wyciągnąć przewód elektryczny z zaworu
STOP pompy wtryskowej, aby wtryskiwacze
nie mogły podać paliwa do komór spalania.
• Wymontować wszystkie świece żarowe.
• W miejsce świec żarowych wkręcić końców
kę próbnika ciśnienia sprężania.
• W czasie pracy rozrusznika sprawdzić ciś
nienie sprężania, które powinno wynosić 1,85
do 3,45 MPa.
• Wkręcić z powrotem świece żarowe (mo
mentem 20 N-m) i podłączyć przewody elekt
ryczne.
• Podłączyć przewód do zaworu STOP.
WYMIANA I NACIĄG PASKÓW
KLINOWYCH
Wymiana i regulacja naciągu pasków
klinowych alternatora, pompy
wspomagania i sprężarki
Poniżej wymienione modele samochodu Opel
Astra mają zamiast zwykłego paska klinowego
pasek wieloklinowy (z kilkoma wzdłużnymi
rowkami), który nie wymaga okresowej regulacji naciągu:
-z silnikiem 1,6 dm3 oraz wspomaganiem
kierownicy i (lub) klimatyzacją;
- z silnikiem 1,4 dm3 montowanym od IX 1992
oraz ze wspomaganiem kierownicy i (lub)
klimatyzacją;
- z wszystkimi silnikami 1,8 i 2,0 dm3 mon
towanymi od IX 1992.
Sposób wymiany paska wieloklinowego został
podany w następnym rozdziale.
63
Wymontowanie paska klinowego
alternatora
• W razie potrzeby wymontować przewód
dolotowy powietrza, między filtrem powietrza
a silnikiem. Wymaga to poluzowania opasek
zaciskowych na przewodzie.
• Wszystkie silniki oprócz 1,7 TD: poluzo
wać dolną śrubę mocowania alternatora (patrz
rys. A 9197).
• Poluzować górną śrubę mocowania alter
natora do napinacza i odchylić alternator
w stronę silnika. Dzięki temu nastąpi poluzo
wanie paska klinowego.
Uwaga. Jeżeli jest zamontowany alternator
małogabarytowy, to na napinaczu znajduje się
śruba napinająca. Luzowanie śruby powoduje
odsuwanie alternatora.
64
SILNIK
• Silnik 1,7 TD: poluzować mocowanie alter
natora do wspornika i napinacza (patrz rys.
D 5901), a następnie odchylić na bok.
• Wszystkie silniki: zdjąć pasek klinowy.
Zamontowanie paska klinowego
alternatora
• Założyć pasek klinowy na koła pasowe.
• Odsunąć alternator od silnika za pomocą
łyżki monterskiej, dokręcić górne mocowanie
alternatora. W przypadku alternatora mało
gabarytowego obracać śrubę napinającą, aż
pasek klinowy zostanie naciągnięty.
• Sprawdzić naciąg paska klinowego w sposób
opisany na końcu rozdziału.
• Silniki benzynowe i wysokoprężne
oprócz 1,7 TD: śruby górnego i dolnego
mocowania alternatora dokręcić momentem
30 N-m.
• Silnik 1,7 TD: śruby mocujące alternator
dokręcić momentem 25 N-m (śruba M8)
i 50 N-m (śruba M10).
• Zamontować przewód dolotowy powietrza
i zabezpieczyć opaskami.
Wymontowanie paska klinowego
pompy wspomagania
• Ustawić przód samochodu na podstawkach.
• Poluzować bez wykręcania śruby (1), (2),
(3) przy pompie wspomagania (rys. D 5666).
• Poluzować nakrętki na śrubie napinającej
(patrz rys. B 9624) i zdjąć pasek klinowy.
Zamontowanie paska klinowego
pompy wspomagania
• Założyć pasek klinowy i naciągnąć śrubą
napinającą.
• Sprawdzić naciąg paska klinowego i ewen
tualnie skorygować. Wielkość wymaganego
naciągu paska podano na końcu tego roz
działu.
• Dokręcić śruby (1) i (3) momentem 25 N-m,
a śrubę (2) momentem 40 N-m (patrz rysunek
D 5666).
• Dokręcić nakrętkę kontrującą na śrubie na
pinającej.
• Opuścić samochód na koła.
Wymontowanie paska klinowego
sprężarki
• Poluzować śrubę zaciskową na wsporniku
sprężarki i przesunąć sprężarkę do silnika.
Zdjąć pasek klinowy.
Zamontowanie paska klinowego
sprężarki
• Założyć pasek klinowy.
• Odsunąć sprężarkę od silnika za pomocą
łyżki monterskiej i dokręcić śrubę zaciskową
przy naciągniętym pasku.
• Sprawdzić naciąg paska przyrządem i ewen
tualnie wyregulować. Wielkość wymaganego
naciągu paska podano na końcu tego roz
działu.
WYMIANA I NACIĄG PASKÓW KLINOWYCH
65
Sprawdzenie naciągu paska
klinowego (wszystkie napędy)
Uwaga. Prawidłowy naciąg paska klinowego
ma decydujący wpływ na jego trwałość. Do
kontroli naciągu paska warsztaty używają specjalnego przyrządu Opel KM-128-A. Jeżeli
nie dysponuje się takim przyrządem, to nie
można naciągu ani dokładnie wyregulować,
ani sprawdzić.
Metoda zastępcza polega wtedy na tradycyjnym naciskaniu paska kciukiem. Naciąg paska
można uznać za prawidłowy, jeżeli da się
ugiąć o około 5 mm w połowie odległości
między kołami pasowymi. Naciąg powinno się
jednak skontrolować przyrządem przy najbliższej wizycie w warsztacie. Zbyt luźno naciągnięty pasek będzie się ślizgał.
• Jako miejsce przyłożenia przyrządu powinno
się wybrać połowę odległości między kołami
pasowymi.
• Założyć przyrząd na pasek klinowy w taki
sposób, aby przeszedł przez prowadnice (A,
B, C) przyrządu {rys. A 7660).
• Wcisnąć dźwignię na tyle, aby trzpień (D),
pokazany na rysunku A7660, dotknął paska
klinowego. W chwili dotknięcia paska rozlegnie
się brzęczenie.
• Odczytać wartość na podziałce przyrządu
i pomnożyć przez 100. Wielkość ta odpowiada
naciągowi paska, wyrażonemu w niutonach
(N).
• Naciąg paska klinowego, niezależnie od
rodzaju napędu, musi mieścić się w zakresie
250...400 N i nie może być mniejszy od 250 N.
5 — Opel Astra
Uwaga. Nowy pasek klinowy naciąga się do
wartości 450 N. Dotyczy to wszystkich pasków
klinowych.
• Jeżeli zmierzona wartość naciągu nie mieści
się w podanym zakresie, to pasek ponownie
naciągnąć.
Wymiana i regulacja naciągu paska
wieloklinowego
Poniżej wymienione modele samochodu Opel
Astra mają zamiast zwykłego paska klinowego
pasek wieloklinowy (z kilkoma wzdłużnymi
rowkami), który nie wymaga okresowej regulacji naciągu:
- z silnikiem 1,6 dm3 oraz ze wspomaganiem
kierownicy i (lub) klimatyzacją;
- z silnikiem 1,4 dm3 montowanym od IX 1992
oraz ze wspomaganiem kierownicy i (lub)
klimatyzacją;
- ze wszystkimi silnikami 1,8 i 2,0 dm3 mon
towanymi od IX 1992.
Pasek wieloklinowy napędza oprócz alternatora, także pompę wspomagania układu kierowniczego względnie sprężarkę klimatyzacji. Regulacja naciągu paska jest konieczna tylko
w przypadku wymontowania jednego z wymienionych zespołów. Nie jest wymagana kontrola
naciągu paska w ramach okresowej obsługi
silnika. Pasek wieloklinowy trzeba wymieniać
kiedy:
- utracił elastyczność i pojawiły się pęknięcia;
66
- głośno pracuje (np. na skutek zwilżenia
olejem);
- wystąpiły uszkodzenia, jak poprzeczne pęk
nięcia na żebrach, wyrwania żeber, osadzenie
się między żebrami zanieczyszczeń i małych
kamyków, pęknięcie osnowy lub zużycie boków
żeber.
Wymontowanie
(silniki 8-zaworowe do VIII 1992)
• Poluzować dwie śruby mocujące alternator
u dołu do wspornika (rys. C 6562). Jeżeli
dostęp do śrub jest utrudniony, wymontować
przewód dolotowy powietrza.
• Poluzować górną śrubę zaciskową i odchylić
alternator do silnika. W ten sposób nastąpi
poluzowanie paska wieloklinowego.
SILNIK
• Podwiesić silnik do belki poprzecznej KM-263, patrz rozdział „Wymontowanie i zamon
towanie silnika " .
Uwaga. Jeżeli nie dysponuje się taką belką, to
można użyć odpowiedniej rury, którą ustawia
się nad silnikiem, opierając końcami na rynience błotników (podłożyć klocki drewniane). Połączyć ucha silnika z rurą odpowiednim drutem
lub linką z hakami i napiąć.
• Poluzować prawe zawieszenie silnika
i unieść lekko silnik na belce. W samochodzie
z klimatyzacją trzeba całkowicie odkręcić pra
wą podporę silnika.
• Wyjąć pasek wieloklinowy.
Zamontowanie
(silniki 8-zaworowe do VIII 1992)
• Przeprowadzić pasek przez zawieszenie
silnika.
• Przykręcić prawą podporę silnika, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie silnika " .
• Przełożyć pasek przez koła pasowe i naciągnąć w sposób niżej opisany.
Uwaga. Podczas przykręcania alternatora zawsze najpierw dokręcać górną śrubę zaciskową, a następnie dwie dolne śruby przy
wsporniku.
Regulacja naciągu
• Odsunąć ręką alternator od silnika.
• Włożyć w otwór w korpusie alternatora spec
jalne narzędzie KM-612 (patrz rys. P 0538),
które jest potrzebne, aby można było użyć
klucza dynamometrycznego w celu naciąg
nięcia paska z określonym momentem.
• Włożyć w czworokątny otwór narzędzia koń
cówkę klucza dynamometrycznego.
• Odsuwać alternator od silnika za pomocą
klucza dynamometrycznego, aż osiągnie się
następujący moment:
- pasek nowy - 55 N-m,
- pasek używany - 50 N-m.
Pasek naciągać tylko w stanie zimnym; temperatura otoczenia około +20°C. Uwaga.
Momentowi 55 N-m odpowiada naciąg
400...430 N, a momentowi 50 N-m - około
350 N.
• W tym położeniu dokręcić śrubę zaciskową
momentem 30 N-m.
• Dokręcić obie śruby dolnego mocowania
alternatora momentem 30 N-m.
TYPOWE NIESPRAWNOŚCI SILNIKA
67
• Zamontować przewód dolotowy powietrza,
jeżeli został wcześniej wyjęty.
Wymontowanie (silniki 8-zaworowe od
IX 1992 i silniki 16-zaworowe)
• Obrócić rolkę napinacza (1) zgodnie z ru
chem wskazówek zegara, tzn. w prawo i zwol
nić tym samym naciąg paska wieloklinowego.
Zdjąć pasek. Na rysunku D 7152 pokazano
silnik 1,4 dm3.
• Podwiesić silnik do belki poprzecznej KM-263, patrz rozdział „Wymontowanie i zamon
towanie silnika " .
Uwaga. Jeżeli nie dysponuje się taką belką, to
można użyć odpowiedniej rury, którą ustawia
się nad silnikiem, opierając końcami na rynience błotników (podłożyć klocki drewniane). Połączyć ucha silnika z rurą odpowiednim drutem
lub linką z hakami i napiąć.
• Poluzować prawe zawieszenie silnika
i unieść lekko silnik na belce. W samochodzie
z klimatyzacją trzeba całkowicie odkręcić pra
wą podporę silnika.
• Wyjąć pasek wieloklinowy.
Zamontowanie (silniki 8-zaworowe od
IX 1992 i silniki 16-zaworowe)
• Przeprowadzić pasek przez zawieszenie
silnika.
• Przykręcić prawą podporę silnika, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie silnika " .
• Obrócić rolkę napinacza w lewo i ułożyć
prawidłowo pasek na kołach pasowych. Pasek
nie może wychodzić z boku poza koła.
• Zwolnić rolkę napinacza. Tym samym auto
matycznie ustali się prawidłowy naciąg paska.
Można jedynie sprawdzić położenie nadlewu
(I) na rolce napinacza, które powinno się
znaleźć między ogranicznikami (II), pokazany
mi na rysunku E 3559.
Uwaga. Jeżeli nadlew dotyka do lewego
ogranicznika, to trzeba wymienić pasek wieloklinowy i w razie potrzeby również napinacz.
TYPOWE NIESPRAWNOŚCI
SILNIKA
Jeżeli silnik nie daje się uruchomić, należy
rozpocząć systematyczne poszukiwanie usterki. Aby silnik benzynowy mógł pracować,
muszą być zawsze spełnione dwa warunki: do
cylindrów musi dopływać mieszanka paliwowo-powietrzna i na elektrodach świecy zapłonowej
musi przeskakiwać iskra. Na początek należy
więc zawsze sprawdzić, czy paliwo jest podawane do silnika. Sposób sprawdzania został
opisany w rozdziałach „Obwody doprowadzenia paliwa i powietrza " i „Układ wtrysku benzyny " .
Aby stwierdzić, czy na świecach występuje
iskra, trzeba wykręcić świece, wetknąć w nasadki i po kolei dotykać do masy. Nasadki,
ani przewodu wysokiego napięcia nie trzymać
68
SILNIK
ręką, ale poprzez izolowane szczypce. Poprosić drugą osobę o uruchomienie rozrusznika.
Uwaga. Aby uniknąć uszkodzenia katalizatora, nie wolno dopuścić do wtryśnięcia paliwa do cylindrów. Dlatego konieczne jest
wyjęcie wtyku z przekaźnika pompy paliwa.
Należy stosować się do wskazówek bezpiecznej pracy przy elektronicznych układach
zapłonowych.
W przypadku silnika wysokoprężnego należy
sprawdzić instalację paliwową i świece żarowe.
UKŁAD SMAROWANIA
Wiadomości wstępne
W silnikach samochodów Opel Astra powinny
być stosowane oleje wielosezonowe, które
mają tę zaletę, że nie trzeba ich wymieniać
na przełomie pór roku (lato/zima). Oleje wielosezonowe są produkowane na bazie rzadkiego oleju jednosezonowego (np. 10W).
Olej jest stabilizowany w stanie rozgrzanym
przez tzw. zagęszczacz, co daje odpowiednie
właściwości smarne w każdych warunkach
eksploatacyjnych.
Silnik uruchamia się z trudem lub nie uruchamia się
Przyczyna
Sposób naprawy
Niewłaściwy sposób uruchamiania
Silnik benzynowy zimny lub ciepły:
Wcisnąć pedał sprzęgła, włączyć rozrusznik, nie wciskać pedału przyspieszenia. Nie uruchamiać rozrusznika dłużej niż na ok. 5 s. W przypadku
skrzynki automatycznej ustawić dźwignię wyboru biegów w położenie „N "
lub „P " , inaczej można uszkodzić silnik. Uwaga. Częste powtarzanie
nieudanych prób rozruchu może uszkodzić katalizator, ponieważ nie
spalone paliwo dostanie się do katalizatora i po ogrzaniu spali się
w sposób wybuchowy
Silnik wysokoprężny zimny
Obrócić kluczyk w „stacyjce " w położenie II i jak tylko zgaśnie lampka
kontrolna podgrzewania wstępnego, wcisnąć pedał sprzęgła i od razu
włączyć rozrusznik, nie wciskać przy tym pedału przyspieszenia. Tylko
kiedy jest duży mróz dalej podgrzewać świece jeszcze przez ok. 5 s od
chwili zgaśnięcia lampki kontrolnej i następnie włączyć rozrusznik.
W przypadku skrzynki automatycznej ustawić dźwignię wyboru biegów
w położenie „N " lub „P " , inaczej można uszkodzić silnik
Silnik wysokoprężny gorący
Od razu uruchomić rozrusznik, bez wstępnego podgrzewania świec
żarowych
Silnik benzynowy: usterka w układzie
zapłonowym
Sprawdzić układ zapłonowy, obecność iskry
Silnik wysokoprężny: usterka w układzie
podgrzewania
Sprawdzić układ podgrzewania wstępnego
Uszkodzenie lub zanieczyszczenie układu
paliwowego
Sprawdzić pompę paliwa, przewody paliwa oraz filtr paliwa
Zbyt niskie obroty rozrusznika
Naładować akumulator. Sprawdzić obwód rozrusznika
Blokada odjazdu nie pozwala uruchomić silnika
Zmienić kluczyk, sprawdzić blokadę odjazdu (immobilizer)
Zbyt niskie ciśnienie sprężania
Wymienić uszczelkę pod głowicą lub zlecić naprawę silnika
Złe ustawienie rozrządu
Sprawdzić ustawienie rozrządu i naciąg paska zębatego
UKŁAD SMAROWANIA
Oznaczenie SAE informuje o lepkości oleju.
Przykład. SAE 10 W 40: 10 — lepkość oleju
w stanie zimnym; im mniejsza liczba, tym
bardziej ciekły olej zimny; W — olej przydatny
do pracy w zimie; 40 — lepkość oleju w
stanie gorącym; im większa liczba, tym
bardziej ciekły olej nagrzany.
Można również stosować oleje o poprawionych
własnościach smarnych. Są to oleje wielosezonowe, do których m.in. są dodawane
substancje zmieniające współczynnik tarcia.
Oleje te wymagają specjalnych olei bazowych
(oleje syntetyczne).
Zakres stosowania/klasyfikacja lepkościowa
ZAKRES STOSOWANIA I KLASY LEPKOŚCI
A — oleje wielosezonowe,
B — oleje o poprawionych własnościach smarnych
Na rysunku pokazano zależność klasy lepkości oleju od temperatury zewnętrznej dla
silników benzynowych i wysokoprężnych. Zakresy stosowania sąsiednich klas SAE pokrywają się, dlatego przy doborze lepkości
oleju można pominąć krótkotrwałe wahania
temperatur. Jest dopuszczalne mieszanie ze
sobą olejów niższych klas lepkości, jeżeli
trzeba dolać oleju, a lepkość oleju w silniku nie
odpowiada już panującym temperaturom zewnętrznym.
Dodatkowe środki smarowe — obojętnie jakiego rodzaju — nie powinny być mieszane ani
z paliwem, ani z olejami.
69
Klasyfikacja olejów silnikowych
Klasa jakościowa jest określana zarówno przez
producenta samochodów, jak i producenta
olejów.
Jakość olejów produkowanych przez firmy
amerykańskie jest określana przez system API
(American Petroleum Institut). Oznaczenie oleju zawiera zawsze dwie litery. Pierwsza litera
podaje zawsze zakres stosowania: S = Service, nadaje się do silników benzynowych,
C = Commercial, nadaje się do silników wysokoprężnych. Druga litera określa jakość w kolejności alfabetycznej. Najwyższą jakość według klasyfikacji API mają oleje SJ dla silników
benzynowych oraz CF dla silników wysokoprężnych.
Europejscy producenci olejów stosują specyfikację „CCMC " , która uwzględnia europejską
technologię budowy silników. Według CCMC
oleje dla silników benzynowych mają klasyfikację jakościową od G1 do G5, a dla silników
wysokoprężnych do samochodów osobowych
klasy PD1 i PD2. Klasy G5 (silniki benzynowe)
i PD2 (silniki wysokoprężne) oznaczają najwyższą jakość.
Europejska komisja CCMC została zastąpiona
zrzeszeniem „ACEA " (Association des Constructeurs Europeens de l'Automobile), który
określa dodatkowe testy i klasyfikacje jakościowe. Oleje do silników benzynowych samochodów osobowych zostają zaliczone do klas
jakościowych od A1-96 do A3-96 według
ACEA, natomiast oleje do silników wysokoprężnych do klas od B1-96 do B3-96. Przy
czym A3 i B3 oznaczają najwyższą klasę
jakości.
Uwaga. Oleje silnikowe, które zostały wyraźnie
przez producenta określone jako oleje do
silników wysokoprężnych nie nadają się do
silników benzynowych. Są oleje, które mogą
być stosowane w obu rodzajach silników.
W takim przypadku na opakowaniu są podawane obie specyfikacje (na przykład ACEA
A3-96/B3-96 lub API SH/CD).
Zalecane oleje do samochodów Opel Astra
Silniki benzynowe ... olej wielozakresowy
A2-96 wg ACEA lub
A3-96 wg ACEA
70
SILNIK
Silniki wysokoprężne olej wielozakresowy
B3-96 wg ACEA lub
A3-96/B3-96
wg
ACEA
Uwaga. Dopuszcza się klasy lepkościowe
0W-X, 5W-X lub 10W-X, gdzie „X " oznacza
liczbę 30 lub wyższą. Do modelu 8/94 był
dopuszczony olej klasy B2-96 eg ACEA, bez
ograniczenia klasy lepkościowej. Uwaga. Jeśli
na pojemniku z olejem są podane tylko
specyfikacje wg API lub CCMC, to powinno się
stosować olej najwyższej klasy jakościowej.
Zużycie oleju
W silniku spalinowym, pod pojęciem zużycia
oleju rozumie się tę ilość oleju, która jest
tracona w procesie spalania. W żadnym przypadku nie należy utożsamiać eksploatacyjnego
zużycia oleju ze stratami oleju w silniku, powstałymi wskutek nieszczelności miski olejowej, pokrywy głowicy itd. Normalne zużycie
oleju wynika ze spalania małych jego ilości w
cylindrach, odprowadzania jego cząstek ze
spalinami i produktami ścierania. Prócz tego
olej zużywa się wskutek wysokich temperatur
i ciśnień. Na zużycie oleju mają wpływ także
warunki eksploatacji, styl jazdy oraz tolerancje
wykonawcze. Zużycie oleju może wynosić
najwyżej 1,0 dm3 na 1000 km przebiegu. Olej
musi być bezwarunkowo dolany, jeśli jego
poziom spadnie do znaku „uzupełnić " .
Uwaga. Nie wlewać oleju ponad znak „Max " .
Jeżeli wleje się zbyt dużo oleju, to należy
jego nadmiar spuścić. Inaczej może dojść do
uszkodzenia katalizatora, ponieważ nie spalone cząstki oleju dostają się do układu wylotowego.
Obieg oleju w silniku
Pompa oleju zasysa olej smokiem z miski
olejowej i tłoczy go do filtra pełnego przepływu. Po stronie tłoczącej pompy znajduje
się zawór nadciśnieniowy (nazywany również
regulacyjnym). Zawór otwiera się przy zbyt
wysokim ciśnieniu w układzie i część oleju
może z powrotem powrócić do miski olejowej.
Oczyszczony w filtrze olej przepływa dalej
do głównego kanału olejowego. Jeżeli filtr
ulegnie zatkaniu, to zawór obejściowy kieruje
olej bez oczyszczania bezpośrednio do kanału
głównego.
Z kanału głównego odchodzą kanały do łożysk
głównych wału korbowego. Z kolei skośne
kanały w wale doprowadzają olej do łożysk
korbowych, skąd natryskiwany jest na sworznie
tłokowe i gładź cylindrów. Część oleju jest
doprowadzana kanałem pionowym do
głowicy, gdzie smaruje łożyska wałka
rozrządu, a w silniku benzynowym również
hydrauliczny kompensator luzów zaworów.
W samochodzie z komputerem pokładowym
ma miejsce ciągła dynamiczna kontrola stanu
oleju w silniku. Poziom oleju jest więc sprawdzany nie tylko po włączeniu zapłonu, ale
UKŁAD SMAROWANIA
podczas całej jazdy. Jako czujnik poziomu
oleju służy wyłącznik pływakowy, zamontowany w misce olejowej. Styki wyłącznika pozostają zwarte kiedy poziom oleju jest normalny.
Aby kołysania samochodu nie powodowały
fałszywych wskazań, lampka kontrolna włącza
się z określoną zwłoką.
Pomiar temperatury oleju
Przeprowadzenie wielu operacji diagnostycznych wymaga osiągnięcie przez silnik odpowiedniej temperatury oleju.
• Temperaturę oleju powinno się mierzyć 1 cm
od dna miski olejowej. Dlatego odpowiednią
sondę pomiarową należy włożyć przez rurkę
po wyjętym wskaźniku bagnetowym poziomu
oleju do końca, a następnie cofnąć o 1 cm.
W stacjach Opla stosuje się do tego celu
miernik MKM-596.
• Otwór uszczelnić korkiem gumowym, aby
przez rurkę nie zostało zassane fałszywe
powietrze.
• Temperatura oleju przekraczająca +80°C
odpowiada temperaturze normalnego nagrza
nia silnika.
Uwaga. Temperatura oleju zależy od chwilowego obciążenia silnika. W ekstremalnych
warunkach temperatura oleju może osiągnąć
+150°C.
71
Sprawdzanie ciśnienia oleju
Czujnik ciśnienia oleju jest umieszczony w pompie oleju.
• Doprowadzić silnik do stanu nagrzania.
Po osiągnięciu przez ciecz chłodzącą te
mperatury pracy przejechać jeszcze około
5 km, aby olej silnikowy nagrzał się do
wystarczającej temperatury (przynajmniej
+80°C).
• Wyłączyć zapłon.
• Odłączyć przewód elektryczny od czujnika
ciśnienia oleju.
• Wykręcić czujnik ciśnienia oleju.
• W miejsce czujnika ciśnienia oleju (2, rys.
D 1621) wkręcić odpowiedni manometr (1).
Autoryzowane warsztaty używają do tego
celu złączki KM-135 z manometrem KM-498-B.
• Uruchomić silnik. Ciśnienie oleju na biegu
jałowym przy nagrzanym silniku nie może być
mniejsze od 30 kPa. W innym przypadku
sprawdzić elementy układu smarowania (pom
pę, ułożyskowania itp.).
• Wykręcić manometr. Wkręcić czujnik ciś
nienia oleju z nową podkładką miedzianą i do
kręcić momentem 35 N-m. Podłączyć przewód
elektryczny.
72
SILNIK
Wymontowanie i zamontowanie
miski olejowej
Poniżej opisano operację wymontowania i zamontowania miski olejowej dla wszystkich typów silników z wyjątkiem 1,7 TD. Czynności
specyficzne dla tego silnika zostały podane na
końcu rozdziału.
Wymontowanie
• Ustawić samochód na podstawkach.
• Wymontować przednią rurę wylotową (rys.
D 0906), patrz rozdział „Układ wylotowy " .
• Spuścić olej z silnika i od razu z powrotem
wkręcić korek spustu oleju.
• Odłączyć przewód elektryczny od czujnika
poziomu oleju, jeżeli jest fabrycznie wkręcony
w miskę olejową.
• Odkręcić blaszaną osłonę sprzęgła obok
miski olejowej.
• Wykręcić wszystkie śruby mocujące miskę
olejową i zdjąć miskę.
• Odkręcić wspornik rurki prowadzącej wskaź
nik bagnetowy.
• Wyjąć odrzutnik oleju, jeżeli występuje w da
nym typie silnika.
Zamontowanie
• Oczyścić szczotką drucianą gwint śrub mo
cujących miskę z pozostałości środka zabez
pieczającego przed poluzowaniem.
• Usunąć resztki uszczelki z powierzchni przy
legania miski olejowej.
• Naciągnąć na odrzutnik oleju nową uszczel
kę gumową. Występuje kilka wersji wykonania
odrzutnika oleju. Jeżeli stara uszczelka gumo
wa nie daje się ściągnąć, to należy wymienić
cały odrzutnik. W wersji z uszczelkami kor
kowymi włożyć jedną uszczelkę pod odrzutnik
i drugą nad. Sprawdzić kompletność pierścieni
dystansowych.
• Przykręcić wspornik rurki prowadzącej wska
źnik bagnetowy momentem 8 N-m (silniki
1,4/1,6) lub 6 N-m (silniki 1,8/2,0). W razie
potrzeby poprawić gwint śrub narzynką i wkrę
cić śruby ze środkiem zabezpieczającym przed
poluzowaniem. Maksymalny czas między po
kryciem gwintu środkiem zabezpieczającym
a wkręceniem wynosi 10 min.
• Miejsca podziału powierzchni przylegania
powlec masą uszczelniającą (patrz strzałki na
rysunku A 9248), np. Opel 1503294
(90001851).
UKŁAD SMAROWANIA
• Silnik 1,6 dm3 - 16V: przykręcić lekko
miskę olejową i dokręcić najpierw boczne
śruby od strony skrzynki przekładniowej, mo
mentem 40 N-m.
• Włożyć śruby posmarowane środkiem za
bezpieczającym przed poluzowaniem, na przy
kład Opel 1503177. Przykręcić równomiernie
miskę olejową następującymi momentami:
8 N-m - silniki 1,4 i 1,6 dm3 lub 15 N-m silniki
1,8 i 2,0 dm3. Nie przekraczać podanych
momentów dokręcania, ponieważ można
zgnieść uszczelkę miski. Po nałożeniu środka
zabezpieczającego na śruby pozostaje 10 mi
nut na ich wkręcenie.
• Przykręcić osłonę blaszaną sprzęgła.
• Przykręcić przednią rurę wylotową momen
tem 25 N-m, patrz rozdział „Układ wylotowy " .
• Podłączyć przewód do czujnika poziomu
oleju, jeżeli występuje w silniku.
• Napełnić silnik olejem.
• Po jeździe próbnej sprawdzić szczelność
połączenia miski olejowej oraz korka spustu
oleju. W razie potrzeby lekko dokręcić śruby
mocujące miskę.
Wymontowanie, miska olejowa
dwuczęściowa
Poniżej opisano tylko wymontowanie dolnej
części miski olejowej.
• Wyciągnąć z boku miski olejowej wtyk złącza
elektrycznego od wskaźnika poziomu oleju.
73
• Wykręcić śruby mocujące miskę olejową {3,
rys. 0-1607), pociągnąć nieco miskę i przy
trzymać.
Zamontowanie
• Oczyścić szczotką drucianą gwint śrub mo
cujących miskę olejową, usuwając resztki środ
ka zabezpieczającego.
• Resztki środka usunąć też z powierzchni
miski stykającej się z kadłubem, za pomocą
skrobaka. Zmyć starannie pozostałości oleju
szmatką nasączoną benzyną.
• Przystawić miskę olejową z nową uszczelką
i wkręcić śruby posmarowane środkiem zabez
pieczającym przed poluzowaniem, na przykład
Opel 15 10 177.
• Śruby dokręcać „na krzyż " , aż do zetknięcia
się łbów z kołnierzem miski. Następnie śruby
dokręcić w pierwszej fazie momentem 8 N-m,
a w następnej o kąt 30°.
Uwaga. Nie dokręcać zbyt mocno śrub, ponieważ spowoduje to zmiażdżenie uszczelki. Aby
zachować kąt dokręcania 30°, wykonać szablon lub użyć zwykłego kątomierza.
• Wsunąć wtyk złącza elektrycznego od wska
źnika poziomu oleju.
• Opuścić samochód na koła.
• Napełnić silnik olejem i sprawdzić jego
poziom.
• Po jeździe próbnej sprawdzić szczelność
uszczelki pod miską olejową i korka spus
towego.
74
Wymontowanie i zamontowanie
pompy oleju (wszystkie silniki
oprócz 1,7 TD)
Wymontowanie
• Odłączyć przewód elektryczny od czujnika
ciśnienia oleju.
• Wymontować pasek zębaty, patrz rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie paska zęba
tego " .
• Odkręcić koło zębate wałka rozrządu.
• Ściągnąć koło zębate z wału korbowego za
pomocą dwóch wkrętaków (patrz rys. A 7689),
wyjąć wpust z czopa wału.
• Odkręcić tylną osłonę paska zębatego.
• Wymontować miskę olejową.
• Odkręcić filtr oleju.
• Wykręcić z pompy oleju czujnik ciśnienia oleju.
• Odkręcić smok pompy (patrz rys. P 0276).
• Odkręcić pompę oleju od kadłuba silnika
i wyjąć (patrz rys. P 0531).
• Odkręcić pokrywę pompy oleju pomierzyć
koła zębate w pompie. Luz międzyzębny po
winien wynosić 0,1 do 0,2 mm. Luz między
kołami zębatymi a obudową powinien wynosić
0,08 do 0,15 mm - silniki 1,4 i 1,6 dm3 lub 0,03
do 0,10 mm -silniki 1,7; 1,8 i 2,0 dm3.
SILNIK
Zamontowanie
• Oczyścić powierzchnie styku pompy z kad
łubem.
• Nasunąć na czop wału korbowego tuleję
osłaniającą KM-417, która zabezpieczy
uszczelniacz przed uszkodzeniem.
• Przykleić na smar do obudowy pompy nową
uszczelkę.
• Przystawić pompę do kadłuba i przykręcić
momentem 6 N-m.
UKŁAD SMAROWANIA
• Usunąć tuleję osłaniającą.
• Wkręcić czujnik ciśnienia oleju momentem
30 N-m.
• Przykręcić filtr oleju, patrz rozdział „Wymiana
oleju w silniku " .
• Przykręcić smok do pompy i do kadłuba
momentem 8 N-m. Wcześniej powlec środkiem
zabezpieczającym przed poluzowaniem (np.
Opel 1510177) oczyszczony gwint śrub mocu
jących smok do pompy.
• Zamontować miskę olejową.
• Przykręcić tylną osłonę paska zębatego.
• Włożyć wpust w czop wału korbowego i na
sunąć koło zębate. W silnikach 1,8 i 2,0 dm3
wkręcić nową śrubę centralną i dokręcić momentem 130 N-m + 40 do 50°. Aby unie
ruchomić wał korbowy włączyć 5. bieg i po
prosić drugą osobę o wciśnięcie pedału ha
mulca.
75
Wymontowanie
• Wykręcić korek gwintowany i wyjąć znaj
dujące się poniżej sprężynę oraz tłoczek za
woru. Na rysunku D 1643 pokazano silnik
1,6 dm3.
• Sprawdzić tłoczek zaworu (rys. B 3539), czy
nie zacina się i nie ma przywartych zanieczysz
czeń. W razie potrzeby tłoczek oczyścić lub
wymienić.
W silnikach 1,4 i 1,6 dm 3 : śrubę centralną
dokręcić momentem 55 N-m.
• Założyć pasek zębaty i naciągnąć, patrz
rozdział „Wymontowanie i zamontowanie pas
ka zębatego " .
• Silniki 1,8 i 2,0 dm 3 : tak założyć tłumik
drgań, aby nacięcie znalazło się na wprost
ostrza umocowanego do obudowy pompy ole
ju. Przykręcić tłumik drgań „na krzyż " , momen
tem 20 N-m.
• Zamontować przednią osłonę paska zę
batego.
• Zamontować i naciągnąć pasek klinowy,
patrz rozdział „Wymiana i regulacja naciągu
pasków klinowych alternatora, pompy wspo
magania i sprężarki " .
Wymontowanie i zamontowanie
zaworu nadciśnieniowego
Zawór nadciśnieniowy stabilizuje ciśnienie oleju
w układzie smarowania i jest z boku w pompie
oleju, za kołem pasowym. Jeżeli lampka kontrolna ciśnienia oleju świeci się lub migoce,
a poziom oleju jest prawidłowy, wskazuje to
niedostateczne ciśnienie oleju. W takim przypadku należy wymontować i sprawdzić zawór
nadciśnieniowy.
Zamontowanie
• Włożyć oczyszczone tłoczek i sprężynę.
• Wkręcić korek gwintowany z nową podkład
ką miedzianą i dokręcić momentem 30 N-m.
76
SILNIK
Typowe niesprawności układu smarowania
Objawy
Przyczyny
Sposób postępowania
Uszkodzony czujnik ciśnienia oleju
Włączyć zapłon, ściągnąć przewód
z czujnika ciśnienia oleju i zewrzeć
z masą. Jeżeli lampka zaświeci, wymienić czujnik
Przerwane zasilanie czujnika, skorodowane styki
Sprawdzić obwód elektryczny i styki
Uszkodzona lampka kontrolna
Wymienić lampkę
Lampka kontrolna nie gaśnie po uruchomieniu silnika
Bardzo gorący olej
Usterkę pominąć, jeżeli po zwiększeniu
prędkości obrotowej lampka gaśnie
Lampka kontrolna nie gaśnie po zwiększeniu prędkości obrotowej lub zaczyna świecić podczas jazdy
Za niskie ciśnienie oleju
Sprawdzić poziom oleju i uzupełnić
w razie potrzeby, sprawdzić ciśnienie
oleju
Przewód czujnika ciśnienia oleju ma
zwarcie z masą
Odłączyć przewód od czujnika i włączyć zapłon. Kiedy lampka zaświeci,
sprawdzić przewód
Uszkodzony czujnik ciśnienia oleju
Wymienić czujnik
Za mało oleju w silniku
Zatkane sitko w smoku lub ułamana
rura ssąca
Uzupełnić olej
Wymontować miskę olejową, oczyścić
sitko lub wymienić rurę
Zużyta pompa oleju
Wymontować i sprawdzić pompę,
ewentualnie wymienić
Uszkodzenie łożysk
Rozebrać silnik
Lampka kontrolna nie świeci się po
włączeniu zapłonu
Za niskie ciśnienie oleju w całym zakresie prędkości obrotowej
Za niskie ciśnienie oleju w niższym
zakresie prędkości obrotowej
Zatarcie zaworu nadciśnieniowego w Wymontować i sprawdzić zawór
stanie otwartym w skutek zanieczyszczeń
Za wysokie ciśnienie oleju przy prędkościach ponad 2000 obr/min
Nieotwieranie się zaworu nadciśnieniowego wskutek zanieczyszczeń
UKŁAD CHŁODZENIA
Wiadomości wstępne
Chłodzenie silnika odbywa się cieczą tłoczoną
przez pompę w obiegu sterowanym przez
regulator temperatury, nazywany termostatem.
Ciecz chłodząca zapobiega korozji silnika i musi pozostawać w układzie przez cały rok. Przed
początkiem zimy powinno się sprawdzić odporność cieczy na zamarzanie. Korek wlewu
w układzie jest zaopatrzony w zawór nadciśnieniowy, który pozwala utrzymywać nadciśnienie około 100 do 130 kPa i tym samym
podwyższyć temperaturę wrzenia cieczy do
+125°C.
Wymontować i sprawdzić zawór
Aby uniknąć zaciskania przewodów gumowych
w trakcie schładzania cieczy, zastosowano
w korku drugi zawór - podciśnieniowy, który
otwiera się przy podciśnieniu około 6 do
10 kPa i dopuszcza powietrze do układu.
Ciecz przepływa przez chłodnicę w wężownicy
ułożonej z góry na dół (chłodnica o przepływie
poprzecznym). Tu odbywa się jej schłodzenie
przez powietrze wpadające podczas jazdy lub
zasysane przez wentylator. Ostudzona ciecz
jest ssana dolnym przewodem przez pompę
i tłoczona do głowicy oraz kadłuba silnika.
Głowica silnika jest tak skonstruowana, że
ciecz dopływa bezpośrednio kanałem do
gniazd zaworów, w celu ich intensywnego
UKŁAD CHŁODZENIA
schłodzenia. Stąd ciecz przepływa do skrzyni
korbowej. Po obejściu cylindrów dostaje się do
obudowy termostatu i, jeżeli termostat jest
otwarty, przepływa gumowym przewodem do
górnego zbiornika chłodnicy, gdzie z powrotem
zaczyna się obieg cieczy. Termostat
pozostaje zamknięty przy temperaturze
cieczy poniżej +92°C. Ciecz jest wtedy
zasysana przez pompę bezpośrednio z obudowy termostatu i tłoczona do kanału w głowicy, z pominięciem chłodnicy. Dzięki temu
uzyskuje się szybkie nagrzewanie silnika. Termostat zaczyna się otwierać przy temperaturze
około +92°C i osiąga pełne otwarcie przy
temperaturze +107°C.
Opróżnianie i napełnianie układu
chłodzenia
Nie przewiduje się okresowej wymiany cieczy
chłodzącej. Ciecz chłodzącą wymienia się tylko
po jej spuszczeniu podczas napraw wymagających opróżnienia układu chłodzenia na przykład zdjęcie głowicy, wymontowanie chłodnicy
lub nagrzewnicy, wyjęcie silnika z samochodu.
Jest to konieczne, ponieważ antykorozyjne
składniki cieczy osadzają się w fazie docierania
na aluminiowych powierzchniach nowych elementów, tworząc długotrwałą warstwę ochronną. W zlanej cieczy ilość tych składników jest
już na ogół niewystarczająca dla stworzenia
odpowiedniej warstwy antykorozyjnej na nowych częściach.
Uwaga. Ciecz chłodząca jest trucizną i nie
może zostać po prostu wylana lub wrzucona
do przydomowego śmietnika. Odpowiednie
służby miejskie poinformują, gdzie można oddać zużytą ciecz chłodzącą.
Opróżnianie
• Odkręcić korek na zbiorniku wyrównawczym.
Uwaga. Przy gorącym silniku położyć na otwierany korek szmatkę, aby uniknąć poparze
nie przez gorącą ciecz lub parę. Korek odkręcać tylko przy temperaturze cieczy poniżej
+90°C.
• Wymontować osłonę pod chłodnicą, jeżeli
występuje. W tym celu unieść przód samo
chodu.
• Podstawić pod chłodnicę czyste naczynie.
• Poluzować i przesunąć opaskę zaciskową
77
na dolnym przewodzie chłodnicy. Odłączyć
przewód od chłodnicy i pozwolić na wypłynięcie
całej cieczy.
Uwaga. W niektórych samochodach zastosowano opaski sprężyste, które trzeba na końcach ścisnąć szczypcami, aby można było
przesunąć do tyłu. Opaski tego typu można
zastąpić opaskami ze śrubą, ale nie odwrotnie.
Napełnianie
Uwaga. Stosować ciecz chłodzącą przeznaczoną do układów z aluminiową chłodnicą
i nagrzewnicą.
• Podłączyć do chłodnicy dolny przewód gu
mowy, założyć opaskę.
• Silniki 1,4 i 1,6 dm3 ośmiozaworowe:
odłączyć przewód elektryczny od czujnika tem
peratury i wykręcić czujnik. Czujnik temperatu
ry mieści się przy kolektorze dolotowym {patrz
rys. D 0966). Wlewać ciecz do zbiornika wyró
wnawczego, aż zacznie wypływać przez otwór
po wykręconym czujniku. Wkręcić z powrotem
czujnik (10 N-m) i podłączyć przewód elekt
ryczny.
• Silniki szesnastozaworowe: wykręcić śru
bę z łbem walcowym w obudowie termostatu
(patrz rys. C 8416). Wlewać ciecz do zbiornika
wyrównawczego, aż zacznie wypływać przez
otwór po wykręconej śrubie. Wkręcić śrubę
z zastosowaniem masy uszczelniającej, na
przykład Opel 1503166.
• Wlać ciecz chłodzącą do zbiornika wyrów
nawczego, do znaku „KALT " .
78
SILNIK
„Wymontowanie i zamontowanie paska zębatego " .
• Odkręcić pokrywę obudowy wałka rozrządu,
koło zębate wałka rozrządu oraz tylną osłonę
paska zębatego, patrz rozdział „Wymontowa
nie i zamontowanie głowicy " .
• Odkręcić obudowę termostatu i wyjąć ter
mostat (patrz rys. D 0925). Termostat znajduje
Uwaga. W silnikach ośmiozaworowych 1,7;
1,8 i 2,0 dm3 układ chłodzenia po wlaniu
cieczy odpowietrza się samoczynnie w trakcie
nagrzewania silnika.
• Zakręcić korek na zbiorniku wyrównawczym
do oporu.
• Uruchomić i nagrzać silnik, aż otworzy się
termostat. Dolny przewód chłodnicy jest wtedy
gorący.
• Sprawdzić szczelność układu chłodzenia.
• Wyłączyć silnik i pozostawić do ostudzenia.
• Jeszcze raz sprawdzić poziom cieczy chło
dzącej i ewentualnie uzupełnić.
• Zamontować z powrotem osłonę dolną chło
dnicy.
Wymontowanie i zamontowanie
termostatu
Termostat otwiera duży obieg układu chłodzenia po wystarczającym nagrzaniu silnika. Jeżeli
wskutek uszkodzenia termostat pozostaje zamknięty, temperatura silnika staje się zbyt
wysoka. Można to rozpoznać po tym, że wskaźnik temperatury osiąga czerwone pole, a chłodnica pozostaje zimna. Inną usterką termostatu
może być jego niezamykanie się przy zimnym
silniku. Objawia się to niedogrzaniem silnika
lub bardzo powolnym narastaniem temperatury
cieczy.
Wymontowanie
(silniki 8-zaworowe 1,4 i 1,6 dm3)
• Spuścić ciecz chłodzącą.
• Wymontować pasek zębaty, patrz rozdział
się z boku przy głowicy, poniżej koła zębatego
wałka rozrządu.
• Sprawdzić termostat i ewentualnie wymienić.
Zamontowanie
• Włożyć termostat z nową uszczelką (patrz
rys. D 0926). Rowek w termostacie musi
obejmować występ na głowicy.
UKŁAD CHŁODZENIA
• Przykręcić obudowę termostatu momentem
10 N-m.
• Przykręcić tylną osłonę paska zębatego mo
mentem 15 N-m.
• Przykręcić koło zębate wałka rozrządu mo
mentem 45 N-m.
• Przykręcić pokrywę obudowy wałka rozrządu
z nową uszczelką momentem 8 N-m.
• Zamontować pasek zębaty, patrz rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie paska zębatego " .
79
Wymontowanie (silniki 1,7 D)
• Podstawić naczynie pod obudowę termo
statu.
• Odkręcić pokrywę termostatu od obudowy
i odłożyć na bok z podłączonym przewodem
gumowym (patrz rys. B 4557).
• Wyjąć termostat razem z pierścieniem gu
mowym (patrz rys. B 4558).
Wymontowanie
(silniki 8-zaworowe 1,8 i 2,0 dni3)
• Spuścić ciecz chłodzącą.
• Odłączyć przewód gumowy od obudowy
termostatu. Wcześniej poluzować i przesunąć
opaskę zaciskową (patrz rys. D 0930).
• Odkręcić obudowę termostatu.
Uwaga. Termostat jest na trwale połączony
z obudową i nie można ich wymienić oddzielnie.
• Sprawdzić termostat i ewentualnie wymienić.
Zamontowanie
• Przykręcić obudowę termostatu momentem
15 N-m, wkładając nowy pierścień uszczelniający.
Uwaga. Nie dokręcać śrub zbyt mocno.
• Podłączyć przewód gumowy i zabezpieczyć
opaską.
• Napełnić układ chłodzenia.
Zamontowanie
• Włożyć termostat z nowym pierścieniem
gumowym. Zwrócić uwagę, aby strzałka była
skierowana do dołu.
• Przykręcić pokrywę termostatu momentem
15 N-m.
80
Wymontowanie (silnik 1,7 TD)
• Podstawić naczynie pod obudowę termo
statu.
• Ściągnąć przewód gumowy z pokrywy ter
mostatu.
• Odkręcić pokrywę termostatu (patrz rys.
C 7250).
• Wyjąć termostat.
SILNIK
• Podłączyć przewód gumowy i zabezpieczyć
opaską.
Wymontowanie (silniki 16-zaworowe)
• Spuścić ciecz chłodzącą.
• Odkręcić korek zbiornika wyrównawczego.
• Odłączyć przewód gumowy od obudowy
termostatu.
• Odkręcić obudowę termostatu i zdjąć.
• Wyjąć termostat. W silniku 2,0 dm3 - 16V
można spotkać rozwiązanie pokazane na ry
sunku C 8423. Należy wtedy wykręcić termo-
Zamontowanie
• Oczyścić powierzchnię styku pokrywy oraz
obudowy.
• Tak włożyć termostat, aby otwór znalazł się
u góry (jak na rysunku C 9713).
• Przykręcić pokrywę termostatu z nową
uszczelką momentem 30 N-m.
stat z mocowania i wyciągnąć, dociskając
wcześniej termostat w sposób pokazany na
rysunku.
Uwaga. W silniku 1,8 dm3 - 16V termostat
wymieniać zawsze razem z obudową.
UKŁAD CHŁODZENIA
81
Zamontowanie
• Oczyścić powierzchnie styku i włożyć nową
uszczelkę typu „o-ring " (patrz rys. C 8424).
• Włożyć termostat i zaczepić w mocowaniu.
• Przykręcić obudowę termostatu momentem
8 N-m (silnik 1,6 dm3-16V) lub 15 N-m.
• Podłączyć przewód gumowy i zabezpieczyć
opaską.
• Napełnić układ chłodzenia.
Sprawdzanie termostatu
Można sprawdzić tylko temperaturę początku
otwarcia termostatu, ponieważ pełne otwarcie
termostat osiąga w temperaturze przekraczającej punkt wrzenia wody.
• Podgrzewać termostat powoli w naczyniu
z wodą (jak na rys. Y 1803). Termostat nie
powinien dotykać ścianki naczynia.
• Termostat powinien zacząć się otwierać
w temperaturze +92°C. Pełne otwarcie termo
statu następuje w temperaturze +107°C.
• Niesprawny termostat należy wymienić.
wnioskować o wewnętrznym przecieku do silnika, na przykład wskutek uszkodzenia uszczelki pod głowicą lub pęknięcia kadłuba.
• Nasadzić przyrząd na korek zbiornika wyró
wnawczego w celu sprawdzenia zaworu nadcisnieniowego w korku. Wytworzyć pompką
nadciśnienie. Przy ciśnieniu 120 do 135 kPa
zawór musi się otworzyć.
Wymontowanie i zamontowanie
chłodnicy
Wymontowanie
• Spuścić ciecz z układu chłodzenia. W tym
celu odłączyć dolny przewód gumowy (rys.
D 0965). Zebrać ciecz do naczynia.
Sprawdzanie układu chłodzenia
Szczelność układu chłodzenia i działanie zaworu nadciśnieniowego w korku zbiornika wyrównawczego można sprawdzić ogólnie dostępnym przyrządem do kontroli chłodnic.
• Włożyć przyrząd w otwór zbiornika wyrów
nawczego (patrz rys. B 9451). Pompką ręczną
przyrządu wytworzyć nadciśnienie około
100 kPa. Jeżeli ciśnienie opada, odszukać
i usunąć miejsce przecieku. Nieszczelność
objawia się wyciekającą cieczą chłodzącą.
• Jeżeli ciśnienie opada bez widocznego wy
pływania cieczy lub wręcz podnosi się, należy
6—Opel Astra
82
SILNIK
• Podłączyć przewody gumowe do chłodnicy
i zabezpieczyć opaskami.
• Napełnić układ chłodzenia, patrz rozdział
„Opróżnianie i napełnianie układu chłodzenia " .
Wymontowanie i zamontowanie
pompy cieczy chłodzącej
• Odłączyć od chłodnicy górny przewód gu
mowy oraz przewód prowadzący do zbiornika
wyrównawczego. Wcześnie] poluzować i prze
sunąć opaski zaciskowe.
• W przypadku automatycznej skrzynki prze
kładniowej poluzować opaski zaciskowe i od
łączyć przewody olejowe od chłodnicy. Zatkać
przewody czystymi korkami.
• Odłączyć przewód elektryczny od wyłącznika
termicznego w chłodnicy.
• Odłączyć przewód elektryczny od wenty
latora.
• Odkręcić górne wsporniki (patrz rys.
O 1801).
• Wyjąć chłodnicę do góry z gumowych pod
pór, razem z wentylatorem.
Zamontowanie
• Jeżeli chłodnica ma być wymieniona, prze
łożyć do nowej chłodnicy wentylator i wyłącznik
termiczny.
• Sprawdzić stan tulejek gumowych mocowa
nia chłodnicy. Uszkodzone lub spękane tulejki
wymienić.
• Włożyć chłodnicę z wentylatorem w podpory
gumowe.
• Wyrównać ustawienie chłodnicy i przykręcić
wsporniki.
• Podłączyć przewody elektryczne do wyłącz
nika termicznego i do wentylatora.
• W przypadku automatycznej skrzynki prze
kładniowej podłączyć przewody olejowe i za
bezpieczyć opaskami. Sprawdzić stan oleju
w skrzynki przekładniowej, patrz rozdział „Spra
wdzanie poziomu oleju w automatycznej
skrzynce przekładniowej " .
Poniżej opisano wymontowanie i zamontowanie pompy cieczy chłodzącej dla wszystkich
silników, z wyjątkiem silnika wysokoprężnego
1,7 TD. Czynności specyficzne dla tego typu
silnika zostały podane na końcu rozdziału.
Uwaga. Pojawianie się kropli w otworze odpowietrzającym pompy cieczy chłodzącej lub
nieduże obłoki pary cieczy chłodzącej można
uznać za normalne, jeżeli nie towarzyszy temu
widoczne obniżanie się poziomu cieczy chłodzącej w zbiorniku wyrównawczym.
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Przed odłączeniem akumulatora powinno się
przeczytać rozdział „Wymontowanie i zamon
towanie radioodbiornika " lub „Wymontowanie
i zamontowanie akumulatora " .
• Spuścić ciecz chłodzącą do podstawionego
naczynia. Po opróżnieniu układu od razu z po
wrotem umocować i zabezpieczyć opaską
dolny przewód chłodnicy.
• Wymontować pasek zębaty, patrz rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie paska zęba
tego " .
• Odkręcić pokrywę obudowy wałka rozrządu.
UKŁAD CHŁODZENIA
• Odkręcić koło zębate wałka rozrządu. Wałek
unieruchomić kluczem płaskim, chwytając za
spłaszczone miejsce między krzywkami 1.
cylindra (patrz rys. D 0964).
• Silniki 8-zaworowe 1,4 i 1,6 dm3: odkręcić
napinacz paska zębatego.
• Ściągnąć z wału korbowego koło zębate
rozrządu. Nie zgubić przy tym wpustu.
• Odkręcić tylną osłonę paska zębatego. Na
rysunku D 0957 pokazano silnik 1,4 i 1,6 dm3.
• Odkręcić i wyjąć pompę cieczy chłodzącej
(patrz rys. P 0510).
Zamontowanie
• Oczyścić powierzchnie styku na pompie
i kadłubie silnika.
Aby uniknąć przywarcia pompy, należy powie-
83
rzchnię styku na kadłubie jak i pierścień
uszczelniający w obudowie pompy powlec
cienko smarem silikonowym, na przykład Opel
1970206 (90176353). Zapieczona pompa nie
da się już obrócić podczas regulacji naciągu
paska zębatego.
• Włożyć pompę cieczy chłodzącej w kadłub
z nowym pierścieniem uszczelniającym {strzał
ka na rys; B 2773).
Uwaga. Śruby dokręcać tylko ręką.
• Silniki 16-zaworowe oraz 1,7; 1,8; 2,0 dm3
od IX 1992: tak włożyć pompę cieczy chłodzą
cej, aby nadlew na pompie znalazł się na
przeciw nadlewu na kadłubie silnika (jak na
rysunku C 8337). Śruby dokręcić momentem
25 N-m.
84
SILNIK
• Zamontować przednią osłonę paska zę
batego.
• Zamontować i naciągnąć pasek klinowy,
patrz rozdział „Wymiana i regulacja naciągu
pasków klinowych alternatora, pompy wspo
magania i sprężarki " .
• Napełnić układ chłodzenia.
• Podłączyć przewód masowy (-) akumu
latora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wyłączonym zapłonie. Inaczej może dojść do
uszkodzenia centralnego urządzenia sterującego.
• Nastawić zegar.
• Zakodować radioodbiornik.
• Zamontować tylną osłonę paska zębatego.
Śruby dokręcić momentem 12 N-m (silniki 1,4
i 1,6 dm3) lub 8 N-m (silniki 1,8 i 2,0 dm3).
• Zamontować koło zębate wału korbowego.
Zwrócić uwagę na pokrycie się znaków ustawczych rozrządu, patrz rozdział „Wymontowanie
i zamontowanie paska rozrządu " .
• Silniki 1,8 i 2,0 dm3: przykręcić koło zębate
na wale korbowym stosując nową śrubę. Śrubę
dokręcać najpierw momentem 130 N-m, a na
stępnie o kąt 40° do 50°. Aby zachować
wymagany kąt dokręcenia, wyciąć z tektury
przymiar kątowy.
Uwaga. Aby podczas dokręcania śruby unieruchomić wał korbowy, poprosić drugą osobę
o wciśnięcie pedału hamulca i włączyć 5. bieg.
• Silniki 8-zaworowe 1,4 i 1,6 dm3: zamon
tować rolkę napinacza. Języczek (1, rys.
D 1183) płytki napinacza musi wejść w otwór
(2) obudowy pompy oleju. Języczek musi się
znaleźć w prawym skrajnym położeniu w ot
worze. Śrubę mocującą dokręcić momentem
20 N-m.
• Przykręcić koło zębate wałka rozrządu mo
mentem 45 N-m.
• Przykręcić pokrywę obudowy wałka rozrządu
z nową uszczelką, momentem 8 N-m.
• Założyć pasek zębaty i naciągnąć, patrz
rozdział „Wymontowanie i zamontowanie pas
ka zębatego " .
• Dokręcić pompę cieczy chłodzącej następu
jącymi momentami: 8 N-m
(śruby M6) dla silników 1,4 i 1,6 dm3; 25 N-m
(śruby M8) dla silników 1,8 i 2,0 dm3.
Wymontowanie (silnik 1,7 TD)
• Odkręcić śruby mocujące koło pasowe pom
py cieczy chłodzącej (patrz strzałki na rysunku
C 7265) i zdjąć koło. Podczas luzowania śrub
przytrzymać koło pasowe taśmą do odkręcania
filtrów oleju, na przykład HAZET 2170.
• Przytrzymać wygiętym kluczem oczkowym
centralną śrubę wału korbowego i odkręcić
śruby mocujące koło pasowe na wale ko
rbowym (patrz rys. D 5910). Zdjąć koło
pasowe.
• Odkręcić pompę cieczy chłodzącej (patrz
rys. C 7266) i wyciągnąć z kadłuba razem
z prowadnicą cieczy chłodzącej.
UKŁAD CHŁODZENIA
85
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicznych, np. kodu usterek silnika lub kodu radioodbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumulatora powinno się przeczytać rozdział „Wymontowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora " .
• Wyciągnąć z silnika wentylatora wtyk złącza
elektrycznego (rys. B 9499).
• Odkręcić osłonę wentylatora od chłodnicy
i wyciągnąć do góry z dolnego prowadzenia.
• Odkręcić silnik wentylatora od osłony (patrz
rys. D 0932).
Zamontowanie
• Włożyć do kanału prowadnicę cieczy chło
dzącej.
• Wsunąć w kadłub pompę cieczy chłodzącej
z nową uszczelką i przykręcić momentem
20 N-m.
• Przykręcić koło pasowe do wału korbowego
momentem 20 N-m.
• Założyć koło pasowe pompy cieczy chło
dzącej i przykręcić momentem 10 N-m.
Wymontowanie i zamontowanie
wentylatora chłodnicy
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
86
SILNIK
Zamontowanie
• Przykręcić silnik wentylatora do osłony.
• Włożyć osłonę w prowadnice przy chłodnicy
i przykręcić.
• Podłączyć do silnika wentylatora przewody
elektryczne.
• Podłączyć przewód masowy (-) akumu
latora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wyłączonym zapłonie. Inaczej może dojść do uszkodzenia centralnego urządzenia sterującego.
• Nastawić zegar.
• Zakodować radioodbiornik.
• Uruchomić silnik i pozostawić do nagrzania,
aż włączy się wentylator.
Ciecz chłodząca
Układ chłodzenia został napełniony przez producenta mieszaniną wody i niezamarzającego
koncentratu. Mieszanina ta zapobiega uszkodzeniom powodowanym przez mróz i rdzę,
odkładaniu się kamienia, a także podnosi
temperaturę wrzenia cieczy chłodzącej. Temperaturę tę podnosi również zawór w korku
zamykającym chłodnicę lub zbiornik wyrów-
PROPORCJE SKŁADNIKÓW CIECZY
CHŁODZĄCEJ
Silnik
Tempera
Ilość
tura nie- koncenzamartratu
zania
Ilość
wody
Ilość
mieszaniny
1,4 i 1,6 dm
3
-35°C
2,9 dm
3
2,9 dm
3
ok. 5,8 dm
1,8 i 2,0 dm
3
-35°C
3,4 dm
3
1,7D; 1,7TD
-35°C
3,4 dm
3
3*)
3,4 dm
3
ok. 6,8 dm
3,4 dm
3
6,8 dm
3
3
3
*) 6,3 dm dla silnika 100 KM do VIII 1994.
nawczy. Zawór ten powoduje powstanie nadciśnienia 100...130 kPa w układzie chłodzenia
nagrzanego silnika. Wyższa temperatura wrzenia cieczy chłodzącej jest potrzebna dla prawidłowego chłodzenia silnika. Dlatego układ chłodzenia powinien być zalany przez cały rok
mieszaniną koncentratu i wody. Uwaga.
Chłodnica i nagrzewnica są wykonane z
aluminium, dlatego wymagają stosowania
odpowiedniego koncentratu. Firma Opel zaleca
Typowe niesprawności układu chłodzenia
Za wysoka temperatura cieczy chłodzącej, wskaźnik temperatury na czerwonym zakresie
Przyczyna
Sposób postępowania
Zbyt mało cieczy chłodzącej w układzie
Zbiornik wyrównawczy powinien być napełniony ponad znak „KALT " .
Sprawdzić szczelność układu
Termostat nie otwiera się
Sprawdzić, czy górny przewód chłodnicy jest gorący. Jeżeli nie, wymontować termostat, sprawdzić i ewentualnie wymienić
Uszkodzona pompa cieczy chłodzącej
Wymontować i sprawdzić pompę cieczy chłodzącej
Uszkodzony czujnik wskaźnika temperatury
Sprawdzić czujnik
Uszkodzony wskaźnik temperatury
Zlecić sprawdzenie wskaźnika
Uszkodzony korek wlewu
Sprawdzić otwarcie zaworu w korku
Zanieczyszczone użebrowanie chłodnicy
Wymontować chłodnicę i przedmuchać sprężonym powietrzem od strony
silnika
Zatkane rurki chłodnicy kamieniem lub rdzą.
Chłodnica jest gorąca tylko u góry, dolny
przewód pozostaje chłodny
Wymienić chłodnicę
Nie włącza się wentylator
Sprawdzić styki złącza elektrycznego wentylatora. W razie potrzeby
podłączyć zasilanie bezpośrednio z akumulatora (patrz schemat elektryczny). Uważać na obracające się łopatki wentylatora! Sprawdzić
wyłącznik termiczny
UKŁAD ZAPŁONOWY
koncentrat 1940656 (specyfikacja General Motors GME L 6 368). Powinno się zawsze
zapewnić w cieczy proporcje 50% koncentratu
i 50% wody (demineralizowanej), co daje niezamarzanie do temperatury - 35°C.
Wskazówka. Fabrycznie układ chłodzenia jest
zalany cieczą o stężeniu 56% wody i 44%
koncentratu. Ciecz nie zamarza wtedy do około
-33°C.
UKŁAD ZAPŁONOWY
Zasada działania elektronicznego
układu zapłonowego
Zadaniem układu zapłonowego jest wytwarzanie w każdym cylindrze iskry zdolnej do zapalenia mieszanki paliwowo-powietrznej. W tym
celu w cewce zapłonowej następuje przetworzenie napięcia akumulatora 12 V na napięcie
25 000 do 30 000 V.
Silniki samochodu Opel Astra są wyposażone
w różne elektroniczne układy zapłonowe, zaSilnik
Układ zapłonowy
C14NZ
X14NZ
EZF-h: zapłon elektroniczny z
czujnikiem Halla w rozdzielaczu
zapłonu, z zaprogramowaną
mapą kąta wyprzedzenia
16LZ2 C16NZ
C18NZ C20NE
C20XE do VIII 92
EZF-i: zapłon elektroniczny z
czujnikiem indukcyjnym, z zaprogramowaną mapą kąta wyprzedzenia
C14SE
MHSV: zapłon bezstykowy z
czujnikiem położenia ZZ lub DIS:
zapłon bezrozdzielaczowy
C14SE
MHSV: zapłon bezstykowy z
czujnikiem położenia ZZ lub
DIS: zapłon bezrozdzielaczowy
X16SZ X16SZR
X16XEL C16SE
C18XEL C18XE
X18XE X20XEV
C20XE od IX 92
DIS: zapłon bezrozdzielaczowy, z
zaprogramowaną mapą kąta
wyprzedzenia, zintegrowany z
urządzeniem sterującym wtryskiem
87
leżnie od typu silnika (patrz również tablica
w pierwszym rozdziale). Podczas prac przy
elektronicznym układzie zapłonowym należy
się stosować do podanych dalej wskazówek,
aby nie ulec porażeniu prądem i nie
uszkodzić układu. Układ zapłonowy składa
się z czujnika indukcyjnego (nazywanego
również
magnetoinduk-cyjnym),
cewki
zapłonowej, modułu zapłonowego lub
elektronicznego
urządzenia
sterującego,
rozdzielacza zapłonu oraz świec zapłonowych.
Silniki wyposażone w zapłon DIS nie mają
rozdzielacza zapłonu. Napięcie zapłonu jest
dostarczane do cylindrów bezpośrednio z cewek zapłonowych.
Elektroniczne układy zapłonowe sterowane
mikroprocesorem umożliwiają bardziej dokładne określenie wyprzedzenia zapłonu niż dotychczas stosowane układy. Ponadto taki układ
zapłonowy daje się łatwiej dopasować do
różnych warunków pracy, na przykład do różnych rodzajów stosowanego paliwa. W
układach zapłonowych z mikroprocesorem kąt
wyprzedzenia zapłonu jest optymalnie dobierany do chwilowego stanu pracy silnika.
Parametrami mierzonymi są prędkość obrotowa, temperatura silnika, temperatura powietrza i stopień obciążenia (podciśnienie w kolektorze dolotowym i ustawienie przepustnicy). W
pamięci mikroprocesora jest zapamiętana
mapa charakterystyk kąta wyprzedzenia zapłonu (Zundwinkel) w funkcji prędkości obrotowej (Drehzahl) i obciążenia (Last), patrz rys.
SX-1202/P. Charakterystyki te zostały określone na hamowni podwoziowej oraz w jazdach
próbnych w taki sposób, aby zapewniały naj-
88
SILNIK
korzystniejsze parametry eksploatacji samochodu: niskie zużycie paliwa, małe zanieczyszczenie środowiska i odpowiednie zdolności
przyspieszania.
Podczas jazdy, sygnały o prędkości obrotowej,
obciążeniu silnika i jego temperaturze docierają
do urządzenia sterującego, które z zaprogramowanej mapy dobiera chwilowe wyprzedzenie zapłonu (na przykład 10° przed ZZ).
W przypadku zaniku sygnałów o temperaturze
silnika, obciążenia itp., może wystąpić pogorszenie warunków jazdy, a mianowicie zmniejszenie mocy silnika i wzrost zużycia paliwa.
Nie należy się obawiać trwałych uszkodzeń
silnika, ponieważ w takiej sytuacji urządzenie
sterujące przełącza się na program awaryjny,
według którego jest teraz ustalane wyprzedzenie zapłonu.
Dzięki zastosowaniu ręcznego korektora oktanowego urządzenie sterujące zapłonem może
się przełączać na inny zakres charakterystyk.
Jest to potrzebne, kiedy samochód ma być
eksploatowany na innym jakościowo paliwie,
o innej liczbie oktanowej. W silnikach szesnastozaworowych oraz X16SZ zamiast ręcznego korektora oktanowego zastosowano czujnik spalania stukowego, który automatycznie
dopasowuje wyprzedzenie zapłonu do jakości
paliwa.
Zapłony EZF są wyposażone w rozdzielacz
zapłonu, który napędzany od wałka rozrządu
kieruje wysokie napięcie do poszczególnych
świec zapłonowych. W rozdzielaczu zapłonu
może być czujnik Halla lub czujnik indukcyjny.
Zapłon DIS jest pozbawiony rozdzielacza zapłonu. Wysokie napięcie jest wytwarzane
w dwóch cewkach zapłonowych, umieszczonych na głowicy. Sterowanie cewkami odbywa
się sygnałami przesyłanymi przez czujnik indukcyjny do centralnego urządzenia sterującego. Czujnik indukcyjny (tzw. czujnik prędkości obrotowej i położenia ZZ) jest umieszczony
z boku kadłuba silnika i wytwarza sygnały
śledząc zęby na kole pasowym wału korbowego (tzw. koło impulsowe). W silnikach szesnastozaworowych montowanych od IX 1992
czujnik indukcyjny jest umieszczony z boku
głowicy i mierzy prędkość obrotową wałka
rozrządu.
Zasady bezpiecznej pracy
z elektronicznym układem zapłonowym
W elektronicznych układach zapłonowych jest
wytwarzane napięcie do 30 kV (kilovolt). Przy
niekorzystnych okolicznościach, jak na przykład wilgoć w komorze silnika, mogą wystąpić
przebicia izolacji. Dotykanie elementów układu
zapłonowego może spowodować porażenie
prądem.
Aby uniknąć zagrożenia zdrowia lub uszkodzenia elementów układu, należy się stosować
do następujących wskazówek.
■ Nie dotykać i nie wyciągać ręką przewodów
zapłonowych podczas uruchamiania i w trakcie
pracy silnika.
■ Przewody elektryczne układu zapłonowego
odłączać tylko przy wyłączonym zapłonie.
■ Do zacisku „1 " (-) cewki zapłonowej nie
podłączać żadnego kondensatora odkłócającego ani lampy stroboskopowej.
■ Przed rozpoczęciem obracania silnika roz
rusznikiem, na przykład podczas pomiaru ciś
nienia sprężania, wyłączyć zapłon i odłączyć
przewód z zacisku „15 " cewki zapłonowej.
■ Awaryjne uruchamianie zasilaczem rozru
chowym jest dopuszczalne tylko przez 1 minu
tę napięciem do 16,5 V.
■ Nie uruchamiać silnika bezpośrednio po
silnym nagrzaniu samochodu powyżej +80°C
(na przykład podczas lakierowania lub mycia
parą).
■ Podczas spawania elektrycznego odłączyć
akumulator od instalacji elektrycznej samo
chodu.
■ Silnik myć tylko przy wyłączonym zapłonie.
■ Osoby z rozrusznikiem serca nie powinny
wykonywać żadnych prac przy układzie za
płonowym.
Sprawdzanie cewki zapłonowej
Cewkę zapłonową można sprawdzić omomierzem. Nie ma możliwości sprawdzenia w ten
sposób cewki DIS.
• Odłączyć przewód masowy od akumulatora.
Silniki 1,4 i 1,6 dm3
• Odłączyć od zacisku „4 " cewki zapłonowej
przewód (A) oraz wtyk (B), pokazane na rysun
ku B 6213. W samochodzie ze wspomaganiem
UKŁAD ZAPŁONOWY
89
• Sprawdzić obwód wtórny cewki. W tym celu
podłączyć omomierz między zaciski „1 " i „4 "
(3). Przyrząd powinien wskazać: około 4...7
kΩ
Silniki 1,8 i 2,0 dm3
kierownicy wyjąć zbiorniczek wyrównawczy
i ustawić z boku z pozostawionymi przewodami. Nie wywrócić zbiorniczka.
• Sprawdzić, czy cewka zapłonowa nie ma
zwarcia z masą. W tym celu ustawić omomierz
na wysoki zakres pomiarowy (MU) i podłączyć
między zacisk „15 " a masę (połączenie 1, rys.
B 6221). Przyrząd powinien wskazać ∞ Ω.
• Sprawdzić obwód pierwotny cewki. W tym
celu podłączyć omomierz między zaciski „1 "
i „15 " (2). Przyrząd powinien wskazać: około
0,4 Ω.
Uwaga. Podczas pomiaru rezystancji obwodu
pierwotnego należy uwzględnić rezystancję
przewodu pomiarowego i końcówek pomiarowych.
• Odłączyć przewody elektryczne od cewki
zapłonowej.
• Sprawdzić, czy głowica cewki zapłonowej
nie ma mikropęknięc, w razie potrzeby wymie
nić cewkę.
• Sprawdzić obwód pierwotny cewki. W tym
celu podłączyć omomierz między zaciski „1 "
i „15 " (rys. C 3151). Przyrząd powinien wska
zać 0,3 do 0,8 Ω.
Uwaga. Podczas pomiaru rezystancji obwodu
pierwotnego należy uwzględnić rezystancję
przewodu pomiarowego i końcówek pomiarowych.
• Sprawdzić obwód wtórny cewki. W tym
celu podłączyć omomierz między zaciski „1 "
i „4 " . Przyrząd powinien wskazać: około 7,0
do 8,4 kΩ.
• Podłączyć przewody elektryczne do cewki
zapłonowej.
• Nasunąć na cewkę osłonę.
• Podłączyć przewód masowy akumulatora.
Uwaga. Jeżeli zachodzi konieczność wymiany
cewki zapłonowej, to nie stosować cewki prze
znaczonej do tradycyjnych układów zapłono
wych z mechanicznymi przerywaczami, ponie
waż spowoduje to uszkodzenie urządzenia
sterującego.
90
SILNIK
Sprawdzanie przewodów zapłonowych
• Wyłączyć zapłon.
• Wyciągnąć wszystkie nasadki świec zapło
nowych. Do tego celu służą specjalne szczyp
ce, na przykład Hazet 1849. Nasadki wolno
chwytać tylko za blaszane tuleje, nie ciągnąć
za przewody zapłonowe.
• Wyciągnąć przewód wysokiego napięcia
z rozdzielacza zapłonu i z cewki.
• Zmierzyć omomierzem rezystancję przewo
dów zapłonowych. W zależności od długości
przewodu rezystancja powinna wynosić od
3 do 20 kΩ
• W przypadku zmierzenia zbyt dużej rezys
tancji oczyścić końcówki przewodu i ponowić
pomiar. Ostatecznie wymienić przewód.
Wymontowanie i zamontowanie
rozdzielacza zapłonu
Wymontowanie (silniki 1,4 i 1,6 dni3)
• Wyłączyć zapłon.
• Zdjąć kopułkę z rozdzielacza zapłonu. W tym
celu, podważywszy wkrętakiem zsunąć z kopułki dwie klamry sprężyste. W niektórych mode
lach trzeba kopułkę odkręcić.
• Wyciągnąć z boku rozdzielacza złącze wielowtykowe. Ciągnąć za oprawę złącza, a nie za
przewody.
• Zaznaczyć flamastrem lub rysikiem położe
nie rozdzielacza zapłonu względem głowicy
(patrz rys. ER/22B/30). Kreskę poprowadzić
przez podstawę rozdzielacza i ściankę głowicy.
• Odkręcić uchwyt rozdzielacza zapłonu (patrz
rys. B 5570).
• Wyciągnąć rozdzielacz zapłonu razem
z uchwytem z obudowy wałka rozrządu.
• Nie zmieniać położenia silnika, to znaczy po
wyjęciu rozdzielacza zapłonu nie obracać wału
korbowego.
Zamontowanie
• Wsunąć rozdzielacz zapłonu w otwór obu
dowy wałka rozrządu tak, aby czop na wałku
rozdzielacza wszedł w rowek wałka rozrządu.
Uwaga. Czop i rowek są umieszczone niesy
metrycznie, co wyklucza ich nieprawidłowe
połączenie.
• Włożyć uchwyt rozdzielacza zapłonu i przy
kręcić ręką.
• Jeżeli był wyjmowany palec rozdzielacza,
poruszając nim na boki sprawdzić pewność
osadzenia.
• Tak obrócić rozdzielacz zapłonu, aby pokryły
się oba naniesione znaki. Dopiero teraz przy
kręcić rozdzielacz.
• Oczyścić wnętrze kopułki, założyć na roz
dzielacz i umocować klamrami lub przykręcić.
• Umieścić złącze wielowtykowe w rozdzie
laczu.
• W razie potrzeby sprawdzić i wyregulować
wyprzedzenie zapłonu.
Wymontowanie (silniki 1,8 i 2,0 dm3)
• Wyłączyć zapłon.
• Wykręcić trzy śruby mocujące i zdjąć kopułkę z rozdzielacza zapłonu (rys. C 3031).
• Wyciągnąć przewody zapłonowe.
• Usunąć osłonę przeciwkurzową.
• Odkręcić dwa wkręty mocujące palec rozdzielacza (rys. C 3032).
UKŁAD ZAPŁONOWY
91
• Odkręcić rozdzielacz zapłonu i wyjąć z pier
ścieniem uszczelniającym (patrz rys. C 7794).
Zamontowanie
• Założyć pierścień uszczelniający i przykręcić
rozdzielacz zapłonu momentem 15 N-m.
• Przykręcić kopułkę rozdzielacza i podłączyć
złącze wtykowe.
Sprawdzanie i regulacja
wyprzedzenia zapłonu
Zamontowanie
• Przykręcić palec rozdzielacza.
• Założyć osłonę przeciwkurzową.
• Podłączyć przewody zapłonowe i przykręcić
kopułkę do rozdzielacza. Śruby wkręcać po
smarowane środkiem zabezpieczającym, na
przykład Opel 1510177 (90167347).
Wymontowanie
(silniki 16-zaworowe do VIII 1992)
• Wyłączyć zapłon.
• Wyciągnąć z rozdzielacza zapłonu złącze
wtykowe z przewodami. Ścisnąć przy tym
druciane zabezpieczenie.
• Odkręcić kopułkę rozdzielacza, jak w sil
nikach 1,8 i 2,0 dm3.
Wyprzedzenie zapłonu nie daje się regulować
w samochodach z układem zapłonowym bezrozdzielaczowym DIS lub z układem Motronic,
jak również z silnikiem C18NZ. W samochodach takich, w przypadku wystąpienia usterki
układu zapłonowego należy zlokalizować niesprawną część i wymienić ją. Układy
zapłonowe EZF-i (poza silnikiem C18NZ)
oraz EZF-h wymagają ustawienia zapłonu
tylko wtedy, gdy był wyjmowany rozdzielacz
zapłonu lub został wymieniony pasek zębaty
rozrządu.
Do sprawdzenia zapłonu będą potrzebne obrotomierz i lampa stroboskopowa.
Sprawdzenie wyprzedzenia zapłonu
• Nagrzać silnik podczas jazdy próbnej. Po
osiągnięciu przez ciecz chłodzącą temperatury
nagrzania przejechać jeszcze około 5 km, aby
temperatura oleju silnikowego doszła do
+80°C.
92
SILNIK
• Wyłączyć klimatyzację, jeżeli występuje
w samochodzie.
• Podłączyć lampę stroboskopową i obroto
mierz zgodnie z instrukcją producenta (patrz
rys. Y-1209). Obrotomierz podłącza się zwykle
do zacisków „1 " i „15 " cewki zapłonowej.
• Wyprzedzenie zapłonu można uznać za
prawidłowe, jeżeli nacięcie na kole pasowym
wydaje się być w świetle lampy zatrzymane na
wprost wskaźnika przy kadłubie (patrz rys.
B 3862). Ten znak odpowiada kątowi wy
przedzenia zapłonu równemu 10° przed ZZ
(zwrotem zewnętrznym).
• Jeżeli znaki się nie pokryły, to należy spraw
dzić poszczególne elementy układu zapłono
wego i ewentualnie je wymienić. W silnikach
1,4 i 1,6 dm3 wyprzedzenie zapłonu można
wyregulować.
Regulacja wyprzedzenia zapłonu
(silniki 1,4 i 1,6 dm3)
• Uruchomić silnik i pozostawić na biegu ja
łowym.
• Skierować światło lampy stroboskopowej na
koło pasowe wału korbowego.
Uwaga. Groźba poranienia przez obracające
się koło i pasek klinowy.
• W celu ustawienia zapłonu zewrzeć styki
„A " i ,3 " w gniazdku diagnostycznym, patrz
rozdział „Wywoływanie kodów usterek " .
• Poluzować uchwyt i obracać rozdzielacz
zapłonu przy pracującym silniku, aż osiągnie
się wymagany kąt wyprzedzenia zapłonu. Ob
racanie rozdzielacza w kierunku (A) przyspie
sza zapłon, natomiast w kierunku (B)-opóźnia
(patrz rys. A 7909).
• Dokręcić uchwyt.
• Na krótko zwiększyć prędkość obrotową
silnika do około 2000 obr/min i sprawdzić
wyprzedzenie zapłonu. W razie potrzeby po
wtórzyć regulację.
• Wyłączyć silnik.
• Wyciągnąć mostek z gniazda diagnosty
cznego.
UKŁAD ZAPŁONOWY
Wymontowanie i zamontowanie
czujnika spalania stukowego (silniki
16-zaworowe oraz X16SZ i X16SZR)
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje ka
sowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radiood
biornika. Akumulator odłączać tylko przy wyłą
czonym zapłonie, ponieważ inaczej może dojść
do uszkodzenia urządzenia sterującego wtrys
kiem paliwa. Przed odłączeniem akumulatora
powinno się przeczytać rozdział „Wymontowa
nie i zamontowanie radioodbiornika " lub „Wy
montowanie i zamontowanie akumulatora " .
• Rozłączyć wtyk przewodu prowadzącego do
czujnika spalania stukowego.
• Wykręcić czujnik spalania stukowego, który
jest umocowany do kadłuba silnika w pobliżu
rozrusznika (patrz rys. C 7576).
Zamontowanie
• Oczyścić starannie powierzchnie przylegania
na czujniku spalania stukowego i na kadłubie.
• Przykręcić czujnik momentem 13 N-m (silniki
X16SZ) lub 20 N-m (silniki pozostałe).
Uwaga. Przestrzegać zalecanego momentu
dokręcania, ponieważ jest ważny dla prawid
łowego funkcjonowania czujnika. Podczas do
kręcania zachować dużą czystość.
• Podłączyć przewód elektryczny.
93
• Podłączyć przewód masowy {-) akumulatora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wyłą
czonym zapłonie, ponieważ inaczej może dojść
do uszkodzenia urządzenia sterującego wtrys
kiem paliwa. Przed odłączeniem akumulatora
powinno się przeczytać rozdział „Wymontowa
nie i zamontowanie radioodbiornika " lub „Wy
montowanie i zamontowanie akumulatora " .
• Ustawić zegar i zakodować radioodbiornik.
Dostosowanie zapłonu do liczby
oktanowej paliwa
Producent samochodu przewidział możliwość
dostosowania ręcznym korektorem oktanowym
zmian wyprzedzenia zapłonu do jakości stosowanego paliwa. Z wyjątkiem silników DOHC
oraz X16SZ i X16SZR, gdzie dostosowanie
następuje samoczynnie dzięki zamontowaniu
czujnika spalania stukowego. Przestawienie
korektora oktanowego (patrz rys. D 5547)
powoduje
wybranie
z
programu
mikroprocesora innej mapy charakterystyk wyprzedzenia zapłonu. Ta nowa mapa pozwala
na prawidłową pracę silnika z nowym paliwem.
Istnieje możliwość przełączania między paliwem bezołowiowym o liczbie oktanowej 91
a paliwem bezołowiowym o liczbie oktanowej
95. Liczba oktanowa jest umownym wskaźnikiem odporności paliwa na spalanie stukowe
(detonacyjne).
• W celu zmiany kodu rozłączyć korektor
oktanowy i wyciągnąć wtyk (patrz rys. 3877T).
• Obrócić wtyk o 180°, włożyć z powrotem
i zablokować. Tak unieruchomić wtyk w opraw-
94
SILNIK
ce, aby data się odczytać ustawiona liczba
oktanowa. Widoczna w oprawce liczba jest
zawsze wybraną liczbą oktanową benzyny
wlanej do zbiornika paliwa. Zmiana fabrycznie
ustawionej liczby oktanowej jest tylko wówczas
wskazana, kiedy nie ma możliwości zasilania
wybranym paliwem, na przykład za granicą.
Samochód nie powinien być zasilany paliwem
o niższej niż ustawiona na korektorze liczbie
oktanowej. W przypadku stosowania niższego
jakościowo paliwa należy przestawić korektor,
ponieważ w przeciwnym razie może dojść do
uszkodzenia silnika.
Świece zapłonowe do silników Astry
Oznaczenie literowo-cyfrowe świec zapłonowych firmy Bosch zawiera następujące informacje:
W R 7 D C
(1) (2) (3) (4) (5)
1. W — gwint M14 x 1,25 z płaską powierzch
nią uszczelniającą, klucz 21 mm; F — gwint
M14 x 1,25 z płaską powierzchnią uszczel
niającą, klucz 16 mm; M — gwint M18 x 1,5
z płaską powierzchnią uszczelniającą, klucz
25 mm; H - gwint M14 x 1,25 ze stożkową
powierzchnią uszczelniającą, klucz 16 mm;
D — gwint M18 x 1,5 ze stożkową powierzchnią uszczelniającą, klucz 21 mm.
2. R — z rezystorem odkłóceniowym.
3. Wartość cieplna, stopniowana od 06 (świeca
„zimna " ) do 13 (świeca „ciepła " ).
4. A — długość gwintu 12,7 mm, normalne
położenie stożka izolatora; B — długość gwintu
12,7 mm, wysunięte położenie stożka izolatora;
C — długość gwintu 19 mm, normalne położenie stożka izolatora; D — długość gwintu
19 mm, wysunięte położenie stożka izolatora.
5. Materiał elektrody środkowej. Bez oznaczenia — stop Cr-Ni; C — stop Ni-Cu; S — srebro;
P — platyna; O — świeca standardowa ze
wzmocnioną elektrodą środkową. Świeca
zapłonowa składa się z elektrody środkowej,
izolatora, korpusu i elektrody masowej. Między
elektrodą środkową a masową przeskakuje
iskra zdolna zapalić mieszankę paliwo-wopowietrzną. Należy przestrzegać zaleceń
producenta samochodu, dotyczących stosowania właściwych świec zapłonowych, tzn.
mających określoną ciepłotę. Wartość cieplna
określa stopień obciążenia cieplnego świecy
zapłonowej. Im niższa jest wartość cieplna,
tym świeca może być bardziej obciążona
cieplnie.
Taka
świeca
może
lepiej
odprowadzać ciepło, tym samym nie dopuszczając do szkodliwych samozapłonów. Świeca
„zimna " ma jednak tę wadę, że jej temperatura
samooczyszczania jest jednak wysoka. Ma
więc skłonność do szybkiego pokrywania się
nagarem, kiedy silnik często pracuje niedogrzany (np. jazda na krótkich odcinkach zimą).
Wymaganą wartość cieplną świecy określa
producent samochodu. Istnieją świece z jedną
lub kilkoma elektrodami bocznymi, o różnej
długości gwintu i różnej jego średnicy. Dlatego
podczas wymiany świec tak istotne jest stosowanie tylko takiego typu, który został określony
przez producenta samochodu. Przeciętne
trwałość świec jest naprawdę różna. Dużą rolę
odgrywa przy tym materiał, z którego
wykonano elektrody. Stop niklowo-chromowy
odznacza się dużym przewodnictwem ciepła
i odpornością na korozję; srebro daje najlepsze
zdolności odprowadzania ciepła, a platyna
charakteryzuje się wysoką odpornością na
zużycie i korozję. Trwałość świec wynosi od
20000 km do 100000 km, zależnie od materiału i liczby elektrod.
W zależności od konstrukcji głowicy silnika
rozróżnia się dwa rodzaje uszczelnienia świec
w głowicy.
Uszczelnienie płaskie wymaga stosowania pierścienia uszczelniającego na korpusie świecy.
Z kolei przy uszczelnieniu stożkowym pierścień
ten nie jest potrzebny. W przypadku niewiel-
UKŁAD ZAPŁONOWY
kiego miejsca do zabudowy świecy stosuje się
często świece z uszczelnieniem płaskim i małym sześciokątem lub świece z uszczelnieniem
stożkowym o kompaktowych wymiarach.
Odstęp elektrod wynosi 0,7...0,8 mm (silniki
montowane do VIII 1996) lub 0,9...1,1 mm
(silniki montowane od IX 1996).
ŚWIECE ZAPŁONOWE ZALECANE
DO SAMOCHODÓW OPEL ASTRA
Do VIII 1994
Silnik
Opel
Bosch
Beru
C14NZ, X16SZ,
C16NZ, C16SE
12 14 807
WR 7 DC
14 R-7 DU
C18NZ, C20NE
12 14 002
WR 8 DC
14 R-8 DU
C20XE do VIII
1992
12 14 144
FR 7 DC-2
14 FR-7 DU
C18XE, C20XE
od IX 1992
12 14 005
FR 8 LDC
-
95
Od IX 1994
Silnik
Opel
Bosch
Wszystkie silniki od
IX 1994 do VIII
1996 (z wyjątkiem
podanych niżej)
12 14
005 12
14 015
FR 8 LDC
FR 8 LDC4
C14NZ od IX 1994
do XI 1994*) X16SZ
od IX 1994 do XI
1994*) C16SE od IX
1994 do XI 1994*)
12 14
002 12
14 149
WR 8 DC 14R-8DU
WR 8 DC4
Wszystkie silniki od
IX 1996
12 14
455
FLR 8
LDCU
Beru
-
*) Jeśli świece znajdują się w rurowych osłonach termicznych, to
należy montować świece podane w wierszu „Wszystkie silniki od
IX 1994 do VIII 1996 " .
Uwaga. Przy doborze świec zapłonowych zaleca się skorzystanie z aktualnego katalogu
producenta, ponieważ postęp techniczny w tej
dziedzinie może zmienić aktualność danych
w powyższych tablicach. W sytuacjach wątpliwych należy się skontaktować ze stacją.
Typowe niesprawności układu zapłonowego
Silnik uruchamia się z trudem lub nie daje się uruchomić
Przyczyna
Sposób postępowania
Brak iskry, zanieczyszczona lub zawilgocona
kopułka
Oczyścić i wysuszyć kopułkę, spryskać wnętrze środkiem zabezpieczającym
Pęknięta kopułka, ścieżki przewodzenia prądu
Wymienić kopułkę
Zużyta elektroda węglowa w kopułce
Wymienić elektrodę węglową
Uszkodzony palec rozdzielacza
Wymienić palec rozdzielacza
Zbyt wysoka rezystancja palca rozdzielacza
Wymienić palec rozdzielacza
Zbyt wysoka rezystancja przewodu zapłonowego lub nasadki świecy
Wymienić przewód zapłonowy lub nasadkę świecy
W złej kolejności podłączone przewody zapłonowe
Podłączyć przewody w kolejności zapłonu 1-3-4-2
Zawilgocone elektrody świec wskutek zbyt
wielu prób uruchamiania
Wykręcić i wysuszyć świece zapłonowe
Zawilgocone zewnętrznie i zanieczyszczone
świece zapłonowe
Oczyścić i wysuszyć świece zapłonowe
Zbyt niska sprawność cewki zapłonowej
Sprawdzić pewność osadzenia i styku przewodów przy cewce
Pęknięta głowica cewki zapłonowej, ścieżki
przewodzenia prądu
Wymienić cewkę zapłonową
Uszkodzona świeca zapłonowa
Zasadniczo wymieć komplet świec. Tylko w przypadku krótkiego okresu
użytkowania wymienić pojedynczą świecę
96
SILNIK
W celu upewnienia się, czy układ wytwarza
iskrę, należy wykręcić świecę, włożyć ją w nasadkę i położyć korpusem na masie samochodu (np. na silniku). Nasadki lub przewodu
zapłonowego nie trzymać bezpośrednio ręką,
lecz poprzez izolowane szczypce. Poprosić
drugą osobę o uruchomienie rozrusznika.
Uwaga. Aby nie spowodować uszkodzenia
katalizatora nie można dopuścić do wtryśnięcia
paliwa do cylindrów. Dlatego należy wyciągnąć
przekaźnik pompy paliwa. Stosować się do
zaleceń bezpiecznej pracy przy elektronicznych układach zapłonowych. Zaleca się
najpierw odczytać kody usterek z pamięci
urządzenia sterującego, patrz rozdział
„Wywoływanie kodów usterek " .
OBWODY DOPROWADZENIA
PALIWA I POWIETRZA
Wiadomości wstępne
Do obwodów doprowadzenia paliwa i powietrza
zalicza się: zbiornik paliwa, pompę paliwa (w
silnikach benzynowych zamontowaną w zbiorniku paliwa), przewody paliwa oraz filtry paliwa
i powietrza.
Zbiornik paliwa ma pojemność 52 dm3 (kombi:
50 dm3) i jest umieszczony pod tylnym siedzeniem, przed tylną osią. Aktualny poziom paliwa
w zbiorniku jest pokazywany kierowcy w zestawie wskaźników.
Zalecenia zachowania czystości
Podczas wszelkich prac przy układzie zasilania
należy przestrzegać zaleceń zachowania czystości, które zostały niżej podane.
■ Starannie oczyścić złącza oraz ich otoczenie
przed rozkręceniem.
■ Wymontowane części odkładać na czystą
powierzchnię i przykrywać folią lub papierem.
Nie stosować do tego celu strzępiących się
szmatek!
■ Otwarte złącza dokładnie przykryć lub za
tkać, jeżeli naprawa nie będzie chwilowo wy
konywana.
■ Nowe części wyjmować z opakowania do
piero tuż przed zamontowaniem. Montować
tylko części czyste.
■ Nie montować części, które były przetrzy
mywane w stanie nie zapakowanym (np.
w skrzynce narzędziowej).
■ Nie operować, jeżeli to możliwe, sprężonym
powietrzem przy otwartej instalacji paliwowej.
■ Nie przetaczać samochodu.
Sprawdzanie pompy paliwa i jej
przekaźnika (silniki benzynowe)
Przekaźnik pompy paliwa znajduje się za poszyciem prawego, przedniego słupka drzwiowego, w okolicach nóg pasażera. Uwaga. Od
IX 1995 w samochodach z silnikami 1,8/2,0
są montowane dwa osobne przekaźniki w
miejsce
dotychczasowego
podwójnego.
Przekaźnik zasila prądem elektryczną pompę
paliwa. Dzięki układowi zabezpieczenia
przerywa on zasilanie pompy, kiedy przy
włączonym zapłonie nie występują impulsy
zapłonowe (silnik się dławi). Jeżeli dla potrzeb
diagnostyki pompa paliwa ma pracować przy
wyłączonym silniku, należy wyciągnąć
przekaźnik i zmostkować przewodem styk
„30 " (przewód gruby czerwony) ze stykiem
" 87 " (przewód czerwono-niebieski). W
przypadku silników 2,0 dm3 należy połączyć
styk „30 " (przewód czerwony) ze stykiem „87B "
(przewód czerwono-niebieski).
Uwaga. Podczas sprawdzania przekaźnika
pompy paliwa akumulator musi być naładowany.
• Sprawdzić bezpiecznik nr 2 w skrzynce
bezpieczników.
• Wyciągnąć przekaźnik.
• Podłączyć woltomierz do styków „30 " (+)
i „87 " (-) w cokole przekaźnika. Woltomierz
powinien wskazać około 12 V.
• Silniki 2,0 dm3: podłączyć woltomierz do
styków „30 " (+) i „85B " (przewód brązowy)
w cokole przekaźnika. Woltomierz powinien
wskazać około 12 V.
• W innym przypadku podłączyć woltomierz
między styk „30 " a biegun (-) akumulatora.
Jeżeli teraz miernik wskaże około 12 V, spraw
dzić ciągłość przewodu ze styku „85 " (w sil
nikach 2,0 dm3 ze styku dodatkowego „85B " )
korzystając ze schematu elektrycznego.
OBWODY DOPROWADZENIA PALIWA I POWIETRZA
• Włączyć zapłon i podłączyć woltomierz do
styku „86 " {+) i do masy {-). Miernik powinien
wskazać około 12 V. Jeżeli jest inaczej, spraw
dzić ciągłość czarnego przewodu (w silnikach
2,0 dm3 - cienkiego przewodu czerwonego).
W razie potrzeby wymienić przewód.
• Zmostkować styki „30 " oraz „87B " („87 " ).
Jeżeli pompa zacznie pracować, wymienić
przekaźnik pompy. W innym przypadku spraw
dzić ciągłość czerwono-niebieskiego przewodu,
prowadzącego do pompy paliwa. Przewód
z przerwą wymienić.
• Jeżeli przewody są sprawne, wymienić po
mpę paliwa.
Sprawdzanie wydajności
pompy paliwa
• Odłączyć od zespołu wtryskiwacza przewód
paliwowy zasilający (1, rys. D 4227). Wprowa
dzić koniec przewodu w naczynie pomiarowe
o pojemności około 2 dm3. W przypadku układu
wielopunktowego odłączyć przewód zasilający
od kolektora wtryskiwaczy.
• Wyciągnąć przekaźnik pompy paliwa.
• Zmostkować w cokole przekaźnika styk „30 "
(gruby przewód czerwony) ze stykiem „87 " (w
silnikach 2,0 dm3 ze stykiem „87B " ). Pozo
stawić pompę pracującą przez 1 minutę. Wy
datek pompy powinien wynosić 1,4 dm3/min
przy napięciu zasilania 12 V.
• Jeżeli pompa podała mniej paliwa, to wy
mienić filtr paliwa. Gdy ilość tłoczonego paliwa
nie wzrosła, wymienić pompę.
• Podłączyć przewód paliwowy i zabezpieczyć
opaską.
7 —Opel Astra
97
Wymontowanie i zamontowanie
pompy paliwa (silniki benzynowe)
Pompa paliwa znajduje się pod tylnym fotelem,
bezpośrednio w zbiorniku paliwa.
Wymontowanie
Uwaga. Podczas wymontowania pompy, zbiornik paliwa powinien być możliwie pusty; inaczej
w trakcie operacji wypłynie paliwo. W tym celu
należy opróżnić zbiornik, spalając benzynę
w czasie jazdy albo wypompowując ją do
kanistra. Do wypompowania można użyć pompy paliwa zamontowanej w samochodzie (o
ile jest sprawna), patrz rozdział „Sprawdzanie
pompy paliwa " . Zwracać koniecznie uwagę,
aby miejsce pracy było dobrze wentylowane.
Istnieje niebezpieczeństwo pożaru i zatrucia
oparami benzyny.
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radiood
biornika. Akumulator odłączać tylko przy wyłą
czonym zapłonie, ponieważ inaczej może dojść
do uszkodzenia urządzenia sterującego wtrys
kiem paliwa. Przed odłączeniem akumulatora
powinno się przeczytać rozdział „Wymontowa
nie i zamontowanie radioodbiornika " lub „Wy
montowanie i zamontowanie akumulatora " .
• Unieść siedzisko tylnego fotela.
• Odwinąć dywanik przy wycięciu.
• Limuzyna: wyciągnąć z podłogi pokrywkę
z tworzywa sztucznego.
• Wyciągnąć złącze przewodów przy zbiorniku
paliwa (rys. D 0862).
98
SILNIK
Uwaga. Paliwo w przewodzie może być pod
ciśnieniem. Dlatego, przed odłączeniem zasilającego przewodu paliwowego, położyć na
jego króciec grubą szmatę.
• Odkręcić lub przeciąć opaskę zaciskową.
Jeżeli nie dysponuje się specjalnymi szczyp
cami do zaciskania opasek, użyć przy montażu
opaski śrubowej.
• Wykręcić śruby mocujące i wyjąć pompę
paliwa. Ściekające paliwo zebrać grubą szma
tą.
Zamontowanie
• Włożyć do zbiornika pompę paliwa z osłoną
gumową, przewodem elastycznym, sitkiem
i przewodem elektrycznym (rys. D 0311). Wy
równać w stosunku do przewodu paliwowego.
Uwaga. Użyć nowej uszczelki.
• Wkręcić śruby mocujące z nowymi podkład
kami i dokręcić.
Uwaga. Wcześniej gwint śrub powlec środkiem
zabezpieczającym, np. Opel 15 03 294.
• Podłączyć przewód paliwowy i elektryczny.
Założyć opaskę.
• Zdjąć zaciskacz, jeżeli występuje.
• Podłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wy
łączonym zapłonie, inaczej może dojść do
uszkodzenia elektronicznego urządzenia ste
rującego wtryskiem.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
rozdział „Kodowanie radioodbiornika " .
• Uruchomić silnik i sprawdzić, czy nie wycieka
paliwo.
• Zasłonić miejsce zamontowania pompy
i ustawić fotel.
Wymiana czujnika poziomu paliwa
Uwaga. Podczas wymontowania czujnika poziom paliwa w zbiorniku może sięgać najwyżej
dolnej krawędzi czujnika, inaczej dojdzie do
wycieku paliwa w trakcie wyjmowania czujnika.
W tym celu należy opróżnić zbiornik, spalając
benzynę w czasie jazdy albo wypompowując
ją do kanistra. Do wypompowania można użyć
pompy paliwa zamontowanej w samochodzie
{jeśli jest sprawna), patrz rozdział „Sprawdzanie pompy paliwa " . Zwracać koniecznie
uwagę, aby miejsce pracy było dobrze wentylowane. Istnieje niebezpieczeństwo pożaru
i zatrucia oparami benzyny.
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radiood
biornika. Akumulator odłączać tylko przy wyłą
czonym zapłonie, ponieważ inaczej może dojść
do uszkodzenia urządzenia sterującego wtrys
kiem paliwa. Przed odłączeniem akumulatora
powinno się przeczytać rozdział „Wymontowa
nie i zamontowanie radioodbiornika " lub „Wy
montowanie i zamontowanie akumulatora " .
• Ustawić samochód na podstawkach.
• W silniku wysokoprężnym oznaczyć taśmą
samoprzylepną przewody paliwowe i ich króć-
A - silnik wysokoprężny, B - silnik benzynowy
OBWODY DOPROWADZENIA PALIWA I POWIETRZA
99
Zamontowanie
• Powlec smarem uniwersalnym nową uszczel
kę gumową i włożyć ją w rowek na kołnierzu
czujnika.
• W trakcie montażu czujnika zwrócić uwagę,
aby uszczelka nie skręciła się.
• Włożyć czujnik i dokręcić. W silniku ben
zynowym podłączyć przedtem przewód po
wrotny i zabezpieczyć opaską.
• Nasunąć przewody paliwowe i zabezpieczyć
opaskami.
Uwaga. W silniku wysokoprężnym nie zamienić miejscami przewodów ssącego i powrotnego. Zwrócić uwagę na naniesione znaki.
• Nasadzić na czujnik przewody elektryczne
i pokrywkę.
• Usunąć zaciski.
• Napełnić zbiornik paliwem.
• Sprawdzić szczelność układu paliwowego.
• Podłączyć przewód masowy (-) akumu
latora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wyłączonym zapłonie, inaczej może dojść do
uszkodzenia elektronicznego urządzenia sterującego wtryskiem.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
rozdział „Kodowanie radioodbiornika " .
Wymontowanie i zamontowanie
filtra powietrza
ce, aby podczas montażu powróciły na swoje
miejsca.
• Założyć na elastyczne przewody zaciski,
poluzować opaski i ściągnąć przewody.
• Odłączyć od czujnika przewody elektryczne.
W wersji z pokrywą osłaniającą (1, rys.
D 6844), ściągnąć pokrywę razem z wtykiem
przewodów (2).
Uwaga. Zaznaczyć flamastrem położenie czujnika lub zanotować kierunek ustawienia króćców przewodów.
• Założyć na czujnik specjalny klucz KM-332-B
lub odpowiednie szczypce i odkręcić czujnik
(patrz rys. D 0327).
• Wyjąć czujnik. W silniku benzynowym wy
ciągnąć nieco czujnik i odłączyć przewód po
wrotny.
Wymontowanie
• Silniki 2,0 dm3: wyciągnąć wtyk złącza
elektrycznego od przepływomierza.
• Wykręcić śruby w chwycie powietrza (strza
łki na rysunku 0-1004) i odłączyć przewody
gumowe.
• Silnik 2,0 dm3 -16V: poluzować opaskę (2,
rys. D 1874) i ściągnąć przewód dolotowy
powietrza. Wykręcić śruby (3).
• Zdjąć chwyt powietrza z uszczelką.
• Odłączyć od króćca (2, rys. O-2004) prze
wód podciśnienia sterującego przesłoną ciep
łego powietrza.
• Odkręcić po jednej śrubie (1) z przodu i z tyłu
obudowy filtra powietrza.
• Wyjąć obudowę filtra powietrza.
100
WYMONTOWANIE t ZAMONTOWANIE FILTRA POWIETRZA
3
(silniki do 1,8 dm )
1 - filtr powietrza, 2 - wkład filtrujący, 3 - zderzak,
4 - nakrętka, 5 - tłumik, 6 - chwyt powietrza,
przepływomierz powietrza (tylko silniki benzynowe),
7 - nakrętka, 8 - podkładka, 9 - uszczelka, 10 - przewód
dolotowy powietrza, 11 - opaska przewodu, 12 - przewód
dolotowy ciepłego powietrza, 13 - opaska przewodu,
14 - przewód łączący (tylko silniki benzynowe),
15 - przewód z tworzywa sztucznego (tylko silniki
benzynowe), 16-kształtka łącząca, 17-króciec dolotowy,
18 - śruba, 19 - uszczelka, 20 - rezonator, 21 - śruba
mocująca
SILNIK
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE FILTRA POWIETRZA
3
(silniki 2,0 dm )
1 - filtr powietrza, 2 - wkład filtrujący, 3 - zderzak, 4 nakrętka, 5 - tłumik, 6 - przewód elastyczny, 7 - opaska
przewodu, 8 - przepływomierz powietrza, 9 - złącze, 10 opaska przewodu, 11 - chwyt powietrza (tylko silnik 16
V), 12 - nakrętka, 13 - podkładka, 14 - podkładka, 15 opaska przewodu, 16 - kształtka łącząca, 17 - króciec
dolotowy, 18 - śruba, 19 - uszczelka, 20 - rezonator, 21
- śruba mocująca
UKŁAD WTRYSKU BENZYNY
101
UKŁAD WTRYSKU BENZYNY
Wiadomości wstępne
Zamontowanie
• Włożyć obudowę filtra powietrza i przykręcić
dwiema śrubami. Zwrócić uwagę, aby prowad
nice filtra z przodu i z tyłu dobrze weszły
w wycięcia.
• Podłączyć przewód podciśnienia.
• Sprawdzić stan uszczelki chwytu powietrza;
uszkodzoną wymienić.
• Silnik 2,0 dm3 - 16V: przed włożeniem
pierścienia uszczelniającego (patrz rys.
C 7792) nanieść w czterech - sześciu miejs
cach prowadzenia uszczelki we chwycie po
wietrza klej Opel 1504851. Wykonywać to po
każdym demontażu, niezależnie od tego, czy
pierścień uszczelniający został wymieniony.
• Przykręcić chwyt powietrza, podłączyć przewody elastyczne i zabezpieczyć je opaskami.
• Silnik 2,0 dm3: podłączyć wtyk elektryczny
do przepływomierza powietrza.
Silniki samochodów Opel Astra są wyposażone
w układ wtryskowy typu Multec, Simtec lub
Motronic, zależnie od wersji silnika, patrz również tablica w rozdziale „Charakterystyka techniczna " .
Właściwie są to połączone układy wtryskowe
i zapłonowe, ze wspólnym urządzeniem sterującym. Wszystkie układy wtryskowe bazują na
tym samym podstawowym układzie elektrycznie sterowanego wtrysku pulsacyjnego.
Mikroprocesor w urządzeniu sterującym rozpoznaje usterki w układzie wtryskowym i zapłonowym, jak na przykład uszkodzony czujnik,
zerwane połączenie lub chwiejny styk. Usterki
takie zostają natychmiast po pierwszym wystąpieniu zapamiętane w urządzeniu sterującym. Jednocześnie zaczyna świecić lampka
kontrolna w zestawie wskaźników. Jeżeli usterka wystąpi tylko jednorazowo, na przykład
przy poluzowanym styku, lampka kontrolna
gaśnie, jednak fakt wystąpienia usterki pozostaje w pamięci.
Kiedy stwierdzi się nieprawidłową pracę silnika
lub układu wtryskowego, to powinno się najpierw wywołać kody usterek z pamięci urządzenia sterującego. Czynność tę w układzie
wtryskowym Multec można przeprowadzić samodzielnie. Firma Opel udostępniła listę kodów
z objaśnieniami.
Uwaga. Jeżeli akumulator pozostawał odłączony dłużej niż 10 s, to nastąpi wymazanie
z pamięci wszystkich ewentualnych kodów
usterek. Skasowanie kodu usterki nastąpi również, po 20 uruchomieniach silnika, podczas
których dana usterka nie wystąpiła.
Wszystkie układy wtryskowe są trwałe i nie
wymagają dużej obsługi. Naprawy układów
należą do rzadkości.
Zasady bezpiecznej obsługi
układu wtryskowego
■ Nie uruchamiać silnika przy luźno podłączo
nym akumulatorze.
■ Nie uruchamiać silnika zasilaczem rozru
chowym. Wolno używać drugiego akumulatora
12 V i przewodów rozruchowych.
102
SILNIK
3
SCHEMAT UKŁADU WTRYSKOWEGO MOTRONIC SILNIKA 2,0 dm 16 V
1 - zbiornik paliwa, 2 - pompa paliwa, 3 - filtr paliwa, 4 - regulator ciśnienia paliwa, 5 - cewka zapłonowa, 6 - przepływomierz
powietrza, 7 - wtryskiwacz paliwa, 8 - rozdzielacz zapłonu, 9 - czujnik położenia przepustnicy, 10 - elektroniczne urządzenie
sterujące, 11 - regulator biegu jałowego, 12 - czujnik temperatury, 13 - czujnik spalania stukowego (tylko silnik 16 V), 14 czujnik położenia ZZ, 15 - katalizator, 16 - sonda lambda, 17 - filtr z węglem aktywnym
■ Nigdy nie odłączać akumulatora od instalacji
samochodu przy pracującym silniku.
■ Podczas szybkiego ładowania odłączać aku
mulator od instalacji.
■ Przed przystąpieniem do diagnostyki układu
wtryskowego upewnić się, że zapłon i świece
zapłonowe są sprawne.
■ Przy temperaturach ponad +80°C wymon
tować urządzenie sterujące (np. lakierowanie
w piecu lakierniczym).
■ Zwracać uwagę na prawidłowe osadzenie
wszystkich złącz wtykowych.
■ Nie wyciągać ani nie podłączać wtyku urzą
dzenia sterującego przy włączonym zapłonie.
■ Na czas pomiaru ciśnienia sprężania prze
rwać zasilanie pompy paliwa. W tym celu
wyciągnąć przekaźnik pompy.
Uwaga. Podczas prac przy układzie wtryskowym zachować szczególną czystość. Przed
wymontowaniem oczyścić daną część środkiem do czyszczenia. Układ znajduje się pod
ciśnieniem. Dlatego przed odłączeniem części
trzeba usunąć ciśnienie. W tym celu ostrożnie
odłączyć przewód paliwowy między pompą
paliwa a filtrem paliwa. Na czas wyciągania
przewodu obwiązać go szmatką. Nadciśnienie
w układzie zanika samoistnie po kilku
godzinach od zatrzymania silnika.
Zasada działania układu Motronic
Elektryczna pompa paliwa zasysa benzynę ze
zbiornika paliwa i tłoczy go poprzez filtr do
kolektora, a następnie do wtryskiwaczy. Za-
UKŁAD WTRYSKU BENZYNY
montowany w kolektorze wtryskiwaczy regulator ciśnienia zapewnia utrzymanie stałego ciśnienia w układzie na poziomie 300 kPa. Wtryskiwacze są otwierane elektrycznie i podają
paliwo do cylindrów w sposób przerywany
(pulsacyjny).
Zasysane przez silnik powietrze przechodzi
przez filtr powietrza do kolektora dolotowego
z przepływomierzem. W obudowie przepływomierza znajduje się podgrzewana płytka (w
silniku 2,0 dm3 do VIII 1992 — podgrzewany
drut), która jest chłodzona przez opływające ją
powietrze. Urządzenie elektroniczne tak reguluje prąd podgrzewania, aby temperatura płytki lub „gorącego " drutu pozostawała stała.
Jeżeli na przykład rośnie ilość zasysanego
powietrza, podgrzewany element jest bardziej
schładzany. Tym samym wzrasta od razu prąd
zasilania, aby wyrównać temperaturę podgrzewanego elementu. Dzięki wahaniom prądu układ Motronic rozpoznaje stopień obciążenia silnika i odpowiednio reguluje dawkę
paliwa.
Urządzenie sterujące reguluje czas otwarcia
wtryskiwaczy, a tym samym dawkę podawanego paliwa, stosownie do zmierzonej
masy powietrza i chwilowej prędkości obrotowej. Im dłużej jest otwarty wtryskiwacz,
tym więcej paliwa zostaje wtryśnięte do cylindra. Dodatkowe czujniki pozwalają korygować dawkę paliwa do ekstremalnych warunków jazdy.
■ Motronic M1.5 i M2.8: Czujnik położenia
przepustnicy ma postać potencjometru osa
dzonego bezpośrednio na osi przepustnicy.
Przekazuje on do urządzenia sterującego
informację o aktualnym położeniu przepu
stnicy. W układzie Motronic M2.5 czujnik
położenia przepustnicy ma postać wyłącznika,
który rozpoznaje stan biegu jałowego i stan
pełnego obciążenia silnika. Dzięki temu układ
rozpoznaje fazę hamowania silnikiem. Styk
biegu jałowego czujnika położenia przepu
stnicy jest wtedy zamknięty, a prędkość ob
rotowa silnika przekracza wartość biegu ja
łowego. Obie informacje powodują, że urzą
dzenie sterujące odcina zasilanie silnika pa
liwem.
■ Przekaźnik pompy paliwa znajduje się za
poszyciem prawego przedniego słupka drzwio
wego, w okolicach nóg pasażera. Tam również
103
znajduje się urządzenie sterujące. Przekaźnik
zasila prądem pompę paliwa. Obwód zabezpieczający przerywa dopływ prądu jak tylko
zanikną impulsy zapłonowe, na przykład kiedy
silnik się dławi.
■ Z boku w kadłubie silnika jest umieszczony
czujnik indukcyjny, który przekazuje informacje
o prędkości obrotowej silnika.
■ Sonda lambda (czujnik tlenu) mierzy zawa
rtość tlenu w spalinach i przekazuje odpowie
dnie sygnały napięciowe do urządzenia ste
rującego. Dzięki temu urządzenie sterujące
tak ustala skład mieszanki paliwowo-powietrznej, aby katalizator optymalnie oczyszczał
spaliny.
■ Regulator biegu jałowego steruje przepły
wem powietrza w kanale obejściowym prze
pustnicy. Dzięki temu prędkość obrotowa
biegu jałowego jest utrzymywana na stałym
poziomie, niezależnie od włączenia doda
tkowych odbiorników, na przykład klimatyzacji.
■ Elektrozawór odprowadzania par paliwa jest
sterowany w zależności od stanu pracy silnika.
Powstające w zbiorniku paliwa pary benzyny
są magazynowane w pojemniku z węglem
aktywnym i doprowadzane przez elektrozawór
do cylindrów w celu spalenia. Pary benzyny są
więc spalane lub zatrzymywane przez filtr
z węglem aktywnym i nie wydostają się na
zewnątrz.
Motronic M2.5 i M2.8
■ Wtrysk paliwa odbywa się sekwencyjnie.
Oznacza to, że wtryskiwacze są sterowane
oddzielnie i wtryskują paliwo w kolejności
zapłonu. Dzięki odpowiedniemu dobraniu od
stępu czasowego między wtryskiem paliwa
a otwarciem zaworu dolotowego można było
polepszyć parametry eksploatacyjne i skład
spalin.
■ Selektywny nadzór spalania stukowego po
zwala utrzymywać wyprzedzenie zapłonu na
granicy spalania stukowego. Wyprzedzenie
zapłonu jest automatycznie dostosowywane
do jakości spalanego paliwa. Nadzorowanie
spalania stukowego pozwoliło podnieść stopień
sprężania w silniku. Dzięki temu można lepiej
wykorzystać energię cieplną paliwa, co prowa
dzi jednocześnie do jego oszczędności.
104
SILNIK
■ Silnik 2,0 dm3 16 V jest seryjnie wyposażony w układ ETC (Electronic Traction Control).
Układ ten zapobiega poślizgowi kół napędzanych w chwili ruszania, na przykład na mokrej
nawierzchni, ponieważ następuje redukcja
mocy silnika. Urządzenie sterujące ETC znajduje się przy lewym progu, obok siedzenia
kierowcy. Urządzenie sterujące otrzymuje sygnał z czujnika przy kole o jego chwilowej
prędkości obrotowej. Ten sam czujnik jest
wykorzystywany przez układ ABS. Jeżeli koło
ma skłonność do poślizgu, to urządzenie
sterujące zamyka siłownikiem dodatkową
przepustnicę w kolektorze dolotowym silnika.
Jednocześnie układ Motronic otrzymuje informację o działaniu ETC. Regulacja przynosi
ten sam efekt, co cofnięcie nogi z pedału
przyspieszenia. Moc silnika na krótko się
obniża i koła mogą odzyskać przyczepność.
Zadziałanie układu ETC jest sygnalizowane
kierowcy lampką kontrolną w zestawie wskaźników. Układ ETC ma system samodiagnozy. Po włączeniu zapłonu lampka ETC
świeci się krótką chwilę i gaśnie. Jeżeli lampka nie gaśnie lub świeci się stale podczas
jazdy, to w układzie wystąpiła usterka. Samochodem można wtedy jechać dalej, jednak
bez działającego układu ETC. Zaleca się
wyłączanie układu ETC wyłącznikiem na środkowej konsoli, kiedy korzysta się z łańcuchów przeciwśnieżnych, jedzie w głębokim
śniegu lub rusza w głębokim błocie. Ponowna
aktywacja układu następuje wyłącznikiem na
konsoli lub w chwili następnego uruchamiania
silnika.
Simtec
■ Simtec jest elektronicznym układem zapło
nowym i wielopunktowym układem wtrysko
wym, o podobnym działaniu jak Motronic.
Dzięki zastosowaniu dodatkowych elementów
elektronicznych można było poprawić kontrolę
parametrów pracy silnika i obniżyć stężenie
CO w spalinach.
■ W miejsce „gorącego " drutu przepływomie
rza powietrza zastosowano „gorący " film,
który odznacza się większą dokładnością
pomiarową.
■ Dzięki zastosowaniu zaworu kontroli par
paliwa sterowanie odpowietrzeniem zbiornika
paliwa jest sprzężone z regulacją sondą
lambda.
■ Układ recyrkulacji spalin obniża stężenie
tlenków azotu.
Zasada działania układu Multec
Pod nazwą Multec kryje się opracowany przez
GM układ zapłonowy i wtryskowy. Multec jest
skrótem od wyrazów „Multiple Technology " ,
które oznaczają „zwielokrotnioną technologię "
i odnoszą się do faktu zastosowania centralnej
jednostki sterującej zarówno wtryskiem jak
i zapłonem.
Poszczególne silniki mają różne wersje układu
Multec. Do silników o mocy do 90 KM jest
montowany układ z pojedynczym wtryskiwaczem. Rozdział mieszanki do poszczególnych
cylindrów odbywa się kolektorem dolotowym,
jak w silniku gaźnikowym. W silniku 1,6 dm3 o
mocy 100 KM (osiem zaworów) zastosowano
układ Multec-M. Litera „M " oznacza tu
wielopunktowy układ wtryskowy. Paliwo jest
podawane
przez
cztery
wtryskiwacze
bezpośrednio przed zawory dolotowe. W
silnikach szesnastozaworowych 1,4/1,6
wtryskiwacze pracują ponadto sekwencyjnie
(dawka jest obliczana osobno dla każdego
cylindra) i dlatego układ jest oznaczany
Multec-S.
Paliwo jest zasysane ze zbiornika elektryczną
pompą paliwa i przekazywane poprzez filtr
paliwa albo do centralnego wtryskiwacza
(wtrysk jednopunktowy), albo do kolektora
wtryskiwaczy (wtrysk wielopunktowy).
Multec: wtrysk odbywa się nad przepustnicą
w kolektorze dolotowym. Rozdział mieszanki
do poszczególnych cylindrów ma miejsce kanałami kolektora dolotowego, podobnie jak
w gaźniku. Regulator ciśnienia utrzymuje ciśnienie paliwa na poziomie 76 kPa.
Multec-M: wtryskiwacze są umieszczone we
wspólnym kolektorze, przy którym również
znajduje się regulator ciśnienia paliwa. Regulator utrzymuje stałe ciśnienie 300 kPa.
Wtryskiwacze są sterowane elektrycznie i dawkują paliwo jednocześnie przed zawory dolotowe. Zasysane przez silnik powietrze
oczyszcza się
UKŁAD WTRYSKU BENZYNY
w filtrze powietrza i przepływa przez zespół
przepustnicy. Znajdująca się tam przepustnica
jest obracana cięgnem przyspieszenia i reguluje ilość potrzebnego powietrza. Specjalny
czujnik „śledzi " podciśnienie w kolektorze dolotowym i przekazuje sygnały do urządzenia
sterującego, które wykorzystuje je razem z wielkością temperatury powietrza do wyznaczenia
masy zassanego powietrza. Czujnik ciśnienia
bezwzględnego znajduje się na ścianie przedniej i jest połączony elastycznym przewodem
podciśnieniowym z kolektorem dolotowym.
Urządzenie sterujące reguluje potrzebną dawkę paliwa na podstawie informacji o masie
zassanego powietrza oraz innych sygnałów,
jak na przykład temperatury silnika.
Multec-S: wtryskiwacze są umieszczone we
wspólnym kolektorze, przy którym również
znajduje się regulator ciśnienia paliwa. Regulator utrzymuje stałe ciśnienie 300 kPa. Wtryskiwacze są sterowane pojedynczo i podają
paliwo w kolejności zapłonu, w odpowiednio
SCHEMAT UKŁADU
WTRYSKOWEGO MULTEC
(silniki do 90 KM)
1 - urządzenie sterujące
(miejsce zamontowania: za
poszyciem słupka drzwi
przednich prawych),
2 - czujnik ciśnienia
bezwzględnego
w kolektorze dolotowym,
3 - wtryskiwacz,
4 - czujnik położenia
przepustnicy,
5 - zawór recyrkulacji spalin
(tylko silniki X14, X16, C18),
6 - korektor oktanowy (w
silnikach X14, X16: czujnik
spalania stukowego),
7 - cewka zapłonowa (w
silnikach X14, X16: cewka
znajduje się w miejscu
rozdzielacza zapłonu),
8 - rozdzielacz zapłonu (tylko
silniki z zapłonem EZF),
9 - sonda lambda,
10 - regulator biegu jałowego
105
wybranej chwili. Zasysane powietrze przechodzi przez filtr oraz przepływomierz.
Urządzenie sterujące reguluje potrzebną dawkę paliwa na podstawie informacji o masie
zassanego powietrza oraz innych sygnałów,
jak na przykład temperatury silnika.
Elementy układu Multec
■ Czujnik położenia przepustnicy ma postać
potencjometru osadzonego bezpośrednio na
osi przepustnicy. Przekazuje on do urządzenia
sterującego informację o aktualnym położeniu
przepustnicy.
■ Przekaźnik pompy paliwa znajduje się za
poszyciem prawego przedniego słupka drzwio
wego, w okolicach nóg pasażera. Tam również
znajduje się urządzenie sterujące. Przekaźnik
zasila prądem pompę paliwa. Obwód zabez
pieczający przerywa dopływ prądu jak tylko
zanikną impulsy zapłonowe, na przykład kiedy
silnik się dławi.
106
■ Z boku w kadłubie silnika jest umieszczony
czujnik indukcyjny, który przekazuje informacje
o prędkości obrotowej silnika.
■ Sonda lambda (czujnik tlenu) mierzy zawar
tość tlenu w spalinach i przekazuje odpowied
nie sygnały napięciowe do urządzenia sterują
cego. Dzięki temu urządzenie sterujące tak
ustala skład mieszanki paliwowo-powietrznej,
aby katalizator optymalnie oczyszczał spaliny.
■ Regulator biegu jałowego steruje przepły
wem powietrza w kanale obejściowym przepustnicy. Dzięki temu jest utrzymywana na stałym
poziomie prędkość obrotowa biegu jałowego,
niezależnie od włączenia dodatkowych odbior
ników, na przykład klimatyzacji.
■ Elektrozawór kontroli par paliwa znajduje się
na ścianie przedniej. Przy otwartym zaworze
pary benzyny są wysysane z pojemnika z węg
lem aktywnym i doprowadzane z powietrzem
do cylindrów, gdzie ulegają spaleniu.
■ Powstające w zbiorniku paliwa na skutek
wahań temperatury pary benzyny są magazy
nowane w pojemniku z węglem. Pary benzyny
SILNIK
ZESPÓŁ WTRYSKIWACZA (silniki do
90 KM)
1 - uszczelka
filtra
powietrza,
2 wtryskiwacz,
3 - płytka
przytrzymują
ca,
4 - górna
uszczelka
typu
„o-ring " ,
5
- dolna
uszczelka typu
„o-ring " ,
6 - korpus
dozowania
paliwa,
7 uszczelka,
8 - króciec
dopływu
paliwa,
9 uszczelka,
10 - króciec
odpływu
paliwa,
11 - przepona
regulatora
ciśnienia,
12 - sprężyna,
13 - miseczka sprężyny,
14 - pokrywa regulatora
ciśnienia,
15 - końcówka gumowa,
16 - korpus przepustnicy,
17 - czujnik położenia
przepustnicy,
18 - silnik krokowy,
19 - uszczelka typu „o-ring " ,
20 - zespół króćców
odprowadzenia
podciśnienia,
21 - uszczelka,
22 - uszczelka podstawy
Uwaga. We wszystkich połączeniach
gwintowych w zespole wtryskiwacza
użyto śrub typu „Torx " .
są więc spalane lub zatrzymywane przez filtr
z węglem aktywnym i nie wydostają się na
zewnątrz.
■ Selektywny nadzór spalania stukowego pozwala utrzymywać wyprzedzenie zapłonu na
granicy spalania stukowego. Wyprzedzenie
zapłonu jest automatycznie dostosowywane
do jakości spalanego paliwa. Nadzorowanie
spalania stukowego pozwoliło podnieść stopień
sprężania w silniku. Dzięki temu można lepiej
wykorzystać energię cieplną paliwa, co prowadzi jednocześnie do jego oszczędności.
Elementy układu Multec-S
Przepływomierz powietrza znajduje się w wylocie filtra powietrza. W obudowie przepływomierza powietrza umieszczono cienką, elektrycznie podgrzewaną płytkę, którą chłodzi
UKŁAD WTRYSKU BENZYNY
107
opływające powietrze. Urządzenie elektroniczne tak reguluje prąd podgrzewania, aby temperatura płytki pozostawała stała. Jeżeli na
przykład po dodaniu „gazu " rośnie ilość zasysanego powietrza, podgrzewany element jest
bardziej schładzany. Tym samym wzrasta od
razu prąd zasilania, aby wyrównać temperaturę podgrzewanego elementu. Wielkość prądu
podgrzewania jest więc miarą ilości zassanego powietrza.
■ Czujnik przy wałku rozrządu służy do rozpoznawania cylindrów przy sekwencyjnym wtrysku paliwa. Dzięki temu urządzenie sterujące
otrzymuje informację, kiedy tłok na przykład 3.
cylindra znajduje się w zwrocie zewnętrznym.
Wywoływanie kodów usterek
Kiedy w układzie zapłonowym i wtryskowym
wystąpi uszkodzenie, to zaczyna świecić się
lampka kontrolna w zestawie wskaźników.
Jednocześnie urządzenie sterujące przełącza
się na tryb pracy awaryjnej i zapamiętuje
usterkę. Po wyłączeniu silnika można wywołać
kod usterki z pamięci. W tym celu warsztaty
stosują klucz diagnostyczny Opel KM-602-2
lub czytnik kodów Tech 1. Jeżeli brak jest
specjalistycznych przyrządów, to można zmostkować dowolnym przewodem odpowiednie
styki w gniazdku diagnostycznym. Uwaga.
Odłączenie
akumulatora
od
instalacji
samochodu powoduje wymazanie kodów
stwierdzonych usterek.
• Wyłączyć zapłon.
• Wywołanie kodów usterek z pamięci odbywa
się w gniazdku wtykowym tzw. ALDL (Assembly Line Diagnostic Link - złącze diagnostyczne
dla potrzeb produkcji i serwisu). Gniazdo ALDL
znajduje się w przedziale pasażerskim po lewej
stronie skrzynki bezpieczników (patrz rys.
D 5766).
• W celu uaktywnienia pamięci trzeba zewrzeć
styki (A) i (B), pokazane na rysunku D 5766.
Oznaczenie styków jest podane na obudowie
gniazda.
• Aby zewrzeć styki, należy w miejsca (A)
i (B) włożyć klucz KM-602-2 (patrz rys.
C 2373). Klucz ten można zastąpić kawałkiem
drutu. Styki te muszą pozostawać zwarte na
czas wyświetlania kodów usterek przez lampkę
kontrolną.
Uwaga. Styki są bardzo delikatne i łatwo je
zgiąć. Nieumiejętne zwarcie styków doprowadzi w efekcie do powstania niepewnego kontaktu, który może później zakłócić funkcjonowanie pamięci usterek. Dlatego mostkowanie
styków należy wykonać bardzo starannie. Nie
zwierać styku (F) - napięcie akumulatora - ze
stykiem (A) - masa - ponieważ istnieje
niebezpieczeństwo zwarcia.
• Włączyć zapłon. Lampka kontrolna zaczyna
wtedy błyskać i przekazywać kody usterek.
Każdy kod błyskowy składa się z dwóch cyfr
i jest powtarzany po sobie trzykrotnie.
• Najpierw jest wyświetlany trzy razy kod 12,
aby pokazać, że nastąpiła aktywacja wywoły
wania pamięci kodów. Kod 12 jest wyświetlany
108
SILNIK
następująco: jeden błysk lampki, przerwa ok.
1 s i dwa błyski z odstępem ok. 1/2 s. Daje to
cyfry 1 i 2 jako kod 12. Po trzech sekundach
rozpoczyna się powtórne wyświetlanie kodu
12, a po dalszych trzech sekundach jeszcze
jedno.
• Po następnych trzech sekundach jest wy
świetlany właściwy kod usterki. Na przykład
kod 34: trzy błyski lampki w odstępach 1/2 s,
przerwa ok. 1 s i cztery błyski lampki w od
stępach 1/2 s. Daje to cyfry 3 i 4, a więc kod
34. Po trzech sekundach następuje drugie
wyświetlanie kodu 34, a po dalszych trzech
trzecie.
Uwaga. Kody usterek są wyświetlane w kolejności narastającej numerycznie. Jeśli ciągle
jest wyświetlany tylko kod 12, oznacza to, że
nie została zapamiętana żadna usterka.
• Jeżeli nie ma już dalszych kodów usterek, to
wyłączyć zapłon.
• Nasadzić pokrywę lub wsunąć gniazdo wty
kowe na miejsce.
• Zapamiętany kod jest automatycznie kaso
wany, kiedy usterka ta nie wystąpiła już więcej
po 20 powtarzających się uruchomieniach sil
nika (prędkość rozruchu powyżej 450 obr/min).
Jeżeli trzeba kod od razu skasować, np. zaraz
po naprawie, to wystarczy odłączyć akumulator
na około 10 s.
Sprawdzanie
Kod usterki informuje, w którym obszarze
układu zapłonowego i wtryskowego należy
poszukiwać uszkodzenia. Dla dokładniejszego
określenia rodzaju usterki jest potrzebny wyczerpujący katalog kodów. Ponadto do niektórych kontroli są potrzebne specjalne przyrządy diagnostyczne, którymi użytkownik samochodu na ogół nie dysponuje. Dlatego poniżej podano tylko kilka ogólnych wskazówek
dotyczących diagnostyki układu. Dokładniejszą
diagnostykę powinno się zlecić do ASO.
Uwaga. Jeżeli lampka kontrolna wyświetli kod
wskazujący na przykład na uszkodzenie czujnika temperatury cieczy chłodzącej, to usterka
może się również znajdować wewnątrz urządzenia sterującego. Lokalizację usterki można
wykonać, wymieniając czujnik lub prowadząc
dalsze badania przyrządami diagnostycznymi.
• Odłączyć przewód elektryczny. Sprawdzić
poprawność styku w złączu, usunąć korozję.
• Sprawdzić umocowanie końcówki przewodu.
• Sprawdzić rezystancję elementu, wskaza
nego jako uszkodzony. Zmierzoną wartość
porównać z wartością zadaną. Przy niskich
rezystancjach należy uwzględniać dokładność
pomiaru i rezystancję wewnętrzną miernika.
• Sprawdzić ciągłość przewodów prowadzą
cych do urządzenia sterującego, posługując
się przy tym schematem elektrycznym.
• Jeżeli odczyt kodu brzmi „Za niskie napię
cie... " , to świadczy to w pierwszej kolejności
o istnieniu zwarcia do masy. Natomiast jeżeli
odczyt brzmi „Za wysokie napięcie... " , należy
się liczyć z przerwą w przewodzie.
Wykaz usterek sygnalizowanych
przez lampkę kontrolną
UKŁAD MULTEC
Numer
kodu
Miejsce i rodzaj usterki
12
Rozpoczęcie instrukcji wywoływania pamięci
13
Sonda lambda - brak sygnału
14
Czujnik temperatury cieczy chłodzącej - za
niskie napięcie
15
Czujnik temperatury cieczy chłodzącej - za
wysokie napięcie
1 1)
6
Czujnik spalania stukowego
172)
Wtryskiwacz
181)
System regulacji spalania stukowego
193)
Czujnik położenia i prędkości obrotowej -fałszywy sygnał
21
Czujnik położenia przepustnicy - za wysokie
napięcie
22
Czu jnik poło że nia przepus tnic y - za nisk ie
napięcie
24
Czujnik przebytej drogi - brak impulsów
254)
Wtryskiwacz - za wysokie napięcie
293)
Przekaźnik pompy paliwa - za niskie napięcie
109
UKŁAD WTRYSKU BENZYNY
3)
32
712)
Czujnik temp. powietrza - za wysokie napięcie
753)
Przekaźnik pompy paliwa - za wysokie na-
Kontrola momentu obrotowego - za niskie
pięcie
33
C z u j n i k c i ś n i e n i a w k o l e k t o r z e - z a w ys o k i e
napięcie
napięcie
34
7631
Czujnik ciśnienia w kolektorze - za niskie
K o n t r o l a m o m e n t u o b r o t o w e g o - z a w ys o k i e
napięcie
napięcie
35
S i ln ik kr oko wy - ni e wł aści wa licz ba k rok ó w
814)
W t r ys k i wa c z - z a wys o k i e n a p i ę c i e
41 "
P r z e w ó d E S T - B ( 2 / 3 ) - z a w y s o k i e n a p ię c i e
935)
M o d u ł s t e r u j ą c y Q UA D
42 "
P r z e w ó d E S T - A ( 1 / 4 ) - z a w y s o k i e n a p ię c i e
42
B r ak i mpu lsó w z ukł ad u za p ło no we g o
1)
Układ recyrkulacji spalin
43
44
S o nd a l a mb da - s yg n ał miesz ank i u bo gi e j
45
S o nd a l a mb da - s yg n ał miesz ank i b og ate j
47
Zawór recyrkulacji spalin
1)
2)
3)
4)
X16SZ/X16XEL; X16XEL; oprócz X16S2; X16SZ/C18NZ;
X16SZ.
5)
UKŁAD MOTRONIC M1.5.2 (SILNIK C20NE
DO VIII 1992) i M2.5 (SILNIK C20XE DO VIII
1992)
Numer
kodu
Miejsce i rodzaj usterki
12
Rozpoczęcie instrukcji wywoływania pamięci
14
Czujnik temperatury cieczy chłodzącej - za
niskie napięcie
15
Czujnik temperatury cieczy chłodzącej - za
wysokie napięcie
31
Czujnik indukcyjny - brak sygnału prędkości
1)
obrotowej
48
Za niskie napięcie zasilania
49
Za wysokie napięcie zasilania
52
Stopień wyjściowy lampki kontrolnej silnika za wysokie napięcie
53
Stopień wyjściowy przekaźnika pompy - za
niskie napięcie
niskie napięcie
54
Stopień wyjściowy przekaźnika pompy - za
wysokie napięcie
E l ektr oza wó r odp r o wa dza ni a p ar p al i wa - z a
wys ok i e n ap ięc ie
55
Uszkodzone urządzenie sterujące
63
P rz e wó d E S T- B (2/ 3) - z a n is k ie n ap ięc i e
56
3)
P r z e wó d E S T - A ( 1 / 4 ) - z a n i s k i e n a p i ę c i e
Stopień wyjściowy regulacji biegu jałowego za wysokie napięcie
2)
57
Czu j nik t e mp. po wi e trz a - z a nisk ie na pi ęc ie
Stopień wyjściowy regulacji biegu jałowego za niskie napięcie
3)
49
51
2)
52
Ak u mu l ato r - z a wys o k i e n ap i ęc i e
Pamięć urządzenia sterującego - uszkodzona
P r z e k a ź n i k d o p ł y wu p o wi e t r z a d o d a t k o we g o za niskie napięcie
2)
53
P r z e k a ź n i k d o p ł y wu p o wi e t r z a d o d a t k o we g o za wysokie napięcie
55
Urządzenie sterujące
56
2
Elektrozawór dopływu powietrza dodatkowego za niskie napięcie
2)
57
Elektrozawór dopływu powietrza dodatkowego za wysokie napięcie
2)
61
62
64
69
E l ektr oza wó r odp r o wa dza ni a p ar p al i wa - z a
110
SILNIK
44
Sonda lambda - sygnał mieszanki ubogiej
45
Sonda lambda - sygnał mieszanki bogatej
51
Pamięć PROM
uszkodzona
65
Potencjometr biegu jałowego - za niskie napięcie
66
Potencjometr biegu jałowego - za wysokie
napięcie
67
Przekaźnik sprężarki klimatyzacji - za niskie
napięcie
Czujnik położenia przepustnicy - nie otwiera
się wyłącznik biegu jałowego
72
Przekaźnik sprężarki klimatyzacji - za wysokie
napięcie
Czujnik położenia przepustnicy - nie otwiera
się wyłącznik pełnego obciążenia
79
Ogranicznik mocy ETC - za wysokie napięcie
93
Czujnik Halla - za niskie napięcie
94
Czujnik Halla - za wysokie napięcie
97
Sygnał urządzenia sterującego ETC - za
wysokie napięcie
61
Stopień wyjściowy odpowietrzania zbiornika za niskie napięcie
62
Stopień wyjściowy odpowietrzania zbiornika za wysokie napięcie
73
Przepływomierz powietrza - za niskie napięcie
74
Przepływomierz powietrza - za wysokie napięcie
75
Przełącznik biegów - za niskie napięcie
81-84
Wtryskiwacze 1-4-za niskie napięcie
87
88
M1.5.2
19
Czujnik indukcyjny - brak sygnału prędkości
obrotowej
21
Czujnik położenia przepustnicy - za wysokie
napięcie
22
Czujnik położenia przepustnicy - za niskie
napięcie
25
Sonda lambda - za niskie napięcie regulacji
39
Sonda lambda - za wysokie napięcie regulacji
69
Czujnik temperatury powietrza - za niskie
napięcie
71
Czujnik temperatury powietrza - za wysokie
napięcie
sterującego -
Wtryskiwacze - za wysokie napięcie
38
urządzenia
M2.5
13
Sonda lambda - brak sygnału
16
Czujnik spalania stukowego - brak sygnału
18
Układ regulacji spalania stukowego - brak
sygnału do oceny
25-28
Wtryskiwacze 1-4-za wysokie napięcie
1)
Tylko przy włączonym zapłonie.
Uwaga. Dla układu Motronic M2.8 w silniku C20XE od IX 1992
mogą występować zarówno kody dla M1.5.2, jak i M2.5
Sprawdzanie prędkości obrotowej
i stężenia CO na biegu jałowym
Uwaga. Prędkość obrotową i stężenie CO
należy sprawdzać razem. Oba parametry nie
podlegają regulacji. Kontrola biegu jałowego
w ramach okresowej obsługi technicznej nie
jest konieczna. Jednak zaleca się regularne
odwiedzanie ASO-Opel, aby zlecić odczytanie
kodów ewentualnych usterek z pamięci urządzenia sterującego.
Wymagania wstępne: sprawdzić układ wylotowy. W tym celu przy pracującym silniku
zatkać szmatką wylot rury wylotowej. Wszystkie połączenia rur muszą być szczelne. •
Nagrzać silnik podczas jazdy próbnej. Po
osiągnięciu przez ciecz chłodzącą temperatury
nagrzania przejechać jeszcze około 5 km, aby
temperatura oleju silnikowego doszła do
+80°C.
UKŁAD WTRYSKU BENZYNY
• Wyłączyć wszystkie odbiorniki elektryczne.
Uwaga. Przyrząd diagnostyczny podłączać
tylko przy wyłączonym zapłonie.
• Podłączyć obrotomierz zgodnie z instrukcją
producenta.
• Włożyć do rury wylotowej sondę analizatora
spalin.
• Uruchomić silnik i pozostawić na biegu ja
łowym.
• Odczytać prędkość obrotową biegu jałowe
go. Wymagane wartości (oznaczenia silników
podano w tablicy na stronach 12 i 13):
C14N2 - 830 do 990 obr/min,
X14NZ - 830 do 990 obr/min, C14SE -820 do
980 obr/min, C16N2 - 830 do 990 obr/min,
C16SE - 820 do 980 obr/min, X16SZ,
X16SZR770 do 930 obr/min, z automatyczną
skrzynką biegów 750 do 910 obr/min,
X16XEL - 770 do 930 obr/min, X18XE -670
do 1030 obr/min C18NZ - 750 do 910
obr/min (do VIII 1992), 820 do 980 obr/min
(od IX 1992), z automatyczną skrzynką
biegów: 650 do 810 obr/min (kombi) lub 750
do 910 obr/min (limuzyna), C18XE - 700 do
1000 obr/min, C18XEL - 670 do 1030
obr/min, C20NE - 770 do 930 obr/min(do
VIII 1992), 820 do 980 obr/min (od IX 1992),
X20XEV - 670 do 1030 obr/min, C20XE - 860
do 1020 obr/min.
• Jeżeli zmierzona prędkość obrotowa biegu
jałowego nie mieści się w podanym zakresie,
to sprawdzić szczelność układu dolotowego
powietrza. W tym celu uruchomić silnik i pozo
stawić na biegu jałowym. Posmarować pędzelkiem umoczonym w benzynie wszystkie połą
czenia układu zasysania powietrza (złącze
przepływomierz powietrza-przewód dolotowy,
kołnierze kolektora dolotowego). Jeżeli nastąpi
zwiększenie prędkości obrotowej, oznacza to
zasysanie „fałszywego " powietrza w posmaro
wanym właśnie miejscu. W takim przypadku
trzeba wymienić odpowiednią uszczelkę.
Uwaga. Nie smarować benzyną miejsc roz
grzanych lub elementów układu zapłonowego.
Niebezpieczeństwo pożaru! Nie wdychać opa
rów benzyny - niebezpieczeństwo zatrucia!
• Zmierzyć stężenie CO w spalinach, które
przy zwiększonej prędkości obrotowej do
111
2800...3200 obr/min powinno wynosić maks.
0,3% (objętościowo) dla wszystkich silników.
• Stężenia CO i prędkości obrotowej biegu
jałowego nie można regulować. Jeżeli nie
znajdzie się przyczyny wadliwego wskazania,
odwiedzić ASO.
• Odłączyć przyrząd diagnostyczny przy wy
łączonym zapłonie.
Wymontowanie i zamontowanie linki
pedału przyspieszenia
Uwaga. Linka pedału przyspieszenia jest wrażliwa na załamania i dlatego podczas montażu
trzeba na to zwracać uwagę. Nawet lekkie
zgięcie linki może doprowadzić do późniejszego zerwania w czasie jazdy. Nie powinno
się więc montować linki, która uległa zagięciu.
Wymontowanie
• Wyciągnąć linkę przy wsporniku do góry
razem z tulejką gumową.
Uwaga. Pozostawić na miejscu wkładkę (1,
rys. 0-2203).
• Linka jest mocowana do cięgła przegubem
kulowym. Podważyć wkrętakiem klamrę zabez
pieczającą (2) przy przegubie. Wyciągnąć kla
mrę z przegubu.
• Ściągnąć wkrętakiem przegub z cięgła.
Zamontowanie
• Wsunąć nieco klamrę zabezpieczającą
w przegub kulowy.
• Wcisnąć przegub. Klamrę wsunąć całkowicie
i uchwycić przegub.
112
SILNIK
• Włożyć linkę we wspornik razem z tulejką
gumową.
• Sprawdzić regulację linki.
Regulacja linki
• Poprosić drugą osobę o całkowite wciśnięcie
pedału przyspieszenia
• Wyregulować linkę przestawiając wkładkę
przy wsporniku tak, aby dźwignia przepustnicy
zaczęła osiągać właśnie położenie pełnego
otwarcia.
• Wcisnąć ręką dźwignię przepustnicy do cał
kowitego otwarcia. Musi być wyczuwalny nie
wielki luz, jednak nie większy niż 1 mm.
Sprawdzanie czujnika temperatury
cieczy chłodzącej
Czujnik temperatury cieczy chłodzącej mierzy
temperaturę silnika i przekazuje sygnał do
urządzenia sterującego. Czujnik zawiera termistor, czyli rezystor NTC o ujemnym współczynniku temperatury (Negativer Temperatur
Coeffizient), którego oporność maleje wraz ze
wzrostem temperatury. Jeżeli czujnik poda zbyt
wysoki sygnał, to pojawi się kod usterki 14.
Natomiast kiedy zbyt niski, pojawi się kod
usterki 15. W obu przypadkach urządzenie
sterujące przyjmuje do sterowania układem
stałą wartość temperatury +80°C. Odpowiada
to silnikowi nagrzanemu i powoduje przy niskich temperaturach otoczenia i zimnym silniku
trudności z uruchomieniem i nierówny bieg.
Sprawdzanie
• Wyciągnąć wtyk złącza przy czujniku. Miej
sce zamontowania czujnika podano w części
„Wymontowanie " .
• Podłączyć omomierz do styków czujnika.
• Zmierzyć rezystancję i porównać z wartością
wymaganą. Dla innych temperatur, niż podano
w tablicy, przyjąć wartości pośrednie.
Temperatura
Rezystancja
0°C
+ 20°C
+ 40°C
+ 80°C
4,8 do 6,6 kΩ
2,2 do 2,8 kΩ
1,0 do 1,4 kΩ
270 do 380 Ω
• Jeżeli pomiar wykaże inną od wymaganej
rezystancję, wymontować czujnik.
• Zawiesić czujnik na drucie w naczyniu z wo
dą, tak aby nie dotykał ścianek. Schłodzić
wodę kostkami lodu, a następnie postawić na
płycie grzejnej. Wyjmować czujnik przy poda
nej w tablicy temperaturze i mierzyć rezystan
cję między stykami. W razie konieczności
wymienić czujnik.
• Jeżeli czujnik temperatury jest sprawny,
podłączyć woltomierz między wtyk czujnika
a masę. W układzie Multec do styku B czujnika.
• Włączyć zapłon. Miernik powinien wskazać
5±0,1 V. Jeżeli brak jest napięcia, sprawdzić
ciągłość przewodu.
• W układzie Multec sprawdzić dodatkowo
ciągłość przewodu masowego.
Wymontowanie
Uwaga. Aby po wykręceniu czujnika nie wypłynęła ciecz chłodząca, trzeba nieco spuścić
cieczy z układu, patrz rozdział „Opróżnianie
i napełnianie układu chłodzenia " .
• Silniki 1,4; 1,6; 1,8 dm3 (Multec): czujnik
znajduje się przy przewodzie dolotowym po
wietrza, obok linki przyspieszenia (patrz rys.
D 4226).
• Silniki 2,0 dm3 (Motronic): czujnik jest
wkręcony w kadłub silnika, obok alternatora
(patrz rys. D 0811).
• Odłączyć od czujnika wtyk z przewodami
elektrycznymi.
• Wykręcić czujnik.
UKŁAD WTRYSKU BENZYNY
113
Zamontowanie
• Wkręcić czujnik z nową uszczelką i dokręcić
momentem 20 N-m (silniki 2,0 dm3: momentem
10 N-m).
Uwaga. Nie dokręcać zbyt mocno czujnika.
• Podłączyć wtyk do czujnika.
• Uzupełnić ciecz chłodzącą w układzie, patrz
rozdział „Opróżnianie i napełnianie układu
chłodzenia " .
• Odpowietrzyć układ chłodzenia.
• Wykonać jazdę próbną i sprawdzić szczel
ność osadzenia czujnika temperatury. W razie
potrzeby nieco dokręcić czujnik.
Wymontowanie i zamontowanie
czujnika położenia wałka rozrządu
(silnik 2,0 dm3 16 V od IX 1992)
Czujnik przekazuje do urządzenia sterującego
układem Motronic M2.8 informację o położeniu
tłoków w silniku. Konieczność wyjęcia czujnika
zachodzi na przykład podczas wymontowania
wałków rozrządu.
Wymontowanie
•Wyciągnąć wtyk złącza (1, rys. E 0650)
i odkręcić obudowę (2). Zebrać szmatą wyciekający olej.
• Odkręcić czujnik (1, rys. E 0651).
Zamontowanie
• Przykręcić czujnik momentem 8 N-m.
• Przykręcić obudowę czujnika z nową uszczelką momentem 15 N-m. Wcisnąć wtyk złącza.
i — Opel Astra
Wymontowanie i zamontowanie
sondy lambda
Sonda lambda jest wkręcona w przednią rurę
wylotową lub w kolektor wylotowy. Sonda
podaje do urządzenia sterującego sygnał napięciowy, który waha się wokół wartości
450 mV, zależnie od stężenia tlenu w spalinach. Jeżeli sygnał ten przekroczy na przeciąg
co najmniej 50 s górną lub dolną granicę, to do
pamięci zostaje wprowadzony kod usterki.
Dokładne zlokalizowanie miejsca usterki (między sondą a instalacją) jest możliwe tylko
w warsztacie.
Wymontowanie
• Silniki 1,4; 1,6; 1,8 dm3: nagrzać silnik
podczas jazdy. Po osiągnięciu przez ciecz
114
SILNIK
chłodzącą temperatury nagrzania przejechać
jeszcze około 5 km, aby temperatura oleju
silnikowego doszła do +80°C.
• Wyłączyć zapłon.
• Rozdzielić złącze wtykowe sondy lambda.
Rysunek D 5966 dotyczy silnika szesnastozaworowego.
Silniki 1,4; 1,6; 1,8 dm3
Zamontowanie
Uwaga. Przed zamontowaniem gwint sondy
lambda powlec specjalnym smarem Opel 19
48 602, aby się nie zapiekł. Sonda dostarczana
jako część zamienna ma gwint już zaopatrzony
w smar. Smar specjalny składa się z płynnego
grafitu i ziarenek szkła. Grafit wypala się przy
gorącym kolektorze, a ziarenka szkła pozostają
między zwojami gwintu i zapobiegają zapieczeniu się sondy.
• Przykręcić sondę lambda momentem
30 N-m.
• Przywrócić połączenie przewodów elektrycz
nych sondy. Wtyk złącza musi w sposób
wyczuwalny zaczepić się w gniazdku.
Typowe niesprawności układu
wtrysku benzyny
Silniki 2,0 dm3
• Ostrożnie wykręcić sondę lambda z kolektora wylotowego lub przedniej rury wylotowej
(patrz rys. D 0317).
Uwaga. W silnikach o pojemnościach do
1,8 dm3 wykręcać sondę tylko przy nagrzanym
silniku. Nie dotykać kolektora wylotowego
- niebezpieczeństwo oparzenia!
Przed skorzystaniem z poniższej tablicy podczas wyszukiwania usterki należy sprawdzić,
czy są spełnione następujące warunki.
Uruchamianie silnika odbywa się prawidłowo.
Dla ciepłego jak i zimnego silnika obowiązuje
jedna zasada: nie dotykać pedału przyspieszenia w trakcie pracy rozrusznika oraz wcisnąć pedał sprzęgła. W zbiorniku jest paliwo,
silnik jest sprawny technicznie, akumulator
naładowany, rozrusznik obraca się z wystarczającą prędkością obrotową, układ zapłonowy
działa prawidłowo, obwód doprowadzenia paliwa jest szczelny, wykluczone jest zanieczyszczenie instalacji paliwowej, odpowietrzanie
skrzyni korbowej jest drożne, połączenie ma-
UKŁAD WTRYSKU BENZYNY
Objawy
115
Przyczyny
Sposób postępowania
Pompa paliwa nie pracuje podczas obracania
rozrusznika (brak odgłosów pracy)
Uszkodzony bezpiecznik
Uderzyć lekko w korpus pompy, jeżeli się
zawiesiła. Sprawdzić, czy napięcie dochodzi
do pompy. Sprawdzić stan styków
Sprawdzić bezpiecznik nr 2
Uszkodzony przekaźnik pompy
Sprawdzić przekaźnik
Brak napięcia na wtryskiwaczach
Wyciągnąć wtyk z wtryskiwacza, podłączyć
próbnik i włączyć rozrusznik. Żarówka próbnika powinna lekko migotać
Zimny silnik uruchamia
się z trudem, pracuje
nierównomiernie
Uszkodzony czujnik temperatury cieczy chłodzącej
Sprawdzić czujnik temperatury cieczy chłodzącej
Silnik zatrzymuje się
Przerwane zasilanie elektryczne pompy paliwa
Sprawdzić złącza przewodów elektrycznych
pompy paliwa, przepływomierza powietrza
i przekaźnika pompy. Sprawdzić styki przekaźnika pompy i bezpiecznik. Styki oczyścić
Zatankować właściwe paliwo
Silnika nie można uruchomić
Nieodpowiednia jakość paliwa, tworzenie się
korków parowych
Za mała wydajność pompy paliwa
Sprawdzić wydajność pompy paliwa
Uszkodzony filtr paliwa
Uszkodzony wtryskiwacz
Sprawdzić wtryskiwacz
Uszkodzona pompa paliwa
Sprawdzić pompę paliwa
Uszkodzony czujnik położenia przepustnicy
Silnik dławi się przy
przyspieszaniu
Wymienić filtr paliwa
Sprawdzić czujnik położenia przepustnicy
Nieszczelny układ dolotowy powietrza
Sprawdzić układ dolotowy powietrza. W tym
celu posmarować benzyną połączenia układu.
Jeżeli spowoduje to wzrost prędkości biegu
jałowego, usunąć nieszczelność
Sprawdzić układ regulacji biegu jałowego i sondę lambda
Sprawdzić czujnik położenia przepustnicy
Wadliwe działanie układu regulacji biegu jałowego
Uszkodzony lub źle ustawiony wyłącznik pełnego obciążenia
Uszkodzony czujnik temperatury cieczy chłodzącej
Nieszczelny obwód doprowadzenia paliwa
Gorącego silnika nie
można uruchomić
Za wysokie ciśnienie w układzie paliwowym
Zatkany lub załamany przewód powrotny między regulatorem ciśnienia a zbiornikiem paliwa
Uszkodzony czujnik temperatury cieczy chłodzącej
Nieszczelne wtryskiwacze
Nieszczelny obwód doprowadzenia paliwa
Sprawdzić czujnik temperatury cieczy chłodzącej
Sprawdzić wzrokowo wszystkie połączenia
przy silniku i pompie paliwa. Dociągnąć złącza
Sprawdzić ciśnienie paliwa, ewentualnie wymienić regulator ciśnienia
Oczyścić lub wymienić przewód
Sprawdzić czujnik temperatury cieczy chłodzącej
Wymontować wtryskiwacze z pozostawionymi
przewodami. Odłączyć zacisk „1 " cewki zapłonowej i uruchomić na krótko rozrusznik.
W ciągu następnej minuty na wtryskiwaczu
nie może pojawić się więcej niż dwie krople
paliwa
Sprawdzić wzrokowo wszystkie połączenia
przy silniku i pompie paliwa. Dociągnąć złącza
116
SILNIK
sowe (silnik-skrzynka przekładniowa-nadwozie) nie jest przerwane. Wywołać kody usterek.
Uwaga. Jeżeli mają być odłączone przewody
paliwowe, to należy je najpierw oczyścić benzyną lub środkiem czyszczącym.
UKŁAD WTRYSKOWY SILNIKA
WYSOKOPRĘŻNEGO
Zasada działania silnika
wysokoprężnego
W silniku wysokoprężnym powietrze zostaje
zassane do cylindrów i tam sprężone, wskutek
czego wzrasta jego temperatura powyżej temperatury zapłonu oleju napędowego. Do sprężonego i nagrzanego do temperatury około
+600°C powietrza zostaje wtrysnięte paliwo
w chwili, gdy tłok znajdzie się tuż przed zwrotem zewnętrznym. Następuje samoczynny zapłon mieszanki, a więc świece zapłonowe nie
są potrzebne.
W przypadku bardzo zimnego silnika sprężenie
powietrza nie zapewni temperatury zapłonu
i konieczne staje się podgrzanie silnika. W każdej komorze wirowej znajduje się świeca żarowa, która podgrzewa komory spalania. Ponadto
pompa wtryskowa ma element rozszerzalny,
który zmienia położenie tłoczka przestawiacza
wtrysku w kierunku wcześniejszego podania
paliwa. Dzięki temu zimny silnik daje się łatwiej
uruchomić. Kiedy tylko silnik osiągnie temperaturę nagrzania, element rozszerzalny automatycznie się cofa.
Paliwo jest zasysane ze zbiornika przez rozdzielaczową pompę wtryskową. W pompie
wtryskowej zostaje wytworzone wysokie ciśnienie - około 13,5 MPa, pod jakim paliwo
zostaje wtrysnięte do cylindrów w kolejności
zapłonu. Jednocześnie regulator w pompie
wtryskowej reguluje wielkość dawki paliwa
stosownie do położenia pedału przyspieszenia.
Paliwo zostaje podane do komór wstępnych
przez wtryskiwacze z odpowiednim wyprzedzeniem. Dzięki specjalnemu ukształtowaniu
komór wstępnych, zassane powietrze zostaje
podczas suwu sprężania wprawione w ruch
wirowy. Powoduje to optymalne wymieszanie
wtryśniętego paliwa z powietrzem. Przed
dojściem do pompy wtryskowej paliwo
przepływa przez filtr, w którym zostają za-
trzymane woda i zanieczyszczenia. Dlatego
bardzo ważne jest, aby filtr paliwa wymieniać
w zalecanych okresach międzyprzebiegowych.
Pompa wtryskowa jest bezobsługowa. Wszystkie elementy ruchome pompy są smarowane
olejem napędowym. Pompa jest napędzana
paskiem zębatym, który napędza również wałek rozrządu.
Silnika wysokoprężnego, jako samoczynnego,
nie można wyłączać przez odcięcie zasilania
układu zapłonowego; dlatego jest wyposażony
w zawór elektromagnetyczny. Wyłączenie
stacyjki powoduje przerwanie zasilania
zaworu elektromagnetycznego, który zamyka
kanał dopływu paliwa i tym samym
zatrzymuje silnik. Podczas uruchamiania silnika następuje zasilenie poprzez stacyjkę zaworu elektromagnetycznego i otwarcie kanału
paliwowego.
Zasada działania turbosprężarki
Silniki wysokoprężne o mocy 68 KM i 82 KM
są wyposażone w turbosprężarkę, którą stanowią dwa wirniki połączone wałkiem. Jeden
wirnik, wirnik turbiny, jest napędzany gazami
spalinowymi i obraca się z prędkością do
120000 obr/min. Drugi wirnik, wirnik sprężarki,
tłoczy świeże powietrze do cylindrów. Dzięki
wysokiemu
współczynnikowi
napełnienia
wzrasta znacznie moc silnika. Wzrost ten jest
zależny między innymi od ciśnienia doładowania, które w silnikach samochodów osobowych
wynosi 40 do 80 kPa (ciśnienie powietrza
w oponie wynosi około 180 kPa). Kiedy ciśnienie doładowania zaczyna przekraczać wartość ustaloną przez producenta, otwiera się
zawór
upustowy
w
turbosprężarce.
Zastosowanie turbosprężarki pozwala nie tylko
podnieść moc silnika, ale również moment
obrotowy, co ma znaczenie dla elastyczności
silnika. Warunkiem poprawienia parametrów
silnika jest jednak odpowiednio duża prędkość
obrotowa wałka turbosprężarki. Aby wytworzyć
odczuwalne doładowanie, wał korbowy silnika
musi się obracać z prędkością powyżej
2500 obr/min.
Aby jeszcze dodatkowo poprawić współczynnik
napełnienia cylindrów i zwiększyć moc silnika
wprowadzono chłodnicę powietrza doładowanego, która obniża temperaturę powietrza między sprężarką a cylindrami.
UKŁAD WTRYSKOWY SILNIKA WYSOKOPRĘŻNEGO
W odróżnieniu od doładowanych silników benzynowych, w silnikach wysokoprężnych nie
trzeba obniżać stopnia sprężania, co pozwala
wykorzystać paliwo również w dolnych zakresach prędkości obrotowej. Turbosprężarka
jest
bardzo
precyzyjnie
wykonanym
zespołem. Dlatego zaleca się powierzanie jej
naprawy tylko specjalistom. Na ogół
uszkodzoną turbosprężarkę wymienia się na
nową.
Turbosprężarka jest smarowana olejem z układu smarowania silnika. Aby zagwarantować
wystarczające smarowanie turbosprężarki należy się stosować do poniższych zaleceń.
■ Stosować tylko zalecany olej silnikowy.
■ Wymieniać olej w silniku i filtr oleju ściśle
w okresach wskazanych przez producenta.
W miarę starzenia się oleju wzrasta zanieczy
szczenie turbosprężarki nagarem.
■ Nigdy nie eksploatować silnika bez filtra
powietrza, ponieważ najmniejsze nawet cząstki
zanieczyszczenia mogą uszkodzić turbosprę
żarkę.
Sprawdzanie układu podgrzewania
silnika
Układ podgrzewania silnika kontroluje się stałe
sam i pokazuje stwierdzone usterki. Ujawnienie
usterki następuje migotaniem lampki kontrolnej
świec żarowych w zestawie wskaźników, natychmiast po jej wystąpieniu. W zależności od
Rodzaj usterki
Czas
zęstotliświecenia wość
Rozpoczęcie
Uszkodzenie
świec żarowych
1 min
1 Hz
Sklejenie się
styków
ciągłe
4Hz
po uruchomieniu
Przerwa w
przewodzie
1 min
4Hz
po włączeniu
stacyjki w
„EIN "
Prąd przeciążeniowy
1 min
1 Hz
natychmiast po
wystąpieniu
usterki
1 Hz -1 błysk lampki na 1 sekundę
po ok. 1 min
117
częstotliwości błyśnięć lampki i czasu ich trwania można określić źródło usterki.
• Jeżeli zostanie wyświetlony kod „Uszkodze
nie świec żarowych " , to należy świece wy
mienić.
• Jeżeli zostanie wyświetlony kod „Sklejenie
się styków " , to należy wymienić przekaźnik
świec żarowych.
• Jeżeli zostanie wyświetlony kod „Przerwa
w przewodzie " , to należy sprawdzić dopływ
prądu posługując się schematem elektrycz
nym. Jeżeli zasilanie jest prawidłowe, spraw
dzić działanie przekaźnika.
• Jeżeli zostanie wyświetlony kod „Prąd prze
ciążeniowy " , oznacza to istnienie zwarcia w za
silaniu układu podgrzewania. Sprawdzić obwód
zasilania według schematu elektrycznego.
Sprawdzanie świec żarowych
Warunki kontroli: Silnik jest zimny (ma temperaturę otoczenia). Akumulator jest w pełni
naładowany, napięcie akumulatora wynosi co
najmniej 11,5 V.
• Zdjąć przewód zasilający świece żarowe
i szynę prądową.
• Podłączyć próbnik napięcia do zacisku do
datniego akumulatora i dotykać kolejno do
świec żarowych (rys. 28-074).
• Jeżeli dioda próbnika się zaświeci, oznacza
to sprawną świecę żarową.
• Jeżeli dioda próbnika się nie zaświeci, ozna
cza to uszkodzoną świecę żarową i koniecz
ność jej wymiany. Świecę dokręca się momen
tem 20 N-m.
118
SILNIK
Uwaga. Nie wolno przekraczać podanego momentu, ponieważ spowodowałoby to zgniecenie szczeliny między spiralą grzejną a korpusem z gwintem i w efekcie przedwczesną
awarię świecy.
• Podłączyć przewód zasilający i szynę prą
dową.
Sprawdzanie przekaźnika świec
żarowych
• Wyciągnąć przekaźnik świec żarowych, który
znajduje się za poszyciem prawego przedniego
słupka drzwiowego, w okolicach nóg pasażera.
• Podłączyć próbnik napięcia do styku „30 "
i do masy (-). Dioda w próbniku musi za
świecić. Jeżeli nie świeci, sprawdzić zasilanie
przekaźnika z akumulatora.
• Podłączyć próbnik napięcia do styku „86 "
i do masy (-). Włączyć zapłon. Dioda w prób
niku musi się zaświecić. Jeżeli nie świeci,
sprawdzić zasilanie ze stacyjki.
• Kiedy świeci się dioda w próbniku napięcia,
sprawdzić ciągłość obwodu zasilania świec
żarowych, w razie potrzeby wymienić prze
rwany przewód. W ostateczności wymienić
przekaźnik świec żarowych.
Uszkodzenia spirali grzejnej
świec żarowych
należy odnosić do usterki wewnątrz świecy
żarowej.
Jeżeli spotka się świecę o pokazanym na
rysunku 28-251 wyglądzie końcówki, to nie
wystarczy wymienić świecy na nową. Trzeba
również oddać wtryskiwacze do sprawdzenia
w specjalistycznym warsztacie {kształt strumienia, chrypienie, ciśnienie wtrysku, szczelność).
Podczas kontroli należy zwrócić szczególną
uwagę, czy struga paliwa ma kształt zamknięty
i dobrze rozpylony.
Odpowietrzanie obwodu zasilania
paliwem
Obwód zasilania paliwem musi być odpowietrzany zawsze po otwarciu lub po opróżnieniu
zbiornika w czasie jazdy.
• Sprawdzić, czy w zbiorniku jest paliwo.
• Włączyć rozrusznik, aż silnik „zaskoczy " ,
przy czym co 10 s robić przerwy pięciosekundowe. W trakcie pracy rozrusznika obwód
odpowietrza się samoczynnie.
• Po rozpoczęciu przez silnik pracy zwiększyć
prędkość obrotową na przeciąg około 30 s.
W ten sposób uzyska się pewność, że układ
został całkowicie odpowietrzony.
Przepalone spirale grzejne świec żarowych są
najczęściej wynikiem niewłaściwego wtrysku
paliwa. Tego rodzaju uszkodzenia spiral nie
• Jeżeli obecność poduszki powietrznej
w przewodach wtryskowych nie pozwoli uruchomić silnika, poluzować nakrętkę kołpakową
na wtryskiwaczu 1. lub 4. cylindra (patrz rys.
A 6954) i tak długo włączać rozrusznik, aż
UKŁAD WTRYSKOWY SILNIKA WYSOKOPRĘŻNEGO
zacznie wyciekać paliwo. Na koniec dokręcić
nakrętkę i ponowić próbę uruchomienia silnika.
Uwaga. Należy uważać, aby olej napędowy
nie pociekł na przewody gumowe układu chłodzenia. W przeciwnym razie trzeba od razu
oczyścić przewody. Olej napędowy niszczy
gumę przewodów.
Sprawdzanie i regulacja biegu
jałowego
Do sprawdzenia prędkości obrotowej biegu
jałowego będzie potrzebny specjalny obrotomierz fotoelektryczny do silników wysokoprężnych. Obrotomierz ma fotodiodę i reaguje na
odbijający światło biały pasek lub folię aluminiową. Prędkość obrotową odczytuje się bezpośrednio na przyrządzie. • Na przedniej
krawędzi koła pasowego wału korbowego
nanieść kredą znak o szerokości około 1 ...2
cm lub przykleić tej samej wielkości folię
aluminiową (patrz rys. C 6361).
119
Silniki 17 YD; 17 DR; X17 DTL
Pompa wtryskowa BOSCH
Przy zimnym silniku (temperatura cieczy chłodzącej maks. +20°C) musi istnieć 2 do 3 mm
szczelina między zaciskiem na cięgle zimnego
rozruchu a dźwignią pompy wtryskowej. Przy
wyższych temperaturach silnika cięgło
oddziaływuje na dźwignię. • Uruchomić zimny
silnik. Prędkość obrotowa zimnego silnika
(temperatura cieczy chłodzącej
maks. +20°C) powinna wynosić około
1200 obr/min. W razie potrzeby dokonać regulacji śrubą (1, rys. E 3540).
• Wyregulować prędkość obrotową ciepłego
silnika śrubą (2).
Pompa wtryskowa LUCAS CAV
• Doprowadzić silnik do stanu nagrzania.
Temperatura oleju powinna wynosić co najmniej 70°C.
• Wyłączyć wszystkie odbiorniki prądu elekt
rycznego.
• Zmierzyć prędkość obrotową biegu jałowego,
która powinna wynosić:
silnik 17 YD - 820 do 920 obr/min, silnik
17 DR -890 do 920 obr/min, silnik X17
DTL - 850 do 950 obr/min, silnik TC 4
EE 1 - 780 do 880 obr/min.
• Uruchomić zimny silnik. Prędkość obrotowa
zimnego silnika (temperatura cieczy chłodzącej
maks. +20°C) powinna wynosić około
1200 obr/min. W razie potrzeby dokonać re
gulacji cięgnem (1, rys. E 0896). W tym celu
poluzować nakrętkę kontrującą i po regulacji
z powrotem dokręcić.
• Wyregulować prędkość obrotową ciepłego
silnika śrubą (2). W tym celu poluzować na
krętkę kontrującą i po regulacji z powrotem
dokręcić.
120
SILNIK
Silnik TC4EE1
• Poluzować nakrętkę kontrującą (1, rys.
F 1260) na śrubie regulacyjnej (2) i ustawić
żądaną wartość prędkości obrotowej.
• Zakontrować śrubę regulacyjną i zabezpie
czyć lakierem przed poluzowaniem.
Wymontowanie i zamontowanie
wtryskiwaczy
Uszkodzone wtryskiwacze mogą powodować
silne „dzwonienie " silnika i w efekcie uszkodzenie panewek. Jeżeli zachodzi podejrzenie
takiej usterki, należy pozostawić silnik na biegu
jałowym i kolejno luzować nakrętki kołpakowe
na przewodach wtryskowych. Jeżeli „dzwonie-
nie " zaniknie po zluzowaniu danej nakrętki,
świadczy to uszkodzeniu znajdującego się
poniżej wtryskiwacza.
Niesprawny wtryskiwacz daje się również zlokalizować podczas luzowania kolejno nakrętek
kołpakowych, kiedy silnik pracuje na „szybkim "
biegu jałowym. Jeżeli po zluzowaniu danej
nakrętki prędkość obrotowa silnika nie zmienia
się, oznacza to uszkodzenie wtryskiwacza.
Wtryskiwacze można także sprawdzać manometrem.
Pierwszymi objawami niesprawności wtryskiwaczy są:
- brak zapłonów,
-spalanie stukowe w jednym lub kilku cylindrach,
- przegrzanie silnika,
- spadek mocy silnika,
- czarna barwa spalin,
- duże zużycie paliwa.
Wymontowanie
(silniki 17 YD, 17 DR, X17 DTL)
• Oczyścić przewody wtryskowe,
• Wymontować przewody wtryskowe w kom
plecie. W tym celu poluzować nakrętki koł
pakowe rozciętym kluczem oczkowym, na
przykład Hazet 612-17x19.
Uwaga. Nie zmieniać kształtu przegięcia przewodów.
• Ściągnąć przewody powrotu nadmiaru pa
liwa.
• Wykręcić wtryskiwacze kluczem nasadowym
o rozwartości 27 mm, na przykład Hazet 4550.
• Wyjąć z każdego otworu podkładkę kształ
tową, tulejkę izolującą cieplnie i uszczelki
miedziane.
Zamontowanie
• Włożyć w każdy otwór nową uszczelkę.
• Włożyć tulejkę izolującą cieplnie tak, aby
mniejszą średnicą była skierowana do głowicy,
czyli do dołu.
UKŁAD WTRYSKOWY SILNIKA WYSOKOPRĘŻNEGO
121
• Na tulejkę izolującą cieplnie położyć drugą
uszczelkę miedzianą.
• W tulejkę izolującą cieplnie włożyć nową
podkładkę kształtową. Wyoblenie musi być
skierowane do góry. Strzałka na rysunku 23-041 wskazuje głowicę.
• Przykręcić wtryskiwacze momentem 70 N-m.
• Przykręcić przewody wtryskowe momentem
25 N-m.
Wymontowanie (silnik TC 4 EE 1)
• Wymontować kolektor dolotowy.
• Wymontować komplet przewodów wtrysko
wych. W tym celu poluzować nakrętki koł
pakowe rozciętym kluczem oczkowym, na
przykład Hazet 612-17x19.
Uwaga. Nie zmieniać kształtu przegięcia przewodów.
• Odkręcić nakrętki mocujące przewody po
wrotu nadmiaru paliwa i zdjąć przewody.
• Wykręcić obsady z wtryskiwaczami kluczem
nasadowym specjalnym KM-728.
• Wyjąć z każdego otworu podkładkę kształ
tową i uszczelki miedziane.
Zamontowanie
• Włożyć w każdy otwór nową uszczelkę i no
wą podkładkę kształtową.
• Włożyć wtryskiwacze w otwory tak, aby znak
(1, rys. D 0860) na obsadzie znalazł się na
przeciw występu (2) na głowicy.
• Dokręcić kluczem KM-728 górną część ob
sady, przytrzymując kluczem płaskim nakrętkę
złączkową wtryskiwacza (patrz rys. D 0861).
Moment dokręcenia wynosi 50 N-m. Uwaga.
Nie obrócić przy tym wtryskiwacza. Znaki
muszą się stale pokrywać.
• Założyć przewód powrotu nadmiaru paliwa
i przykręcić nakrętki mocujące, momentem
35 N-m.
• Założyć przewody wtryskowe i dokręcić na
krętki kołpakowe momentem 25 N-m.
• Przykręcić kolektor dolotowy z nową uszczel
ką, momentem 35 N-m.
Sprawdzanie i regulacja początku
tłoczenia pompy wtryskowej
Początek tłoczenia pompy wtryskowej można
sprawdzać zarówno przy wymontowanym, jak
i zamontowanym silniku. Poniżej opisano drugi
wariant operacji. Do pomiaru będzie potrzebny
czujnik zegarowy z odpowiednim adapterem.
Kontrolę i regulację wykonuje się na zimnym
silniku (o temperaturze otoczenia). Warunkiem
poprawności wykonania operacji jest prawidłowo zamontowany pasek zębaty.
Sprawdzanie początku tłoczenia
(silniki 17 YD, 17 DR, X17 DTL)
• Odkręcić osłonę sprzęgła.
• Wymontować górną osłonę paska zębatego.
• Ustawić tłok 1. cylindra w położeniu ZZ.
W tym celu tak obrócić wał korbowy, aby
nacięcie na kole zamachowym pokryło się
z nadlewem na obudowie sprzęgła (rysunek
122
SILNIK
C 0048 lewy). Jednocześnie zawory 4. cylindra muszą się mijać. Przy takim ustawieniu
znak na kole zębatym pompy wtryskowej musi
się pokryć ze znakiem na wsporniku pompy
(rysunek C 0048 prawy). W celu obracania
wału korbowego należy włączyć 4. bieg, zluzować hamulec awaryjny i przetaczać samochód.
• W samochodach można spotkać zarówno
pompy wtryskowe firmy Bosch, jak i firmy
Lucas-CAV. Na rysunku D 7589 pokazano
pompę CAV.
1 - śruba zamykająca otwór do kręcenia opra
wy z czujnikiem zegarowym,
2 - tabliczka znamionowa,
3 - wartość początku tłoczenia dla danej
pompy.
• Miejsce wykręcenia śruby zamykającej otwór
do wkręcenia oprawy z czujnikiem zegarowym
(rys. D 7608):
I - pompa Bosch: w otwór z boku wkręcić
adapter Opel KM-226-A i mały czujnik zegaro
wy (o zakresie pomiarowym 0 do 3,0 mm),
podkładając miedzianą uszczelkę;
II - pompa CAV: w otwór u góry wkręcić
adapter Opel KM-690 i mały czujnik zegarowy
(o zakresie pomiarowym 0 do 3,0 mm), pod
kładając miedzianą uszczelkę.
Uwaga. Adapter wkręcać tylko ręką i nie
przekrzywić.
• Obrócić wał korbowy o kąt 90° w kierunku
przeciwnym do pracy silnika (przeciwnie do
ruchu wskazówek zegara).
• Wyzerować czujnik.
• Obrócić wał korbowy zgodnie z ruchem
wskazówek zegara, aż nastąpi pokrycie się
znaków ustawczych przy kole zamachowym.
• Odczytać wartość na czujniku zegarowym,
która powinna wynosić:
0,80 — 0,85 mm dla pompy BOSCH (0,78
— 0,85 mm dla silnika X17DTL); „x " — 0,15
mm dla pompy CAV, gdzie „x " jest wartością
podaną indywidualnie dla pompy w miejscu
(3), pokazanym na rysunku D 7589. Uwaga.
Jeżeli w trakcie obracania wału korbowego
minie się znak ustawczy ZZ, to należy cofnąć
nieco wał i dopiero wtedy ponownie ustawić w
ZZ.
• Jeżeli czujnik pokazuje inną wartość, należy
przeprowadzić regulację ustawienia pompy
w sposób opisany poniżej.
UKŁAD WTRYSKOWY SILNIKA WYSOKOPRĘŻNEGO
123
Regulacja początku tłoczenia
• Obrócić wał korbowy zgodnie z ruchem wska
zówek zegara, aż nastąpi pokrycie się znaków
ustawczych ZZ przy kole zamachowym.
• Poluzować trzy śruby mocujące koło zębate
pompy wtryskowej do piasty. Koło można
unieruchomić przyrządem KM-468 (dźwignię
przykręcić dwiema śrubami do koła), aby za
pobiec obróceniu wałka pompy {patrz rys.
B4713). Zamiast przyrządu specjalnego moż
na użyć dźwigni z kłami.
• Ustawić skok tłoka w pompie na wymaganą
wartość. W tym celu obrócić lekko piastę koła
zębatego przyrządem KM-541 lub wygiętym
wkrętakiem, wprowadzonym w otwór koła od
przodu. Można również użyć klucza oczkowe
go, chwytając nim nakrętkę centralną piasty.
Wskazówka. W przypadku pompy Bosch po
winno się ustawiać możliwie blisko wartości
0,80 mm.
• Dokręcić lekko śruby koła zębatego.
• Ponownie sprawdzić ustawienie pompy wtry
skowej, pamiętając o wcześniejszym cofnięciu
wału korbowego o około 90°.
• Po zakończeniu regulacji dokręcić śruby koła
zębatego momentem 25 N-m. Koło przytrzy
mać wtedy narzędziem KM-468.
• Usunąć czujnik zegarowy.
• Wkręcić śrubę zamykającą otwór z nową
uszczelką miedzianą, momentem 15 N-m.
• Przykręcić osłonę sprzęgła.
• Zamontować osłonę paska zębatego.
• Uruchomić silnik i odpowietrzyć obwód zasi
lania paliwem.
• Po jeździe próbnej sprawdzić szczelność
śruby zamykającej otwór w pompie wtryskowej.
W razie potrzeby dokręcić ją maksymalnie
momentem 25 N-m.
Sprawdzanie i regulacja
(silnik TC 4 EE 1)
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radio
odbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumu
latora powinno się przeczytać rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumula
tora " .
• Oznaczyć a następnie odłączyć wszystkie
przewody elastyczne i złącza przy kolektorze
dolotowym.
• Odkręcić śruby mocujące kolektor dolotowy
(strzałki na rys. D 5907).
• Odkręcić dwie zewnętrzne nakrętki mocują
ce kolektor. Zdjąć kolektor razem z filtrem
powietrza.
• Z głowicy rozdzielacza pompy wtryskowej
wykręcić korek gwintowany (strzałka na rys.
C 6352).
• Odkręcić i zdjąć przewody wtryskowe, Do
odkręcenia nakrętek kołpakowych użyć roz-
124
SILNIK
adapter KM-226-A i mały czujnik zegarowy (o
zakresie pomiarowym 0 do 3,0 mm).
• Wsunąć czujnik na taką głębokość, aby
wskazówka przesunęła się o co najmniej 1 mm.
• Obrócić wał korbowy o kąt 60° przeciwnie
do kierunku pracy silnika, aż tłoczek pompy
wtryskowej zajmie dolne położenie zwrotne
(patrz rys. D 1186). Czujnik pokaże wtedy
najmniejszą wartość przesunięcia. Ustawić
tarczę czujnika na „0 " . Sprawdzić położenie
zerowe czujnika, nieznacznie obracając wał
korbowy w obu kierunkach.
• Obracać wał korbowy zgodnie z kierunkiem
pracy silnika (zgodnie z ruchem wskazówek
zegara) do chwili pokrycia znaków ustawczych
ZZ. Czujnik zegarowy musi wskazać wartość
0,50 do 0,60 mm.
• Jeżeli odczytana wartość jest inna, należy
skorygować ustawienie pompy wtryskowej.
ciętego klucza oczkowego, na przykład Hazet
612-17x19.
Uwaga. Nie zmieniać kształtu przegięcia przewodów.
• Ustawić tłok 1. cylindra w położenie ZZ.
W celu obrócenia wału korbowego ustawić
dźwignię zmiany biegów w położenie neutralne,
zaciągnąć hamulec awaryjny i przetaczać sa
mochód. Innym sposobem obracania wału jest
uniesienie boku samochodu, włączenie 5. bie
gu i obracanie ręką koła przedniego. Wał
obracać zgodnie z ruchem wskazówek zegara,
aż nacięcie na kole pasowym ustawi się na
przeciw ostrza umocowanego do pokrywy (ry
sunek C 6336).
• Zablokować wkrętakiem działanie mechaniz
mu przyspieszacza zimnego rozruchu.
• W miejsce korka gwintowanego wkręcić
UKŁAD WTRYSKOWY SILNIKA WYSOKOPRĘŻNEGO
125
podgrzewanie filtra paliwa. Ogrzewanie włącza
się po uruchomieniu silnika w temperaturze
otoczenia poniżej +6°C, a wyłącza z powrotem
w temperaturze otoczenia powyżej +16°C.
Kiedy w zbiorniku znajduje się paliwo letnie, to
po nastaniu mrozów powinno się dodać w określonej ilości ogólnie dostępnego środka poprawiającego płynność oleju napędowego, normalnej benzyny bezołowiowej lub nafty do
silników (patrz tabela). W szczególnie niskich
temperaturach dodatki te trzeba również zastosować do paliwa zimowego. Uwaga.
Dodatki dolewać tylko w ilości rzeczywiście
potrzebnej. Jeśli stosuje się środek
poprawiający płynność oleju napędowego, to
moc silnika nie obniży się.
• W tym celu poluzować nakrętki mocujące
pompę wtryskową (strzałki na rys. C 6355).
• Tak długo obracać pompę, aż czujnik wska
że 0,55 mm. Jeżeli wyprzedzenie początku
tłoczenia było zbyt duże, pompę należy obra
cać w stronę silnika. Natomiast jeżeli zbyt
małe -odsunąć pompę od silnika.
• Po ustawieniu pompy dokręcić ją do głowicy
(25 N-m) i do wspornika (40 N-m).
• Wyjąć czujnik zegarowy.
• Wkręcić korek gwintowany z nową uszczelką
miedzianą, momentem 20 N-m.
• Wyjąć wkrętak.
• Przykręcić przewody wtryskowe (25 N-m).
• Oczyścić ostrożnie z resztek uszczelki skrobakiem powierzchnie przylegania na kolek
torze dolotowym i na głowicy. Założyć nową
uszczelkę.
• Przykręcić kolektor dolotowy momentem
30 N-m.
• Podłączyć do kolektora dolotowego wszyst
kie przewody i złącza, zgodnie z naniesionymi
wcześniej oznaczeniami.
Jazda zimą
W niskiej temperaturze otoczenia zaczyna się
w paliwie wytrącać parafina, która dławi jego
przepływ. Paliwo staje się gęste jak miód.
Silnik daje się uruchomić zimą z reguły w temperaturze otoczenia do -14°C, jeżeli stosuje
się paliwo zimowe.
Dodatki do zimowego oleju napędowego nie
zawsze wystarczają do utrzymania niezakłóconej pracy silnika. Dlatego silniki wysokoprężne w samochodach Astra mają elektryczne
Zalecenia bhp:
• Paliwo mieszać z dodatkiem tylko w zbiorniku samochodu; w tym celu najpierw wlać
benzynę (naftę lub środek poprawiający płyn
ność oleju napędowego), a następnie paliwo;
• W pobliżu miejsca pracy nie trzymać ot
wartego ognia, nie palić, nie używać żarzą
cych się lub bardzo nagrzanych elementów;
niebezpieczeństwo pożaru! Zaopatrzyć się
w gaśnicę.
Temperatura
zewnętrzna °C
Proporcje mieszaniny w % obj.
Olej napędowy
letni
Dodatek*)
Olej napędowy
zimowy
Dodatek*)
od 0 do -9
80
20
100
-
-10do -14
70
30
100
-
-15 do -25
-
-
70
30
*) Normalna benzyna bezołowiowa, nafta lub środek poprawiający
płynność oleju napędowego zalecany przez firmę Opel.
Typowe niesprawności układu
wtryskowego silnika wysokoprężnego
Przed skorzystaniem z poniższej tablicy podczas wyszukiwania usterki należy sprawdzić,
czy są spełnione następujące warunki.
Uruchamianie silnika odbywa się prawidłowo.
W zbiorniku jest paliwo, obwód zasilania pali-
126
SILNIK
Objawy
1. Silnika nie można
uruchomić lub uruchamia się z trudem
Przyczyny
1. Nie włączają się świece żarowe
2. Brak zasilania zaworu „STOP "
Sposób postępowania
Sprawdzić układ podgrzewania silnika
Sprawdzić próbnikiem napięcie przy zaworze,
przy włączonym zapłonie; sprawdzić przewód
zasilający
3. Poluzowany lub uszkodzony zawór „STOP "
Sprawdzić osadzenie i masę zaworu. Podczas
włączania i wyłączania stacyjki musi być słyszalne stukanie zaworu
4. Brak zasilania paliwem:
Sprawdzić, czy paliwo jest tłoczone
Przewód paliwowy załamany, zatkany, nieszczelny, porowaty;
Oczyścić przewody
Zatkany filtr paliwa;
Wtoczyć samochód do ogrzewanego garażu,
dolać benzyny (maks. 30%)
Zatkane odpowietrzenie zbiornika paliwa, zanieczyszczone sitko w zbiorniku
Oczyścić
5. Przestawiony początek tłoczenia
Sprawdzić i ustawić początek tłoczenia
6. Uszkodzone wtryskiwacze
Sprawdzić wtryskiwacze, luzując kolejno nakrętki kołpakowe i obserwując, czy dany cylinder pracuje
7. Uszkodzona pompa wtryskowa
2. Silnik szarpie na biegu jałowym po rozruchu
Wymienić filtr paliwa
Zimą lód lub parafina w filtrze i przewodach,
uszkodzone podgrzewanie filtra paliwa;
Spróbować zamontować nową pompę
1. Za niska prędkość obrotowa biegu jałowego
Zwiększyć prędkość silnika, aż zacznie równo
pracować
Przywrócić łatwość przesuwania linki, wyregulować ją
2. Zatarta linka pedału przyspieszenia
3. Luźne przewody paliwowe między pompą
wtryskową a filtrem paliwa
4. Mechaniczna usterka silnika
Jak punkty 1.4 do 1.7
1. Zanieczyszczony filtr powietrza
Wymienić wkład filtra
2. Nieszczelny układ zasilania paliwem
Sprawdzić wzrokowo wszystkie przewody paliwowe, filtr paliwa i pompę wtryskową
3. Zatkany przewód powrotu nadmiaru paliwa
Przedmuchać sprężonym powietrzem przewód
powrotu nadmiaru paliwa z pompy wtryskowej
do zbiornika paliwa. Wymienić dławik przelewowy w przewodzie powrotu nadmiaru paliwa
4. Mechaniczna usterka silnika
Nieszczelny zawór lub uszczelka głowicy. Zużycie tłoka i cylindra. Zwężenie w układzie
wylotowym. Sprawdzić ciśnienie sprężania
5. Jak punkty 1.5 do 1.7
4. Silne odgłosy „dzwonienia " silnika
Sprawdzić zawieszenie silnika i ciśnienie sprężania
5. Jak punkty 1.4 do 1.7
3. Za duże zużycie paliwa
Dokręcić opaski zaciskowe lub śruby drążone
Jak punkty 1.5 do 1.7
1. Zanieczyszczenie w instalacji powodujące
zawieszenie iglicy wtryskiwacza
2. Stopiona lub przerwana spirala grzejna
świecy żarowej
Wymienić wtryskiwacze, przedmuchać przewody paliwowe
3. Powietrze w obwodzie zasilania paliwem
Sprawdzić szczelność całego obwodu zasilania paliwem od zbiornika do wtryskiwaczy,
odpowietrzyć obwód
Wymienić uszkodzoną świecę żarową
UKŁAD WYLOTOWY
wem jest odpowietrzony, silnik jest sprawny
technicznie, akumulator naładowany, rozrusznik obraca się z wystarczającą prędkością
obrotową.
Uwaga. Jeżeli mają być odłączne przewody
paliwowe, to należy je najpierw oczyścić benzyną lub środkiem czyszczącym.
UKŁAD WYLOTOWY
Wiadomości wstępne
Układ wylotowy składa się z kolektora wylotowego, przedniej rury wylotowej, katalizatora
oraz tłumików. Potrzebna do regulacji katalizatora sonda lambda (tylko silniki benzynowe)
jest wkręcona w kolektor wylotowy. Przednia
rura wylotowa jest przykręcona do kolektora
wylotowego (silniki benzynowe) lub
127
do turbosprężarki (Turbo-Diesel), która jest
umocowana do głowicy silnika. Wszystkie
części są ze sobą połączone śrubami i dają
się oddzielnie wymieniać. Nakrętki samozabezpieczające i uszczelki powinno się po wymontowaniu wymieniać. Należy sprawdzać
wieszaki gumowe i odbojniki, czy nie są
uszkodzone lub porowate; w razie potrzeby
wymienić.
Podczas montażu nowego układu wylotowego
zaleca się wymieniać wszystkie elementy mocujące.
Wymontowanie i zamontowanie układu
wylotowego
Dopuszcza się wymianę poszczególnych części układu osobno.
128
SILNIK
Wymontowanie
• Ustawić samochód na podstawkach.
• Spryskać odrdzewiaczem wszystkie połą
czenia śrubowe. Odczekać, aż zacznie działać
odrdzewiacz.
• Odkręcić obejmę zaciskową przy tylnym
tłumiku (patrz rys. D 0319).
• Odczepić tłumik tylny z wieszaka gumowego
i odłączyć od tłumika środkowego.
• Podeprzeć układ wylotowy klockiem drew
nianym.
• Silniki benzynowe: rozdzielić złącze wtyko
we sondy lambda przy przedniej rurze wylotowej
(patrz rys. D 0317). Wykręcić sondę kluczem
płaskim z przedniej rury wylotowej. Obracać przy
tym przewód ręką, aby uniknąć jego zerwania.
• Odkręcić przednią rurę wylotową od kolek
tora. Na rysunku (A, rys. D 0299) pokazano
kołnierz silników 1,4 i 1,6 dm3, a na rysunku
(B) kołnierz silników 1,7 D, 1,8 i 2,0 dm3.
W silniku 1,7 TD rura wylotowa jest przykręcona do turbosprężarki.
• Silnik 2,0 dm3 16 V: odkręcić osłonę bla
szaną (5, rys. O-2605) od głowicy i wykręcić
12 nakrętek mocujących (4) kolektor wach
larzowy (1) do głowicy. Usunąć starą uszczelkę
kolektora (2).
• Odkręcić rurę wylotową od wspornika (patrz
rys. D 0316), jeżeli zachodzi taka potrzeba.
Uwaga. Od II 1997 w pojazdach z automatyczną skrzynką przekładniową i silnikiem DOHC
występuje dodatkowy wspornik przy przedniej
rurze wylotowej. Odkręcić wspornik. •
Odczepić układ wylotowy od wieszaka gumowego przed środkowym tłumikiem i wyjąć
(patrz rys. O-2606. Uwaga. Katalizator jest
czuły na uderzenia, dlatego nie wolno w niego
uderzać lub pozwolić opaść.
UKŁAD WYLOTOWY
129
• Przystawić przednią rurę wylotową do kolek
tora z nową uszczelką i wkręcić nowe śruby,
nie dokręcając ich jeszcze.
• Jeżeli jest wymagane, przykręcić przednią
rurę wylotową do wspornika.
• Wsunąć od tyłu na rurę wylotową tłumik
tylny. Wcześniej założyć na rurę tłumika obe
jmę zaciskową.
• Wyrównać ustawienie tłumika tylnego i pod
wiesić do wieszaka gumowego.
• Przed dokręceniem śrub wyrównać położe
nie układu wylotowego względem podłogi,
usuwając naprężenia. Zwrócić uwagę, aby
między układem a podłogą istniał wszędzie
wystarczający odstęp i aby wieszaki gumowe
były równomiernie obciążone.
• Śruby dokręcać następującymi momentami:
Kolektor wachlarzowy do głowicy (silnik 2,0
dm3 16V)
Zamontowanie
• Silnik 2,0 dm316 V: przyłożyć do kolektora
nową uszczelkę i umocować kolektor nowymi
śrubami, jeszcze ich nie dokręcając.
• Umocować wstępnie przednią część układu
wylotowego, śrub jeszcze nie dokręcać. Sto
sować zawsze nowe śruby, uszczelki i pierś
cienie tłumików. W razie potrzeby oczyścić
wcześniej kołnierze połączeń.
• Zaleca się posmarować wszystkie śruby
pastą odporną na wysokie temperatury, na
przykład Liqui Moly LM-508-ASC. Dadzą się
później łatwo odkręcić.
• Unieść układ wylotowy z drugą osobą lub
podeprzeć klockiem drewnianym.
• Zawiesić tłumik środkowy na wieszaku gu
mowym.
9 — Opel Astra
20 N-m
Przednia rura wylotowa do kolektora 25 N-m
Przednia rura wylotowa do turbosprężarki (silnik 1,7 TD)
65 N-m
Przednia rura wylotowa do katalizatora 25 N-m
Katalizator do tłumika
25 N-m
Sonda lambda
30 N-m
Obejma zaciskowa na rurze
18 N-m
Osłona blaszana do podłogi
2 N-m
• Silniki benzynowe: przed wkręceniem son
dy lambda powlec jej gwint specjalnym sma
rem do sond lambda, numer według katalogu
Opel 19 48 602 (5613695). Stosować się do
instrukcji użytkowania. Podłączyć przewody
elektryczne, tak aby nie dotykały do układu
wylotowego. Umocować przewody uchwytem
• Opuścić samochód na koła.
• Silnik 2,0 dm3 16 V: umocować osłonę
blaszaną nowymi śrubami.
Wymiana uszczelki w złączu
przegubowym
Złącze przegubowe występuje między przednią
rurą wylotową a katalizatorem. Złącze jest
wyposażone w uszczelkę.
• Ustawić samochód na podstawkach.
• Odkręcić katalizator przy złączu przegubo
wym od przedniej rury wylotowej (patrz rys.
D 0258).
• Pociągnąć nieco katalizator do tyłu, aby
uzyskać dostęp do uszczelki.
130
SILNIK
silnika, nierówna praca na biegu jałowym,
dławienie przy przyspieszaniu.
Warunki kontroli: silnik zimny lub lekko ciepły.
Do kontroli potrzebna instalacja sprężonego
powietrza.
• Uruchomić silnik i osłuchać układ wylotowy.
• Wyłączyć silnik.
• Wprowadzić w koniec rury wylotowej koń
cówkę przewodu („pistolet " ) sprężonego po
wietrza. Otwór uszczelnić szmatką.
• Ustawić ciśnienie powietrza w instalacji na
około 600 kPa. Włączyć „pistolet " .
• Smarować ogólnie dostępnym „wykrywa
czem nieszczelności " połączenia głowica-kolektor, kolektor-przednia rura wylotowa i przed
nia rura wylotowa-katalizator. Zlokalizować
miejsca tworzenia się pęcherzyków.
• Usunąć nieszczelność.
Katalizator
• Wyciągnąć starą uszczelkę wkrętakiem
i oczyścić powierzchnię styku (patrz rys.
D0318).
• Włożyć nową uszczelkę. Przykręcić katali
zator do rury wylotowej. Użyć nowych śrub,
które dokręca się momentem 25 N-m. Aby
ułatwić sobie późniejszy demontaż, można
wcześniej powlec śruby smarem odpornym na
wysokie temperatury.
Sprawdzanie szczelności układu
wylotowego
W samochodach z katalizatorami nieszczelności układu wylotowego przed sondą lambda
mogą doprowadzić do następujących zakłóceń:
trudności z uruchomieniem silnika, gaśnięcie
Samochody Opel Astra są seryjnie wyposażone w katalizator. Katalizator składa się z ceramicznego monolitu o kształcie plastra miodu
(3, rys. SX-2601), pokrytego cienką warstwą
nośną. Na warstwie tej znajdują się sole metali
szlachetnych, które wywołują proces przemian.
Katalizator jest unieruchomiony w obudowie
(1) za pomocą maty izolacyjnej (2), która
ponadto kompensuje rozszerzalność cieplną.
SX-2601
W powiązaniu z elektronicznie sterowanym
układem wtryskowym oraz sondą lambda następuje dokładne odmierzenie dawki paliwa do
spalenia, aby katalizator mógł dokonać redukcji
środków toksycznych. Sonda lambda jest umieszczona w rurze wylotowej przed katalizatorem
i omywana przez gazy wylotowe. Sonda lambda jest elektrycznym czujnikiem, który wahania-
UKŁAD WYLOTOWY
mi napięcia pokazuje wielkość stężenia tlenu
w spalinach i oddziałuje tym na skład mieszanki. Sonda lambda w ułamkach sekundy
wysyła odpowiednie sygnały do urządzenia
sterującego układem przygotowania mieszanki,
które w sposób ciągły zmienia skład mieszanki
paliwowo-powietrznej. Jest to konieczne, ponieważ parametry pracy silnika (bieg jałowy,
pełne otwarcie przepustnicy) stale się zmieniają, a także dlatego, że optymalne dopalanie
w katalizatorze następuje tylko wtedy, gdy
w spalinach pozostaje pewna ilość cząstek
paliwa.
Aby przy temperaturze w zakresie od +300°
do 800°C mogło dojść w katalizatorze do
dopalenia szkodliwych składników spalin, mieszanka musi być bardziej bogata, niż jest to
potrzebne do zwykłego spalania. Popularne
obecnie katalizatory są katalizatorami
potrójnego działania. Oznacza to, że
zachodzą w nim jednocześnie trzy reakcje:
utlenienie tlenku węgla (CO) i wodorotlenków
węgla (CH) oraz redukcja tlenków azotu (NOX).
Również spaliny silnika wysokoprężnego są
oczyszczane w katalizatorze. Jest to katalizator
utleniający, nieregulowany. Katalizator ten
przekształca obecne w spalinach tlenek
węgla i związki węglowodorów w CO2 i H2O.
Aby uniknąć uszkodzenia katalizatora i sondy
lambda należy stosować się do poniższych
zaleceń.
Silniki benzynowe
• Tankować tylko benzynę bezołowiową.
• Jeżeli przez pomyłkę wleje się benzynę
zawierającą ołów, to trzeba wymienić kataliza
tor jak również rurę wylotową przed katalizato
rem. Przed zamontowaniem nowych części
zużyć przynajmniej dwa zbiorniki benzyny bez
ołowiowej.
• Niedozwolone jest uruchamianie silnika
przez holowanie lub pchanie. Nie spalone
w cylindrach paliwo może dopalić się w ka
talizatorze, doprowadzając do jego zniszcze
nia. Do tego celu używać przewodów roz
ruchowych.
• Należy unikać częstych, powtarzających się
rozruchów zimnego silnika. Powoduje to zbie
ranie się nie spalonego paliwa w katalizatorze,
które po podgrzaniu spali się w sposób gwał-
131
towny i zniszczy korpus katalizatora.
• Podczas trudności z uruchomieniem silnika
nie dopuszczać do niepotrzebnie długiej pracy
rozrusznika. Prowadzi to do stałego podawania
paliwa. Określić przyczynę usterki i usunąć ją.
• Stosować świece zapłonowe tylko zalecane
przez firmę Opel.
• Jeżeli występują kłopoty z zapłonem, to
przed lokalizacją usterki wyciągnąć przekaźnik
pompy paliwa. Dzięki temu podczas obracania
wału korbowego uniknie się wtryskiwania pali
wa. Przekaźnik pompy paliwa znajduje się za
poszyciem słupka przedniego prawych drzwi.
• Nie przeprowadzać prób przeskoku iskry
przy zdjętej nasadce świecy zapłonowej.
• Nie wolno przeprowadzać testów porównawczych cylindrów (pomiar pośredni spraw
ności silnika) przez wyłączanie zapłonu w po
szczególnych cylindrach. W trakcie wyłączania
zapłonu (również za pomocą testera) nie spa
lone paliwo przedostaje się do katalizatora.
• Jeżeli wystąpi „wypadanie " zapłonu, unikać
wprowadzania silnika na wysokie obroty
i w miarę możliwości szybko usunąć usterkę.
Silniki benzynowe i wysokoprężne
• Nie pozostawiać samochodu nad suchą tra
wą lub liśćmi. Układ wylotowy w okolicy kata
lizatora jest bardzo gorący i wydziela jeszcze
ciepło po wyłączeniu silnika.
• Podczas wlewania oleju do silnika zwracać
uwagę, aby nie przekraczać znaku „Maksi
mum " na wskaźniku bagnetowym. Nadmiar
oleju, ze względu na niecałkowite spalenie,
będzie się przedostawał do katalizatora i może
uszkodzić powłokę z metalu szlachetnego lub
całkowicie zniszczyć katalizator.
Obwód recyrkulacji spalin
W samochodach z niektórymi silnikami benzynowymi oraz z silnikami wysokoprężnymi
60 KM i 68 KM zastosowano dodatkowo obwód recyrkulacji spalin (tzw. EGR), który powoduje obniżenie stężenia tlenków azotu (NOX)
w spalinach jeszcze przed katalizatorem.
Zawór obwodu recyrkulacji spalin (zawór EGR)
jest umieszczony w kolektorze dolotowym i sterowany podciśnieniem. Jego zadanie polega
na dopuszczaniu części spalin do cylindrów
132
SILNIK
przy gorącym silniku, aby obniżyć temperaturę
spalania i w ten sposób zredukować udział
szkodliwych składników w spalinach.
Obwód nadmuchu dodatkowego
powietrza
Zadaniem obwodu nadmuchu dodatkowego
powietrza, montowanego od IX 1994 w silnikach spełniających normę czystości spalin
EU'96, jest zmniejszenie składników toksycznych w spalinach w czasie nagrzewania zimnego silnika. Świeże powietrze jest tłoczone
przez pompę elektryczną do kolektora wylotowego. Powietrze to powoduje dopalenie cząsteczek pozostających jeszcze w spalinach.
W ten sposób zmniejsza się stężenie szkodliwych wodorotlenków i tlenku węgla. Ponadto
podnosi się temperatura spalin, która przyspiesza nagrzewanie się katalizatora i osiągnięcie pełnej jego sprawności. Urządzenie
sterujące wtryskiem wyłącza obwód nadmuchu
dodatkowego powietrza po uaktywnieniu się
obwodu regulacji z sondą lambda, około 1...2
minuty po rozruchu zimnego silnika.
Wymontowanie i zamontowanie
pompy powietrza dodatkowego
(silniki X16XEL, X18XE, X20XEV)
Wymontowanie
• Poluzować opaski zaciskowe i odłączyć od
pompy przewody elastyczne. Oznaczyć prze-
wody i króćce, aby podczas montażu nie
zamienić ich miejscami. W samochodzie z silnikiem 1,6 dm3 pompa znajduje się z przodu
z lewej strony, za wewnętrznym błotnikiem,
natomiast z silnikiem 2,0 dm3 - w przedziale
silnika.
• Odkręcić nakrętki mocujące, pokazane strza
łkami na rysunku E 8003, i wyciągnąć pompę.
Odłączyć od pompy przewody elektryczne.
Zamontowanie
• Przykręcić pompę do wspornika.
• Podłączyć przewodu elastyczne i zabez
pieczyć je opaskami zaciskowymi.
• Podłączyć przewody elektryczne.
• Umieścić w obejmie przy pompie przewód
elastyczny układu chłodzenia.
Sprzęgło
Wiadomości wstępne
Sprzęgło składa się z zespołu oprawy, tarczy
sprzęgła i łożyska wyciskowego. Zespół
oprawy jest przykręcony do koła zamachowego, który z kolei jest przykręcony do
wału korbowego. Między zespołem oprawy
ELEMENTY SPRZĘGŁA I MECHANIZMU STEROWANIA
a kołem zamachowym znajduje się tarcza
sprzęgła, która jest dociskana sprężyną do
koła zamachowego. Tarcza sprzęgła jest prowadzona na wielowypuście wałka sprzęgłowego skrzynki przekładniowej. W trakcie
wciskania pedału sprzęgła następuje poprzez
linkę i dźwignię przesunięcie łożyska
134
SPRZĘGŁO
wyciskowego do sprężyny tarczowej. Dzięki
temu następuje cofnięcie płyty dociskowej
w zespole oprawy i zwolnienie nacisku na
tarczę sprzęgła. W ten sposób ustaje przenoszenie napędu z silnika na skrzynkę przekładniową. Jeżeli zwolni się pedał sprzęgła, to
płyta dociskowa dosuwa tarczę sprzęgła do
koła zamachowego. Następuje ponowne
sprzęgnięcie silnika ze skrzynką przekładniową, ponieważ tarcza sprzęgła jest połączona
wielowypustem z wałkiem sprzęgłowym.
Podczas każdego włączania i wyłączania
sprzęgła następuje na skutek procesu tarcia
ścieranie okładzin tarczy sprzęgła. Tarcza
sprzęgła jest więc tym elementem sprzęgła,
które najszybciej się zużywa, wykazując średnią trwałość około 100 000 km. Zużycie zależy
głównie od obciążenia (np. częste holowanie
przyczepy) i stylu jazdy. Sprzęgło jest bezobsługowe i konieczne jest tylko okresowa regulacja ustawienia pedału sprzęgła. Postępujące
zużycie okładzin tarczy sprzęgła powoduje
podnoszenie się pedału sprzęgła do góry,
w kierunku kierowcy.
Wymontowanie i zamontowanie
sprzęgła
Zależnie od typu silnika i roku budowy samochód ma koło zamachowe płaskie lub z cofniętą powierzchnią tarcia (tzw. garnkowe).
Sprzęgło współpracujące z płaskim kołem zamachowym można wymontować przy silniku
połączonym ze skrzynką przekładniową w samochodzie. Do wymontowania jest jednak
potrzebne narzędzie specjalne. Jeżeli nie dysponuje się takim narzędziem lub silnik ma koło
zamachowe garnkowe, to w celu wymontowania sprzęgła trzeba wyjąć skrzynkę przekładniową.
W celu sprawdzenia, w jakie koło zamachowe
jest wyposażony silnik, należy unieść samochód i odkręcić osłonę z obudowy sprzęgła.
Jeżeli koło zamachowe ma kształt pokazany
na rysunku D 6457, to skrzynkę przekładniową
trzeba będzie wymontować (na rysunku pokazano koło zamachowe garnkowe po wyjęciu
skrzynki przekładniowej). Jeżeli koło zamachowe ma kształt pokazany na rysunku
B 2607, to skrzynki nie trzeba będzie wymontowywać.
Uwaga. Wyjmując tarczę sprzęgła trzeba zapamiętać, w którą stronę ma skierowaną dłuższą stronę piasty. Tylko w takim położeniu
można montować ponownie tarczę sprzęgła.
Wymontowanie
Uwaga. Po wymontowaniu tarczy sprzęgła
sprawdzić, czy jest zanieczyszczony pierścień
uszczelniający w tulei prowadzącej łożysko
wyciskowe. Jeżeli tak, to wymienić pierścień
uszczelniający.
• Silnik z kołem zamachowym garnkowym:
wymontować skrzynkę przekładniową, patrz
rozdział „Wymontowanie i zamontowanie
skrzynki przekładniowej " .
• Silnik z kołem zamachowym płaskim:
odkręcić śruby mocujące przednie lewe koło.
• Wyciągnąć wkrętakiem klamrę zabezpiecza
jącą na końcówce gwintowanej linki sprzęgła
(patrz rys. C 0040).
• Cofnąć łyżką monterską dźwignię wyłączania
sprzęgła i odczepić linkę sprzęgła.
• Ustawić samochód na podstawkach.
• Oznaczyć położenie lewego koła w stosunku
do piasty i zdjąć koło.
• Odkręcić pokrywę skrzynki przekładniowej
(patrz rys. C 7561).
Uwaga. Wycieknie przy tym nieco oleju, dlatego należy podstawić odpowiednie naczynie.
• Wyjąć pierścień zabezpieczający (strzałka
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE SPRZĘGŁA
na rys. C 7661) dla śruby z łbem walcowym.
Wykręcić śrubę.
• Oznaczyć farbą położenie wałka sprzęgłowego względem koła zębatego.
• W miejsce śruby wkręcić wrzeciono KM-556-4 ściągacza KM-556-1-A i wyciągnąć
ściągaczem wałek sprzęgłowy do oporu (patrz
rys. C 7658). Jeżeli nie dysponuje się specjal
nym ściągaczem, to można użyć zwykłego
z końcówką gwintowaną M7.
• Odkręcić osłonę z obudowy sprzęgła.
• Zablokować metalowym prętem dźwignię
wyłączania sprzęgła w położeniu wciśniętym.
Przy tak wyłączonym sprzęgle umieścić w rów
nych odstępach na obwodzie oprawy sprzęgła
trzy klamry KM-526 (patrz rys. B 2607).
135
136
SPRZĘGŁO
Silniki z kołem zamachowym
garnkowym i płaskim
• Odkręcić oprawę sprzęgła od koła zama
chowego i wyjąć razem z tarczą sprzęgła.
Uwaga. Podczas wyjmowania nie upuścić
oprawy i tarczy sprzęgła, ponieważ po zamon
towaniu mogłyby wystąpić trudności z wyłą
czaniem sprzęgła.
• Umyć koło zamachowe szmatą nasączoną
benzyną.
Sprawdzanie
• Sprawdzić płytę dociskową, czy nie jest
porysowana lub popękana z przegrzania.
• Sprawdzić, czy nie są ułamane końce sprę
żyny tarczowej (strzałki na rys. W 2811).
• Sprawdzić umocowanie i stan nitów w łącz
nikach płyty dociskowej z oprawą (patrz rys.
W 2810). Sprzęgło z uszkodzonymi lub luźnymi
nitami wymienić.
• Sprawdzić powierzchnię roboczą płyty docis
kowej, czy nie jest popękana, przypalona lub
zużyta. Płytę, która jest zwichrowana do środka
na maksymalnie 0,3 mm, można jeszcze za
montować. Kontrolę wykonuje się liniałem kra
wędziowym i szczelinomierzem (patrz rys.
30-006).
• Sprawdzić powierzchnię roboczą koła za
machowego, czy nie jest porysowana lub po
pękana z przegrzania. W razie potrzeby wy
mienić.
• Oczyścić koło zamachowe i płytę dociskową
drobnoziarnistym papierem ściernym.
• Wymienić tarczę sprzęgła, która nosi ślady
zaolejenia lub mechanicznego zużycia.
• Wymontować łożysko wyciskowe i sprawdzić
łatwość obracania.
Zamontowanie
• Sprawdzić stopień zanieczyszczenia pier
ścienia uszczelniającego w tulei prowadzącej
łożysko wyciskowe i w razie potrzeby wy
mienić.
• Zamontować łożysko wyciskowe.
• Powlec wielowypust tarczy sprzęgła cienko
smarem uniwersalnym, na przykład Opel 19
48 524 (90001825).
Silniki z kołem zamachowym garnkowym
Włożyć tarczę sprzęgła i wycentrować specjalnym trzpieniem, na przykład Hazet 2173-1
(patrz rys. D 7832).
• Przystawić zespół oprawy sprzęgła, wkręcić
śruby mocujące. Śruby dokręcić momentem
15 N-m.
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE SPRZĘGŁA
137
wzdłużne wielowypusty wałka muszą wejść
w rowki tarczy sprzęgła i kół zębatych.
Uwaga. Zwrócić uwagę na znaki naniesione
farbą na wałek sprzęgłowy i zespół kół zębatych wałka głównego przed demontażem.
• Zamontować skrzynkę przekładniową, patrz
rozdział „Wymontowanie i zamontowanie
skrzynki przekładniowej "
Silniki z kołem zamachowym płaskim
• Przykręcić wstępnie (bez dokręcania śrub)
zespół oprawy sprzęgła z włożoną tarczą
sprzęgła.
Uwaga. Zwrócić uwagę, aby pokryły się oznaczenia zespołu oprawy sprzęgła i koła zamachowego (strzałka na rys. P 0565). Tarcza
sprzęgła musi być skierowana dłuższą częścią
piasty do skrzynki przekładniowej.
• Unieść nieco tarczę sprzęgła i wycentrować
wałkiem sprzęgłowym. Wałek sprzęgłowy
wprowadzać ostrożnie ręką w wielowypust
tarczy sprzęgła i zespół kół zębatych. Oba
• Przykręcić zespół oprawy sprzęgła momen
tem 15 N-m.
• Wcisnąć wałek sprzęgłowy do oporu spec
jalnym przyrządem KM-564 (patrz rys. C 7657).
Musi być przy tym koniecznie wkręcona śruba
z łbem walcowym. Wałka nie wolno wbijać
młotkiem, ponieważ można uszkodzić przy
tym wielowypustu.
• Zabezpieczyć wałek sprzęgłowy nowym pier
ścieniem sprężystym.
• Przykleić smarem do łożysk nową uszczelkę
pod pokrywę skrzynki przekładniowej.
138
SPRZĘGŁO
• Przystawić pokrywę skrzynki przekładniowej
i równomiernie dokręcić. Momenty dokręca
nia: śruby M7x1,0 - 15 N-m, śruby M8 x
1,25-20 N-m.
• Naciągnąć łyżką monterską oprawę sprzęgła
i wyjąć trzy klamry. Zwolnić sprzęgło.
• Przykręcić osłonę sprzęgła momentem
7 N-m.
• Przykręcić lewe koło przednie.
• Opuścić samochód na koła.
• Dokręcić śruby koła „na krzyż " momentem
110 N-m.
• Zaczepić linkę sprzęgła do dźwigni wyłącza
nia i zabezpieczyć klamrą końcówkę gwin
towaną.
• Sprawdzić poziom oleju w skrzynce prze
kładniowej i w razie potrzeby uzupełnić.
• Sprawdzić ustawienie pedału sprzęgła.
Wymontowanie i zamontowanie
łożyska wyciskowego
Wymontowanie
• Wymontować sprzęgło.
• Odkręcić widełki od dźwigni wyłączania
sprzęgła (patrz rys. B 2608) i wyjąć łożysko
wyciskowe.
• Wyciągnąć dźwignię wyłączania do góry
z obudowy.
• Wyjąć widełki.
• Odkręcić tuleję prowadzącą łożysko wycis
kowe od obudowy skrzynki przekładniowej
(patrz rys. B 2609).
• Podważywszy wkrętakiem wyciągnąć zanie
czyszczony pierścień uszczelniający z tulei.
Zamontowanie
• Wcisnąć pod prasą pierścień uszczelniający
(patrz rys. B 2610) poprzez specjalne narzę
dzie KM-445 (silniki wysokoprężne o mocy do
68 KM oraz silniki 1,4 i 1,6 dm3) lub KM-518
(silniki 1,8; 2,0 i 1,7 TD). Jeżeli nie dys
ponujemy specjalnym narzędziem, to można
użyć krótkiej rury o odpowiedniej średnicy.
• Włożyć w rowek w obudowie skrzynki prze
kładniowej pierścień gumowy typu „o-ring "
wolny od smaru i oleju.
• Przykręcić do obudowy tuleję prowadzącą
łożysko wyciskowe momentem 5 N-m.
• Powlec smarem uniwersalnym (na przykład
Opel 19 48 524) powierzchnię tulei współ
pracującą z łożyskiem wyciskowym.
WYMIANA LINKI SPRZĘGŁA
• Zamontować łożysko wyciskowe z widełkami
oraz dźwignią wyłączania i przykręcić momen
tem 35 N-m.
• Zamontować sprzęgło.
Wymiana linki sprzęgła
Uwaga. Częstą przyczyną odgłosów skrzypienia dochodzących ze wspornika pedałów podczas włączania i wyłączania sprzęgła jest brak
smarowania w łożyskowaniu osi pedału. Należy wtedy postępować następująco.
• Odciągnąć pedał sprzęgła do góry, w stronę
koła kierownicy. Nanieść smaru uniwersalnego
na zagięty koniec linki sprzęgła i w wycięcie
pedału, gdzie linka jest umocowana. Warsztaty
używają do tego celu smaru 90001825.
Wymontowanie
• Zmierzyć linijką długość końcówki gwinto
wanej do nakrętki regulacyjnej, od strony
skrzynki przekładniowej (patrz rys. C 0041).
W ten sposób można będzie wstępnie wyre
gulować nową linkę na zmierzoną długość.
• Wyciągnąć z końcówki gwintowanej wkręta
kiem klamrę zabezpieczającą (strzałka na rys.
C 0040).
• Cofnąć łyżką monterską dźwignię wyłączania
sprzęgła i odczepić linkę.
• Odczepić przy pedale sprzęgła sprężynę
odciągającą i odłączyć linkę sprzęgła (patrz
rys. B 2613).
• Wyciągnąć linkę sprzęgła ze ściany czołowej
od strony silnika (patrz rys. D 0180).
139
140
SPRZĘGŁO
Zamontowanie
• Włożyć w ścianę czołową nową linkę sprzę
gła.
• Podłączyć linkę do pedału sprzęgła. Upewnić
się, że dobrze osiadła w prowadzeniu przy
pedale.
• Zaczepić sprężynę odciągającą.
• Umocować drugi koniec linki w dźwigni
wyłączania sprzęgła przy skrzynce przekła
dniowej.
Uwaga. Jeżeli linka sprzęgła została wymieniona, to nakrętkę końcówki gwintowanej wkręcić na wcześniej zmierzoną odległość.
• Wyregulować linkę sprzęgła.
Regulacja pedału sprzęgła
W samochodach Opel Astra brak jest mechanizmu samoregulacji linki sprzęgła. Pedał się
podnosi w miarę zużywania okładzin tarczy
sprzęgła. W związku z tym konieczne jest
okresowe sprawdzanie ustawienia pedału
sprzęgła.
Sprawdzanie
• Zmierzyć odległość środka pedału sprzęgła
od dolnej krawędzi koła kierownicy.
Uwaga. Nie wciskać przy tym pedału sprzęgła.
Zanotować wymiar (A), pokazany na rysunku
B 5402.
• Wcisnąć całkowicie pedał sprzęgła i ponow
nie zmierzyć odległość środka pedału sprzęgła
od dolnej krawędzi koła kierownicy. Zanotować
wymiar (B), pokazany na rysunku B 5403.
• Różnica obu zmierzonych odległości (B-A)
musi wnosić 126 do 132 mm. W innym przy
padku należy wyregulować długość czynną
linki sprzęgła.
Regulacja
• Wyciągnąć klamrę zabezpieczającą z koń
cówki gwintowanej linki sprzęgła, patrz rysunek
C 0040.
• Ustawić skok pedału sprzęgła nakrętką re
gulacyjną na końcówce gwintowanej linki
sprzęgła.
• Sprawdzić położenie pedału sprzęgła i ewen
tualnie ponownie skorygować.
• Wsunąć z powrotem klamrę zabezpiecza
jącą.
Uwaga. Po prawidłowo wykonanej regulacji
pedał sprzęgła stoi nieco wyżej od pedału
hamulca. Ustawienie pedałów na jednej wysokości jest błędne i musi być odpowiednio
zmienione, ponieważ inaczej mogą wystąpić
trudności w wysprzęglaniu i przełączaniu
biegów.
TYPOWE NIESPRAWNOŚCI
141
Typowe niesprawności sprzęgła
Objawy
Sprzęgło szarpie
Przyczyny
Sposób postępowania
Za niska prędkość obrotowa biegu jałowego
Wyregulować prędkość biegu jałowego
Uszkodzone zawieszenie zespołu napędowego
Wymienić
Skrzynka przekładniowa nie jest przykręcona
do zawieszenia
Dokręcić śruby mocujące
Płyta dociskowa pracuje nierównomiernie
Wymienić zespół oprawy sprzęgła
Tarcza sprzęgła nie jest oryginalną częścią
Zastosować tarczę sprzęgła z firmy Opel
Oś wału korbowego nie pokrywa się z osią
wałka sprzęgłowego
Sprawdzić elementy centrowania
i skrzynki przekładniowej
Łożysko wyciskowe dociska jednostronnie
Sprawdzić łożysko wyciskowe
Pierścień łożyska wyciskowego ma bicie
Wymienić łożysko wyciskowe
Źle poprowadzony pancerz linki sprzęgła
Poprawić
Zużyta tarcza sprzęgła
Wymienić tarczę sprzęgła
Nie wyregulowana linka sprzęgła
Wyregulować linkę sprzęgła
Osłabiona sprężyna tarczowa
Wymienić zespół oprawy sprzęgła
Zaolejone okładziny cierne
Wymienić tarczę sprzęgła
Przegrzane sprzęgło
Zamontować oryginalne sprzęgło firmy Opel
Sprzęgło nie rozłącza
Nie wyregulowana linka sprzęgła
Wyregulować linkę sprzęgła
się prawidłowo
Zaklejone ścierem okładziny
Wymienić tarczę sprzęgła
Tarcza sprzęgła zakleszcza się na wielowypuście wałka sprzęgłowego; wielowypust suchy
lub zaklejony
Oczyścić wielowypust, usunąć grat i rdzę,
nasmarować (np. smarem molibdenowym)
Tarcza sprzęgła ma bicie boczne
Wymienić tarczę sprzęgła
Uszkodzony mechanizm wyłączania
Sprawdzić ewentualne odkształcenie mechanizmu
Uszkodzone łożysko prowadzące wałek sprzę-
Wymienić łożysko w wale korbowym
głowy w wale korbowym
Pracujące z oporami linka sprzęgła, łożysko
wyciskowe lub pedał sprzęgła
Oczyścić elementy i przesmarować smarem
uniwersalnym
Przetarta linka sprzęgła
Wymienić linkę sprzęgła
Silnie skrzywiona tarcza sprzęgła lub pęknięta
okładzina
Wymienić tarczę sprzęgła
Uszkodzone łożysko wyciskowe
Sprawdzić łożysko wyciskowe
Sprzęgło ślizga się
Hałas
towarzyszący
wciskaniu pedału sprzęgła Tarcza sprzęgła bije o płytę dociskową
Wymienić tarczę sprzęgła
Narastający i gasnący
Utraciły sprężystość tłumiki drgań skrętnych
Wymienić tarczę sprzęgła
hałas podczas przyspie-
w tarczy sprzęgła
szania lub hamowania
silnikiem, względnie kiedy samochód toczy się
ze skrzynką przekładniową odłączoną od silnika
Poluzowane połączenia nitowane w zespole
oprawy sprzęgła
Zbyt duże niewyrównoważenie sprzęgła
Wymienić sprzęgło
Wymienić kompletne sprzęgło
silnika
Skrzynka przekładniowa
Wymontowanie i zamontowanie
skrzynki przekładniowej
Skrzynka przekładniowa daje się wymontować
bez wyjmowania silnika z samochodu. Wymontowanie jest wtedy konieczne, gdy skrzynka
ma być wymieniana na nową lub naprawiana.
Nie zaleca się jednak przeprowadzania naprawy skrzynki w warunkach garażowych.
Dlatego poniżej opisano jedynie operację wymontowania i zamontowania skrzynki przekładniowej, do czego są jednak potrzebne
narzędzia specjalne.
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicznych, np. kodu usterek silnika lub kodu radioodbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumulatora powinno się przeczytać rozdział „Wymontowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora " .
• Poluzować śrubę obejmy na drążku sterują
cym zmianą biegów (patrz rys. D 0160).
• Włączyć dźwignią zmiany biegów 2. lub 4.
bieg, aby rozłączyć sterowanie skrzynką prze
kładniową.
• Wyciągnąć wkrętakiem klamrę zabezpiecza
jącą na końcówce gwintowanej linki sprzęgła
(patrz rys. C 0028).
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE SKRZYNKI PRZEKŁADNIOWEJ
143
• Cofnąć łyżką monterską dźwignię wyłączania
sprzęgła i odłączyć linkę sprzęgła.
• Odłączyć przewody elektryczne od wyłącz
nika świateł cofania (strzałka na rys. C 0028).
• Odłączyć linkę prędkościomierza (1, rys.
D 4720). W tym celu wykręcić ze skrzynki
przekładniowej śrubę mocującą i wyciągnąć
linkę. W niektórych samochodach może wy
stępować czujnik przebytej drogi. Należy wtedy
rozdzielić połączenie wtykowe przewodów (2).
• Wykręcić śruby łączące u góry skrzynkę
przekładniową z silnikiem (patrz rys. D 0161).
• Umocować belkę poprzeczną KM-263-A karabińczykami do ucha przy silniku (patrz rys.
D 0011). W silniku- 1,7 TD zaczepić dwa
karabińczyki do uch przy głowicy i połączyć
liną stalową z belką poprzeczną (w ASO
stosuje się do tego celu przyrząd specjalny
KM-252-5).
Uwaga. Jeżeli nie dysponuje się taką belką, to
można użyć odpowiedniej rury, którą ustawia
się nad silnikiem, opierając końcami na rynience błotników (podłożyć klocki drewniane). Połączyć ucha silnika z rurą odpowiednim drutem
tub linką z hakami i napiąć.
• Oznaczyć farbą wzajemne ustawienie tarczy
koła i piasty. Dzięki temu wyrównoważone
koło będzie można zamontować w poprzednim
położeniu.
• Poluzować śruby mocujące tarcze kół przed
nich. Samochód musi jeszcze wtedy stać na
kołach.
• Unieść samochód i ustawić na podstawkach.
Zdjąć koła, patrz rozdział „Podnoszenie samochodu " .
• Wymontować przednią rurę wylotową, patrz
rozdział „Układ wylotowy " .
• Wymontować kompletne przednie zawiesze
nie, patrz rozdział „Wymontowanie i zamon
towanie ramy pomocniczej zawieszenia " .
• Odłączyć półosie napędowe od skrzynki
przekładniowej, patrz rozdział „Wymontowanie
i zamontowanie półosi napędowej " .
Uwaga. Po wymontowaniu półosi zacznie wy
pływać olej ze skrzynki przekładniowej. Dlatego
należy zatkać otwory po wyjętych połosiach.
Podczepić drutem półosie do podwozia. Pod
czas montażu wymienić pierścienie uszczel
niające półosi.
144
SKRZYNKA PRZEKŁADNIOWA
• Odkręcić wspornik przedniego lewego za
wieszenia silnika (patrz rys. D 0153).
• Odkręcić przewód masowy od pokrywy
skrzynki przekładniowej.
• Opuścić silnik na około 5 cm. Dźwignia
wyłączania sprzęgła znajdzie się poniżej podłużnicy.
• Wyciągnąć wałek sprzęgłowy z tarczy sprzę
gła i wałka głównego, patrz rozdział „Wymon
towanie i zamontowanie sprzęgła " .
• Podeprzeć skrzynkę przekładniową dźwig
nikiem hydraulicznym (patrz rys. C 0036).
Jeżeli dysponuje się dźwignikiem teleskopo
wym i specjalnym uchwytem do mocowania
skrzynki przekładniowej Opel KM-444-B, to
można uchwyt przykręcić do obudowy skrzynki
przekładniowej i oprzeć na dźwigniku. Unieść
dźwignik.
• Odkręcić od skrzynki przekładniowej osłonę
blaszaną (A), pokazaną na rys. D 0155
• Wykręcić śruby (B) łączące skrzynkę prze
kładniową do silnika.
• Odciągnąć skrzynkę od silnika i wyjąć
do dołu.
Uwaga. Skrzynkę przekładniową należy odstawiać bardzo ostrożnie. Nie wolno jej opierać
na czopie wałka sprzęgłowego, na przegubie
drążka zmiany biegów, na dźwigni wyłączania
sprzęgła, na wyłączniku świateł cofania lub
napędzie prędkościomierza.
Zamontowanie
• Przed zamontowaniem skrzynki przekład
niowej sprawdzić sprzęgło, patrz rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie sprzęgła " .
• Sprawdzić stan gwintów w otworach pod
śruby mocujące element tłumiący do lewej
podłużnicy. W razie potrzeby naciąć ostrożnie
gwinty gwintownikiem M10 x 1,25.
• Podnieść skrzynkę przekładniową i przy
stawić do silnika.
• Wkręcić śruby łączące i na przemian do
kręcić momentem 75 N-m.
• Przykręcić osłonę sprzęgła momentem
7 N-m.
• Zamontować sprzęgło i wcisnąć wałek sprzę
głowy. W tym celu unieść skrzynkę przekład
niową, aby można było założyć przyrząd
AUTOMATYCZNA SKRZYNKA PRZEKŁADNIOWA
KM-556-4, patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie sprzęgła " .
• Przykręcić do pokrywy przewód masowy.
Szczególnie przy silniku o mocy 150 KM
zwrócić uwagę, aby nie istniało niebezpieczeń
stwo przetarcia przewodu masowego przez
element pokrywy komory silnika wykonany
z twardego tworzywa sztucznego. Jeżeli pomi
mo braku przewodu masowego dojdzie do
uruchomienia silnika, może to spowodować
uszkodzenie elektronicznego urządzenia ste
rującego.
• Przykręcić do skrzynki przekładniowej wspo
rnik lewego przedniego zawieszenia silnika
momentem 65 N-m.
• Przykręcić element tłumiący nową śrubą do
lewej podłużnicy. Śrubę dokręcić momentem
75 N-m. Wyrównać przy tym ustawienie
skrzynki przekładniowej dźwignikiem hydrauli
cznym.
• Zamontować półosie napędowe, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie półosi
napędowej " .
• Zamontować ramę pomocniczą z zawie
szeniem przednim, patrz rozdział „Wymon
towanie i zamontowanie ramy pomocniczej
zawieszenia " .
• Nasunąć drążek zmiany biegów na row
kowany sworzeń dźwigni pośredniej. Wyregu
lowanie mechanizmu zmiany biegów nastąpi
później.
• Zamontować przednią rurę wylotową, patrz
rozdział „Układ wylotowy " .
• Zamontować koła przednie, pamiętając
o zgraniu ze znakami na piastach kół. Opuścić
samochód na koła i dokręcić „na krzyż " śruby
mocujące obręcze kół momentem 110 N-m.
• Usunąć belkę poprzeczną znad silnika.
• Wkręcić górne śruby łączące skrzynkę prze
kładniową z silnikiem. Śruby dokręcić momen
tem 75 N-m.
• Podłączyć przewody elektryczne do wyłącz
nika świateł cofania.
• Wprowadzić linkę prędkościomierza w gniaz
do skrzynki przekładniowej i dokręcić nakrętkę
kołpakową lub, w przypadku układu Motronic,
podłączyć przewód elektryczny do skrzynki
przekładniowej.
• Podłączyć linkę sprzęgła, patrz rozdział „Wy
miana linki sprzęgła " .
• Podłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
10-Opel Astra
145
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wyłączonym zapłonie. Inaczej może dojść do
uszkodzenia elektronicznego urządzenia sterującego.
• Ustawić zegar.
• Zakodować radioodbiornik, patrz odnośny
rozdział.
• Sprawdzić poziom oleju w skrzynce prze
kładniowej, patrz podrozdział „Sprawdzanie
poziomu oleju w skrzynce przekładniowej " .
• Wyregulować mechanizm zmiany biegów.
Automatyczna skrzynka przekładniowa
W miejsce manualnej skrzynki przekładniowej
samochód Opel Astra może być wyposażony
w automatyczną skrzynkę przekładniową.
Skrzynka taka przejmuje podczas ruszania
zadania sprzęgła, a podczas jazdy - pracę
mechanizmu zmiany biegów. Podstawowymi
zespołami skrzynki automatycznej są:
przekładnia hydrokinetyczna, przekładnia
planetarna oraz mechanizm sterowania. W
celu przełączania kolejnych stopni przełożeń
zastosowano sprzęgła wielopłyt-kowe.
Przekładnia hydrokinetyczna odpowiada swoją
funkcją sprzęgłu hydraulicznemu. Umożliwia
ona ruszanie z miejsca bez mechanicznego
uruchamiania sprzęgła oraz przełączanie poszczególnych biegów.
Sterowanie skrzynki przekładniowej przejmuje
elektroniczne urządzenie sterujące, które
otrzymuje od czujników informacje o ustawieniu dźwigni wyboru biegów, o temperaturze oleju przekładniowego, o prędkości obrotowej skrzynki oraz, za pośrednictwem sterownika silnika, o stopniu obciążeniu silnika.
Urządzenie to steruje procesem zmiany biegów za pomocą elektrozaworów. Zaletami
tego typu sterowania są: zmniejszone zużycie
paliwa, „miękkie " zmiany biegów i zwiększony
wybór programów stylu jazdy (Economy,
Sport, Zima).
W przypadku wystąpienia zakłóceń sygnałów
wejściowych lub pracy elektrozaworów skrzynka przełącza się na program pracy awaryjnej.
Uszkodzenie, które wystąpiło w czasie jazdy,
zostaje zapamiętane i może zostać później
odczytane.
146
SKRZYNKA PRZEKŁADNIOWA
Uwaga. Ze względów technicznych samochód
Astra można holować tylko do przodu, z prędkością niższą niż 80 km/h i na odległość nie
dalszą niż 100 km. Jeżeli zachodzi konieczność holowania samochodu z uszkodzoną
skrzynką przekładniową na dłuższym odcinku,
to należy podnieść pojazd z przodu. Aby
oceniać poprawność funkcjonowania automatycznej skrzynki przekładniowej i lokalizować usterki, trzeba dysponować dużym doświadczeniem w tym zakresie. Doświadczenie
takie można zdobyć jedynie w trakcie wieloletniej pracy.
Regulacja mechanizmu zmiany biegów
Konieczność regulacji mechanizmu zmiany
biegów zachodzi wtedy, gdy nie dają się włączać poszczególne biegi, wyskakują po włączeniu lub był wymieniany drążek zmiany
biegów. Wszystkie biegi muszą się dawać
łatwo włączać na postoju przy pracującym
silniku i wciśniętym pedale sprzęgła.
Regulacja
• Ściągnąć mieszek z tunelu i przewinąć
do góry.
REGULACJA MECHANIZMU ZMIANY BIEGÓW
• Ustawić dźwignię zmiany biegów w położe
nie neutralne.
• Ustawić samochód na podstawkach.
• Poluzować śrubę na obejmie drążka zmiany
biegów (strzałka na rys. D 0160).
Uwaga. Od września 1992 roku obejma znajduje się na drugim końcu drążka, a więc od
strony skrzynki przekładniowej (z wyjątkiem
silnika 1,4 dm3).
• Usunąć z pokrywy wewnętrznego mechaniz
mu zmiany biegów zaślepkę otworu do regu
lacji.
• Obrócić drążek zmiany biegów w lewo (pat
rząc w kierunku jazdy), aż da się włożyć do
oporu w otwór do regulacji specjalny przyrząd
KM-527 (patrz rys. B 2315). Przyrząd ten
można zastąpić wiertłem o średnicy 5 mm.
• Poprosić drugą osobę, aby przytrzymała
dźwignię zmiany biegów w położeniu neutral
nym w płaszczyźnie włączania biegów 1. i 2.
Dźwignia zmiany biegów powinna bez luzu
dotykać do ogranicznika, a strzałka wskazywać
nacięcie {patrz rys. P 0069).
147
• Wyjąć przyrząd KM-527 i zatkać otwór nową
zaślepką.
• Sprawdzić, czy biegi dają się łatwo włączać.
Ewentualnie powtórzyć regulację.
Możliwe przyczyny utrudnionego
przełączania biegów
• W tym położeniu dokręcić śrubę obejmy
momentem 15 N-m.
• Luz między występem (A) i ogranicznikiem
ruchu (B) nie może być większy niż 3 mm
(patrz rys. P 0190). W przeciwnym razie po
wtórzyć regulację.
Ciężkie przesuwanie się dźwigni zmiany biegów może być spowodowane niedostatecznym
smarowaniem drążka w obudowie mechanizmu zmiany biegów.
• Przesunąć do góry osłonę dźwigni zmiany
biegów.
• Usunąć szmatką smar.
• Powlec nowym smarem OPEL-90 167 353
drążek zmiany biegów w okolicy tulei w obu
dowie mechanizmu. Podczas smarowania
przesuwać drążek do przodu i do tyłu oraz
poruszać w płaszczyznach przełączania bie
gów 1/2 i 3/4.
• Powlec smarem OPEL-90 167 353 kulę na
dźwigni zmiany biegów oraz wybierak. Spraw
dzić, czy nie jest uszkodzony pierścień tłumiący
kuli, w razie potrzeby wymienić. W tym celu
konieczne jest wymontowanie dźwigni zmiany
biegów.
• Nasunąć osłonę dźwigni zmiany biegów.
Zawieszenie przednie i
półosie napędowe
Wiadomości wstępne
Zawieszenie przednie stanowią kolumny Mac-Phersona i dwa wahacze poprzeczne. Na
górze kolumny są umocowane do wnęk błotników, na dole podparte na wahaczach. Wahacze poprzeczne są połączone elementami
metalowo-gumowymi z ramą pomocniczą.
Oba wahacze łączy drążek stabilizatora przechyłów nadwozia. Napęd z silnika jest przenoszony na koła przednie dwiema półosiami
przegubowymi.
W zależności od typu silnika samochód ma
zamontowaną ramę pomocniczą z dłuższymi
lub krótszymi ramionami. Pierwszą wersję
ramy można spotkać w samochodach z sil-
RODZAJE ZAWIESZEŃ
PRZEDNICH
1 - zawieszenie przednie z krótką
ramą pomocniczą,
2 - zawieszenie przednie z długą
ramą pomocniczą
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE KOLUMNY ZAWIESZENIA
nikami 1,4 i 1,6 dm3, wyprodukowanymi przed
lutym 1992 roku. Dłuższe ramiona są przykręcone do przedniej poprzeczki podwozia
w celu lepszego przejęcia sił. W przypadku
naprawy dają się kolumny zawieszenia
wymontować w komplecie. Jeżeli trzeba
wymienić
amortyzator
lub
sprężynę
zawieszenia, to elementy te muszą być wymieniane parami.
Uwaga. Zabrania się naprawiania ramy i czopów półosi metodą spawania i prostowania.
Wymontowanie i zamontowanie
kolumny zawieszenia
Wymontowanie
• Włączyć bieg i zaciągnąć hamulec awaryjny.
• Zdjąć osłonę obręczy koła od strony wymontowywanej kolumny, wyjąć zawleczkę z nakrę
tki koronowej i odkręcić nakrętkę.
Uwaga. Samochód musi stać wtedy na kołach.
Inaczej grozi niebezpieczeństwo wypadku!
• Oznaczyć farbą wzajemne ustawienie ob
ręczy koła i piasty. Dzięki temu wyrównowaważone koło będzie można zamontować w po
przednim położeniu.
• Poluzować śruby mocujące obręcze kół
przednich. Samochód musi jeszcze wtedy stać
na kołach.
• Unieść samochód i ustawić na podstawkach,
Zdjąć koła, patrz rozdział „Podnoszenie samo
chodu " .
• Odkręcić czujnik prędkości obrotowej koła
149
wraz ze wspornikiem (dotyczy samochodu
z ABS), patrz rysunek C 9075.
• Odkręcić zacisk hamulca (patrz rys. D 0618)
i podwiesić drutem do podwozia, patrz rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie zacisku ha
mulca " .
Uwaga. Elastyczny przewód hamulcowy pozostaje podłączony do zacisku, inaczej zachodziłaby konieczność odpowietrzania hamulców.
• Odkręcić nakrętkę mocującą przegub kulowy
drążka kierowniczego do ramienia zwrotnicy.
Odłączyć końcówkę drążka kierowniczego od
ramienia zwrotnicy za pomocą ogólnie dostęp
nego ściągacza, na przykład HAZET 779 lub
Opel KM-507-C.
• Wyciągnąć zawleczkę z nakrętki koronowej
przegubu wahacza (patrz rys. O 3604).
• Odkręcić nakrętkę koronową. Odłączyć prze
gub wahacza od zwrotnicy za pomocą ściąga-
150
ZAWIESZENIE PRZEDNIE I PÓŁOSIE NAPĘDOWE
cza specjalnego KM-507-C tub ogólnie dostępnego (patrz rys. D 5681).
• Wyciągnąć ręką półoś z piasty koła. Jeżeli
wystąpią trudności, wycisnąć półoś za pomocą
zwykłego ściągacza piast. Podwiesić półoś
drutem.
• Podeprzeć od dołu kolumnę zawieszenia
podnośnikiem lub poprosić drugą osobę o przy
trzymanie, aby nie wypadła po odkręceniu
górnego mocowania.
• Odkręcić dwie nakrętki (strzałki na rys.
D 5711) mocujące kolumnę do nadwozia.
• Wyjąć kolumnę do dołu.
Zamontowanie
• Włożyć kolumnę od dołu i przykręcić do
nadwozia momentem 30 N-m.
• W samochodzie z ABS przykręcić czujnik ze
wspornikiem do kolumny momentem 8 N-m
(patrz rys. D 0003).
• Powlec cienko wielowypust czopa półosi
olejem przekładniowym.
• Wprowadzić czop półosi w piastę.
Uwaga. Użyć nowej podkładki i nakrętki koro
nowej na czop. Nakrętkę koronową wkręcić
luźno na czop.
• Wprowadzić sworzeń przegubu wahacza
w zwrotnicę i przykręcić nakrętkę koronową
momentem 70 N-m. Jeżeli zawleczka nie prze
chodzi przez nakrętkę, dokręcić nakrętkę do
następnego otworu pod zawleczkę (nigdy nie
luzować). Włożyć nową zawleczkę i zagiąć.
• Umocować końcówkę drążka kierowniczego
w ramieniu zwrotnicy i wkręcić nową nakrętkę
samozabezpieczającą momentem 60 N-m.
• Przykręcić zacisk hamulca do kolumny mo
mentem 95 N-m.
• Zamontować koło przednie, zachowując
zgranie naniesionych wcześniej znaków. Opuś
cić samochód na koła i śruby kół momentem
110 Nm.
• Dokręcić nakrętkę koronową czopa półosi
momentem 100 N-m. Samochód musi wtedy
stać na podłożu, włączyć bieg i poprosić drugą
osobę o wciśnięcie pedału hamulca. Następnie
nakrętkę poluzować i ponownie dokręcić mo
mentem 20 N-m. Od tego położenia dociągnąć
jeszcze nakrętkę o kąt 80° (1/4 obrotu = 90°).
• Włożyć nową zawleczkę i zagiąć. Jeżeli
zawleczka nie daje się włożyć dokręcić nakręt
kę koronową do następnego otworu pod za
wleczkę, jednak nie więcej niż o kąt 9°.
ROZKŁADANIE I SKŁADANIE KOLUMNY ZAWIESZENIA
151
Rozkładanie i składanie kolumny
zawieszenia
Uwaga. Amortyzator i sprężynę wolno wymieniać tylko parami, tzn. jednocześnie po obu
stronach osi.
Wymontowanie
• Wymontować kolumnę zawieszenia.
• Aby odkręcić amortyzator trzeba ścisnąć
sprężynę zawieszenia (patrz rys. D 5745). Do
tego celu jest potrzebny napinacz sprężyn
firmy Opel KM-329-A i KM-465-A z zaczepami
KM-550-31 lub ogólnie dostępny napinacz
sprężyn w kolumnach MacPhersona.
Uwaga. Górną podporę kolumny wolno de
montować tylko po ściśnięciu sprężyny. Sprę
żynę napinać w sposób bezpieczny. Owijanie
zwojów sprężyny drutem jest niedozwolone.
Grozi wypadkiem!
• Umocować kolumnę w imadle.
• Usunąć kapturek. Odkręcić nakrętkę tłoczyska wygiętym kluczem oczkowym. W tym czasie
tłoczysko musi być przytrzymywane kluczem
płaskim {patrz rys. D 5746). W ASO Opel
stosuje się do celu specjalny klucz nasadowy
z dźwignią blokującą KM-808.
• Zdjąć z tłoczyska górną podporę (1, rys.
D 5620), łożysko wzdłużne (2), osłonę przeciwkurzową (3) i zderzak gumowy (4).
• Zwolnić powoli naciąg sprężyny (5) i zdjąć ją
z tłoczyska.
• Zdjąć dolny pierścień gumowy.
• Odkręcić pierścień gwintowany (nakrętkę
blaszaną) kluczem specjalnym KM-563 (patrz
rys. D 5748).
152
ZAWIESZENIE PRZEDNIE I PÓŁOSIE NAPĘDOWE
Uwaga. Pierścień jest przykręcony dużym
momentem. Jeżeli nie dysponuje się specjalnym kluczem, odkręcić pierścień odpowiednimi
szczypcami.
• Wyciągnąć amortyzator z kolumny.
• Jeżeli kolumna ma być wymieniana w komplecie, wyjąć kolumnę z napinacza sprężyny
i wymontować piastę koła, patrz rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie łożyska koła " .
• W samochodzie z ABS odkręcić wspornik
przewodów czujnika (patrz rys. D 0003).
Zamontowanie
• Przed zamontowaniem sprawdzić amorty
zator.
• Jeżeli została wymieniona kompletna kolumna, to należy zamontować piastę z nowym
łożyskiem, patrz rozdział „Wymontowanie i za
montowanie łożyska koła " .
• W samochodzie z ABS przykręcić wspornik
przewodów czujnika.
• Włożyć amortyzator i przykręcić nowym pier
ścieniem gwintowanym momentem 200 N-m.
Uwaga. Nowy pierścień gwintowany jest obłożony woskiem, który służy jako zabezpieczenie antykorozyjne i jako środek ułatwiający
poślizg. Wosku nie usuwać. Podczas dokręcania pierścienia klucz dynamometryczny musi
tworzyć kąt 90° do narzędzia KM-563, jak
pokazano na rysunku D 5748.
• Założyć dolny pierścień gumowy.
• Ustawić na dolnej miseczce sprężynę za
wieszenia i ścisnąć napinaczem do sprężyn.
Uwaga. Koniec zwoju sprężyny musi się
oprzeć o występ w dolnej podporze.
• Nasunąć na tłoczysko amortyzatora zde
rzak gumowy, płaską stroną skierowany do
sprężyny.
• Zamontować łożysko wzdłużne, skierowane
mniejszą średnicą do sprężyny (rys. D 0031).
• Wsunąć na tłoczysko górną podporę.
• Wkręcić na tłoczysko nową, samozabepieczającą nakrętkę kluczem oczkowym silnie
wygiętym i dokręcić momentem 55 N-m. Tłoczysko należy unieruchomić wtedy kluczem
płaskim.
• Zwolnić napinacz sprężyny i zamontować
kolumnę zawieszenia, patrz rozdział „Wymon
towanie i zamontowanie kolumny zawieszenia " .
Sprawdzanie amortyzatora
Na uszkodzenie amortyzatora wskazują następujące objawy:
■ Kołysanie wzdłużne nadwozia podczas prze
jeżdżania przez nierówności.
■ Narastające kołysanie nadwozia podczas
przejeżdżania przez cyklicznie powtarzające
się nierówności.
■ Unoszenie się przodu samochodu podczas
przyspieszania.
■ Odrywanie się kół od jezdni, już przy nor
malnej jeździe.
■ Zmiana toru jazdy podczas hamowania (mo
że mieć również inne przyczyny).
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE PÓŁOSI NAPĘDOWEJ
153
■ Niebezpieczne pokonywanie zakrętów,
wskutek nie utrzymywania śladowości, uślizg
samochodu.
■ Odgłosy klepania podczas jazdy.
Sprawdzanie
Amortyzator można sprawdzić ręką. Dokładna
kontrola zdolności tłumiących amortyzatora jest
jednak możliwa tylko na stanowisku diagnostycznym.
• Wymontować amortyzator.
• Utrzymywać amortyzator w położeniu pracy
i rozciągać go oraz ściskać.
• Tłoczysko amortyzatora musi przesuwać się
na całej długości skoku z oporem i bez szar
pania.
• Jeżeli amortyzator działa prawidłowo, to
niewielkie ślady oleju na obudowie nie dys
kwalifikują go.
• W przypadku silniejszych wycieków oleju,
amortyzator trzeba wymienić.
Wymontowanie i zamontowanie
półosi napędowej
Jeżeli gumowa osłona na przegubie się zapadła,
to nie trzeba wymontowywać półosi. Wystarczy
usunąć mniejszą opaskę zaciskową, podważyć
osłonę wkrętakiem i w ten sposób ją odpowietrzyć. Na koniec zacisnąć nową opaskę. Jeżeli
przebieg samochodu przekracza 80 000 km, to
półoś powinno się wymieniać tylko jako
kompletną.
W niektórych modelach półoś prawa (patrząc
w kierunku jazdy) ma zamontowany dwuczęściowy ciężarek tłumiący drgania. Podczas prze-
KM-460-2-A
noszenia ciężarka na nową półoś pamiętać
o zachowaniu prawidłowego odstępu od osłony
gumowej. Moment dokręcania: 10 N-m.
Wymontowanie
• Włączyć bieg, zaciągnąć hamulec awaryjny.
• Zdjąć osłonę obręczy. Usunąć zawleczkę
i odkręcić nakrętkę koronową na czopie półosi.
Uwaga. Samochód musi wtedy stać na kołach.
Inaczej grozi niebezpieczeństwo wypadku!
• Oznaczyć farbą wzajemne ustawienie ob
ręczy i piasty. Dzięki temu wyrównoważone
koło będzie można zamontować w poprzednim
położeniu.
• Poluzować śruby mocujące obręcze kół
przednich. Samochód musi jeszcze wtedy stać
na kołach.
154
ZAWIESZENIE PRZEDNIE I PÓŁOSIE NAPĘDOWE
• Unieść samochód i ustawić na podstawkach.
Zdjąć koła, patrz rozdział „Podnoszenie samo
chodu " .
• Wyciągnąć zawleczkę z nakrętki koronowej
przegubu wahacza (patrz rys. O 3604).
• Odkręcić nakrętkę koronową. Odłączyć prze
gub wahacza od zwrotnicy za pomocą ściąga
cza specjalnego KM-507-C lub ogólnie do
stępnego (patrz rys. D 0012).
• Wyciągnąć półoś ze skrzynki przekładniowej.
W warsztatach do tego celu stosuje się narzę
dzie specjalne i młotka o masie 1,5 kg (patrz
rys. D 0037).
Uwaga. Sfazowana strona narzędzia musi być
skierowana w stronę skrzynki przekładniowej.
• Silniki 1,4 i 1,6 dm3 oraz wysokoprężne
o mocy do 68 KM: wyciągnąć ze skrzynki
przekładniowej lewą lub prawa półoś narzędziem KM-460-2 (poprzednio KM-460-2-A).
• Silniki 1,8 i 2,0 dm3 (115 KM) oraz 1,7 TD
(82 KM): lewą półoś wyciągnąć narzędziem
KM-503-A (patrz rys. D 0038), prawą półoś
wyciągnąć narzędziem KM-460-2-A.
• Silnik 2,0 dm3 16 V: lewą półoś wyciągnąć
narzędziem KM-503-A, prawą półoś wyciągnąć
narzędziem KM-460-2-A. Narzędzie KM-503-A
(1, rys. D 0994) opierać o pokrywę mechaniz
mu różnicowego (2), a nie o nakrętkę regulacyj
ną łożysk stożkowych (3).
• Po wyjęciu półosi zacznie wypływać olej.
Dlatego należy otwór w skrzynce przekładniowej
po wyjętej półosi zatkać szczelnie odpowiednią
zaślepką, na przykład firmy Opel nr 9092869.
• Jeżeli nie dysponuje się specjalnym narzę
dziem do wyciągnięcia półosi lub półoś nie
daje się wyjąć, to można użyć płaskiego prze
cinaka. Bezwzględnie wtedy wymontować po
krywę mechanizmu różnicowego.
Uwaga. Będzie wypływał olej.
• Włożyć przecinak między koniec półosi a oś
kół stożkowych i wypchnąć półoś.
• Podwiązać półoś drutem do góry.
• Wyciągnąć ręką półoś z piasty. Kiedy to się
nie uda, zastosować ściągacz do piast, na
przykład Kukko nr 38-A (patrz rys. D 0018).
Uwaga. Po wyjęciu półosi z piasty nie wolno
obciążać koła lub przetaczać samochodu, ponieważ spowoduje to zmianę położenia łożyska
dwurzędowego. Jeżeli samochód jednak musi
być poruszony, to trzeba w piastę włożyć czop
półosi i wkręcić nakrętkę koronową.
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE PÓŁOSI NAPĘDOWEJ
155
Przy wszystkich pracach wymagających wyjęcia półosi ze skrzynki przekładniowej, należy
pamiętać, aby zawsze ciągnąć za przegub
półosi a nie za jej wał. Dotyczy to również
wyciągania (lub wciskania) półosi z piasty.
Uwaga. W samochodzie z blokadą mechanizmu różnicowego (rozpoznawaną po białym
znaku na pokrywie skrzynki przekładniowej,
pokazanym na górze na rysunku E 4199)
występuje pierścień dystansowy (1), który często pozostaje za pierścieniem uszczelniającym.
Wyciągnąć pierścień dystansowy i przed zamontowaniem przenieść na półoś.
Zamontowanie
Uwaga. Z nową półosią należy się obchodzić
ostrożnie. Półoś nie może przez dłuższy czas
spoczywać na osłonach gumowych.
• Oczyścić dokładnie miejsca stykania się
przegubu równobieżnego z łożyskiem koła
(patrz rys. B 3978).
• Posmarować olejem przekładniowym wielowypust czopa.
• Wprowadzić czop półosi w wielowypust pias
ty. Wkręcić na czop nową nakrętkę koronową
z nową podkładką.
• Posmarować olejem przekładniowym miejs
ce osadzenia półosi w skrzynce przekładniowej.
• Włożyć na czop półosi od strony skrzynki
przekładniowej nowy pierścień osadczy. Nie
rozciągnąć go przy tym nadmiernie.
• Wcisnąć półoś ręką w obudowę skrzynki
przekładniowej. Następnie wepchnąć wkręta
kiem, aż pierścień osadczy wskoczy na miejs-
ce (patrz rys. D 0039). Wkrętak przystawiać
do spoiny na wewnętrznym przegubie, a nie
do osłony blaszanej.
• Po wskoczeniu pierścienia sprawdzić po
prawność osadzenia półosi, pociągając ręką
za przegub.
• Jeżeli była odkręcana pokrywa mechanizmu
różnicowego, to należy ją przykręcić z nową
uszczelką. Uszczelkę przykleić do pokrywy na
smar. Pokrywę stalową dokręca się momentem
30 N-m, natomiast pokrywę ze stopu lekkiego
momentem 18 N-m.
• Napełnić skrzynkę przekładniową olejem,
patrz rozdział „Sprawdzanie poziomu oleju
w skrzynce przekładniowej " .
• Wprowadzić przegub wahacza w zwrotnicę
i dokręcić nakrętkę koronową momentem
70 N-m. Jeżeli zawleczka nie daje się włożyć,
156
ZAWIESZENIE PRZEDNIE I PÓŁOSIE NAPĘDOWE
to dokręcić nakrętkę do następnego otworu
(nie luzować jej). Włożyć nową zawleczkę
i zagiąć.
• Umieścić ciężarek (jeżeli występuje) na półosi w odległości 268 do 270 mm (1, rys.
D 0027) od odsadzenia pod mocowanie osłony
gumowej zewnętrznego przegubu (2) i przy
kręcić.
• Zamontować koło przednie, zachowując
zgranie naniesionych wcześniej znaków. Opuś
cić samochód na koła i śruby kół momentem
110 N-m.
• Dokręcić nakrętkę koronową czopa półosi
momentem 100 N-m. Samochód musi wtedy
stać na podłożu, włączyć bieg i poprosić drugą
osobę o wciśnięcie pedału hamulca. Następnie
nakrętkę poluzować i ponownie dokręcić mo
mentem 20 N-m. Od tego położenia dociągnąć
jeszcze nakrętkę o kąt 80° (1/4 obrotu = 90°).
• Włożyć nową zawleczkę i zagiąć. Jeżeli
zawleczka nie daje się włożyć dokręcić nakręt
kę koronową do następnego otworu pod za
wleczkę, jednak nie więcej niż o kąt 9°.
Wymiana przegubu półosi lub
osłony gumowej
Uszkodzoną osłonę gumową należy natychmiast wymienić, co wiąże się z koniecznością
demontażu półosi. Jeżeli do smaru przedostał
się brud, to przegub należy umyć i zaopatrzyć
w nowy smar specjalny. Uwaga. Zwracać
uwagę na zachowanie wyjątkowej czystości.
Nawet niewielkie zanieczyszczenie prowadzi
do uszkodzenia przegubu.
Uszkodzenie kulek w przegubie daje zauważyć
stukami przy zmianach prędkości i hałasem.
W takim przypadku półoś trzeba wymienić.
Uwaga. W samochodach dysponujących dużą
mocą silnika zaleca się wymieniać obie osłony
gumowe. Wystarczy wymontować jeden przegub, również kiedy mają być wymienione obie
osłony.
Wymontowanie
• Wymontować półoś, patrz rozdział „Wymon
towanie i zamontowanie półosi napędowej " .
• Przeciąć opaskę mocującą osłonę gumową.
Ściągnąć osłonę z przegubu i przewinąć
wzdłuż wału.
• Rozeprzeć szczypcami pierścień sprężysty
(strzałka na rys. A 8509) z zewnętrznego lub
wewnętrznego przegubu.
WYMIANA PRZEGUBU PÓŁOSI LUB OSŁONY GUMOWEJ
157
ny i wynosi 135 mm. Przegub zewnętrzny
montuje się na krótszej końcówce półosi.
• Nasunąć nowy przegub na wielowypust pół
osi i wbić uderzeniami młotka plastykowego,
aż nastąpi zaczepienie o pierścień.
• Zamontować osłonę przegubu. Należy przy
tym okleić taśmą samoprzylepną ostre krawę
dzie wału półosi, aby nie uszkodzić osłony
podczas wsuwania.
• Podważyć wkrętakiem osłonę i odpowie
trzyć ją.
• Naciągnąć opaskę zaciskową szczypcami
(patrz rys. A 8512).
Uwaga. Osłona przegubu nie może być skręcona względem wału. Do mocowania osłony
są dostarczane jako części zamienne pierścienie metalowe, które można naciągać ogólnie
dostępnymi szczypcami zaciskowymi. Można
również użyć opasek śrubowych.
• Zbić plastykowym młotkiem przegub z wielowypustu półosi, przytrzymując jednocześnie
szczypcami pierścień sprężysty w stanie roz
ciągniętym (patrz rys. A 8510).
Zamontowanie
Uwaga. Uszkodzoną półoś powinno się wymienić w całości.
• Usunąć cały smar z wnętrza przegubu i wy
pełnić przegub nowym smarem specjalnym nr
1941521 (90094176) według katalogu Opel.
• Założyć nowy pierścień sprężysty. Zwrócić
uwagę, aby pierścień prawidłowo osiadł w ro
wku.
• Nasunąć na wał osłonę.
• Montując przegub wewnętrzny na dłuższej
końcówce półosi zachować wymiar (1, rys.
D 0028), który jest miejscem mocowania osło-
158
ZAWIESZENIE PRZEDNIE I PÓŁOSIE NAPĘDOWE
Uwaga. Od września 1993 roku przeguby od
strony kół mają zmienione osłony, które są
mocowane taśmami ze stali szlachetnej. Prawidłowy montaż tych taśm wymaga użycia
specjalnego przyrządu Opel MKM-804 (patrz
rys. E 2948).
• Założyć na taśmę szczypce i ścisnąć je ręką
(rys. E 2948 A).
• Dokręcić kluczem dynamometrycznym śrubę
zaciskającą przy szczypcach momentem
25 N-m (rys. E 2948 B).
• Zwolnić szczypce i powtórzyć operację przy
drugiej taśmie (rys. E 2948 C).
• Zamontować półoś.
Wymontowanie i zamontowanie
łożyska koła
Uszkodzone łożysko można rozpoznać po
hałasie towarzyszącym pokonywaniu ostrych
zakrętów i po oporach toczenia koła. Łożysko
jest tak mocno osadzone w zwrotnicy, że daje
się tylko wymontować i zamontować przy
użyciu prasy hydraulicznej. Nie wybijać
łożyska trzpieniem.
Wymontowanie
• Wymontować kolumnę zawieszenia, patrz
rozdział „Wymontowanie i zamontowanie kolu
mny zawieszenia " .
• Wykręcić śrubę ustalającą tarczę hamulca
i zdjąć tarczę.
• Do wyciśnięcia łożyska są potrzebna różne
narzędzia specjalne. Można użyć również krót
kich, mocnych rur o odpowiedniej średnicy.
• Wycisnąć pod prasą piastę z łożyska. Silniki
1,4 i 1,6 dm3 oraz wysokoprężne o mocy do
68 KM: użyć KM-466-5 i dodatkowo podłożyć
pod zwrotnicę dwa płaskowniki lub rurki o przekroju kwadratowym. Silniki 1,8; 2,0; 1,7 TD:
użyć KM-500-5 (patrz rys. B 3967). Uwaga.
W trakcie wyciskania następuje zniszczenie
łożyska. Jedna część pierścienia wewnętrznego łożyska pozostaje na piaście.
• Odkręcić od zwrotnicy tarczę osłaniającą
hamulce.
• Usunąć ze zwrotnicy oba pierścienie osadcze (A) i (B), pokazane na rys. B 3965
• Wycisnąć pod prasą łożysko ze zwrotnicy.
Silniki 1,4 i 1,6 dm3 i wysokoprężne o mocy do
68 KM: KM-466-4 i -5 oraz pod zwrotnicę
podstawić KM-466-2. Silniki 1,8; 2,0; 1,7 TD:
KM-500-4 i KM-500-5 oraz pod zwrotnicę
podstawić KM-500-2.
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE RAMY POMOCNICZEJ ZAWIESZENIA
Uwaga. Trzpienie do wyciskania KM-4664 i KM-500-4 muszą zostać skrócone o 1 mm
przez splanowanie ścięcia od strony łożyska.
• Umocować piastę w imadle i ściągnąć z niej
pozostającą część pierścienia łożyska. Silniki
1,4; 1,6; 1,7 D (do 68 KM): KM-466-1A. Silniki
1,8; 2,0; 1,7 TD (82 KM): KM-500-1A.
Zamontowanie
Uwaga. Wymontowane łożysko nie nadaje się
do powtórnego montażu.
• Włożyć w zwrotnicę zewnętrzny pierścień
osadczy (A, rys. B 3965). Zwrócić uwagę, aby
pierścień prawidłowo osiadł w rowku, a jego
rozcięcie znalazło się u dołu.
• Wcisnąć pod prasą nowe łożysko, aż oprze
się o pierścień osadczy w zwrotnicy. Silniki 1,4
i 1,6 dm3 oraz wysokoprężne o mocy do
68 KM: KM-466-4 i -5. Silniki 1,8; 2,0; 1,7 TD:
KM-500-4 i KM-500-5.
• Przykręcić tarczę osłaniającą hamulec mo
mentem 4 N-m.
• Włożyć w zwrotnicę wewnętrzny pierścień
osadczy (B na rysunku B 3965). Zwrócić
uwagę, aby pierścień prawidłowo osiadł w row
ku, a jego rozcięcie znalazło się u dołu.
• Wcisnąć pod prasą piastę w łożysko, pod
pierając pierścień wewnętrzny łożyska (patrz
rys. B 3972). Silniki 1,4 i 1,6 dm3 oraz wysoko
prężne o mocy do 68 KM: KM-466-3 i -5.
Silniki 1,8; 2,0; 1,7 TD: KM-500-3 i KM-500-5.
• Przykręcić tarczę hamulca do piasty (4 N-m).
159
• Zamontować kolumnę zawieszenia, patrz
rozdział „Wymontowanie i zamontowanie kolumny zawieszenia " .
Wymontowanie i zamontowanie
ramy pomocniczej zawieszenia
Wymontowanie
• Silniki 1,8 i 2,0 dm3: rozłączyć przewód
elektryczny prowadzący do sondy lambda.
• Unieść silnik na belce poprzecznej, patrz
rozdział „Wymontowanie i zamontowanie sil
nika " .
• Oznaczyć farbą wzajemne ustawienie ob
ręczy i piasty. Dzięki temu wyrównoważone
koło będzie można zamontować w poprzednim
położeniu.
• Poluzować śruby mocujące obręcze kół
przednich. Samochód musi jeszcze wtedy stać
na kołach.
• Unieść samochód i ustawić na podstawkach.
Zdjąć koła, patrz rozdział „Podnoszenie samo
chodu " .
• Wymontować przednią rurę wylotową, patrz
rozdział „Układ wylotowy "
• Odkręcić od zwrotnic przeguby kulowe obu
wahaczy, patrz rozdział „Wymontowanie i za
montowanie kolumny zawieszenia " .
• Odkręcić tylną podporę skrzynki przekład
niowej.
• Podeprzeć ramę pomocniczą zawieszenia
dźwignikiem hydraulicznym i wykręcić śruby
mocujące (1, 2 i 3, rys. D 5751).
160
ZAWIESZENIE PRZEDNIE I PÓŁOSIE NAPĘDOWE
Uwaga. Śruby są dokręcone dużym momentem. Zwrócić uwagę na pewne podparcie uniesionego samochodu.
• Opuścić ramę pomocniczą i wyjąć.
Zamontowanie
• Naciąć gwintownikiem otwory gwintowane
w nadwoziu pod śruby mocujące ramę pomoc
niczą. Gwint ma wymiar M12 x 1,5 i M14 x 1,5.
Uwaga. Jeżeli nakrętki (1) są uszkodzone, to
można je wymienić (pracę zlecić do warsztatu).
• Przystawić ramę pomocniczą.
• Włożyć przeguby kulowe w zwrotnice.
• Włożyć podporę skrzynki przekładniowej
w ramę pomocniczą.
• Przykręcić ramę pomocniczą do podwozia
{patrz rysunek D 5751). Śruby, które były
zabezpieczone podkładkami blaszanymi, po
wlec w miejscu gwintu środkiem zabezpiecza
jącym przed poluzowaniem „Loctite 242 " , a na
stępnie w ciągu 5 minut dokręcić. Momenty
dokręcania są następujące:
śruby (1)-115 N-m, śruby (2)-170 N-m,
śruby (3) - 100 N-m + 75° + 15°. Uwaga.
Do dokręcania kątowego jest potrzebny
odpowiedni wzorzec, który można
wykonać samodzielnie z tektury. Firma HAZET oferuje do tego celu tarczę z podziałką
kątową 6690.
• Przykręcić przeguby kulowe wahaczy do
zwrotnic momentem 70 N-m i zabezpieczyć
zawleczkami.
• Przykręcić podporę skrzynki przekładniowej
do ramy pomocniczej momentem 40 N-m.
• Zamontować przednią rurę wylotową, patrz
rozdział „Układ wylotowy " .
• Usunąć znad silnika belkę poprzeczną.
• Przykręcić koła przednie, zachowując zgra
nie naniesionych wcześniej znaków. Opuścić
samochód i dokręcić śruby kół „na krzyż "
momentem 110 N-m.
• Silniki benzynowe: podłączyć sondę lam
bda.
Zawieszenie tylne
Wiadomości wstępne
Zawieszenie tylne stanowią: skręcana belka
poprzeczna, krótkie sprężyny śrubowe i amortyzatory teleskopowe. Dwa wahacze wleczone
są umocowane do podwozia poprzez tuleje
metalowo-gumowe.
Zależnie od wyposażenia i wersji silnika samochody są wyposażone w jeden lub dwa stabilizatory. Nawet bez stabilizatora działanie skręcanej belki gwarantuje właściwe prowadzenie
samochodu na zakrętach. Piasta koła,
przykręcona do belki, ma dwurzędowe
łożysko kulkowe, które tworzy
ZAWIESZENIE TYLNE ZE STABILIZATOREM, SAMOCHÓD W WERSJI LIMUZYNA
11 —Opel Astra
162
ZAWIESZENIE TYLNE
z uszczelniaczem i czopem jeden zespół.
Łożysko jest całkowicie bezobsługowe, a zapas smaru wystarczy na cały czas eksploatacji
samochodu. W przypadku uszkodzenia łożyska trzeba wymienić kompletną piastę. Uwaga.
Zabrania się naprawiania ramy i czopów
półosi metodą spawania i prostowania.
• Ustawić samochód na podstawkach.
• Podeprzeć nieco dźwignikiem hydraulicz
nym wahacz w okolicy amortyzatora. W ten
sposób uniknie się niebezpieczeństwa wysko
czenia sprężyny zawieszenia. Istnieje groźba
wypadku!
1 - piasta, 2 - czop, 3 - sworzeń gwintowany, 4 - miseczka
z wbudowanym czujnikiem prędkości obrotowej, 5 - łożysko
kulkowe dwurzędowe, 6 - pierścień uszczelniający
Wymontowanie i zamontowanie
amortyzatora
Uwaga. Ze względu na konstrukcję osi tylnej
amortyzatory mogą być wymontowane i zamontowane tylko jeden po drugim.
Wymontowanie (limuzyna)
• Samochód z regulacją wysokości zawiesze
nia: usunąć powietrze przez zawór napełniają
cy, umieszczony z tyłu w bagażniku.
• Zdjąć kołpak osłaniający górne mocowanie
amortyzatora w bagażniku (patrz rys. D 5744).
• Odkręcić nakrętkę górnego mocowania amo
rtyzatora, przytrzymując tłoczysko kluczem
płaskim.
• Zdjąć miseczkę i poduszkę gumową.
Uwaga. Jeżeli ma być wymieniana tylko po
duszka gumowa, to unieść nieco samochód
i pociągnąć amortyzator do dołu.
• Samochód z regulacją wysokości zawiesze
nia: odkręcić od amortyzatora przewód ciś
nieniowy.
• Wykręcić śrubę dolnego mocowania amor
tyzatora do wahacza (rys. D 5703).
• Wyjąć u dołu amortyzator z obejmy. W razie
potrzeby pomóc sobie łyżką monterską.
Zamontowanie
• Sprawdzić amortyzator, patrz rozdział „Spra
wdzanie amortyzatora " .
• Sprawdzić poduszkę gumową i w razie
potrzeby wymienić. Przy nowym amortyza-
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE AMORTYZATORA
torze stosować bezwzględnie nową poduszkę
gumową.
• Włożyć u dołu amortyzator w obejmę przy
wahaczu. Jeżeli trzeba, wbić amortyzator
w obejmę młotkiem z tworzywa sztucznego.
• Wypośrodkować ustawienie ucha amortyza
tora i obejmy odpowiednim trzpieniem.
• Wbić lekko śrubę mocującą do oparcia o wa
hacz, używając do tego młotka z tworzywa
sztucznego. Śrubę dokręcić momentem
70 N-m.
• W samochodzie z regulacją wysokości za
wieszenia przykręcić do amortyzatora nakrętkę
złączkową z przewodem ciśnieniowym mo
mentem 3 N-m.
• Założyć na amortyzator miseczkę i poduszkę
gumową.
• Opuścić samochód, wprowadzając koniec
amortyzatora w otwór w nadwoziu lub unieść
dźwignikiem koło i wprowadzić amortyzator.
• Od strony bagażnika umieścić na amor
tyzatorze poduszkę gumową, miseczkę i na
krętkę, którą dokręca się kluczem oczkowym
momentem 20 N-m. Tłoczysko przytrzymać
kluczem płaskim 6 mm.
• W samochodzie z regulacją wysokości za
wieszenia uzupełnić ciśnienie powietrza do
80 kPa poprzez zawór napełniający w bagaż
niku z tyłu, z prawej strony.
• Nasadzić kołpak na górne mocowanie amor
tyzatora.
• Opuścić samochód, jeżeli wcześniej tego
nie dokonano.
Wymontowanie (kombi)
• Samochód z regulacją wysokości zawiesze
nia: usunąć powietrze przez zawór napełniają
cy, umieszczony z tyłu w bagażniku.
• Ustawić samochód na podstawkach.
• Podeprzeć nieco dźwignikiem hydraulicz
nym wahacz w okolicy amortyzatora. W ten
sposób uniknie się niebezpieczeństwa wysko
czenia sprężyny zawieszenia. Istnieje groźba
wypadku!
• Samochód z regulacją wysokości zawiesze
nia: odkręcić od amortyzatora przewód ciś
nieniowy.
• Odkręcić nakrętkę (1, rys. D 5707).
• Zdjąć miseczkę i poduszkę gumową.
Uwaga. Jeżeli ma być wymieniana tylko po-
163
duszka gumowa, to pociągnąć amortyzator
do góry.
• Odkręcić amortyzator od górnego mocowania w podwoziu (2).
• Ścisnąć nieco amortyzator i wyjąć.
Zamontowanie
• Sprawdzić amortyzator, patrz rozdział „Spra
wdzanie amortyzatora " .
• Sprawdzić poduszkę gumową i w razie
potrzeby wymienić. Przy nowym amortyza
torze stosować bezwzględnie nową poduszkę
gumową.
• Włożyć u góry amortyzator w obejmę. Jeżeli
trzeba, wbić amortyzator w obejmę młotkiem
z tworzywa sztucznego.
• Wypośrodkować ustawienie ucha amortyza
tora i obejmy odpowiednim trzpieniem.
• Włożyć śrubę mocującą do obejmy. Śrubę
dokręcić momentem 70 N-m.
• W samochodzie z regulacją wysokości za
wieszenia przykręcić do amortyzatora nakrętkę
złączkową z przewodem ciśnieniowym mo
mentem 3 N-m.
• Włożyć amortyzator w obejmę przy waha
czu. Założyć na amortyzator miseczkę i po
duszkę gumową.
• Umieścić na amortyzatorze nakrętkę, którą
dokręca się momentem 12 N-m.
• W samochodzie z regulacją wysokości za
wieszenia uzupełnić ciśnienie powietrza do
80 kPa przez zawór napełniający w bagażniku
z tyłu, z prawej strony.
• Opuścić samochód.
164
ZAWIESZENIE TYLNE
Wymontowanie i zamontowanie
sprężyny zawieszenia
Wymontowanie
• Samochód z regulacją wysokości zawiesze
nia: usunąć powietrze przez zawór napełniają
cy, umieszczony z tyłu w bagażniku.
• Ustawić samochód na podstawkach.
• Odłączyć u dołu oba amortyzatory od waha
czy (1 - kombi, 2 - limuzyna, rys. D 5704).
• Wyjąć ze sprężyny dolny pierścień gumowy.
• Wyciągnąć ze sprężyny dolny pierścień gu
mowy, odpowiednio go podważając, i ocenić
jego stan. Uszkodzony pierścień wymienić.
Zamontowanie
• Włożyć górny i dolny pierścień w sprężynę.
• Włożyć sprężynę w gniazda. Zwrócić uwagę
na prawidłowe osadzenie sprężyny w górnym
pierścieniu. Koniec zwoju musi się oprzeć
o występ pierścienia.
• Podczas wkładania sprężyny odciągnąć wa
hacz do dołu łyżką monterską.
• Umocować końce amortyzatorów, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie amor
tyzatora " .
• W samochodzie z regulacją wysokości za
wieszenia uzupełnić ciśnienie powietrza do
80 kPa poprzez zawór napełniający w bagaż
niku z tyłu, z prawej strony.
• Opuścić samochód.
Wymontowanie i zamontowanie
zespołu piasty koła
• Opuścić powoli belkę zawieszenia na pod
nośniku.
• Odciągnąć łyżką monterską belkę zawie
szenia przy wahaczu i wyjąć z gniazd podwozia
i belki sprężynę razem z górnym pierścieniem
gumowym.
Wymontowanie
• Włączyć bieg i zaciągnąć hamulec awaryjny.
• Oznaczyć farbą wzajemne ustawienie ob
ręczy i piasty. Dzięki temu wyrównoważone
koło będzie można zamontować w poprzednim
położeniu.
• Poluzować śruby mocujące obręcz kota tyl
nego z właściwej strony. Samochód musi
jeszcze wtedy stać na kołach.
• Unieść tył samochodu i ustawić na podstaw
kach. Zdjąć koło, patrz rozdział „Podnoszenie
samochodu " .
• Zwolnić hamulec awaryjny.
Hamulce tarczowe
• Wymontować tarczę hamulca, patrz rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie tarczy ha
mulca " .
• Wymontować szczęki hamulca awaryjnego,
patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie
szczęk hamulca awaryjnego " .
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE ZESPOŁU PIASTY KOŁA
Hamulce bębnowe
• Wymontować bęben hamulca, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie bębna
hamulca " .
• Wymontować szczęki hamulca, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie szczęk
hamulca " .
• Samochód z ABS: wyciągnąć złącze czuj
nika ABS (1,rys. D5673).
• Odkręcić cztery nakrętki mocujące (strzałki
na rys. D 5673).
165
momentem 50 N-m, a następnie jeszcze o kąt
30° i dodatkowo o kąt 15°. Uwaga. Do
dokręcania kątowego jest potrzebna tarcza z
podziałką kątową, na przykład Hazet 6690.
Jeżeli nie dysponuje się taką tarczą, to
należy nasadzić klucz i zaznaczyć farbą
położenie jego rączki w stosunku do osłony
paska zębatego. Odmierzyć kąt dokręcania i
nanieść farbą drugi znak. Wykonać ruch
kluczem od znaku do znaku. • Samochód z
ABS: podłączyć czujnik ABS.
Hamulce tarczowe
Hamulce tarczowe
• Podczas zdejmowania zespołu piasty koła
odczepić linkę hamulca awaryjnego (2).
• Zdjąć zespół piasty koła z tarczą nośną.
• Zamontować szczęki hamulca awaryjnego,
patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie
szczęk hamulca awaryjnego " .
• Zamontować tarczę hamulca, patrz rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie tarczy ha
mulca " .
Hamulce bębnowe
• Tarcza nośna hamulca pozostaje przy wa
haczu.
Zamontowanie
Hamulce tarczowe
• Przystawić zespół piasty koła z tarczą nośną
i zaczepić linkę hamulca awaryjnego.
Hamulce bębnowe
• Przystawić zespół piasty koła.
Założyć cztery nowe nakrętki i dokręcić je
Hamulce bębnowe
• Zamontować szczęki hamulca, patrz rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie szczęk ha
mulca " .
• Zamontować bęben hamulca, patrz rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie bębna ha
mulca " .
• Sprawdzić hamulec awaryjny i ewentualnie
wyregulować, patrz rozdział „Regulacja hamul
ca awaryjnego " .
166
ZAWIESZENIE TYLNE
• Zamontować koło, zachowując „zgranie "
wcześniej naniesionych znaków. Opuścić samochód i dokręcić śruby koła „na krzyż " momentem 110 N-m.
Wymontowanie i zamontowanie
stabilizatora
Wymontowanie
• Oznaczyć farbą wzajemne ustawienie obręczy kół i piast. Dzięki temu wyrównoważone
koła będzie można zamontować w poprzednim
położeniu.
• Poluzować śruby mocujące obręcze kół tyl
nych. Samochód musi jeszcze wtedy stać na
kołach.
• Unieść tył samochodu i ustawić na podstaw
kach. Zdjąć koła, patrz rozdział „Podnoszenie
samochodu " .
• Odkręcić stabilizator z obu stron od osi
tylnej (patrz rys. A 9981).
• Podważywszy wkrętakiem wyciągnąć podu
szki gumowe stabilizatora z osi tylnej.
• Wyciągnąć stabilizator z osi tylnej (patrz rys.
A 9982).
• Sprawdzić stan poduszek gumowych
i uszkodzone wymienić.
Zamontowanie
• Powlec stabilizator cienko smarem.
• Wsunąć stabilizator w oś tylną.
• Przystawić stabilizator i przykręcić momen
tem 30 N-m, a następnie jeszcze o kąt 30°
i dodatkowo o kąt 15°.
Uwaga. Do dokręcania kątowego jest potrzebna tarcza z podziałką kątową, na przykład
Hazet 6690. Jeżeli nie dysponuje się taką
tarczą, to należy nasadzić klucz i zaznaczyć
farbą położenie jego rączki w stosunku do
osłony paska zębatego. Odmierzyć kąt dokręcania i nanieść farbą drugi znak. Wykonać
ruch kluczem od znaku do znaku.
• Włożyć poduszki gumowe. Sprawdzić po
prawność ich osadzenia.
• Zamontować koła, zachowując „zgranie "
wcześniej naniesionych znaków. Opuścić sa
mochód i dokręcić śruby kół „na krzyż " momen
tem 110 N-m.
Wymontowanie i zamontowanie
stabilizatora dodatkowego
(wersja GSI 150 KM)
Wymontowanie
• Unieść tył samochodu i ustawić na pod
stawkach.
• Odkręcić z obu stron mocowania stabilizato
ra (strzałki na rys. D 5680).
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE STABILIZATORA DODATKOWEGO
167
Zamontowanie
Przykręcić stabilizator momentem 60 N-m,
a następnie jeszcze o kąt 60° i dodatkowo
o kąt 15°.
Uwaga. Do dokręcania kątowego jest potrzebna tarcza z podziałką kątową, na przykład
Hazet 6690. Jeżeli nie dysponuje się taką
tarczą, to należy nasadzić klucz i zaznaczyć
farbą położenie jego rączki w stosunku do
osłony paska zębatego. Odmierzyć kąt dokręcania i nanieść farbą drugi znak. Wykonać
ruch kluczem od znaku do znaku. • Opuścić
samochód.
Układ kierowniczy
Wiadomości wstępne
Układ kierowniczy składa się z kolumny kierownicy z kołem kierownicy, przekładni zębatkowej
i drążków kierowniczych. W przekładni znajduje się listwa zębata, która przemieszcza się
odpowiednio do ruchów kołem kierownicy. Do
listwy są umocowane drążki kierownicze, które
z kolei przenoszą ten ruch na koła poprzez
zwrotnice.
Przekładnia kierownicza jest bezobsługowa,
jednak należy okresowo sprawdzać stan osłon
gumowych na przekładni. W niektórych
wersjach samochodu skręcanie kół jest
ułatwione dzięki zastosowaniu wspomagania
hydraulicznego. Układ wspomagania składa
się z pompy oleju, zbiornika wyrównawczego i
przewodów ciśnieniowych. Pompa oleju jest
napędzana paskiem klinowym od silnika.
Pompa zasysa olej hydrauliczny ze zbiornika
wyrównawczego i tłoczy go pod bardzo
dużym ciśnieniem do zespołu zaworów w
przekładni kierowniczej. Zespół ten jest
połączony mechanicznie z kołem kierownicy
i kieruje olej do odpowiedniej strony cylindra
roboczego, zależnie od kierunku obracania
koła kierownicy. W ten sposób wspomaga
skręcanie kół przednich. Jako wyposażenie
dodatkowe może występować poduszka
powietrzna (Airbag), umieszczona w kole
kierownicy. W momencie kolizji czołowej
urządzenie sterujące odpala niewielki ładunek
wybuchowy w poduszce, powodując jej
napełnienie gazami w ciągu kilku milisekund.
Czas ten jest wystarczający do wytłumienia
energii przesuwającego się do przodu kierowcy. Po kilku sekundach gazy uchodzą otworami
wylotowymi z poduszki i ta opada. Uwaga.
Zawsze
wymieniać
nakrętki
samozabezpieczające. Nie wykonywać przy układzie
kierowniczym prac spawalniczych i prostowniczych. Prace przy poduszce powietrznej muszą
być wykonywane przez fachowców w ASO
Opel (niebezpieczeństwo wybuchu!).
Wymontowanie i zamontowanie
zbiornika wyrównawczego układu
wspomagania
Wymontowanie
•
•
•
z
Wykręcić śrubę obejmy (1, rys. D 5667).
Odczepić obejmę.
Jeżeli wymontowanie zbiornika jest związane
uzyskaniem dostępu do tego miejsca, to
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE KOŁA KIEROWNICY
zbiornik odsunąć na bok z podłączonymi przewodami.
• Jeżeli przewody mają zostać odłączone, to
podstawić naczynie, ponieważ wypłynie olej.
Zamontowanie
• Jeżeli zbiornik został wymontowany, to pod
łączyć przewody i zabezpieczyć je opaskami.
• Zaczepić obejmę i umocować śrubą.
• Odpowietrzyć układ hydrauliczny.
Wymontowanie i zamontowanie
koła kierownicy
Wymontowanie
Uwaga. Poniższy opis dotyczy tylko koła kierownicy bez poduszki powietrznej. Ze względów bezpieczeństwa wymontowanie poduszki
169
powietrznej należy powierzyć specjalistycznemu warsztatowi.
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicznych, np. kodu usterek silnika lub kodu radioodbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumulatora powinno się przeczytać rozdział „Wymontowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora " .
• Podważywszy ostrożnie wkrętakiem wyciąg
nąć przycisk sygnału dźwiękowego z koła
kierownicy (patrz rys. D 0364).
• Ustawić koła przednie do jazdy na wprost;
KOLUMNA KIEROWNICY BEZ REGULACJI WYSOKOŚCI POŁOŻENIA
1 - rura wału kierownicy, 2 - zamek stacyjki, 3 - wyłącznik wycieraczki, 4 - górna osłona przełącznika zespolonego, 5 - koło
kierownicy, 6 - pierścień ślizgowy, 7 - przełącznik kierunkowskazów, 8 - dolna osłona przełącznika zespolonego, 9 - wał
kierownicy
o
c
& gt;
o
m
JJ
O
O
N
& lt;
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE KOŁA KIEROWNICY
koło kierownicy powinno zająć położenie środkowe.
• Odgiąć podkładkę blaszaną i odkręcić na
krętkę koła kierownicy.
• Zaznaczyć farbą położenie koła kierownicy
względem wału.
• Zsunąć koło kierownicy za pomocą odpo
wiedniego ściągacza (na przykład KM-210-A,
jak na rysunku D 0243). Zaczepy ściągacza
powinny być skierowane na zewnątrz.
Uwaga. W żadnym wypadku nie wolno ude
rzać w wał twardym narzędziem. Nie ściągać
koła kierownicy, uderzając w nie z dołu lub
z góry.
• W razie potrzeby zwolnić zatrzask pierś
cienia ślizgowego w piaście koła i zamontować
nowy pierścień (patrz rys. C 3432).
171
Uwaga. Występ pierścienia, służący do cofania
przełącznika kierunkowskazów, powinien być
podczas montażu skierowany w lewo.
• Powierzchnię ślizgową pierścienia posma
rować pastą „Kontaktfix " firmy H. Bauer, Hei
delberg.
Zamontowanie
• Nasadzić koło kierownicy na wielowypust
wału.
• Koło kierownicy musi być ustawione współ
osiowo; wcześniej ustawione znaki muszą się
pokrywać.
• Założyć nową podkładkę blaszaną i wkręcić
nakrętkę momentem 25 N-m.
• Wykonać krótką jazdę próbną. Koło kierow
nicy musi zajmować środkowe położenie,
w przeciwnym razie przestawić je na wale.
• Zabezpieczyć nakrętkę koła kierownicy za
ginając podkładkę. Podkładka musi wejść
w piastę koła kierownicy i zostać oparta o na
krętkę.
• Nasunąć przewód elektryczny na przycisk
sygnału dźwiękowego i wcisnąć przycisk w koło
kierownicy.
• Podłączyć przewód masowy (-) akumu
latora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wyłączonym zapłonie, inaczej może dojść do
uszkodzenia elektronicznego urządzenia sterującego wtryskiem.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
rozdział „Kodowanie radioodbiornika " .
172
UKŁAD KIEROWNICZY
• Sprawdzić działanie sygnału dźwiękowego.
• Sprawdzić samopowracanie przełącznika
kierunkowskazów.
Uwaga. Brudne lub klejące się do rąk koło
kierownicy można umyć ciepłą wodą z dodatkiem domowego płynu do mycia. Nie używać
środków do szorowania.
Wymontowanie i zamontowanie
drążka kierowniczego
Uwaga. Należy pamiętać, że drążek kierowniczy może mieć gwint wewnętrzny lewo- lub
prawozwojny.
Wymontowanie
• Poluzować zacisk na drążku kierowniczym
(patrz rys. D 0242).
• Zdjąć oba zabezpieczenia z płytki dystan
sowej. W tym celu wycisnąć wkrętakiem kołek
rozprężny w środku obu zabezpieczeń.
Uwaga. Długość gwintu widocznego z obu
stron nakrętki sworznia gwintowanego powinna
być mniej więcej jednakowa, ze względu na
konieczność zachowania poprawnej geometrii
układu kierowniczego.
• Zwrócić uwagę na różne wykonanie drążka
kierowniczego dla lewej i prawej strony samo
chodu. Gwint w zacisku drążka powinien zna
leźć się u góry, ponieważ śruba zaciskająca
będzie wkręcana od dołu.
• Przykręcić drążek kierowniczy do przekładni
kierowniczej momentem 95 N-m. Zabezpieczyć
obie śruby płytką blaszaną.
Uwaga. Używać zawsze nowej klamry rozprężnej do mocowania płytki.
• Ustawić zbieżność kół (w warsztacie).
• Dokręcić śrubę zacisku momentem 20 N-m.
Wymontowanie i zamontowanie
przegubu kulowego drążka
kierowniczego
Wymontowanie
• Oznaczyć farbą wzajemne ustawienie ob
ręczy i piasty. Dzięki temu wyrównoważone
koło będzie można zamontować w poprzednim
położeniu.
• Poluzować śruby mocujące obręcz koła
przedniego. Samochód musi jeszcze wtedy
stać na kołach.
• Unieść samochód i ustawić na podstawkach.
Zdjąć koło, patrz rozdział „Podnoszenie samo
chodu " .
• Zmierzyć głębokość wkręcenia drążka kie
rowniczego na sworzeń gwintowany i zanoto
wać ją lub policzyć liczbę obrotów wykonywa
nych drążkiem podczas wykręcania.
• Odkręcić drążek kierowniczy od przekładni
kierowniczej.
• Wykręcić drążek kierowniczy ze sworznia
gwintowanego.
Zamontowanie
• Nakręcić na sworzeń gwintowany nowy drą
żek kierowniczy z nową tulejką, pamiętając
o zachowaniu zanotowanego wcześniej wy
miaru lub liczby obrotów.
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE POMPY WSPOMAGANIA
• Odkręcić nakrętkę ze sworznia przegubu
kulowego drążka kierowniczego.
• Poluzować śrubę zacisku drążka kierow
niczego.
• Rozłączyć przegub kulowy od ramienia ko
lumny zawieszenia za pomocą odpowiedniego
ściągacza lub przyrządu KM-507-C (patrz rys.
D5663).
• Zmierzyć i zanotować głębokość wkręcenia
przegubu kulowego na sworzeń gwintowany
drążka.
• Odkręcić przegub kulowy.
Zamontowanie
• Nakręcić przegub kulowy na sworzeń gwin
towany na zmierzoną wcześniej głębokość.
• Zwrócić uwagę na wykonanie przegubu dla
lewej lub prawej strony pojazdu (patrząc w kie
runku jazdy). Przegub przeznaczony d!a strony
prawej ma literkę „R " (patrz rys. B 3134).
• Umocować przegub do ramienia kolumny
zawieszenia i nakręcić nową nakrętkę samozabezpieczającą momentem 60 N-m.
• Ustawić zbieżność (w warsztacie).
• Włożyć od dołu śrubę w zacisk drążka
kierowniczego i dokręcić momentem 20 N-m.
• Zamontować koło przednie, zachowując
„zgranie " naniesionych oznaczeń. Opuścić sa
mochód i dokręcić śruby mocujące koło mo
mentem 110 N-m.
173
Wymontowanie i zamontowanie
pompy wspomagania
Wymontowanie
(samochody z silnikami o pojemności
do 1,6 dm3 i z wąskim paskiem
klinowym)
• Wymontować filtr powietrza (patrz rys.
D 0234).
• Wymontować pasek klinowy, patrz rozdział
„Wymiana i regulacja naciągu pasków klino
wych alternatora, pompy wspomagania i sprę
żarki " .
• Odkręcić koło pasowe od pompy wspoma
gania (patrz rys. D 0231).
• Zwolnić z zatrzasków i zdjąć górną osłonę
paska zębatego.
174
UKŁAD KIEROWNICZY
• Zamontować filtr powietrza.
• Odpowietrzyć instalację hydrauliczną układu
wspomagania.
Wymontowanie
(samochody z paskiem wielokiinowym)
• Wymontować pasek wieloklinowy, patrz roz
dział „Wymiana i regulacja naciągu paska
wieloklinowego " .
• Odkręcić przewód ciśnieniowy. Ściągnąć
przewód powrotny, wcześniej poluzowawszy
opaskę zaciskową (strzałki na rys. B 9620).
Uwaga. Podstawić naczynie pod wyciekający
olej. Zatkać otwory.
• Odkręcić pompę wspomagania od wspornika
oraz tylnego uchwytu i wyjąć (patrz rys.
B9621).
• Odkręcić pompę wspomagania od głowicy
i wyciągnąć w stronę alternatora (patrz rys.
D0233).
• Odłączyć przewody zasilający i powrotny.
Uwaga. Podstawić naczynie pod wyciekający
olej. Zatkać otwory.
Zamontowanie
• Przykręcić pompę wspomagania do głowicy,
jeszcze nie dokręcając całkowicie śrub (patrz
rys. D 0232).
• Założyć górną osłonę paska zębatego.
• Dokręcić pompę momentem 30 N-m.
• Przykręcić koło pasowe momentem 25 N-m.
• Zamontować i naciągnąć pasek klinowy.
• Podłączyć przewody do pompy momentem
28 N-m.
ODPOWIETRZANIE UKŁADU WSPOMAGANIA
175
Zamontowanie
• Przykręcić pompę wspomagania. Wszystkie
śruby dokręcić momentem 25 N-m.
• Przykręcić przewód ciśnieniowy momentem
30 N-m. Nasunąć przewód powrotny i zabez
pieczyć opaską zaciskową.
• Sprawdzić pasek wieloklinowy, założyć i na
ciągnąć.
• Odpowietrzyć instalację hydrauliczną układu
wspomagania.
Odpowietrzanie układu wspomagania
Układ wspomagania wymaga odpowietrzenia,
jeśli został w którymś miejscu otwarty.
• Przy zatrzymanym silniku odkręcić korek
wlewu zbiornika wyrównawczego.
• Wlać olej do poziomu maksymalnego, okreś
lonego znakiem (1, rys. D 0249).
• Uruchomić silnik i pozostawić na biegu jałowym. Natychmiast uzupełnić stan oleju do
dolnego znaku (2), odpowiadającemu pozio
mowi minimalnemu.
Uwaga. Pompa nie może pracować „na sucho " .
• Skręcić koło kierownicy do oporu i przy
trzymać w tym położeniu około 10 sekund.
Czynność tę powtórzyć dwukrotnie dla obu
skrajnych położeń koła kierownicy.
• Jeszcze raz skorygować poziom oleju.
• Wyłączyć silnik i sprawdzić poziom oleju.
• Poziom nagrzanego oleju powinien sięgać
górnego znaku (1) na miarce, natomiast zim
nego oleju nie może znajdować się poniżej
dolnego znaku (2). Za olej nagrzany uważa się
olej o temperaturze około +80°C. Olej zimny
ma temperaturę około +20°C.
• W razie potrzeby skorygować poziom oleju.
Układ napełnia się olejem do automatycznych
skrzyń biegów ATF Dexron o numerze katalo
gowym wg firmy Opel 1940691 (90020172).
Do napełniania układu stosować tylko nowy
olej, ponieważ nawet niewielkie zanieczysz
czenia mogą spowodować zakłócenia pracy
układu wspomagania.
• Pojemność całkowita układu wspomagania
wynosi około 1,0 dm3. Uzupełniając poziom
oleju stosować tylko małe dawki.
• Zamknąć zbiornik wyrównawczy.
Ustawienie kół
Wiadomości wstępne
Optymalne warunki jazdy i najniższe zużycie
ogumienia można osiągnąć tylko wtedy, gdy
ustawienie kół jest poprawne. Do kontroli ustawienia kół w warsztacie powinno skłonić przyspieszone i nierównomierne zużycie opon, nie
utrzymywanie kierunku jazdy na wprost, jak
również niestabilna jazda na zakręcie. Bez
dysponowania odpowiednim przyrządem
diagnostycznym nie wolno mierzyć kątów ustawienia kół. Dlatego poniższy opis ograniczy
się do przedstawienia podstawowych pojęć
z zakresu geometrii kół. Zbieżność kół
oznacza, że z tyłu są one bardziej
rozstawione niż z przodu, mierząc na
wysokości osi kół. Rozbieżność kół oznacza,
że z przodu są one bardziej rozstawione niż z
tyłu, mierząc na wysokości osi kół.
W samochodach Opel Astra koła przednie
są rozbieżne.
Pochylenie koła jest to kąt a, o jaki płaszczyzna koła jest odchylona od pionu. Koła przednie
stoją więc ukośnie do podłoża. Pochylenie kół
jest dodatnie, jeżeli koła są wzajemnie rozchylone u góry bardziej niż u dołu. Kąty pochylenia koła i sworznia zwrotnicy zmniejszają
przenoszenie na układ kierowniczy wstrząsów
od nierówności jezdni i utrzymują możliwie
małe tarcie przy jeździe na zakrętach. W samochodach Opel Astra pochylenie kół nie podlega
regulacji.
Pochylenie sworznia zwrotnicy jest to kąt
p zawarty między osią obrotu sworznia zwrotnicy, a linią prostopadłą do płaszczyzny jezdni,
patrząc w kierunku osi podłużnej pojazdu.
Kąty pochylenia koła i sworznia zawrotnicy
wyznaczają razem promień zataczania. W sa-
177
USTAWIANIE ZBIEŻNOŚCI KÓŁ
mochodach Opel Astra promień zataczania
jest ujemny. Dzięki temu osiągnięto dużą stabilność jazdy w trakcie hamowania, szczególnie
kiedy koła znajdują się na podłożach o różnym
współczynniku przyczepności (na przykład koła
lewe hamują na suchej jezdni, podczas gdy
koła prawe na mokrej).
Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy jest to
kąt pomiędzy osią obrotu sworznia zwrotnicy,
a linią prostopadłą do płaszczyzny jezdni,
patrząc w kierunku osi poprzecznej pojazdu.
Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy wpływa
w znacznej mierze na utrzymywanie kół przednich w jeździe na wprost. Za małe wyprzedzenie sprzyja zbaczaniu z kierunku jazdy na
złych nawierzchniach lub przy bocznym wietrze. Utrudnia również powrót kół przednich do
jazdy na wprost po wyjściu z zakrętu.
■ Przekładnia kierownicza prawidłowo wyre
gulowana.
■ Brak nadmiernych luzów w przegubach drąż
ków kierowniczych i w przegubach wahaczy.
Ustawianie zbieżności kół
Do kontroli zbieżności zaleca się stosowanie
optycznego przyrządu diagnostycznego.
• Ustawić przekładnię kierowniczą w położenie
odpowiadające jeździe na wprost.
• Przekładnia przyjmie położenie środkowe,
kiedy wymiar (1 na rys. D 0034) wynosi
325 mm.
Warunki pomiaru
Podczas kontroli ustawienia kół przednich należy przestrzegać wymaganych warunków pomiaru. Do regulacji przyjmować wartości środkowe z podanych zakresów.
■ Prawidłowe ciśnienie w ogumieniu.
■ Obciążenie samochodu 2 x 70 kg na przed
nich siedzeniach. Zbiornik paliwa napełniony
w połowie (30 dm3).
■ Samochód zakołysany przed pomiarem.
WYMIARY KONTROLNE USTAWIENIA KÓŁ PRZEDNICH
Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy, limuzyna
Dopuszczalna różnica między kołem lewym a prawym
od+1°15do +3°15
maks. 1°
Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy, kombi
Dopuszczalna różnica między kołem lewym a prawym
od + 0°30' do + 2°30'
maks. 1O
Pochylenie koła (nieregulowane) Dopuszczalna
różnica między kołem lewym a prawym
od-1°50 do-0°20'1)
maks. 1°
Rozbieżność (odniesiona do obu kół bez drążka ściągającego)
Do regulacji stosować wartość średnią
od -0°25' do -0°5' od 2,5 mm do -0,5 mm
Różnica kątów skrętu kół, koło wewnętrzne skręcone o 20°, zbieżność 0°
Dopuszczalna różnica między kołem lewym a prawym
od +0°40'do +2°10'
(wartość średnia 1°25')
maks. 40'
1)
-0°40' ± 0°45' w modelu „Pirsch " (zawieszenie na złe drogi).
12-Opel Astra
178
USTAWIENIE KÓŁ
• Do kontroli ustawienia środkowego przekła
dni można posłużyć się sprawdzianem KM-476, który umieszcza się między końcem
drążka kierowniczego a lewym (patrząc w kie
runku jazdy) odsadzeniem obudowy przekładni
pod obejmę (patrz rys. D 0035).
• W tym ustawieniu przekładni unieruchomić
koło kierownicy.
Uwaga. Muszą być również spełnione poniższe warunki.
1. Śruba zacisku na wale kierownicy musi
zająć położenie dokładnie poziome u góry
(strzałka na rysunku D 0035, tu przekładnia
w stanie wymontowanym).
2. Ramiona koła kierownicy muszą być usta
wione symetrycznie do osi wału. Jeżeli koło
kierownicy jest skręcone o więcej niż i 5° od
położenia środkowego, to należy je wymon
tować i odpowiednio przestawić na wielowypuście wału.
• Poluzować śruby zacisków na końcówkach
lewego i prawego drążka kierowniczego (po
2 śruby na stronę), patrz rozdział „Wymontowa
nie i zamontowanie drążka kierowniczego " .
• Ustawić zbieżność kół (a dokładniej rozbież
ność), obracając sworznie gwintowane w obu
końcówkach drążków kierowniczych.
Uwaga. Sworznie zawsze obracać w jednakowym stopniu każdy. Dopuszcza się różnicę
długości drążków kierowniczych do 5 mm.
• Dokręcić śruby zacisków momentem
20 N-m.
• Jeszcze raz sprawdzić ustawienie zbież
ności.
Układ hamulcowy
Wiadomości wstępne
Układ hamulcowy składa się z pompy hamulcowej, urządzenia wspomagającego (tzw. serwa) oraz hamulców tarczowych kół przednich
i hamulców bębnowych kół tylnych. Zależnie
od mocy silnika oś tylna może być również
wyposażona w hamulce tarczowe. Układ hydrauliczny jest podzielony na dwa obwody, po
przekątnej. Jeden obwód działa na koło przednie prawe i tylne lewe, drugi obwód działa na
koło przednie lewe i tylne prawe. Dzięki temu
w razie uszkodzenia jednego z obwodów (na
przykład wskutek nieszczelności) działają hamulce drugiego obwodu. Ciśnienie w obu
obwodach jest wytwarzane w pompie hamulcowej o układzie tandemowym, za pośrednictwem pedału hamulca.
Zbiorniczek płynu hamulcowego znajduje się
w przedziale silnika i zasila cały układ hamulcowy. Zbyt niski poziom płynu hamulcowego
w zbiorniczku jest sygnalizowany lampką kontrolną w zestawie wskaźników, we wszystkich
modelach Opla Astry. Pomimo tego powinno
się regularnie sprawdzać wzrokowo poziom
płynu w zbiorniczku.
Urządzenie wspomagające hamulców magazynuje część podciśnienia, która w silnikach
benzynowych powstaje w fazie ssania. Podciśnienie to wzmacnia później poprzez zawór
siłę oddziaływania pedału hamulca. W silnikach
wysokoprężnych podciśnienie do urządzenia
wspomagającego hamulce jest wytwarzane
w pompie podciśnienia, umocowanej z tyłu
głowicy i napędzanej wałkiem rozrządu.
Przednie hamulce tarczowe są wyposażone
w zaciski jednotłoczkowe typu pływającego.
Natomiast tylne hamulce tarczowe są wyposażone w zaciski dwutłoczkowe. Hamulec
awaryjny jest uruchamiany linką i działa
na koła tylne. W przypadku hamulców
tarczowych na osi tylnej, hamulec awaryjny
działa na szczęki dodatkowego hamulca bębnowego. Ten dodatkowy hamulec jest konieczny, ponieważ hamulec tarczowy nie spełnia
skutecznie roli hamulca awaryjnego. Wkładki
cierne w hamulcach tarczowych ustawiają się
samoczynnie względem tarczy hamulca,
podobnie jak szczęki w hamulcach bębnowych względem bębna hamulca. Regulacja
hamulca bębnowego jest wymagana tylko po
naprawie wymagającej rozebrania zespołu.
Zależnie od modelu i wyposażenia samochody
Opel Astra mogą mieć wbudowane urządzenie
zapobiegające blokowaniu kół podczas hamowania, tzw. ABS. Opisywane w rozdziale operacje dotyczą wszystkich modeli, z i bez urządzenia ABS.
Podczas czyszczenia układu hamulcowego
wydziela się kurz, który może szkodzić zdrowiu. Dlatego w trakcie czyszczenia hamulców
nie wolno wdychać wydzielającego się pyłu.
Okładziny hamulcowe są częściami, które podlegają ogólnym warunkom dopuszczenia do
eksploatacji. Poza tym są dostosowywane
przez producenta do danego modelu samochodu. Dlatego zaleca się stosowanie tylko
okładzin dopuszczonych przez firmę Opel.
Prace przy układzie hamulcowym wymagają
zachowania dużej czystości i dokładności.
180
UKŁAD HAMULCOWY
Jeżeli brak jest potrzebnego doświadczenia
warsztatowego, to naprawę hamulców powinno
się zlecić do warsztatu samochodowego.
Uwaga. Zaleca się okresowe uruchamianie
hamulców w trakcie jazdy po mokrej nawierzchni, aby usunąć zanieczyszczenia z tarcz
hamulców. Wprawdzie dzięki sile odśrodkowej
woda jest odrzucana z tarcz hamulców, jednak
pozostaje na nich cienka warstewka silikonów,
startej gumy, smaru i innych zanieczyszczeń,
które pogarszają skuteczność hamulców.
Kiedy po jeździe w deszczu samochód ma być
zaparkowany, to korzystnie jest zatrzymać się,
wcześniej lekko wciskając pedał hamulca.
Dzięki temu nastąpi osuszenie tarcz hamulców,
które nie będą tak szybko korodowały. Jest to
zalecane szczególnie zimą, kiedy działa na
hamulce sól z jezdni.
Nowe okładziny po zamontowaniu muszą być
dotarte. W trakcie jazdy przez pierwsze 200 km
należy unikać niepotrzebnego gwałtownego
hamowania.
Skorodowane tarcze hamulców wytwarzają
w czasie hamowania efekt „froterowania " , którego nie da się usunąć nawet długotrwałym
hamowaniem. W takim przypadku trzeba wymienić
tarcze
hamulców.
Nadpalone
okładziny
cierne
i
zatkane
rowki
odprowadzające wodę z okładzin powodują
tworzenie się żłobków na tarczach hamulców.
W ten sposób obniża się skuteczność działania
hamulców.
Uwaga. W przypadku zauważenia podczas
jazdy na zakrętach zmieniającej się drogi
pedału hamulca, konieczne jest sprawdzenie
bicia bocznego tarcz hamulców. Tarczę skrzywioną należy wymienić.
Wymiana wkładek ciernych hamulców
przednich
Wymontowanie
• Oznaczyć farbą wzajemne ustawienie ob
ręczy (tzw. felgi) i piasty. Dzięki temu wyrównoważone koło będzie można zamontować
w poprzednim położeniu.
• Poluzować śruby mocujące obręcze kół
przednich. Samochód musi jeszcze wtedy stać
na kołach.
• Unieść przód samochodu i ustawić na pod
stawkach. Zdjąć koła, patrz rozdział „Pod
noszenie samochodu " .
Uwaga. Jeżeli te same wkładki cierne będą
montowane ponownie, to należy je oznaczyć
podczas wyjmowania. Niedozwolone jest zamienianie wkładek między osiami lub między
stroną wewnętrzną i zewnętrzną. Zmiana taka
prowadziłaby do ściągania samochodu podczas hamowania. Powinno się montować tylko
wkładki cierne oryginalne lub zalecane przez
firmę Opel.
Wkładki cierne należy wymieniać zawsze parami, po obu stronach osi, nawet jeśli tylko
jedna wykazuje osiągnięcie granicznego zużycia.
• W samochodzie ze wskaźnikiem zużycia
wkładek wyciągnąć przewód elektryczny
z wkładki ciernej (patrz rys. O 4405).
WYMIANA WKŁADEK CIERNYCH HAMULCÓW PRZEDNICH
Uwaga. Czujnik z przewodem powinno się
wymieniać na nowy przy każdej wymianie
wkładek ciernych.
• Podważywszy wkrętakiem, wyciągnąć końce
sprężyny przytrzymującej z korpusu zacisku
(patrz rys. C 7615).
• Ściągnąć wkrętakiem oba kapturki z prowad
ników.
• Wykręcić prowadniki kluczem trzpieniowym
i wyjąć (patrz rys. B 3649).
Uwaga. Elastyczny przewód hamulcowy pozostaje podłączony do zacisku, inaczej konieczne
byłoby odpowietrzanie układu hamulcowego.
• Zdjąć zacisk hamulca z wewnętrzną wkładką
cierną i podwiesić drutem do kolumny zawie
szenia. Nie skręcić przy tym, ani nadmiernie
nie rozciągnąć przewodu hamulcowego.
• Wyjąć z oprawy zewnętrzną wkładkę cierną.
• Podważywszy, wyciągnąć wewnętrzną wkła
dkę cierną, która jest umocowana sprężyną
w tłoku zacisku.
Zamontowanie
Uwaga. Po wyjęciu wkładek ciernych nie wciskać pedału hamulca, ponieważ mogłoby to
spowodować wyskoczenia tłoka z gniazda
zacisku.
• Oczyścić miękką szczotką drucianą miejsca
prowadzenia wkładek ciernych w korpusie
zacisku. Można również miejsca te przetrzeć
szmatką nasączoną spirytusem. Nie używać
do tego celu rozpuszczalników zawierających
pochodne ropy naftowej lub ostrych narzędzi.
Przed zamontowaniem wkładek ciernych spra-
181
wdzić palcem, czy tarcza hamulca nie ma
rowków na obwodzie. Tarczę z rowkami można
oddać do przetoczenia, jeśli ma jeszcze wystarczającą grubość.
• Zmierzyć grubość tarczy hamulca, patrz
rozdział „Sprawdzanie grubości tarczy ha
mulca " .
• Sprawdzić, czy osłony przeciwkurzowe nie
są popękane. Uszkodzoną osłonę od razu
wymienić, ponieważ przenikające zanieczysz
czenia doprowadzą szybko do utraty szczel
ności tłoka w zacisku.
• Cofnąć całkowicie tłok w zacisku za pomocą
rozpieracza (patrz rys. C 7619). Można to
również uczynić kawałkiem twardego drewna
(trzonkiem młotka), zwracając przy tym uwagę,
aby nie przekrzywić i nie uszkodzić tłoka oraz
nie zniszczyć osłony.
Uwaga. Podczas wciskania tłoka podnosi się
poziom płynu hamulcowego w zbiorniczku.
Dlatego należy obserwować poziom płynu
w zbiorniczku i ewentualnie odessać nadmiar
płynu. Do zebrania płynu używać naczynia
stosowanego przy odpowietrzaniu hamulców
lub butelki plastykowej, która była wykorzystywana tylko do tego celu. Nie wykorzystywać
butelki po napoju!
Płyn hamulcowy jest trujący i nie wolno go
w żadnym przypadku odciągać ustami przez
wężyk. Stosować gumową gruszkę lub strzykawkę. Po wymianie wkładek ciernych nie
wolno przekroczyć znaku „MAX " na zbiorniczku
płynu hamulcowego, ponieważ płyn rozszerza
182
UKŁAD HAMULCOWY
się pod wpływem temperatury. Wyciekający
płyn spłynie na pompę hamulcową, zniszczy
lakier i spowoduje ogniska korozji. W
przypadku znacznego zużycia wkładek ciernych sprawdzić łatwość przesuwania się tłoka.
W tym celu włożyć w zacisk klocek drewniany
i poprosić drugą osobę o powolne wciskanie
pedału hamulca. Tłok musi się dawać łatwo
wysuwać i cofać. Podczas kontroli drugi zacisk
musi być zamontowany na kole. Zwracać
uwagę, aby tłok nie wyszedł całkowicie z gniazda zacisku. Jeżeli tłok porusza się z trudem,
oddać zacisk do naprawy w warsztacie. •
Zwrócić uwagę na prawidłowe położenie
tłoka. Oba odsadzenia na tłoku muszą zająć
dokładnie poziome ustawienie {w położeniu
zamontowania zacisku). W razie potrzeby od-
powiednio obrócić tłok specjalnymi szczypcami
lub wkrętakiem (rys. C 7740). Na ogół nie jest
potrzeba żadna regulacja.
• Włożyć wewnętrzną wkładkę cierną, spręży
ną do środka tłoka (patrz rys. C 7617).
• Włożyć w oprawę zacisku zewnętrzną wkład
kę cierną.
• Nasunąć zacisk od góry na tarczę hamulca
i włożyć w rowek prowadzący oprawy.
• Następnie obrócić zacisk do dołu i docisnąć.
• Suche i czyste prowadniki posmarować środ
kiem zabezpieczającym, na przykład Loctite
262, i wkręcić momentem 30 N-m.
• Założyć kapturki na prowadniki.
• W samochodzie ze wskaźnikiem zużycia
wkładek ciernych włożyć nowy czujnik z prze
wodem w otwór we wkładce. Zwrócić uwagę
na prawidłowe osadzenie czujnika.
• Zaczepić końce sprężyny.
• Zamontować koła przednie, zachowując
„zgranie " naniesionych wcześniej oznaczeń.
Opuścić samochód i dokręcić śruby kół „na
krzyż " momentem 110 N-m.
Uwaga. Wcisnąć na postoju kilkakrotnie do
końca pedał hamulca, aż odczuje się wyraźny
opór. W ten sposób wkładki cierne dosuną
się do tarczy hamulca i zajmą prawidłowe
położenie.
• Sprawdzić poziom płynu hamulcowego
w zbiorniczku wyrównawczym i ewentualnie
uzupełnić do znaku „MAX " .
• Dotrzeć ostrożnie nowe wkładki cierne.
W tym celu wyhamować kilka razy samochód
z prędkości około 80 km/h do prędkości
40 km/h. W tym czasie pozwolić, aby hamulce
ostygły.
Uwaga. Do czasu przejechania pierwszych
200 km w miarę możliwości nie wciskać pedału
hamulca do oporu.
Wymiana wkładek ciernych
hamulców tylnych
Wymontowanie
• Oznaczyć farbą wzajemne ustawienie ob
ręczy (tzw. felgi) i piasty. Dzięki temu wyrównoważone koło będzie można zamontować
w poprzednim położeniu.
• Poluzować śruby mocujące obręcze kół tyl
nych. Samochód musi jeszcze wtedy stać na
kołach.
WYMIANA WKŁADEK CIERNYCH HAMULCÓW TYLNYCH
• Unieść tył samochodu i ustawić na podstaw
kach. Zdjąć koła, patrz rozdział „Podnoszenie
samochodu " .
Uwaga. Jeżeli te same wkładki cierne będą
montowane ponownie, to należy je oznaczyć
podczas wyjmowania. Niedozwolone jest zamienianie wkładek między osiami lub między
stroną wewnętrzną i zewnętrzną. Zmiana taka
prowadziłaby do ściągania samochodu podczas hamowania. Powinno się montować tylko
wkładki cierne oryginalne lub zalecane przez
firmę Opel.
Wkładki cierne należy wymieniać zawsze parami, po obu stronach osi, nawet jeśli tylko
jedna wykazuje graniczne zużycie.
• Wybić z korpusu zacisku sworznie od strony
zewnętrznej. Do tego celu stosować przebijak
183
lub cienki trzpień o średnicy około 3 mm (patrz
rys. D 5690). Zwrócić uwagę, aby nie wyskoczyła sprężyna dociskająca wkładki cierne.
• Wyjąć sprężynę dociskająca wkładki cierne.
• Wyciągnąć wkładki cierne i blaszki pośrednie
szczypcami lub wkrętakiem. Jeżeli wystąpią
trudności z wyjęciem wkładek użyć specjalnego ściągacza udarowego, na przykład firmy
Hazet (patrz rys. C 7607).
Zamontowanie
Uwaga. Po wyjęciu wkładek ciernych nie wciskać pedału hamulca, ponieważ mogłoby to
spowodować wyskoczenia tłoka z gniazda
zacisku.
• Oczyścić miękką szczotką drucianą miejsca
prowadzenia wkładek ciernych w korpusie
zacisku. Można również miejsca te przetrzeć
szmatką nasączoną spirytusem. Nie używać
do tego celu rozpuszczalników zawierających
pochodne ropy naftowej lub ostrych narzędzi.
• Przed zamontowaniem wkładek ciernych
sprawdzić palcem, czy tarcza hamulca nie ma
rowków na obwodzie. Tarczę z rowkami można
oddać do przetoczenia, jeśli ma jeszcze wy
starczającą grubość.
• Zmierzyć grubość tarczy hamulca, patrz
rozdział „Sprawdzanie grubości tarczy ha
mulca " .
• Sprawdzić, czy osłony przeciwkurzowe nie
są popękane. Uszkodzoną osłonę od razu
wymienić, ponieważ przenikające zanieczysz
czenia doprowadzą szybko do utraty szczel
ności tłoka w zacisku. Zacisk musi być przy
tym wymontowany (naprawę zlecić do warsz
tatu).
• Cofnąć całkowicie tłok w zacisku za pomocą
rozpieracza. Można to również uczynić kawał
kiem twardego drewna (trzonkiem młotka),
zwracając przy tym uwagę, aby nie przekrzywić
i nie uszkodzić tłoka oraz nie zniszczyć osłony.
Uwaga. Podczas wciskania tłoka podnosi się
poziom płynu hamulcowego w zbiorniczku.
Dlatego należy obserwować poziom płynu
w zbiorniczku i ewentualnie odessać nadmiar
płynu. Do zebrania płynu używać naczynia
stosowanego przy odpowietrzaniu hamulców
lub butelki plastykowej, która była wykorzys
tywana tylko do tego celu. Nie wykorzystywać
butelki po napoju!
184
UKŁAD HAMULCOWY
Płyn hamulcowy jest trujący i nie wolno go
w żadnym przypadku odciągać ustami przez
wężyk. Stosować gumową gruszkę lub strzykawkę. Po wymianie wkładek ciernych nie
wolno przekroczyć znaku „MAX " na zbiorniczku
płynu hamulcowego, ponieważ płyn rozszerza
się pod wpływem temperatury. Wyciekający
płyn spłynie na pompę hamulcową, zniszczy
lakier i spowoduje ogniska korozji. W
przypadku znacznego zużycia wkładek ciernych sprawdzić łatwość przesuwania się tłoka.
W tym celu włożyć w zacisk klocek drewniany
i poprosić drugą osobę o powolne wciskanie
pedału hamulca. Tłok musi się dawać łatwo
wysuwać i cofać. Podczas kontroli przy drugim
tłoku badanego zacisku i w zacisku sąsiedniego koła muszą być zamontowane wkładki
cierne. Zwracać uwagę, aby tłok nie wyszedł
całkowicie z gniazda zacisku. Jeżeli tłok porusza się z trudem, oddać zacisk do naprawy
w warsztacie.
• Podczas wymiany wkładek ciernych nie ob
racać tłoków, ponieważ zmieni to ich prawid
łowe położenie. W razie potrzeby sprawdzić
położenie tłoków sprawdzianem o skosie 20°.
• Sprawdzian taki można wykonać samodziel
nie z tektury lub z blachy na podstawie rysunku
O-4403.
• Oprzeć sprawdzian o dolne prowadzenie
wkładki w zacisku. Ustawienie tłoka jest prawi
dłowe, kiedy skos sprawdzianu pokrywa się
z odsadzeniami na tłoku (patrz rys. C 7610).
• W razie potrzeby skorygować ustawienie
tłoka specjalnymi szczypcami lub wkrętakiem.
• Sprawdzić, czy wkładki cierne dają się łatwo
przesuwać w prowadzeniach.
• Aby zapobiec piszczeniu hamulców należy
boczne krawędzie prowadzące wkładek powlec
smarem, na przykład Opel 19 42 585, Plastilube lub Liqui Moly LM-36, względnie LM-508-ASC. Smar nanosić tylko na metalową
płytkę wkładek ciernych (patrz rys. C 4646):
w żadnym wypadku nie może dostać się na
stronę cierną. Usunąć natychmiast ewentualny
smar z okładziny i przemyć spirytusem.
• Włożyć w zacisk wkładki cierne (B, na rys.
C 4647) z blaszkami pośrednimi (A).
• Włożyć w zacisk sprężynę dociskową (1, na
rys. D 5678) i wbić od środka na zewnątrz
sworznie (2), dociskając sprężynę wkrętakiem.
• Zamontować koła tylne, pamiętając o „zgra
niu " wcześniej naniesionych znaków. Opuścić
samochód i dokręcić śruby kół „na krzyż "
momentem 110 N-m.
SPRAWDZANIE GRUBOŚCI TARCZY HAMULCA
185
Sprawdzanie grubości tarczy
hamulca
Uwaga. Samochody z silnikami 1,8 i 2,0 dm3
oraz z wysokoprężnymi są wyposażone z przodu w wentylowane tarcze hamulcowe. Modele
z silnikami benzynowymi 1,4 i 1,6 dm3 mają
tarcze hamulcowe pełne.
• Oznaczyć farbą wzajemne ustawienie ob
ręczy (tzw. felgi) i piasty. Dzięki temu wyrównoważone koło będzie można zamontować
w poprzednim położeniu.
• Poluzować śruby mocujące tarcze kół przed
nich. Samochód musi jeszcze wtedy stać na
kołach.
• Unieść przód samochodu i ustawić na pod
stawkach. Zdjąć koła, patrz rozdział „Pod
noszenie samochodu " .
• Zmierzyć grubość tarczy hamulca (patrz rys.
D 5691). W warsztatach używa się do tego
celu specjalnie przystosowanej suwmiarki lub
śruby mikrometrycznej, ponieważ na krawędzi
zużytej tarczy tworzy się próg. Grubość tarczy
można również zmierzyć zwykłą suwmiarką,
trzeba jednak z obu stron tarczy umieścić
odpowiedniej grubości podkładki (na przykład
dwie monety). Aby uzyskać wtedy wymiar
grubości tarczy należy od zmierzonej wartości
odjąć grubość podkładek lub monet.
Uwaga. Pomiar wykonać w kilku miejscach
tarczy hamulca.
• Wymiary tarcz hamulców podano w tablicy
„Dane techniczne układu hamulcowego " .
Uwaga. Wcisnąć na postoju kilkakrotnie do
końca pedał hamulca, aż odczuje się wyraźny
opór. W ten sposób wkładki cierne dosuną
się do tarczy hamulca i zajmą prawidłowe
położenie.
• Sprawdzić poziom płynu hamulcowego
w zbiorniczku wyrównawczym i ewentualnie
uzupełnić do znaku „MAX " .
• Dotrzeć ostrożnie nowe wkładki cierne.
W tym celu wyhamować kilka razy samochód
z prędkości około 80 km/h do prędkości
40 km/h. W tym czasie pozwolić, aby hamulce
ostygły.
Uwaga. Do czasu przejechania pierwszych
200 km w miarę możliwości nie wciskać pedału
hamulca do oporu.
186
UKŁAD HAMULCOWY
• Jeżeli tarcza hamulca osiągnęła graniczne
zużycie, to należy ją wymienić.
• Tarczę bardzo porysowaną lub z rowkami
o głębokości przekraczającej 0,5 mm należy
wymienić.
• Przykręcić koła, opuścić samochód i do
kręcić śruby „na krzyż " momentem 110 N-m.
Wymontowanie i zamontowanie tarczy
hamulca przedniego
Wymontowanie
• Oznaczyć farbą wzajemne ustawienie ob
ręczy (tzw. felgi) i piasty. Dzięki temu wyrównoważone koło będzie można zamontować
w poprzednim położeniu.
• Poluzować śruby mocujące obręcze kół
przednich. Samochód musi jeszcze wtedy stać
na kołach.
• Unieść przód samochodu i ustawić na pod
stawkach. Zdjąć koła, patrz rozdział „Pod
noszenie samochodu " .
• Wymontować wkładki cierne, patrz rozdział
„Wymiana wkładek ciernych hamulców przed
nich " . Jeżeli wkładki będą ponownie użyte, to
muszą wrócić na swoje miejsca.
• Podwiesić zacisk hamulca drutem (patrz rys.
C 7616) i odkręcić od zwrotnicy oprawę zacisku
(dwie śruby).
• Wykręcić śrubę mocującą tarczę hamulca
do piasty.
• Przechylić nieco tarczę i zdjąć.
Zamontowanie
Tarcze hamulców trzeba wymieniać lub poddawać toczeniu zawsze parami, po obu stronach osi, aby uniknąć ściągania samochodu
podczas hamowania.
W warsztacie można sprawdzić bicie boczne
tarczy hamulca, które może wynosić 0,03 mm
dla tarczy wymontowanej lub 0,1 mm dla tarczy
zamontowanej. Głębokość rowków nie może
przekraczać 0,4 mm. Dopuszczalna odchyłka
równoległości powierzchni roboczych wynosi
0,01 mm.
• Zmierzyć grubość tarczy hamulca.
• Usunąć ewentualną rdzę z kołnierza tarczy
hamulca i z piasty koła.
• Usunąć z nowej tarczy lakier ochronny roz
puszczalnikiem nitro.
• Oczyścić otwór gwintowany pod śrubę mo
cującą obręcz do piasty. W razie potrzeby
ostrożnie poprawić gwint gwintownikiem. Śrubę
powlec środkiem zabezpieczającym przed po
luzowaniem, na przykład Opel 15 10 177.
• Założyć tarczę na piastę i wkręcić śrubę
lekko (8 N-m).
• Przykręcić oprawę zacisku (rys. C 7637) do
zwrotnicy momentem 95 N-m.
• Zamontować wkładki cierne.
• Zamontować koła, pamiętając o „zgraniu "
wcześniej naniesionych znaków. Opuścić sa
mochód i dokręcić śruby kół „na krzyż " momen
tem 110 N-m.
Uwaga. Wcisnąć na postoju kilkakrotnie do
końca pedał hamulca, aż odczuje się wyraźny
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE TARCZY HAMULCA TYLNEGO
187
opór. W ten sposób wkładki cierne dosuną
się do tarczy hamulca i zajmą prawidłowe
położenie.
• Sprawdzić poziom płynu hamulcowego
w zbiorniczku wyrównawczym i ewentualnie
uzupełnić do znaku „MAX " .
Wymontowanie i zamontowanie tarczy
hamulca tylnego
• Oznaczyć farbą wzajemne ustawienie ob
ręczy (tzw. felgi) i piasty. Dzięki temu wyrównoważone koło będzie można zamontować
w poprzednim położeniu.
• Poluzować śruby mocujące tarcze kół tyl
nych. Samochód musi jeszcze wtedy stać na
kołach.
• Unieść tył samochodu i ustawić na podstaw
kach. Zdjąć koła, patrz rozdział „Podnoszenie
samochodu " .
• Zwolnić hamulec awaryjny.
• Wymontować wkładki cierne, patrz rozdział
„Wymiana wkładek ciernych hamulców tyl
nych " . Jeżeli wkładki będą ponownie użyte, to
muszą wrócić na swoje miejsca.
• Odkręcić zacisk hamulca od wahacza (patrz
rys. C 4661).
• Podwiesić zacisk hamulca drutem do pod
wozia tak, aby nie skręcić przewodu hamul
cowego i nadmiernie go nie rozciągnąć {patrz
rys. C 4662).
Uwaga. Nie odkręcać przewodu hamulcowego
od zacisku, ponieważ będzie wtedy konieczne
odpowietrzanie układu hamulcowego.
• Tak obrócić tarczę hamulca, aby otwór w tar
czy znalazł się na wysokości regulatora usta
wienia szczęk hamulca, jak na rysunku D 5693.
• Wprowadzić wkrętak w otwór i obracać do
góry kółko regulatora, aż do wyczucia oporu.
• Wykręcić śrubę mocującą tarczę hamulca
do piasty (A, rys. C 4663).
• Zdjąć tarczę.
Zamontowanie
Tarcze hamulców trzeba wymieniać lub poddawać toczeniu zawsze parami, po obu stronach osi, aby uniknąć ściągania samochodu
podczas hamowania.
W warsztacie można sprawdzić bicie boczne
tarczy hamulca, które może wynosić 0,03 mm
188
UKŁAD HAMULCOWY
poprawić ostrożnie gwint gwintownikiem. Śrubę
powlec środkiem zabezpieczającym przed poluzowaniem, na przykład Opel 15 10 177.
• Założyć tarczę na piastę i wkręcić śrubę
lekko (8 N-m).
• Przykręcić zacisk do wahacza momentem
80 N-m.
• Zamontować wkładki cierne.
• Zamontować koła, pamiętając o „zgraniu "
wcześniej naniesionych znaków. Opuścić sa
mochód i dokręcić śruby kół „na krzyż " momen
tem 110 N-m.
Uwaga. Wcisnąć na postoju kilkakrotnie do
końca pedał hamulca, aż odczuje się wyraźny
opór. W ten sposób wkładki cierne dosuną
się do tarczy hamulca i zajmą prawidłowe
położenie.
• Sprawdzić poziom płynu hamulcowego
w zbiorniczku wyrównawczym i ewentualnie
uzupełnić do znaku „MAX " .
Wymontowanie i zamontowanie
zacisku hamulca
Wymontowanie
dla tarczy wymontowanej lub 0,1 mm dla tarczy
zamontowanej. Głębokość rowków nie może
przekraczać 0,4 mm. Dopuszczalna odchyłka
równoległości powierzchni roboczych wynosi
0,01 mm. grubości wynosi 0,1 mm.
• Zmierzyć grubość tarczy hamulca.
• Oczyścić szczęki hamulca i zacisk w do
stępnych miejscach.
• Sprawdzić okładziny szczęk hamulca awaryj
nego (A, rys. C 4664) i jeżeli są zużyte,
wymienić.
• Usunąć ewentualną rdzę z kołnierza tarczy
hamulca i z piasty koła (B).
• Usunąć z nowej tarczy lakier ochronny roz
puszczalnikiem nitro.
• Oczyścić otwór gwintowany pod śrubę mo
cującą tarczę do piasty. W razie potrzeby
• Wymontować wkładki cierne, patrz odnośny
rozdział.
• Odkręcić korek wlewu w zbiorniczku wyrów
nawczym płynu hamulcowego.
• Wlać świeży płyn hamulcowy do zbiorniczka,
aż do krawędzi otworu wlewowego.
• Wkręcić korek i zakleić plastrem otwór od
powietrzający. Jest to konieczne, aby podczas
dalszych czynności nie wyciekał z układu płyn
hamulcowy.
Hamulce przednie
• Tak skręcić koła przednie, aby zacisk hamul
ca był skierowany na zewnątrz.
• Odkręcić elastyczny przewód hamulcowy
(patrz rys. D 5719). Nie zgubić przy tym
podkładek pod śrubą drążoną, patrz również
rozdział „Wymiana przewodu hamulcowego " .
Uwaga. Zachować szczególną czystość w oto
czeniu złącza przewodu w zacisku. Żadne
zanieczyszczenie nie może przedostać się do
układu hamulcowego.
• Wykręcić dwie śruby mocujące oprawę za
cisku (patrz rys. D 5720) i zdjąć oprawę
z tarczy hamulca.
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE BĘBNA HAMULCA TYLNEGO
189
• Odkręcić sztywny przewód hamulcowy od
zacisku hamulca i zatkać korkiem.
• Uwaga. Zachować szczególną czystość
w otoczeniu złącza przewodu w zacisku. Żadne
zanieczyszczenie nie może przedostać się do
układu hamulcowego.
• Wykręcić dwie śruby mocujące oprawę za
cisku.
Zamontowanie
Przykręcić oprawę zacisku przedniego hamulca momentem 95 N-m lub zacisk tylnego
hamulca momentem 80 N-m.
• Przykręcić śrubą,drążoną elastyczny prze
wód hamulcowy. Śrubę z dwiema nowymi
podkładkami dokręcić momentem 40 N-m.
Sztywny przewód hamulcowy tylnego zacisku
przykręcić momentem 16 N-m.
• Sprawdzić łatwość przesuwania zacisku.
• Zamontować wkładki cierne, patrz odnośny
rozdział.
• Odpowietrzyć układ hamulcowy, patrz roz
dział „Odpowietrzanie układu hamulcowego " .
Wymontowanie i zamontowanie
bębna hamulca tylnego
Hamulce tylne
Wymontowanie
• Oznaczyć farbą wzajemne ustawienie ob
ręczy (tzw. felgi) i piasty. Dzięki temu wyrównoważone koło będzie można zamontować
w poprzednim położeniu.
• Poluzować śruby mocujące tarcze kół tylnych.
Samochód musi jeszcze wtedy stać na kołach.
• Unieść tył samochodu i ustawić na podstaw
kach. Zdjąć koła, patrz rozdział „Podnoszenie
samochodu " .
• Zwolnić hamulec awaryjny.
• Wykręcić śrubę mocującą bęben hamulca
(patrz rys. D 5705).
• Jeżeli bęben nie da się zdjąć z piasty,
oznacza to, że ma już próg na powierzchni
roboczej, o który zaczepiają szczęki hamulca.
W takim przypadku należy wyciągnąć korek
z tyłu w tarczy nośnej i nacisnąć wkrętakiem
na dźwignię hamulca awaryjnego. W ten spo
sób umożliwi się cofnięcie sprężyny ściągającej
szczęki i zdjęcie bębna (patrz rys. B 9804).
• Jeżeli potrzeba, poluzować linkę hamulca
awaryjnego przy zaczepie środkowym, peł
niącym rolę kompensatora długości.
190
UKŁAD HAMULCOWY
• Usunąć rdzę z kołnierza bębna (jeżeli wy
stępuje).
• Oczyścić otwór gwintowany pod śrubę mo
cującą tarczę do piasty. W razie potrzeby
poprawić ostrożnie gwint gwintownikiem. Śrubę
powlec środkiem zabezpieczającym przed po
luzowaniem, na przykład Opel 15 10 177.
• Tak założyć bęben na piastę, aby pokryły
się otwory pod śrubę mocującą.
• Wkręcić lekko śrubę mocującą (4 N-m).
• Powlec cienko smarem odsadzenie na
piaście.
• Zamontować koła, pamiętając o „zgraniu "
wcześniej naniesionych znaków. Opuścić sa
mochód i dokręcić śruby kół „na krzyż " momen
tem 110 N-m.
Uwaga. Wcisnąć na postoju kilkakrotnie do
końca pedał hamulca, aż odczuje się wyraźny
opór. W ten sposób szczęki hamulców dosuną
się do bębna hamulca i zajmą prawidłowe
położenie. Pedał wciskać co najmniej 15 razy,
aż nie będzie już słyszane działanie regulatora
ustawienia szczęk.
• Sprawdzić poziom płynu hamulcowego
w zbiorniczku wyrównawczym i ewentualnie
uzupełnić do znaku „MAX " .
Wymiana szczęk hamulca
Wymontowanie
• Gdyby bęben hamulca siedział ciasno na
odsadzeniu piasty, to należy go poluzować
lekkimi uderzeniami młotka z tworzywa sztu
cznego.
Zamontowanie
Bębny hamulców trzeba wymieniać lub poddawać toczeniu zawsze parami, po obu stronach osi, aby uniknąć ściągania samochodu
podczas hamowania.
• Przed zamontowaniem sprawdzić powierz
chnię roboczą bębnów hamulców. Dopuszcza
się na powierzchni robocze] rowki o głębo
kości nie większej niż 0,4 mm. W przypadku
większych rowków należy oddać bęben do
przetoczenia, a następnie montować z nadwymiarowymi szczękami hamulców, o grubości 5,6 mm.
Uwaga. Szczęki hamulca powinno się wymieniać w komplecie, jednocześnie po obu stronach osi, nawet jeżeli tylko jedna szczęka jest
zaolejona lub zużyta.
• Wymontować bęben hamulca.
Uwaga. Zaleca się zdjąć najpierw bęben z jednej strony, aby druga strona służyła jako wzór
do późniejszego montażu.
• Odczepić górną sprężynę ściągającą spec
jalnymi szczypcami do demontażu szczęk ha
mulca, na przykład Hazet 797 (patrz rys.
D 5731). Do wymontowania sprężyny można
również użyć zwykłych szczypiec nastawnych,
jednak czynność ta staje się wtedy bardziej
kłopotliwa.
• Wyciągnąć wkrętakiem z otworu w szczęce
zaczep sprężyny ściągającej (patrz rys.
D 5732).
• Usunąć ze szczęki dźwignię regulatora wraz
ze sprężyną odciągającą.
WYMIANA SZCZĘK HAMULCA
191
Zamontowanie
• Odsunąć nieco szczęki na zewnątrz i wyjąć
rozpieracz regulatora.
• Wymontować prowadnik przedniej szczęki
(patrz rys. D 5733). W tym celu wcisnąć
szczypcami talerzyk sprężyny i obrócić o 90°.
Jednocześnie przytrzymać z tyłu prowadnik.
Wyjąć talerzyk, sprężynę i prowadnik. W wa
rsztatach do ściśnięcia sprężyny stosuje się
specjalne narzędzie Opel KM-346, które jed
nak można zastąpić szczypcami uniwersal
nymi.
• W ten sam sposób wymontować prowadnik
tylnej szczęki hamulca.
• Usunąć dolną sprężynę ściągającą.
• Wyjąć szczęki hamulca. Odłączyć przy tym
od dźwigni linkę hamulca awaryjnego.
Można wymienić kompletne szczęki hamulca
lub same ich okładziny. Sposób wymiany okładzin został opisany w następnym rozdziale.
Zaleca się stosować tylko oryginalne części
zamienne lub wskazane przez firmę Opel.
Przeczyścić pędzelkiem lub przemyć spirytusem bęben hamulca i tarczę nośną. Kiedy
szczęki są wymontowane nie wciskać pedału
hamulca, ponieważ spowoduje to wyskoczenia
tłoczków z cylinderków. Jeżeli stwierdzi się
wycieki płynu hamulcowego przez cylinderek,
to cylinderek należy wymienić, patrz rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie cylinderka
hamulca " .
• Oczyścić i nasmarować gwint na rozpieraczu
szczęk.
• Powlec cienko smarem grafitowym, na przy
kład Opel 19 42 586 (90 166 282), tarczę
nośną we wszystkich miejscach styku ze
szczękami.
• Sprawdzić łatwość poruszania kółkiem
i dźwignią regulatora. W razie potrzeby regu
lator rozebrać i oczyścić.
• Powlec cienko smarem silikonowym, na
przykład Opel 19 70 206 (90 167 353), gwint
w regulatorze. Cofnąć kółko regulatora do
oporu. W przypadku wymiany szczęk hamulca,
powinno się również wymienić termiczny kom
pensator luzu.
Uwaga. Rozpieracz szczęk do koła lewego
ma inny kierunek gwintu niż do koła prawego
i jest oznaczony literą L (lewy) lub R (prawy).
192
UKŁAD HAMULCOWY
szczęk. Zwrócić uwagę na położenie końca
regulatora (strzałka na rysunku D 5735).
Uwaga. Montując nowe szczęki nie zapomnieć
o włożeniu sprężyny krążkowej dźwigni regulatora.
• Zamontować na kołku rozprężnym dźwignię
regulatora ze sprężyną.
• Zaczepić szczypcami o szczękę sprężynę
odciągającą dźwigni regulatora.
• Włożyć w kołek rozprężny jeden koniec
zaczepu górnej sprężyny ściągającej, drugi
koniec zaczepu wcisnąć w otwór w szczęce.
• Do szczęki i do zaczepu podłączyć górną
sprężynę ściągającą {patrz rys. D 5736).
• Zamontować bęben hamulca.
Podczas montażu nie zamienić miejscami rozpieraczy. Ponadto zastosowano oznakowanie
kolorami kółka i dźwigni regulatora oraz zaczepu sprężyny odciągającej, aby wykluczyć
zamianę tych części między stronami. W kole
lewym części te są znakowane kolorem czarnym, a w kole prawym kolorem srebrnym.
• Zaczepić koniec linki hamulca awaryjnego
do dźwigni przy szczęce (patrz rys. D 5734).
Zwrócić uwagę na prawidłowe ułożenie linki.
• Połączyć szczęki dolną sprężyną ściągającą.
• Zamontować szczęki hamulca do tarczy
nośnej. W tym celu wsunąć od tyłu prowadniki.
Na każdy prowadnik nasunąć sprężynę, którą
należy ścisnąć razem z talerzykiem. Przy
trzymać prowadnik od tyłu i obrócić talerzyk
o 90°, zabezpieczając w ten sposób prowadnik.
• Zamontować u góry regulator ustawienia
Wymiana okładzin szczęk hamulca
Uwaga. Samochody kombi mają od II 1996
przyklejane okładziny do szczęk. Wolno wymieniać tylko kompletne szczęki. W innych
wersjach samochodu Astra okładziny są nitowane do szczęk i można je wymieniać osobno.
• Wymontować szczęki hamulca.
• Rozwiercić nity w szczękach (patrz rys.
A 4099).
• Wybić nity ze szczęk hamulców odpowied
nim trzpieniem.
Uwaga. Okładziny cierne są dostarczane
w dwóch grubościach: nominalnej 5 mm i nadwymiarowej 5,6 mm. Okładziny nadwymiarowe
montuje się po wytoczeniu bębna hamulca.
• Oczyścić szczęki w miejscach styku z okła
dzinami. Nie nanosić żadnego kleju między
szczękę a okładzinę.
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE CYLINDERKA HAMULCA
193
Wymontowanie i zamontowanie
cylinderka hamulca
Wymontowanie
• Odkręcić korek wlewu zbiorniczka wyrów
nawczego płynu hamulcowego.
• Wlać świeży płyn hamulcowy do zbiorniczka,
aż do krawędzi otworu wlewowego.
• Wkręcić korek i zakleić plastrem otwór od
powietrzający. Jest to konieczne, aby podczas
dalszych czynności nie wyciekał z układu płyn
hamulcowy.
• Wymontować bęben hamulca, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie bębna
hamulca " .
• Wymontować górną sprężynę ściągającą.
• Odchylić nieco szczęki hamulca na ze
wnątrz.
• Oczyścić złącze przewodu hamulcowego.
Poluzować, nie odkręcać, nakrętkę kołpakową
przewodu hamulcowego.
• Wykręcić śrubę mocującą cylinderek hamulca (patrz rys. C 0540).
• Przynitować okładziny do szczęk hamulca
odpowiednim narzędziem (patrz rys. A 4100).
Warsztaty stosują do tego celu specjalne urzą
dzenia. Można również użyć trzpienia o śred
nicy odpowiadającej główce nitu, jako kowadeł
ka, oraz punktaka do zagniecenia nitu.
Uwaga. Nity wkładać w okładziny z zewnątrz
i zagniatać na metalowej szczęce. Zwrócić
uwagę, aby główka nitu przylegała płasko
i równomiernie do okładziny.
• Nitowanie rozpocząć od środka okładziny
i kontynuować przemiennie na zewnątrz.
Uwaga. Zwrócić uwagę, aby okładziny stykały
się całą powierzchnią ze szczękami, nigdzie
nie były luźne i nie odstawały.
• Zamontować szczęki hamulca.
13- Opel Astra
Zamontowanie
• Podłożyć szmatę pod tarczę nośną szczęk
hamulca.
• Wykręcić całkowicie nakrętkę przewodu ha
mulcowego i natychmiast przenieść na nowy
cylinderek, wkręcając ręką. Dzięki temu wy
cieknie niewiele płynu hamulcowego.
• Wkręcić śrubę mocującą cylinderek hamulca
i dokręcić momentem 9 N-m.
194
UKŁAD HAMULCOWY
• Dokręcić nakrętkę kołpakową przewodu ha
mulcowego momentem 16 N-m, najlepiej roz
ciętym kluczem oczkowym.
• Włożyć szczęki w tłoczki cylinderka.
• Założyć górną sprężynę ściągającą.
• Zamontować bęben hamulca.
• Usunąć plaster z otworu odpowietrzającego
zbiorniczek wyrównawczy.
• Odpowietrzyć układ hamulcowy.
Płyn hamulcowy
Wskazówki prawidłowego użytkowania płynu
hamulcowego.
■ Płyn hamulcowy jest trujący. W żadnym
przypadku nie zasysać płynu ustami przez
wężyk. Płyn przechowywać tylko w naczyniach
wyraźnie oznakowanych, aby wykluczyć nie
umyślne spożycie.
■ Płyn hamulcowy jest żrący. Z tego względu
nie może wchodzić w kontakt z lakierem samo
chodowym. Płyn wylany na lakier natychmiast
zetrzeć i zmyć dużą ilością wody.
■ Płyn hamulcowy jest higroskopijny, to zna
czy, że pochłania wilgoć z powietrza. Z tego
względu należy płyn przechowywać tylko w za
mkniętych pojemnikach.
■ Płyn hamulcowy usunięty z układu nie
może być ponownie użyty. Także do od
powietrzania układu hamulcowego stosować
tylko świeży płyn.
■ Płyn hamulcowy powinien odpowiadać klasie
jakości DOT 4 FMVSS § 571,116 i SAE J 1703.
■ Płyn hamulcowy nie może stykać się z olejem
mineralnym. Już śladowe ilości oleju w płynie
czynią ten ostatni nie przydatnym, względnie
doprowadzają do awarii układu hamulcowego.
■ Płyn hamulcowy powinno się wymieniać raz
w roku lub co dwa lata, niezależnie od prze
biegu samochodu. Wymianę płynu przeprowa
dzać, o ile to możliwe, po okresie zimowym.
■ Zużytego płynu hamulcowego nie wylewać
do kanalizacji, ale oddać do najbliższej zlewni.
wyczuwa się jego „miękkość " . Konieczne wtedy
staje się usunięcie nieszczelności w układzie
i odpowietrzenie hamulców.
Układ hamulcowy odpowietrza się w trakcie
naciskania na pedał hamulca, do czego jest
potrzebna pomoc drugiej osoby. W
warsztacie używa się do tego celu specjalnego przyrządu, który podłączony do zbiorniczka wyrównawczego z płynem hamulcowym
wytwarza w układzie nadciśnienie. Jeżeli ma
być odpowietrzany cały układ hamulcowy, to
trzeba
hamulec
przy
każdym
kole
odpowietrzać oddzielnie. Ma to miejsce wtedy,
gdy powietrze dostało się do poszczególnych
cylinderków lub zacisków. Jeżeli wymianie lub
naprawie podlegał tylko hamulec przy jednym
kole, to na ogół wystarcza odpowietrzenie
danego zacisku (cylinderka). Kolejność
odpowietrzania w samochodzie bez ABS jest
następująca: 1 - hamulec tylny prawy,
2 - hamulec tylny lewy, 3 - hamulec przedni
prawy, 4 - hamulec przedni lewy.
Kolejność odpowietrzania w samochodzie
z ABS jest następująca: 1 - hamulec przedni
prawy, 2 - hamulec przedni lewy, 3 - hamulec
tylny prawy, 4 - hamulec tylny lewy.
Uwaga. W samochodzie z systemem syg
nalizacji ubytku płynu hamulcowego zwrócić
uwagę, aby tulejka prowadząca w korku zbior
nika wyrównawczego była całkowicie opróż
niona.
W samochodzie z zamontowanym przy osi
tylnej korektorem siły hamowania sterowanym
Odpowietrzanie układu hamulcowego
Do zapowietrzenia układu hamulcowego może
dojść po każdej naprawie związanej z otwarciem instalacji hamulcowej. W takim przypadku
konieczne staje się odpowietrzenie układu.
Powietrze znajduje się w przewodach również
wtedy, gdy przy naciskaniu na pedał hamulca
1 — dźwignia korektora, 2 — sprężyna odciągowa,
3 — tulejka z tworzywa, 4 — wspornik mocujący
WYMIANA PRZEWODU HAMULCOWEGO
obciążeniem, należy w trakcie odpowietrzania
hamulców tylnych silnie docisnąć dźwignię
korektora (1, rys. D 5753) w stronę zawieszenia tylnego.
• Zdjąć kapturek z odpowietrznika przy zacisku
hamulca (cylinderku). Oczyścić odpowietrznik
i nasunąć na niego czysty przewód elastyczny.
Drugi koniec przewodu zanurzyć w naczyniu
wypełnionym do połowy płynem hamulcowym.
• Poprosić drugą osobę o wielokrotne wcis
kanie pedału hamulca (pompowanie), aż
w układzie wytworzy się ciśnienie. Wyczuwa
się je po wzrastającym oporze pedału hamulca.
• Po osiągnięciu dostatecznego ciśnienia wcis
nąć do oporu pedał hamulca i przytrzymać
w tym położeniu.
• Odkręcić odpowietrznik przy zacisku hamul
ca o pół obrotu, za pomocą klucza oczkowego
(patrz rys. D 0055). Zebrać do naczynia wy
ciekający płyn hamulcowy. Zwracać uwagę,
aby koniec przewodu był zawsze zanurzony
w płynie w naczyniu.
• Jak tylko ciśnienie płynu opadnie, zamknąć
odpowietrznik.
• Powtórzyć pompowanie pedałem hamulca,
aż w układzie wytworzy się ciśnienie. Przy
trzymać wciśnięty pedał i otworzyć odpowiet
rznik. Odczekać, aż ciśnienie opadnie i za
mknąć odpowietrznik.
• Tak długo powtarzać odpowietrzanie jed
nego zacisku, aż wypływający płyn hamulcowy
będzie pozbawiony pęcherzyków powietrza,
• Po zakończeniu odpowietrzania ściągnąć
przewód elastyczny z odpowietrznika i założyć
kapturek.
195
• W ten sam sposób odpowietrzyć następne
zaciski (cylinderki).
Uwaga. W trakcie odpowietrzania od czasu do
czasu obserwować zbiorniczek wyrównawczy,
aby poziom płynu nadmiernie nie opadł. Grozi
to zapowietrzeniem przez zbiorniczek pompy
hamulcowej. Zawsze dolewać tylko świeżego
płynu hamulcowego!
• Po odpowietrzeniu uzupełnić poziom płynu
hamulcowego w zbiorniczku wyrównawczym
do stanu maksymalnego.
Wymiana przewodu hamulcowego
Sztywne przewody hamulcowe są wykonane
z rurek powlekanych tworzywem sztucznym.
Doprowadzenie płynu bezpośrednio do kół
zapewniają elastyczne przewody hamulcowe,
zdolne przenosić duże ciśnienia. Rurki są
dostarczane w określonych długościach i w
komplecie z nakrętkami kołpakowymi. Jeżeli
brakuje danej długości, to rurkę można
wykonać z przewodu hamulcowego o
średnicy 4,75 mm.
Uwaga. Podczas obróbki końcówek rurki uważać, aby nie zniszczyć powłoki z tworzywa
sztucznego. W przeciwnym razie będzie konieczna wymiana rurki.
• Unieść i podeprzeć samochód.
• Odkręcić nakrętki kołpakowe sztywnego
przewodu hamulcowego i zdjąć przewód.
• Zatkać odpowiednim korkiem złącze od stro
ny pompy hamulcowej lub strzykawką opróżnić
z płynu zbiorniczek wyrównawczy.
• Poprowadzić nowy przewód hamulcowy mo
żliwie w tych samych miejscach, co wymontowany.
Uwaga. Nie umieszczać przewodów hamulcowych między przewodami elektrycznymi,
ponieważ może dojść do wzajemnego przetarcia. W efekcie grozi to awarią układu hamulcowego lub instalacji elektrycznej. Zachować
odległość co najmniej 25 mm.
Wymiana przewodu elastycznego
przedniego
• Odkręcić korek ze zbiorniczka wyrównaw
czego (patrz rys. B 9796).
• Wlać świeży płyn hamulcowy do zbiorniczka,
aż do krawędzi otworu wlewowego.
• Wkręcić korek i zakleić plastrem otwór od
powietrzający. Jest to konieczne, aby podczas
196
UKŁAD HAMULCOWY
dalszych czynności płyn hamulcowy nie wyciekał z układu.
• Unieść przód samochodu i tak skręcić koła
przednie, aby zacisk hamulca był skierowany
na zewnątrz.
• Odkręcić sztywny przewód hamulcowy od
elastycznego.
• Wyjąć blaszkę zabezpieczającą i elastyczny
przewód hamulcowy (patrz rys. D 0056).
• Odkręcić elastyczny przewód hamulcowy od
zacisku hamulca {patrz rys. D 5697). Zdjąć
podkładki pod śrubą drążoną.
• Przykręcić elastyczny przewód hamulcowy
do zacisku hamulca śrubą drążoną. Śrubę
z dwiema nowymi podkładkami dokręcić mo
mentem 40 N-m.
Uwaga. Stosować tylko przewody zalecane
przez producenta. Od marca 1994 roku elastyczne przewody hamulcowe są wykonywane z nowego materiału. Dzięki temu został
wydłużony okres między wymianami płynu
hamulcowego z 1 roku do 2 lat. Nowe przewody można rozpoznać po zmniejszonym
sześciokącie nakrętek kołpakowych z 19 mm
na 17 mm.
• Wprowadzić blaszkę zabezpieczającą
w uchwyt we wnęce koła.
• Przykręcić sztywny przewód hamulcowy do
elastycznego momentem 16 N-m.
• Po zamontowaniu sprawdzić przy odciążo
nym kole, czy elastyczny przewód hamulcowy
nie ulega rozciągnięciu w trakcie skręcania kół
i nie ociera o sąsiadujące elementy.
Uwaga. Chronić elastyczne przewody hamul
cowe przed zetknięciem z olejem i ropą naf
tową, nie lakierować i nie pokrywać środkiem
do konserwacji podwozia.
• Usunąć plaster z otworu odpowietrzającego
zbiorniczek wyrównawczy.
• Odpowietrzyć układ hamulcowy, patrz roz
dział „Odpowietrzanie układu hamulcowego " .
Sprawdzanie urządzenia
wspomagającego
Kiedy do zatrzymania samochodu trzeba wywrzeć na pedał hamulca większą niż zwykle
siłę, oznacza to konieczność sprawdzenia
urządzenia wspomagającego hamulce.
• Przy unieruchomionym silniku wcisnąć silnie
pedał hamulca co najmniej 5 razy. Następnie
KOREKTOR SIŁY HAMOWANIA
przy naciśniętym pedale włączyć silnik. Pedał
musi wtedy w sposób wyraźny ustąpić pod
nogą.
• Kiedy to nie nastąpi, odkręcić przewód pod
ciśnienia od urządzenia wspomagającego i uru
chomić silnik. Przykładając palec do końca
przewodu, sprawdzić, czy jest wytwarzane
podciśnienie.
• Jeśli brak jest podciśnienia, sprawdzić stan
przewodu. Uszkodzony przewód wymienić.
Dociągnąć wszystkie opaski.
• W silniku wysokoprężnym odłączyć przewód
podciśnienia od pompy próżniowej i sprawdzić
palcem, czy jest podciśnienie w miejscu pod
łączenia przewodu.
• Jeżeli jest podciśnienie, to zmierzyć jego
wielkość i ewentualnie wymienić urządzenie
wspomagające hamulce (zlecić wymianę do
warsztatu).
Uwaga. W takim przypadku zlecić również
wymianę zaworu zwrotnego w przewodzie
podciśnienia, ponieważ przepona w urządzeniu
wspomagającym może być uszkodzona przez
pary paliwa, przedostające się przez niesprawny zawór zwrotny.
Korektor siły hamowania
(limuzyny do 90 KM)
Układ hamulcowy jest wyposażony w dwa
korektory siły hamowania, ponieważ istnieją
dwa obwody podzielone diagonalnie. Korektory
powodują wolniejsze narastanie ciśnienia płynu
hamulcowego w hamulcach tylnych niż
w przednich. Dzięki temu unika się zablokowania kół tylnych w czasie hamowania.
Korektory są zamontowane albo pod pompą
hamulcową, albo pod podwoziem nad osią
tylną, zależnie od rodzaju układu hamulcowego. W celu sprawdzenia korektora należy
mierzyć jednocześnie ciśnienie w hamulcach
przednich i tylnych po przekątnej. W razie
potrzeby korektory wymieniać tylko parami.
Korektor siły hamowania
(limuzyny od 90 KM i wszystkie kombi)
Samochody w wersji limuzyna z silnikami
o mocy powyżej 90 KM oraz kombi (Caravan)
są wyposażone w korektor siły hamowania
197
sterowany obciążeniem osi tylnej. Oznacza to,
że korektor reguluje ciśnienie płynu hamulcowego w tylnych hamulcach w zależności od
obciążenia samochodu. Dzięki temu unika się
blokowania kół tylnych i zachowuje stabilność
samochodu podczas hamowania. Korektor
siły hamowania jest umocowany do podwozia
nad osią tylną, przez którą jest sterowany za
pośrednictwem sprężyny.
Sprawdzanie działania
Działanie i ustawienie korektora sprawdza się,
kiedy samochód stoi na kołach i nie jest
obciążony (masa własna i zbiornik napełniony
najwięcej do połowy).
• Poprosić drugą osobę o obserwowanie korektora siły hamowania.
• Silnie wcisnąć pedał hamulca i szybko puś
cić. Musi temu towarzyszyć ruch dźwigni korek
tora (strzałka na rys. C 0520). Jeżeli dźwignia
się nie porusza, to korektor trzeba wymienić.
Wymontowanie
• Odkręcić korek ze zbiorniczka wyrównaw
czego.
• Wlać świeży płyn hamulcowy do zbiorniczka,
aż do krawędzi otworu wlewowego.
• Wkręcić korek i zakleić plastrem otwór od
powietrzający. Jest to konieczne, aby podczas
dalszych czynności nie wyciekał z układu płyn
hamulcowy.
• Odkręcić wspornik sprężyny przy tylnej osi.
198
UKŁAD HAMULCOWY
• Odłączyć sprężynę od korektora (patrz rys.
A 9871).
• Odkręcić nakrętkę mocującą osłonę kore
ktora.
• Oczyścić złącza przewodów. Poluzować nakrętki kołpakowe przewodów hamulcowych;
jeszcze ich nie odkręcać.
• Wykręcić dwie śruby mocujące korektor.
Zamontowanie
• Odkręcić nakrętki przewodów hamulcowych
i natychmiast przykręcić je ręką do nowego
korektora. Dzięki temu nie wypłynie dużo płynu
hamulcowego.
• Wkręcić śruby mocujące korektor i dokręcić
momentem 20 N-m.
• Dokręcić nakrętki kołpakowe przewodów
hamulcowych, najlepiej rozciętym kluczem ocz
kowym. Moment dokręcania wynosi 16 N-m.
• Założyć osłonę korektora i przykręcić mo
mentem 4 N-m.
• Podłączyć sprężynę do dźwigni korektora
i do osi tylnej. Wyregulować korektor.
Regulowanie korektora (1.
wersja wykonania)
• Docisnąć do oporu w kierunku jazdy dźwig
nię (1, rys. D 5753).
• Sprężyna (2) nie może być wtedy rozciąg
nięta, a jej końce muszą bez luzu spoczywać
we wkładkach z tworzywa sztucznego (3).
Jeżeli tak nie jest, poluzować śrubę (strzałka)
mocującą wspornik (4) i przesunąć, aż sprężyna będzie spoczywać bez naprężenia i luzu.
Dokręcić śrubę mocującą.
Regulowanie korektora
(2. wersja wykonania)
• Sprężyna (2, rys. F 0456) nie może być
rozciągnięta, a jej końce muszą bez luzu
spoczywać we wkładkach z tworzywa sztucz
nego. Jeżeli tak nie jest, poluzować śrubę
mocującą (1) i przesunąć, aż sprężyna będzie
spoczywać bez naprężenia i luzu. Dokręcić
śrubę mocującą.
• Odsłonić otwór odpowietrzający w zbiornicz
ku wyrównawczym.
• Odpowietrzyć układ hamulcowy, patrz roz
dział „Odpowietrzanie układu hamulcowego " .
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE DŹWIGNI HAMULCA AWARYJNEGO
199
Wymontowanie i zamontowanie
włącznika świateł hamowania
Włącznik świateł hamowania znajduje się w zespole pedałów. Jeżeli nie włączają się światła
hamowania, to w najpierw należy sprawdzić
bezpiecznik, a następnie żarówkę. Gdy elementy te są nieuszkodzone, sprawdzić włącznik świateł hamowania.
Sprawdzanie
• Wyciągnąć wtyk złącza z włącznika świateł
hamowania i zewrzeć krótkim przewodem obie
końcówki we wtyku.
• Włączyć zapłon. Jeżeli teraz światła hamo
wania się nie zaświecą, wymienić włącznik.
Wymontowanie
• Obrócić włącznik świateł hamowania w lewo
i wyjąć z zespołu pedałów (patrz rys. C 4094).
Wymontowanie i zamontowanie
dźwigni hamulca awaryjnego
Wymontowanie
• Unieść i ustawić samochód na podstawkach.
• Wymontować osłonę blaszaną przedniej rury
wylotowej i katalizatora (patrz rys. C 0608).
• Zmierzyć długość gwintu na końcówce
(strzałka na rys. D 5686) i zanotować wymiar.
Odkręcić zaczep środkowy linek hamulcowych.
• Zdjąć linki z zaczepu.
• Wyjąć z podwozia tulejkę gumową i cięgło.
• Wymontować fotel kierowcy, patrz rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie fotela przed
niego " .
Zamontowanie
• Włożyć włącznik świateł hamowania w ze
spół pedałów, docisnąć i obrócić w prawo.
• Wcisnąć pedał hamulca i wyciągnąć trzpień
włącznika (położenie A na rys. D 7919). Puścić
pedał hamulca. Trzpień włącznika ustawi się
samoczynnie.
• Wcisnąć wtyk złącza na włącznik, aż zatrza
ski wejdą na swoje miejsca.
• Sprawdzić światła hamowania. Jeżeli światła
cały czas się świecą, to jeszcze raz ustawić
trzpień włącznika.
200
UKŁAD HAMULCOWY
• Wymontować konsolę środkową, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie konsoli
środkowej " .
• Rozciąć dywanik od strony kierowcy, w spo
sób pokazany na rysunku D0614.
• Odkręcić dźwignię hamulca awaryjnego
(patrz rys. D 0611) i wyciągnąć z tunelu razem
z cięgłem.
• Odkręcić od dźwigni hamulca awaryjnego
wyłącznik lampki kontrolnej zaciągnięcia ha
mulca awaryjnego. Odłączyć przewód elekt
ryczny.
Zamontowanie
• Wkręcić lekko wyłącznik lampki kontrolnej
zaciągnięcia hamulca awaryjnego {2,5 N-m).
• Podłączyć przewód elektryczny do wyłącz
nika lampki kontrolnej.
• Włożyć dźwignię hamulca awaryjnego w tu
nel i przykręcić momentem 20 N-m.
• Zamontować konsolę środkową, patrz roz
dział „Wymontowanie i zamontowanie konsoli
środkowej " .
• Zamontować fotel przedni, patrz rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie fotela przed
niego " .
• Nasunąć tulejkę gumową na cięgło.
• Nasunąć zaczep linek na cięgło i wkręcić
nakrętkę na taką głębokość, jaka była zmie
rzona przed wykręceniem. W razie potrzeby
wyregulować hamulec awaryjny.
Uwaga. Zawsze stosować nową nakrętkę samozabezpieczającą.
• Zamontować osłonę rury wylotowej i przy
kręcić momentem 2 N-m.
• Sprawdzić ustawienie hamulca awaryjnego
i w razie potrzeby wyregulować, patrz rozdział
„Regulacja hamulca awaryjnego " .
• Opuścić samochód na koła.
Wymontowanie i zamontowanie linki
hamulca awaryjnego
Wymontowanie
• Ustawić samochód na podstawkach.
• W przypadku tylnych hamulców bębnowych,
wymontować szczęki hamulców, patrz rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie szczęk ha
mulca " .
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE SZCZĘK HAMULCA AWARYJNEGO
201
Zamontowanie
• Wymontować osłonę blaszaną przedniej rury
wylotowej i katalizatora (patrz rys. D 0608).
• Zmierzyć długość gwintu na końcówce i za
notować wymiar. Odkręcić nakrętkę (1, rys.
D 5686) i zdjąć zaczep linki hamulca z cięgła.
• Hamulce bębnowe: włożyć linkę w tarczę
nośną i wsunąć zabezpieczenie linki przed
przesunięciem.
• Hamulce tarczowe: podłączyć sprężynę
odciągającą i linkę do dźwigni hamulca awaryj
nego przy szczęce.
• Włożyć linkę w mocowania przy podwoziu
i osi tylnej.
• Hamulce bębnowe: zamontować szczęki,
patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie
szczęk hamulca " .
• Nasunąć zaczep na gwintowane cięgło
i wkręcić nakrętkę na wcześniej zmierzoną
głębokość.
Uwaga. Zawsze stosować nową nakrętkę samozabezpieczającą.
• Zamontować osłonę rury wylotowej i przy
kręcić momentem 2 N-m.
• Sprawdzić ustawienie hamulca awaryjnego
i w razie potrzeby wyregulować, patrz rozdział
„Regulacja hamulca awaryjnego " .
• Opuścić samochód na koła.
Wymontowanie i zamontowanie szczęk
hamulca awaryjnego
Opis dotyczy samochodów z hamulcami tarczowymi kół tylnych.
Wymontowanie
• Wymontować tarczę hamulca, patrz rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie tarczy hamul
ca tylnego "
• Wyciągnąć klamrę przytrzymującą linkę
w prowadnicach.
• Wyciągnąć linkę z mocowania przy podwoziu
i osi tylnej.
• Hamulce bębnowe: wyjąć zabezpieczenie
przy tarczy nośnej szczęk hamulcowych i wy
ciągnąć linkę z tarczy.
• Hamulce tarczowe: odłączyć sprężynę odciągającą i linkę od dźwigni hamulca awaryj
nego przy szczęce.
202
UKŁAD HAMULCOWY
• Odłączyć od dźwigni przy hamulcu sprężynę
odciągającą i linkę hamulca awaryjnego.
• Odłączyć linkę od zaczepu środkowego
(patrz rys. D 5686).
Uwaga. Zaleca się demontować najpierw tylko
jedną stronę, aby drugi hamulec służył później
jako wzór do montażu.
• Odczepić specjalnymi szczypcami górną
i dolną sprężynę ściągającą szczęki i wyjąć
(patrz rys. D 5619).
• Wymontować prowadniki i sprężyny. W tym
celu wprowadzić klucz z nasadką 3/4 " w otwór
w piaście i odłączyć sprężynę (patrz rys.
D 5590).
• Wyjąć szczęki hamulca, regulator ustawienia
szczęk i dźwignię hamulca awaryjnego (patrz
rys. C 7626).
• Oczyścić wszystkie części w spirytusie
i sprawdzić ich stan. Uszkodzone części wy
mienić.
Zamontowanie
• Wszystkie miejsca współpracujące i gwint
regulatora powlec cienko smarem (na przykład
Opel 19 42 585, Liqui Moly LM-36 lub LM-508-ASC).
• Całkowicie cofnąć regulator ustawienia
szczęk.
• Umocować jedną szczękę prowadnikiem.
W trakcie tej czynności przytrzymywać prowad
nik ręką z drugiej strony.
• Włożyć dźwignię hamulca awaryjnego.
• Umocować drugą szczękę prowadnikiem.
• Zamontować górną sprężynę ściągającą.
• Włożyć między szczęki regulator.
• Zamontować dolną sprężynę ściągającą.
• Umocować do dźwigni hamulca awaryjnego
przy kole linkę hamulca (1, rys. D 5650}
i sprężynę odciągającą (2).
• Zamontować tarczę hamulca, patrz rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie tarczy hamul
ca tylnego " .
• Wyregulować hamulec awaryjny.
Regulacja hamulca awaryjnego
Samochód z tylnymi hamulcami
tarczowymi
W samochodach z hamulcami tarczowymi na
kołach tylnych hamulec roboczy (nożny) jest
całkowicie oddzielony od hamulca awaryjnego
REGULACJA HAMULCA AWARYJNEGO
203
(ręcznego). Jako hamulec awaryjny służy dodatkowy hamulec bębnowy, zamontowany w obu
tarczach hamulców. Dzięki temu hamulec awaryjny zużywa się w niewielkim stopniu. Korozja
bębna hamulca lub zanieczyszczenie szczęk
może jednak obniżyć skuteczność hamowania.
Aby zapewnić optymalne działanie hamulca
awaryjnego zaleca się, przed przystąpieniem
do regulacji, przejechać samochodem z lekko
zaciągniętą dźwignią ręczną hamulca około
300 m, nie rozwijając przy tym dużej prędkości.
Sprawdzenie regulacji
• Zluzować dźwignię ręczną, a następnie usta
wić samochód na podstawkach. Koła tylne
muszą dawać się swobodnie obracać.
• Dźwignię ręczną ustawić na trzecią zapadkę.
Musi to spowodować początek hamowania kół
tylnych. Koła dają się jeszcze obracać ręką,
w przeciwnym razie wyregulować hamulec
awaryjny.
Regulacja
• Zaznaczyć położenie kół tylnych względem
piast, na przykład kredą. Dzięki temu wyważo
ne koła zajmą po montażu swoje poprzednie
położenie. Poluzować śruby kół tylnych, pod
nieść tył samochodu i zdjąć koła.
• Odkręcić małą osłonę przedniej rury wylotowej i wyjąć.
• Zluzować dźwignię ręczną.
• Tak obrócić tarczę hamulca, aby otwór w tar
czy służący do regulacji ustawił się na wprost
regulatora ustawienia szczęk, jak na rysunku
D 5693.
• Wprowadzić w niegwintowany otwór wkrętak
i tak obrócić nakrętkę regulatora, aż szczęki
dosuną się do tarczy hamulca. Tarcza hamulca
nie daje się wtedy obrócić.
• Następnie nakrętkę cofnąć na tyle, aby
tarcza zaczęła się obracać.
• Założyć koła tylne, zgodnie z naniesionymi
wcześniej oznaczeniami i przykręcić.
• Zaciągnąć dźwignię ręczną hamulca awaryj
nego do czwartej zapadki.
• Tak daleko dokręcić nakrętkę (1, rys.
D 5686) na cięgle zaczepu (poniżej dźwigni
ręcznej), aby szczęki zaczęły hamować koła.
Przy czym siła hamowania na obu kołach musi
być jednakowa.
• Przykręcić osłonę rury wylotowej.
• Opuścić samochód na koła i wkręcić śruby
mocujące koła „na krzyż " momentem 110 N-m.
• Przejechać samochodem z lekko zaciągniętą
dźwignią ręczną hamulca około 300 m, nie
rozwijając przy tym dużej prędkości.
Samochód z tylnymi hamulcami
bębnowymi
Jako hamulec awaryjny służy w tym rozwiązaniu hamulec roboczy bębnowy. Szczęki hamulca ustawiają się względem bębna samoczynnie, dlatego regulacja hamulca awaryjnego
jest konieczna tylko po demontażu hamulców
tylnych.
• Ustawić samochód na podstawkach.
• Zwolnić dźwignię ręczną hamulca awaryj
nego.
204
UKŁAD HAMULCOWY
• Pociągając za dźwignię ręczną sprawdzić,
czy daje się łatwo i bez zacięć podnosić.
W przeciwnym razie wymienić linkę hamulca.
• Dokręcić nakrętkę samozabezpieczającą na
cięgle zaczepu tak, aby koła tylne dawały się
z trudem obrócić ręką.
• Następnie nakrętkę poluzować na tyle, aby
koła tylne zaczęły się obracać swobodnie.
• Z tyłu tarczy nośnej wyjąć korek zaślepiający
(patrz rys. C 0609).
• Oświetlić latarką otwór. Zaokrąglony koniec
dźwigni hamulca awaryjnego musi dotykać lub
być odsunięty na odległość do 4 mm.
• Zaciągnąć hamulec awaryjny. Już przy dru
giej zapadce dźwigni ręcznej musi rozpocząć
się hamowanie kół tylnych.
• Włożyć korek w tarczę nośną szczęk.
• Opuścić samochód na koła.
• Zluzować dźwignię ręczną i jeszcze raz
zaciągnąć normalną siłą, przy czym samo
chód stoi na kołach. Przy siódmej zapadce
(odgłos klikania) hamulec musi być zaciągnięty.
• Wykonać jazdę na dotarcie na odcinku około
300 m z małą prędkością i przy lekko zaciąg
niętym hamulcu awaryjnym.
Urządzenie ABS
Samochody Opel Astra mogą być w niektórych
wersjach i opcjach wyposażone w urządzenie
zapobiegające poślizgowi kół podczas hamowania, tzw. ABS (Anti-Blockier-System), pochodzące z firmy Bosch. Dodatkowe wyposa-
żenie samochodu w urządzenie ABS poza
fabryką nie jest możliwe. Urządzenie ABS
składa się z czterech czujników prędkości
obrotowej, umieszczonych przy kołach i
elektronicznego urządzenia sterującego, które
przetwarza sygnały z czujników prędkości dla
zespołu hydraulicznego. Zespół ten z kolei
steruje ciśnieniem w obwodach hamulców
poszczególnych kół. W samochodach z
układem ETC (Elektronisches Traktions
Control System) czujniki prędkości obrotowej
kół służą jednocześnie do kontroli poślizgu,
patrz również rozdział „Układ wtrysku benzyny " .
Urządzenie ABS zapobiega blokowaniu kół
przy ostrym hamowaniu. Dzięki temu pojazd
zachowuje wtedy kierowalność. Czujniki
umocowane przy kołach mierzą ich prędkość
obrotową
i
przekazują
sygnał
do
elektronicznego urządzenia sterującego. Urządzenie oblicza średnią prędkość obrotową kół,
która odpowiada w przybliżeniu prędkości samochodu. Porównując prędkość poszczególnych kół z prędkością pojazdu, urządzenie
sterujące rozpoznaje stan poślizgu pojedynczego koła i może stwierdzić, kiedy koło znajduje się tuż przed zablokowaniem. Kiedy
jedno z kół wykazuje skłonność do
zablokowania i ciśnienie płynu hamulcowego
w zacisku hamulca jest zbyt wysokie w stosunku do przyczepności koła do nawierzchni, to
zespół hydrauliczny po otrzymaniu sygnału
z elektronicznego urządzenia sterującego
utrzymuje stałą wartość ciśnienia w danym
obwodzie. Oznacza to, że ciśnienie w zacisku
hamulca już nie wzrasta, nawet przy dalszym
wciskaniu pedału hamulca. Jeżeli koło wykazuje dalej skłonność do zablokowania, zespół
hydrauliczny otwiera elektrozawór i ciśnienie
płynu w zacisku hamulca obniża się. Dzieje
się to do chwili, kiedy koło znów zaczyna
przyspieszać, wtedy ciśnienie jest utrzymywane na stałym poziomie. Kiedy koło zaczyna
przyspieszać ponad ustaloną wartość, zespół
hydrauliczny ponownie zwiększa ciśnienie w
obwodzie, jednak nie powyżej progu
ustalonego na pedale hamulca przez
kierowcę.
W trakcie ostrego hamowania proces ten powtarza się dla każdego koła do chwili, aż nie
zostanie cofnięty pedał hamulca, lub na krótko
URZĄDZENIE ABS
205
1 - czujnik prędkości obrotowej, przedni
prawy,
2 - pompa hamulcowa w samochodzie
z kierownicą po prawej stronie,
3 - lampka kontrolna ABS w samochodzie z kierownicą po prawej stronie,
4 - czujnik prędkości obrotowej, tylny
prawy,
5 - czujnik prędkości obrotowej, tylny
lewy,
6 - gniazdo do diagnostyki,
7 - lampka kontrolna ABS,
8 - czujnik prędkości obrotowej,
przedni lewy,
9 - zespól hydrauliczny zintegrowany
z elektronicznym urządzeniem
sterującym
przed zatrzymaniem pojazdu (prędkość samochodu poniżej 4 km/h).
Zabezpieczenie w elektronicznym urządzeniu
sterującym powoduje samoczynne wyłączenie
urządzenia ABS w przypadku wystąpienia awarii (na przykład przerwany przewód) lub zbyt
niskiego napięcia akumulatora (poniżej
10,5 V). Wyłączenie urządzenia ABS jest sygnalizowane zaświeceniem się lampki kontrolnej
w zestawie wskaźników. Układ pracuje wtedy
jako zwykły układ hamulcowy i pojazd hamuje
jakby nie miał ABS-u.
Kiedy zaświeci się lampka kontrolna w zestawie wskaźników, to należy przyjąć następujący sposób postępowania:
• Zatrzymać na krótko samochód, wyłączyć
silnik i ponownie uruchomić.
• Sprawdzić napięcie akumulatora. Jeżeli na
pięcie jest niższe niż 10,5 V, to podładować
akumulator.
Uwaga. Kiedy lampka kontrolna zaświeci się
na początku jazdy i po pewnym czasie zga-
śnie, oznacza to, że napięcie akumulatora
było początkowo zbyt niskie, a następnie
zwiększyło się w trakcie jazdy, dzięki naładowaniu przez alternator.
• Sprawdzić, czy zaciski przewodów akumu
latora są dokręcone i mają prawidłowy styk.
• Ustawić samochód na podstawkach, zdjąć
koła i sprawdzić stan przewodów elektrycz
nych, prowadzących do czujników prędkości
obrotowej (czy nie są przetarte).
• Dalsze czynności kontrolne należy zlecić
w warsztacie.
Uwaga. Przed pracami spawalniczymi z użyciem spawarki elektrycznej należy wyciągnąć
wtyk złącza elektronicznego urządzenia sterującego. Wtyk wyciągać tylko przy wyłączonym zapłonie. Podczas prac lakierniczych
elektroniczne urządzenie sterujące może być
poddane temperaturom do +95°C krótkotrwale lub do +85°C w dłuższym okresie (około
2 godzin).
206
UKŁAD HAMULCOWY
DANE TECHNICZNE UKŁADU HAMULCOWEGO
Hamulce
przednie
Tarcza hamulca
tylne
pełna
20 mm
18 mm
17 mm
0,1 mm
wentylowana (16
V)
24 mm
22 mm
21 mm
0,1 mm
12,7 mm
10,7 mm
9,7 mm
0,1 mm
10 mm
8 mm
7 mm
0,1 mm
0,01 mm
0,4 mm
0,01 mm
0,4 mm
0,01 mm
0,4 mm
0,01 mm
0,4 mm
15 mm
7 mm
15 mm
7 mm
15 mm
7 mm
15 mm
7 mm
wykonanie
kombi
standardowe
200 m
201 m
0,1 mm
2,5 mm
od IX 1995
230 m
231 m
0,1 m
1,0 mm
Grubość tarczy nowej
1)
Grubość tarczy toczonej
Grubość minimalna
Dopuszczalne bicie boczne (tarcza
zamontowana)
Dopuszczalna odchyłka grubości
Dopuszczalna głębokość rowków
wentylowana
pełna
Wkładki cierne (z podstawą)
Grubość nowych
Grubość minimalna
Bęben hamulca
Średnica wewnętrzna
Maksymalna średnica wewnętrzna po toczeniu
2
Dopuszczalna odchyłka kołowości )
Dopuszczalne zużycie okładzin (bez płytki)
1)
Po osiągnięciu tego wymiaru powinno się zamontować nowe tarcze.
Przy ustaleniu bębna w otworze pasowanym w czole.
2)
Typowe niesprawności układu hamulcowego
Objawy
Przyczyny
Za duży skok jałowy pe- Częściowo lub całkowicie zużyte okładziny
cierne, zatarty regulator ustawienia szczęk
dału hamulca
Nie działa jeden obwód
Zbyt duży skok roboczy Zapowietrzony układ hamulcowy
pedału hamulca i jego
sprężynowanie
Sposób postępowania
Przywrócić sprawność regulatora lub wymienić
okładziny
Sprawdzić, czy nie ma wycieku z obwodu
Odpowietrzyć hamulce
Zbyt niski poziom płynu hamulcowego w zbiorniczku wyrównawczym
Dolać świeżego płynu, odpowietrzyć hamulce
Tworzenie się korków powietrznych, szczególnie po dużym obciążeniu hamulców, np.
jazda w górach
Wymienić płyn hamulcowy, odpowietrzyć hamulce
Brak hamowania, pedał Nieszczelne przewody hamulcowe
daje się wcisnąć
Uszkodzone uszczelki tłoczków w pompie
hamulcowej lub w cylinderku
Dokręcić złącza przewodów hamulcowych lub
wymienić przewody
Wymienić uszczelki. W pompie wymienić części wewnętrzne lub całą pompę
Uszkodzony pierścień uszczelniający tłok w Naprawić zacisk hamulca
zacisku hamulca tarczowego
TYPOWE NIESPRAWNOŚCI UKŁADU HAMULCOWEGO
Objawy
Przyczyny
Niedostateczne hamo- Zaolejone okładziny hamulców
wanie pomimo silnego
nacisku na pedał
207
Sposób postępowania
Wymienić okładziny
Nieodpowiednie okładziny hamulców
Wymienić okładziny, stosować oryginalne części
Uszkodzone urządzenie wspomagające hamulce
Sprawdzić urządzenie wspomagające
Zużyte wkładki cierne w hamulcach tarczowych
Wymienić wkładki cierne
Skorodowany cylinderek zacisku hamulca
Wymienić zacisk hamulca
Hamulce ściągają w jedną Nieprawidłowe ciśnienie powietrza w oponach
stronę
Sprawdzić i skorygować ciśnienie
Nierównomiernie zużyte opony
Wymienić zużyte opony
Zaolejone okładziny cierne
Wymienić okładziny cierne
Różna jakość okładzin na jednej osi
Wymienić okładziny hamulców na oryginalne
Nierównomierne przyleganie okładzin
Wymienić okładziny hamulców
Zanieczyszczone gniazda wkładek ciernych w Oczyścić gniazda w zacisku
zacisku hamulca tarczowego
Skorodowany cylinderek zacisku hamulca
Hamulce włączają
samoczynnie
się Zatkany otwór kompensacyjny w pompie hamulcowej
Za mały luz między popychaczem i tłoczkiem
pompy hamulców
Hamulce grzeją się pod- Zatkany otwór kompensacyjny w pompie haczas jazdy
mulcowej
Wymienić zacisk hamulca
Oczyścić pompę hamulcową i wymienić jej
części
Sprawdzić luz
Oczyścić pompę hamulcową i wymienić jej
części
Za mały luz między popychaczem i tłoczkiem
pompy hamulcowej
Sprawdzić luz
Nie zwolniony do końca hamulec awaryjny
Wyregulować hamulec awaryjny lub wymienić
linkę hamulca
Zatkany otwór dławiący w specjalnym zaworze
hamulca tarczowego
Oczyścić pompę hamulcową i wymienić jej
części oraz płyn hamulcowy
Osłabione sprężyny ściągające szczęki hamulca
bębnowego
Wymienić sprężyny ściągające
Drganie kół podczas ha- Nieodpowiednie okładziny cierne
mowania
Wymienić okładziny, stosować części oryginalne
Miejscowo skorodowana tarcza hamulca
Starannie wygładzić tarczę kamieniem szlifierskim
Bicie boczne tarczy hamulca
Tarczę poddać obróbce lub wymienić
Zużyte okładziny szczęk hamulców
Tarczę poddać obróbce lub wymienić
Owalny bęben hamulca
Przetoczyć bęben lub wymienić
208
UKŁAD HAMULCOWY
Objawy
Przyczyny
Sposób postępowania
Wkładki cierne nie cofają
się od tarczy hamulca,
kota dają się z trudem
obrócić ręką
Skorodowane cylinderki w zaciskach hamulców tarczowych
Naprawić lub wymienić zaciski
Nierównomierne zużycie wkładek ciernych
Nieodpowiednie wkładki cierne
Wymienić wkładki cierne, stosować oryginalne
części
Zanieczyszczone gniazda wkładek ciernych
w zacisku hamulca
Oczyścić gniazdo wkładek ciernych
Zatarty tłok w zacisku hamulca
Sprawdzić ustawienie tłoka (pierścienia tłoka)
Nieszczelny układ hamulcowy
Sprawdzić ustawienie tłoka (pierścienia tłoka)
Klinowe zużywanie się
wkładek ciernych
Tarcza hamulca nie obraca się równolegle do
zacisku hamulca
Sprawdzić powierzchnie mocowania zacisku
Korozja w zacisku
Usunąć korozję
Tłok zacisku pracuje nieprawidłowo
Sprawdzić ustawienie tłoka (pierścienia tłoka)
Zmiany warunków atmosferycznych (wilgotność powietrza)
Nie wymaga naprawy, jeżeli „piszczenie " występuje po długim postoju w wilgotnym powietrzu i nie pojawia się już po pierwszym hamowaniu
Nieodpowiednie wkładki cierne
Wymienić wkładki cierne, stosować oryginalne
części, grzbiet wkładek posmarować pastą
zapobiegającą „piszczeniu "
Tarcza hamulca nie obraca się równolegle do
zacisku hamulca
Sprawdzić powierzchnie mocowania zacisku
Zanieczyszczone gniazda wkładek ciernych
w zacisku hamulca
Oczyścić gniazda wkładek ciernych w zacisku
hamulca
Nieodpowiednie okładziny cierne szczęk
Wymienić okładziny
Okładzina cierna nie przylega do szczęki
Wymienić okładziny
Zanieczyszczone hamulce bębnowe
Oczyścić hamulce
Hamulce „piszczą "
Osłabione sprężyny ściągające szczęki hamulca Wymienić sprężyny
bębnowego
Pulsujący pedał hamulca
Objaw działania ABS
Objaw normalny
Bicie boczne tarczy hamulca lub za duża
tolerancja grubości
Sprawdzić bicie i tolerancje grubości, tarczę
poddać obróbce lub wymienić
Tarcza hamulca nie obraca się równolegle do
zacisku hamulca
Sprawdzić powierzchnie mocowania zacisku
Odkształcenie bębna hamulca wskutek złego
przykręcenia tarczy koła
Spróbować zamienić tarcze kół lub korzystniej
przetoczyć bęben z przykręconym kołem
Koła i ogumienie
Wiadomości wstępne
Samochody Opel Astra są wyposażone w koła
i opony różnej wielkości, zależnie od modelu
i wyposażenia.
Obręcze kół są typu przelotowego, to znaczy
mają w środku otwór do centrowania na piaście. Aby zapobiec przywarciu obręczy do piasty
wskutek korozji, zaleca się nanieść cienką
warstwę smaru na miejsce osadzenia obręczy
przed każdym montażem koła. Wszystkie
obręcze kół są typu uszczelnionego.
Uszczelnienie stanowi wytłoczone zgrubienie
na obrzeżu obręczy, które nie pozwala na
zsunięcie się opony bezdętkowej nawet na
bardzo ostrych zakrętach. Śruby mocujące
obręcze kół zarówno stalowe, jak i odlewane
mają tę samą długość i wymiar: M12x 1,5, pod
klucz 17 mm. Wszystkie śruby dokręca się
momentem 110 N-m. Uwaga. Przepisy
dopuszczają minimalną głębokość bieżnika
1,5 mm. Ze względu na bezpieczeństwo jazdy
zaleca się jednak wymieniać opony letnie z
głębokością bieżnika 2 mm i opony zimowe
z głębokością bieżnika 4 mm. Do
samochodów Opel Astra fabryka dopuszcza
wiele różnych rozmiarów opon i obręczy. W
załączonej tablicy podano jedynie fragment
możliwych kombinacji opona-obręcz. Kompletny wykaz wszystkich dopuszczonych do stosowania w samochodach Astra opon i obręczy
ma każda autoryzowana stacja obsługi Opla.
Ciśnienie w oponach zostało określone przez
firmę Opel w zależności od różnych parametrów. Do nich zalicza się między innymi obciążenie pojazdu oraz prędkość maksymalną.
14 - Opel Astra
Istotne jest, aby w przypadku opon specjalnych
utrzymywać wymagane ciśnienie powietrza.
Zalecane ciśnienie w oponach jest podawane
na naklejce na pokrywie wlewu paliwa. Jeśli
użytkownik zmienia rozmiar opon, należy zapisać na pokrywie nowe wartości ciśnień.
Utrzymywanie wymaganego ciśnienia w oponach ma istotne znaczenie dla trwałości ogumienia i bezpieczeństwa jazdy. Dlatego ciśnienie powietrza w oponach powinno się sprawdzać możliwie co 2 tygodnie.
■ Utrzymywać ciśnienie w kole zapasowym
o wartości odpowiadającej maksymalnemu ob
ciążeniu koła.
■ Wszystkie dane dotyczące ciśnienia odnoszą
się do opon zimowych. Ciśnienie wzrastające
po dłuższej jeździe o 0,02...0,04 MPa nie
powinno być redukowane.
■ W oponach zimowych stosuje się z reguły
ciśnienie wyższe o 0,03 MPa. Należy się przy
tym stosować do zaleceń producenta posiada
nych opon. Zwracać uwagę na ograniczenia
prędkości jazdy z oponami zimowymi.
■ Przy jeździe sportowej zaleca się zwięk
szenie ciśnienia w kołach przednich i tylnych
o 0,03 MPa. Jako wartość wyjściową należy
przyjąć ciśnienie wymagane dla danego ob
ciążenia osi.
■ W przypadku holowania przyczepy zwięk
szyć ciśnienie w oponach do wartości podanej
w kolumnie „pełne obciążenie " (patrz tablica).
■ Jeżeli nastąpiła zmiana obręczy kół na nie
fabryczne i mają być użyte całkowicie zakryte
kołpaki ozdobne, to należy wprowadzić wy-
KOLA I OGUMIENIE
210
dłużone zaworki. Zwracać uwagę, aby szczeliny w obręczach kół zapewniały wystarczające
chłodzenie hamulców.
Oznaczenie obręczy i opon
Przykład oznaczenia obręczy: 51/2 J x 14 H2
51/2-szerokość wnęki obręczy w calach,
J - oznaczenie literowe wysokości obrzeża
obręczy,
x - znak obręczy o wgłębionym profilu, 14 średnica obręczy w calach, H2 - obręcz z
wygarbieniem okrągłym dwustronnym, ET
49 - głębokość wytłoczenia 49 mm.
Wymiary obręczy i opon
Model
Silnik
Obręcz
Opona radialna
bezdętkowa
Ciśnienie w
op dla
obciążeń
przód
1)
onach (MPa)
a do 3 osób
tył
C 14 NZ, C14SE, X 14 NZ, X
16 SZ, X 16 SZR, C 16 NZ, 17
DR
5 1/2 J x 13
5 1/2 J x 14
6 J x 15
155/80 R 13-79 S
2)
175/65 R 14-84 T
195/55 R 15-85 H
0,21
0,20
0,20
0,18
0,17
0,17
X 16XEL
5 1/2 J x 14
6 J x 15
175/65 R 14-84 H
205/50 R 15-84 H
0,21
0,22
0,18
0,19
C 18XEL, C20 NE
Limuzyna
5 1/2 J x 14
6 J x 15
175/65 R 14-82 H
205/50 R 15-85 H
0,23
0,24
0,20
0,21
6 J x 15
195/55 R 15-84 H
0,24
0,21
3)
C 18 XE
X 20 XEV
195/55 R 15-84 H
3)
195/60 R 14-85 H
0,25
0,25
0,22
0,22
C20XE
6 J x 15 5
1/2 J x 14
195/55 R 15-84 V
195/60 R 14-85 V
0,25
0,24
0,22
0,21
C 16 SE
5 1/2 J x 13
6 J x 15
155/80 R 13-79 T
195/55 R 15-84 H
0,22
0,21
0,19
0,18
X 17 DTL
5 1/2 J x 13
6 J x 15
155/80 R 13-79 T
195/55 R 15-84 H
0,24
0,20
0,21
0,17
X 17DT(TC4EE 1 )
5 1/2 J x 13
6 J x 15
155/80 R 13-79 T
195/55 R 15-84 H
0,24
0,22
0,21
0,19
C 14 NZ, C 14 SE, X 14 NZ, X
16 SZ, X 16 SZR, C 16 NZ, 17
DR
5 1/2 J x 13
5 1/2 J x 14
6 J x 15
155/80 R 13-79 T
2)
175/65 R 14-84 T
2)
195/55 R 15-84 T
0,21
0,21
0,21
0,19
0,19
0,19
X 16XEL, C 16 SE
5 1/2 J x 13
5 1/2 J x 14
155/80 R 13-79 T
2)
175/65 R 14-82 T
0,21
0,21
0,19
0,19
X 17 DTL
5 1/2 J x 13
5 1/2 J x 14
155/80 R 13-79 T
2)
185/60 R 14-82 T
0,23
0,22
0,21
0,20
X 17DT(TC4 EE 1 )
5 1/2 J x 13
5 1/2 J x 14
155/80 R 13-79 T
2)
185/60 R 14-82 T
0,22
0,22
0,21
0,20
C 18XEL
5 1/2 J x 14
6 J x 15
175/65 R 14-82 H
195/55 R 15-84 H
0,22
0,22
0.20
0,20
C 18 XE
6 J x 15
195/55 R 15-84 H
0,24
0,22
X 20 XEV
6 J x 15 5
1/2 J x 14
195/55 R 15-84 V
195/60 R 14-85 V
0,24
0,22
0,22
0,20
C20XE
Kombi
6 J x 15 5
1/2 J x 14
6 J x 15 5
1/2 J x 14
195/55 R 15-84 V
195/60 R 14-85V
0,24
0,24
0,22
0,22
') Do wyboru również opony klasy T.
) Do wyboru również opony klasy H.
3
) Do wyboru również opony klasy V.
2
WYMIANA KÓŁ
211
Data produkcji opony
Przykład oznaczenia opony:
195 -szerokość opony w milimetrach, /70 stosunek wysokości opony do szerokości, tu
wysokość wynosi 70% szerokości. Bez
oznaczenia (np. 175 SR 14) stosunek ten
wynosi 82% dla opon radialnych standardowych,
H - klasa prędkości, tu do 210 km/h (nie
zawsze jest podawana), R - opona radialna
(bez oznaczenia - opona diagonalna),
14 - średnica obręczy w calach, 89 wskaźnik nośności. Uwaga. Oznaczenie M+S
między liczbami 14 i 89 odnosi się do opon
zimowych. H -symbol dopuszczalnej
prędkości. Literowe oznaczenie
dopuszczalnej prędkości jest umieszczone za
rozmiarem opony i odnosi się zarówno do
opon letnich, jak i zimowych.
SYMBOLE PRĘDKOŚCI
Oznaczenie literowe
Dopuszczalna prędkość
maksymalna
S
180 km/h
T
U
H
V
W
ZR
190 km/h
200 km/h
210 km/h
240 km/h
270 km/h
ponad 270 km/h
Ograniczenia prędkości dla opon
zimowych
SR reinforced M+S: maks. 150 km/h
SR M+S: maks. 160 km/h
HR M+S i TR M+S: maks. 190 km/h
Data produkcji jest umieszczona na boku opony w kodzie producenta. Przykład: DOT CUL2
UM8 112-TUBELESS DOT- Department of
Transportation (Ministerstwo transportu USA),
CU- skrót producenta opony, L2 - wielkość
opony, UM8 -wykonanie opony, 079 - data
produkcji, tu: 7 tydzień roku 1999. & lt; l oznacza dziesięciolecie 1990-1999.
TUBELESS - opona bezdętkowa
(TUBETYPE -opona z dętką).
Wymiana kół
Podczas zamiany kół nie powinno się zmieniać
kierunku obrotu opon, ponieważ opony dostosowują się do tej zmiany po początkowym
większym zużyciu.
Opony kół przednich zużywają się ze względów konstrukcyjnych szybciej niż opony kół
tylnych. Dlatego zaleca się przełożenie opon
z osi tylnej w miejsce zużytych opon osi
przedniej i założenie na kołach tylnych nowych
opon. Dzięki temu wszystkie opony mają zbliżony okres eksploatacji. Dokręcanie obręczy
kół powinno się odbywać za pomocą klucza
dynamometrycznego,
co
zapewni
równomierne dokręcenie śrub.
Opony
powinno się wymieniać nie pojedynczo, ale
przynajmniej parami na jednej osi. Przy czym
opony z głębszym bieżnikiem montować
zawsze na osi tylnej, aby zapewnić wysoką
stabilność jazdy.
Uwaga. Podczas wymiany i demontażu opon
bezdętkowych powinno się również wymienić
ze względu na bezpieczeństwo zawór gumowy.
• Ściągnąć ręką kołpak ozdobny. Podczas
montażu kołpak tak założyć, aby zawór znalazł
się w przewidzianym do tego wycięciu. W przy
padku obręczy ze stopu lekkiego podważyć
kołpak ostrożnie wkrętakiem.
• Aby zapobiec przywarciu obręczy do piasty
wskutek korozji w miejscu osadzenia, zaleca
się otwór centrujący obręczy smarować przed
montażem smarem do łożysk tocznych.
• Obręcze ze stopu lekkiego są chronione
przed utlenieniem warstwą lakieru bezbarw
nego. Podczas wymiany kół zwracać uwagę,
żeby nie uszkodzić tej warstwy. W razie
212
KOŁA I OGUMIENIE
uszkodzenia uzupełnić powłokę lakierem bezbarwnym.
• Oczyścić zanieczyszczone śruby. Wymienić
śruby z uszkodzonym lub skorodowanym
gwintem.
• Śruby kół dokręcać „na krzyż " w kilku przej
ściach.
Uwaga. Jednostronne lub nierównomierne dokręcenie śrub może spowodować naprężenie
obręczy i (lub) piasty koła. Dla wszystkich śrub
kół moment dokręcania wynosi 110 N-m.
Docieranie opon
Nowe opony mają w wyniku procesu produkcyjnego gładką powierzchnię bieżnika. Dlatego
nowe opony lub nowo założone koło zapasowe
wymagają docierania. W trakcie docierania
ściera się gładka powierzchnia bieżnika wskutek zapoczątkowanego procesu zużycia.
Podczas przejeżdżania pierwszych 300 km na
nowych oponach należy jechać bardzo ostrożnie, szczególnie na mokrych nawierzchniach.
Przechowywanie opon
• Opony należy przechowywać w miejscach
suchych, chłodnych, ciemnych i możliwie po
zbawionych przeciągów. Opony nie mogą sty
kać się z olejami i smarami.
• Opony przechowywać w piwnicy lub w gara
żu w pozycji leżącej lub zawieszonej.
• Przed zdjęciem koła zwiększyć nieco ciś
nienie w oponie (30...50 kPa).
• Dla opon zimowych najlepiej mieć oddzielne
obręcze, gdyż przekładanie opon jest kosz
towne i na ogół nieopłacalne. Zdejmowanie
i zakładanie opony wpływa niekorzystnie na jej
trwałość.
Wyrównoważanie kół
Koła zamontowane fabrycznie w samochodzie
są już wyrównoważone. Wyrównoważanie kół
jest konieczne, aby zrównoważyć niejednorodność materiału i nierównomierny rozdział
mas.
Podczas jazdy niewyrównoważenie kół objawia
się ich trzepotaniem i zjawiskiem galopowania.
Przy większej prędkości zaczyna drgać koło
kierownicy.
Na ogół drgania te występują tylko w określonym zakresie prędkości i zanikają przy mniejszej lub większej prędkości.
Tego rodzaju objawy mogą z czasem doprowadzić do uszkodzenia przegubów zawieszenia, przekładni kierowniczej i amortyzatorów.
Koła powinno się oddawać do wyrównoważenia co 15 000 km przebiegu i po każdej
naprawie opony, ponieważ zużycie bieżnika
i naprawy zmieniają rozkład mas w ogumieniu.
Łańcuchy przeciwślizgowe
Łańcuchy przeciwślizgowe wolno stosować
tylko na kołach osi przedniej, również w przypadku napędu na wszystkie koła. Przed założeniem łańcuchów zdjąć kołpaki kół. Z
łańcuchami przeciwślizgowymi nie wolno
jechać szybciej niż 50 km/h. Na drogach
oczyszczonych ze śniegu i lodu łańcuchy trzeba zdjąć.
We wszystkich modelach samochodu wolno
stosować tylko łańcuchy z małymi ogniwami,
które odstają od czoła i wewnętrznej powierzchni opony nie więcej niż 15 mm. Powinno się
stosować łańcuchy zalecone przez firmę Opel.
Nieprawidłowe zużycie opon
■ W kołach przednich boki bieżnika zużywają
się szybciej niż jego środek (patrz rys. X 4603).
Jest to zjawisko normalne. Pochylenie drogi
może powodować wyraźniejsze zużycie boku
bieżnika od strony osi jezdni (w kole lewym
bok zewnętrzny, w kole prawym bok wewnęt
rzny).
■ Nierównomierne zużywanie się bieżnika opo
ny jest najczęściej wynikiem utrzymywania
nieprawidłowego ciśnienia w ogumieniu, ale
może być również spowodowane złym usta-
USUWANIE DRGAŃ KÓŁ PRZEDNICH
wieniem kół, ich niewyrównoważeniem, bądź
uszkodzeniem amortyzatorów lub obręczy.
■ Schodkowe zużycie bieżnika {patrz rys.
X 4604) jest najczęściej oznaką przeciążenia
samochodu.
■ W pierwszym rzędzie należy zwracać uwagę
na prawidłowe ciśnienie powietrza w oponach.
Ciśnienie powinno się sprawdzać nie rzadziej
niż raz na miesiąc.
■ Ciśnienie powietrza sprawdzać tylko przy
chłodnych oponach. Rośnie ono z nagrzewa
niem się opon podczas szybkiej jazdy. Dlatego
błędem jest upuszczanie powietrza z nagrzanej
opony.
■ Przy zbyt wysokim ciśnieniu powietrza szy
bciej zużywa się środek bieżnika, ponieważ
w tym miejscu opona staje się bardziej wy
pukła.
■ Przy zbyt niskim ciśnieniu powietrza opona
toczy się bardziej po brzegach, natomiast
środek pozostaje wgłębiony do środka. Szyb
ciej zużywają się wtedy boki bieżnika.
■ Złe ustawienie kół i niewyrównoważenie
pozostawiają typowy ślad zużycia, który umoż
liwia postawienie diagnozy.
Usuwanie drgań kół przednich
Drgania koła kierownicy, pojawiające się przy
określonej prędkości, wskazują zazwyczaj na
niewyrównoważenie kół.
Sprawdzenie
• Sprawdzić ciśnienie powietrza
oponach i ewentualnie skorygować.
w
213
• Odbyć jazdę próbną. Określić możliwie do
kładnie okoliczności występowania usterki: prę
dkość, stan drogi, jazda na zakręcie, jazda na
wprost.
• Ustawić samochód na podstawkach.
• Sprawdzić centrowanie obręczy na piastach.
Piasta lub bęben hamulca muszą wystawać
poza kołnierz obręczy lub przynajmniej zrów
nać się z nim. W innym przypadku trzeba
obręcz wymienić.
• Sprawdzić zawieszenie koła. Ocenić stan
tulei metalowo-gumowych, przegubów, amor
tyzatorów i obręczy.
• Wymontować koła i oczyścić. Usunąć przy
tym kamienie z rowków bieżnika.
• Sprawdzić, czy bieżnik nie ma śladów
plackowatego zużycia, które mogą powstać
podczas gwałtownego hamowania z bloko
waniem kół.
• Sprawdzić głębokość bieżnika poszczegól
nych opon i porównać między sobą. Jeżeli
zużycie opon przednich i (lub) tylnych jest
nienormalne, to należy sprawdzić ustawienie
kół przednich oraz tylnych i ewentualnie wyre
gulować. Zbieżność należy ustawić w górnym
zakresie tolerancji.
Uwaga. Do pomiaru jest potrzebny specjalny
przyrząd diagnostyczny, którym na ogół dysponują tylko warsztaty.
• Wykonać jazdę próbną i sprawdzić, czy
usterka jeszcze występuje.
Sprawdzanie bicia koła
• Przystawić czujnik zegarowy do czoła opony
podniesionego koła, a następnie do jej boku.
Obracać koło powoli ręką i odczytać wskazania
czujnika. Zaznaczyć kredą miejsca występo
wania największego bicia osiowego i promie
niowego opony. Dopuszczalne bicie osiowe
wynosi 1,2 mm, a bicie promieniowe 0,8 mm.
• Jeżeli koło wykazuje większe bicie, to należy
je wyrównoważyć na wyważarce stacjonarnej.
Mocowanie koła do wyważarki musi się od
bywać w ten sam sposób jak na samochodzie.
Niedopuszczalne jest stosowanie uchwytu sto
żkowego, mocującego koło w środkowym ot
worze obręczy. Dopuszczalne niewyrównoważenie szczątkowe wynosi 5 g dla obu płasz
czyzn.
214
KOŁA I OGUMIENIE
Usuwanie bicia promieniowego
• Spuścić powietrze z opony i wcisnąć stopkę
opony w głąb wnęki obręczy.
• Obrócić oponę na obręczy o 120°.
• Napompować oponę i ponownie sprawdzić
bicie promieniowe.
• Jeżeli nadal jest przekroczona dopuszczalna
wartość, obrócić oponę na obręczy o dalsze
120° i skontrolować bicie.
• Jeżeli bicie nie przekracza maksymalnej
wartości, wyrównoważyć koło.
Sprawdzanie bicia obręczy
• Przystawić czujnik zegarowy do obręczy bez
opony zamontowanej na wyważarce lub w sa
mochodzie.
• Sprawdzić bicie osiowe i promieniowe ob
ręczy. Bicie promieniowe (odchyłkę kołowości)
należy mierzyć na barku obręczy, a bicie
poosiowe na obrzeżu obręczy. Nie uwzględ
niać przy tym miejscowych wychyleń czujnika,
spowodowanych nierównościami materiału.
Dopuszczalne bicie osiowe obręczy stalowych
wynosi 1,0 mm, a bicie promieniowe 0,8 mm.
Dopuszczalne bicie osiowe obręczy z lekkich
stopów wynosi 0,3 mm, a bicie promieniowe
0,25 mm.
• Jeżeli wartości te są przekroczone, wymienić
obręcz.
Montaż kół do samochodu
• Przy samochodzie ustawionym na podsta
wkach założyć koła w taki sposób, aby miej
sca maksymalnego bicia promieniowego zna
lazły się u góry. W tym ustawieniu przykręcić
śruby mocujące koła po przekątnej kluczem
dynamometrycznym, stosując moment dokręcania 110 N-m.
Uwaga. Jeżeli różnice w zużyciu poszczególnych opon są niewielkie, to koła z najmniejszym biciem promieniowym i najmniejszym
założonym ciężarkiem wyrównoważającym należy założyć na oś przednią.
• Odbyć jazdę próbną. Jeżeli nadal będą
występowały drgania przedniego zawieszenia
lub koła kierownicy, może to być spowodowane
niewyrównoważeniem szczątkowym, które mo
żna usunąć przez wy równoważenie kół na
samochodzie.
Wyrównoważanie kół na samochodzie
• W trakcie wyrównoważania kół napędzanych
należy umieścić pod zawieszeniem obu kół
podstawki z czujnikami.
• Wyrównoważane koła są napędzane silni
kiem samochodu, dzięki czemu pracują syn
chronicznie. Samochód z nierozłączanym na
pędem na cztery koła musi mieć uniesioną
przednią i tylną oś. Jeżeli dysponuje się czte
rema podstawkami pomiarowymi, to samochód
z napędem 4 x 4 może mieć koła wyrów
noważane w jednym przebiegu.
• Odbyć jazdę próbną.
Jeżeli zakłócenia pracy kół nadal nie zostaną
usunięte, oznacza to, że opona (opony) wykazuje nadmierne przemieszczenia promieniowe
lub skośne. W warunkach warsztatowych nie
można ich zmierzyć. W takim przypadku pozostaje jedynie wymiana opon. Opony powinno
się wtedy wymienić parami.
PRZYCZYNY PRZYSPIESZONEGO ZUŻYCIA OPON
Sposób zużycia opony
215
Przyczyna zużycia
Znaczne zużycie bocznych części bieżnika
Za niskie ciśnienie powietrza w oponie
Znaczne zużycie środkowej części bieżnika, na całym
obwodzie
Za wysokie ciśnienie powietrza w oponie
Pofałdowane starcie boku bieżnika
Statyczne i dynamiczne niewyrównoważenie koła. Ewentualnie nadmierne bicie boczne obręczy, zbyt duży luz
w sworzniach zwrotnicy
Pofałdowane starcie środkowej części bieżnika
Statyczne niewyważenie koła, ewentualnie nadmierne bicie
promieniowe obręczy
Miejscowe starcie środka bieżnika
Gwałtowne hamowanie z blokowaniem kół
Łuskowate lub ząbkowane zużycie bieżnika, w skrajnych Przeciążenie samochodu. Sprawdzić, czy wewnętrzna stroprzypadkach związane z przerwaniem osnowy, widoczne na opony nie ma pękniętej osnowy
po pewnym czasie
Ząbkowane krawędzie rzeźby bieżnika
Nieprawidłowe ustawienie kół. Tarcie opony o nawierzchnię.
W przypadku kół tylnych sprawdzić stan amortyzatora!
Zadarcie boczne po jednej stronie rzeźby bieżnika w kole
przednim
Nieprawidłowa zbieżność kół. Tarcie opony o nawierzchnię.
Szybka jazda na zakrętach
Większe zużycie wewnętrznego lub zewnętrznego barku
bieżnika
Za duża lub za mała zbieżność kół
Pęknięcie osnowy. Początkowo widoczne tylko od wewnątrz
opony
Najechanie z dużą prędkością na ostry kamień, złącze szyn
i podobne przeszkody
Jednostronne zużycie bieżnika
Sprawdzić pochylenie koła
Nadwozie
Wiadomości wstępne
Samochód Opel Astra ma nadwozie samonośne. Podłoga, elementy boczne, dach i błotniki
tylne są połączone ze sobą metodą zgrzewania. Dlatego większe naprawy nadwozia mogą
być wykonywane tylko przez specjalistyczny
warsztat blacharski.
Pokrywa przedziału silnika, drzwi tyłu nadwozia, drzwi boczne oraz przednie błotniki są
przykręcane i dają się łatwo wymienić. Podczas
montażu tych elementów należy koniecznie
zachować właściwe szczeliny wzajemnego dopasowania. Inaczej mogą wystąpić na przykład
stukanie drzwi lub zwiększony szum wiatru
podczas jazdy. Szczelina musi być jednakowa
na całej długości. Przednia i tylna szyba są
przyklejane. Ich wymianę powinno się powierzać stacji Opla.
Zasady bezpiecznej pracy przy
nadwoziu
■ Akumulator trzeba wymontować, jeżeli w jego
pobliżu mają być wykonywane prace spawalnicze lub inne, powodujące wyładowania
iskrowe.
■ Akumulator trzeba odłączyć od instalacji
samochodu, jeżeli ma być prowadzone spa
wanie elektryczne. Przewód masowy spawarki
mocować bezpośrednio w okolicy naprawia
nego miejsca.
■ Warstwę PCV, stanowiącą antykorozyjne
zabezpieczenie podwozia, usuwać z miejsca
naprawianego szczotką drucianą na wiertarce
lub podgrzewać nadmuchem powietrza ogrzanego do maks. +180°C i następnie zbierać
szpachelką. Podgrzewanie warstwy PCV powyżej +180°C powoduje powstanie wywołującego korozję kwasu solnego i uwolnienie szkodliwych oparów.
■ Podczas prac lakierniczych prowadzonych
lampami lub w komorze lakierniczej wolno
podgrzewać samochód tylko do temperatury
+60°C. Wyższe temperatury mogą spowodować w samochodzie uszkodzenie urządzeń
elektronicznych.
Uwaga. Podczas uzbrajania samochodu po
naprawie nadwozia zwracać uwagę na prawidłowe podłączenie punktów masowych. Wysoka
oporność przejścia może spowodować, szczególnie w trakcie uruchamiania, przeciążenie
elektronicznego urządzenia sterującego,
a w ekstremalnych warunkach nawet jego
zniszczenie.
Wymontowanie i zamontowanie
zderzaka przedniego
Wymontowanie
• Wymontować kratę wlotu powietrza do chło
dnicy.
• Ustawić samochód na podstawkach.
• W samochodzie z reflektorami przeciwmgło
wymi sięgnąć od tyłu pod zderzak i wyciągnąć
wtyk przewodu przy reflektorze przeciwmgło
wym. Ścisnąć przy tym zaczepy przytrzymują
ce wtyk.
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE KRATY WLOTU POWIETRZA
• Odkręcić od spodu dwie nakrętki mocujące
przy podłużnicach.
• Wykręcić od spodu cztery śruby przy bocz
nych wspornikach.
• Wykręcić cztery śruby z wnęk kół.
• Zależnie od modelu, wyciągnąć cztery plas
tykowe tulejki rozprężne z kołkami w środku,
mocujące od dołu zderzak do belki poprzecz
nej. Wcześniej wybić kołki w środku tulejek za
pomocą odpowiedniego przebijaka.
• Zdjąć zderzak z drugą osobą.
Zamontowanie
• W razie potrzeby wyciąć w zderzaku otwory
pod reflektory przeciwmgłowe, w miejscach
przetłoczonych. Zaokrąglić krawędzie prze
cięcia.
• Korzystając z pomocy drugiej osoby wsunąć
zderzak na prowadnice i przykręcić do po
dłużnic.
• Przykręcić zderzak do bocznych wsporników
i do wnęk kół.
• Włożyć cztery tulejki rozprężne w przednią
belkę poprzeczną (jeżeli były wymontowane)
i wbić kołki.
• Podłączyć przewód elektryczny zasilający
reflektory przeciwmgłowe, jeżeli występują
w samochodzie.
• Opuścić samochód na koła.
• Zamontować kratę wlotu powietrza.
217
Wymontowanie i zamontowanie kraty
wlotu powietrza
Wymontowanie
• Wyciągnąć kratę wlotu powietrza u góry do
przodu, uwalniając z klamer blaszanych (strza
łki 1 na rys. D 6006).
• Pociągnąć kratę z boku, pod reflektorami,
do przodu i wyciągnąć z zatrzasków.
• Pociągnąć kratę w położeniu zamontowania
u dołu do przodu i w ten sposób uwolnić
zaczepy (4, rys. O-4810) z podłużnych ot
worów w zderzaku.
• Zacisnąć, a następnie odłączyć przewody
(strzałki 3 na rysunku D 6006) spryskiwacza
reflektorów, jeżeli występują w samochodzie.
• Wyciągnąć kratę do góry ze zderzaka (strza
łki 2 na rysunku D 6006).
218
NADWOZIE
Zamontowanie
• Wsunąć kratę w otwory zderzaka.
• Podłączyć przewody spryskiwacza reflek
torów (jeżeli występują) i zabezpieczyć opas
kami. Zdjąć zaciski z przewodów.
• Przesunąć kratę u dołu do tyłu i u góry
docisnąć, aż zatrzaski wejdą na swoje miejsca.
Wymontowanie i zamontowanie osłony
wnęki koła
Wymontowanie
• Odkręcić dwie nakrętki plastykowe (1, rys.
D 6007) ze sworzni gwintowanych.
• Wymontować ramiona wycieraczek (1), patrz
rozdział „Wycieraczki " .
• Wyciągnąć uszczelnienie gumowe (2).
• Wyjąć korytko odprowadzające wodę (3).
• Podważyć i wyjąć kapturki (4.1), a następnie
wykręcić, znajdujące się pod spodem śruby.
• Odkręcić dwie nakrętki plastykowe (4.2),
kluczem płaskim 24 mm.
• Odłączyć pokrywę podokienną (4) od rzepów
(4.3) i wyjąć.
Zamontowanie
• W celu ułatwienia montażu położyć na rzepy
paski papieru.
• Założyć i przykręcić pokrywę podokienną.
• Usunąć paski papieru i docisnąć pokrywę
w tych miejscach.
• Zamontować korytko odprowadzające wodę.
• Wcisnąć uszczelnienie gumowe.
• Zamontować ramiona wycieraczek, patrz
rozdział „Wycieraczki " .
Wymontowanie i zamontowanie
pokrywy przedziału silnika
Do wymontowania pokrywy będzie potrzebna
pomoc drugiej osoby.
Uwaga. Nie trzeba zdejmować koła.
• Wykręcić dwie śruby (2).
• Wyciągnąć cztery tulejki rozprężne z kołkami
(3). Kotki trzeba wcześniej wybić z tulejek
odpowiednim narzędziem. Tulejki i kołki nadają
się do powtórnego użycia.
• Wyjąć osłonę wnęki koła.
Zamontowanie
• Włożyć osłonę we wnękę koła i umocować
tulejkami rozprężnymi. Wcisnąć kołki w tulejki.
• Przykręcić osłonę nowymi nakrętkami plas
tykowymi.
Wymontowanie i zamontowanie
pokrywy podokiennej
Wymontowanie
Wymontowanie pokrywy podokiennej przebiega w sposób pokazany na rysunku D 6008.
Wymontowanie
• Otworzyć i podeprzeć pokrywę przedziału
silnika.
• Odłączyć od pompki spryskiwacza przewód
prowadzący do dysz natrysku na szybę.
• Zaznaczyć flamastrem położenie śrub mo
cujących pokrywę względem zawiasów.
• Odkręcić pokrywę od pałąków obu zawiasów
(1, rys. D 6011) i zdjąć z drugą osobą.
Zamontowanie
• Założyć pokrywę z pomocą drugiej osoby
i przykręcić zgodnie z naniesionymi znakami.
• Podłączyć przewód elastyczny do pompki
spryskiwacza.
Zamontowanie nowej pokrywy
• Wkręcić zderzak gumowy (2) i przykleić
tłumik gumowy (3). Wkręcając lub wykręcając
zderzak gumowy ustalić odstęp pokrywy od
błotnika.
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE POKRYWY PRZEDZIAŁU SILNIKA
• Wyrównać ustawienie pokrywy bez zaczepu
zamka względem pasa podokiennego, błot
ników i reflektorów tak, aby wszędzie wy
stępowała jednakowa szczelina.
• Zamontować zaczep zamka (4, rys. D 0143)
ze sprężyną (3) i nitem (5). Koniec nitu spęczać
szczypcami (6).
• Wkręcić w pokrywę czop zamka (10, rys.
D 0109) z matą podkładką (9), sprężyną (8)
219
i dużą podkładką (7). Ustawić odległość
X = 40...45 mm. Odległość X mierzy się od
blachy pokrywy do krawędzi małej podkładki
(9). Na koniec przytrzymać czop zamka kluczem płaskim 19 mm i dokręcić podkładkę (7)
do blachy pokrywy drugim kluczem płaskim 19
mm. W ten sposób czop zamka zostanie
zakontrowany.
•
Zamontować
dysze
spryskiwacza.
220
NADWOZIE
Wymontowanie i zamontowanie
zawiasów pokrywy przedziału silnika
Wymontowanie
• Wymontować pokrywę podokienną.
• Wymontować pokrywę przedziału silnika.
• Zeszlifować spłaszczoną główkę sworznia
zawiasu (patrz rys. D 6012).
• Wyciągnąć sworzeń i zdjąć pałąk zawiasu.
Zamontowanie
• W miejsce nitowanego sworznia włożyć śrubę z kołnierzem (1, rys. D 6013) od strony
przedziału silnika.
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE BŁOTNIKA PRZEDNIEGO
221
• Nasunąć podkładkę sprężystą (2), pałąk
zawiasu (3), wspornik (4) i podkładkę (5),
a następnie wkręcić nakrętkę (6).
• Zamontować pokrywę przedziału silnika.
• Zamontować pokrywę podokienną.
Wymontowanie i zamontowanie
błotnika przedniego
Wymontowanie
• Wymontować kratę wlotu powietrza, patrz
odnośny rozdział.
• Wymontować zderzak przedni, patrz odnoś
ny rozdział.
• Wymontować lampę kierunkowskazu, patrz
rozdział „Wymontowanie i zamontowanie kie
runkowskazów " .
• Podeprzeć pokrywę przedziału silnika. Okleić
taśmą pokrywę i zawiasy, aby nie uszkodzić
lakieru.
• Wykręcić siedem śrub mocujących błotnik
u góry (patrz rys. D 6009).
• Wykręcić następujące śruby: dwie śruby
w przednim słupku drzwiowym, jedną śrubę
mocującą błotnik do wnęki koła i jedną śrubę
przy reflektorze (patrz rys. 6010).
• Poluzować śruby koła i ustawić przód sa
mochodu na podstawkach. Zaznaczyć flama
strem położenie obręczy względem piasty
i zdjąć koło.
• Wymontować osłonę wnęki koła.
• Odsunąć błotnik od nadwozia i zdjąć. Usu
nąć masę uszczelniającą ostrym nożem lub
podgrzać gorącym powietrzem.
Zamontowanie
• Oczyścić miejsce mocowania błotnika i posmarować masą uszczelniającą firmy Opel.
• Przystawić błotnik, wyrównać ustawienie
względem nadwozia i przykręcić.
• Natrysnąć na wewnętrzną powierzchnię błot
nika preparat woskowy.
• W samochodzie z osłoną wnęki koła wywier
cić otwory pod nity klamer mocujących według
schematu podanego na rysunku D 6143. Usu
nąć grat z otworów, a następnie zagruntować
i polakierować.
• Przynitować klamry odpowiednimi szczy
pcami.
• Zamontować osłonę wnęki koła.
• Przykręcić koło zgodnie z naniesionymi
znakami.
222
NADWOZIE
• Zamontować lampy kierunkowskazu, patrz
odnośny rozdział.
• Opuścić samochód na koła.
• Dokręcić śruby koła po przekątnej momen
tem 110 N-m.
Wymontowanie i zamontowanie
listwy ochronnej
Wymontowanie
• Przyklejoną listwę boczną można zdjąć
z nadwozia po podgrzaniu jej gorącym powietrzem z elektrycznej dmuchawy (patrz rys.
D 6068). Listwę trzeba podgrzewać i zdej
mować partiami. Zwrócić uwagę, aby nie pod
grzać nadmiernie i tym samym nie uszkodzić
lakierowanej powierzchni nadwozia.
• Zerwać połączenie klejone cienkim drutem,
który wkłada się między listwę i nadwozie
(patrz rys. F/43/80/S). Dla ułatwienia sobie
pracy końce drutu owinąć wokół dwóch drewienek.
Zamontowanie
• Miejsce przyklejenia listwy na nadwoziu
oczyścić benzyną ekstrakcyjną.
• Przed przyklejeniem podgrzać listwę i nad
wozie gorącym powietrzem, o temperaturze
nie większej niż +80°C.
• Ściągnąć nieco folii ochronnej (2, na rys.
C 0208), wyrównać listwę i docisnąć do nad
wozia.
Wymontowanie i zamontowanie
pokrycia drzwi
Uwaga. Od maja 1993 roku pokrycia drzwi
dostarczane jako część zamienna nie mają
otworu pod korbkę mechanizmu opuszczania
szyby tylko przetłoczenie w tym miejscu. W razie potrzeby wykroić otwór od tyłu pokrycia
przebijakiem ręcznym o średnicy 28 mm.
W tym celu położyć pokrycie stroną przednią
na kocu i w miejscu przebijania podłożyć
klocek drewniany.
Wymontowanie
• Wyciągnąć z drzwi trójkątną osłonę wewnęt
rzną mocowania lusterka. Wyciągnąć wtyk
złącza głośnika wysokotonowego.
• Wymontować korbkę mechanizmu opusz
czania szyby (jeżeli występuje). W tym celu
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE POKRYCIA DRZWI
wypchnąć drucianą klamrę narzędziem KM-317, jak pokazano na rysunku C 3911. Można
również użyć narzędzia Hazet 799. Jeżeli nie
dysponuje się takimi narzędziami, użyć wąskiego wkrętaka i wypchnąć nim klamrę w kierunku pokazanej strzałki.
• Zsunąć korbkę z osi. Jeżeli w trakcie demon
tażu klamra została całkowicie zdjęta z korbki,
to z powrotem wcisnąć ją w rowek korbki.
• Zdjąć podkładkę z tworzywa sztucznego.
• Podważywszy małym wkrętakiem wyciągnąć
wyłącznik elektrycznej regulacji ustawienia lus
terka (drzwi od strony kierowcy) lub wyłącznik
elektrycznego opuszczania szyby (drzwi od
strony pasażera).
• Wykręcić wkrętakiem krzyżowym sześć
wkrętów (strzałki na rys. D 5873).
223
• Wyciągnąć pokrycie drzwi z zatrzasków (1)
umieszczony w ramie drzwi w zaznaczonych
miejscach.
• W przypadku drzwi tylnych wykręcić cztery
wkręty (strzałki na rys. D 5874) i uwolnić
pokrycie z jedenastu zatrzasków (1).
• Rozłączyć wtyk elektrycznego sterowania
lusterkiem i podnoszenia szyby, jeżeli wy
stępują w samochodzie.
• Przesunąć pokrycie do góry ponad przycisk
blokady zamka i zdjąć.
• W razie potrzeby wyciągnąć górny zatrzask
z ramy drzwi i włożyć w pokrycie. Do tego celu
nadaje się najlepiej specjalna dźwignia do
demontażu pokrycia drzwi Hazet 799-3.
• Wyciągnąć do góry wewnętrzne uszczel
nienie drzwi.
• Ściągnąć ostrożnie z ramy drzwi folię osła
niającą.
224
NADWOZIE
• W razie potrzeby wymontować wewnętrzną
klamkę drzwi. W tym celu podważyć wkręta
kiem od dołu zatrzask mocujący (włożyć wkrę
tak w sposób pokazany na rysunku O 4804
i docisnąć do góry). Pociągnąć nieco klamkę
i wyciągnąć do tyłu. Obrócić klamkę o 90°
i odłączyć od cięgła.
Zamontowanie
• Jeżeli klamka wewnętrzna została wymon
towana, to podłączyć ją do cięgła i wcisnąć
w ramę drzwi.
• Przykleić starannie do ramy drzwi folię osła
niającą. Zadaniem folii jest niedopuszczenie
do przedostawania się wody i wiatru do kabiny.
Następnie folię przykleić w stanie nie pofał
dowanym. Rozerwane miejsca skleić taśmą.
• Przystawić pokrycie drzwi i podłączyć prze
wody sterowania lusterkiem i podnoszenia
szyby, jeżeli występują w samochodzie.
• Przełożyć pokrycie przez przycisk blokady
zamka, wyrównać na ramie drzwi i wcisnąć
w zatrzaski ręką.
• Jeżeli drzwi mają mechanizm ręcznego pod
noszenia szyby, to nasunąć na oś korbki
plastykową podkładkę, stroną wystającą do
pokrycia.
• Wsunąć na oś korbkę i dobić ręką, aż klamra
sprężysta wskoczy w rowek osi. Przy zamknię
tej szybie korbka powinna być skierowana do
dołu. W razie potrzeby wcisnąć nieco pokrycie
drzwi i wyrównać ustawienie podkładki plas
tykowej.
• Wkręcić sześć wkrętów mocujących pokrycie
drzwi przednie lub cztery wkręty mocujące
drzwi tylne.
• Wcisnąć w pokrycie wyłącznik elektrycznej
regulacji ustawienia lusterka (drzwi od strony
kierowcy) lub wyłącznik elektrycznego opusz
czania szyby (drzwi od strony pasażera).
• Podłączyć głośnik wysokotonowy i wcisnąć
trójkątną osłonę mocowania lusterka.
Wymontowanie i zamontowanie
szyby drzwi przednich
Wymontowanie
• Wymontować pokrycie drzwi.
• Ściągnąć folię osłaniającą. Zwrócić uwagę,
aby nie rozerwać folii, gdyż w przeciwnym
razie trzeba ją wymienić.
• Wyciągnąć ze środka drzwi listwy i uszczel
nienie szyby.
• Wymontować tylną prowadnicę szybę (1,
rys. D 5850). W tym celu wykręcić jeden wkręt
z boku w drzwiach poniżej zamka i wyciągnąć
prowadnicę do dołu.
Uwaga. Prowadnica może być również przykręcona dwiema śrubami, pokazanymi na rysunku
O-4805
w
rozdziale
„Wymontowanie i zamontowanie zamka
drzwi " .
• Opuścić szybę całkowicie do dołu.
• Wyciągnąć zderzak (2, rys. D 5851) z dolnej
prowadnicy mechanizmu dźwigniowego.
• Odkręcić od drzwi dolną prowadnicę me
chanizmu dźwigniowego (3, rys. D 5852).
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE SZYBY DRZWI TYLNYCH
225
Wcześniej zaznaczyć położenie wkrętów mocujących, zakreślając flamastrem ich główki.
• Przechylić szybę do przodu i wyciągnąć do
góry ze szczeliny w drzwiach.
Zamontowanie
• Wprowadzić szybę od góry w szczelinę
w drzwiach.
• Włożyć zderzak w górną prowadnicę szyby.
• Włożyć i przykręcić prowadnicę tylną.
• Przykręcić prowadnicę dolną, zgodnie z na
niesionymi wcześniej znakami. W razie po
trzeby przed dokręceniem wkrętów skorygo
wać ustawienie szyby. W tym celu przykręcić
wkręty i poruszać szybą do góry i do dołu.
Szyba sama zajmie właściwe położenie. Na
koniec dokręcić wkręty.
• Wcisnąć w drzwi uszczelnienie szyby.
• Przykleić do drzwi folię osłaniającą za po
mocą taśmy dwustronnie klejącej.
• Zamontować pokrycie drzwi.
Wymontowanie i zamontowanie
szyby drzwi tylnych
• Spuścić do dołu szybę, zdjąć z mechanizmu
dźwigniowego i pozwolić ostrożnie wsunąć się
całkowicie między płaty drzwi.
• Wyjąć odkręconą prowadnicę.
• Przechylić szybę do przodu i wyciągnąć do
góry ze szczeliny w drzwiach (patrz rys.
D 5848).
Wymontowanie
Zamontowanie
• Wymontować pokrycie drzwi z folią.
• Podważyć ostrożnie wkrętakiem do góry
jeden koniec uszczelki szyby i wyjąć ją. Aby
nie uszkodzić lakieru podłożyć pod wkrętak
szmatkę.
• Odkręcić dwie śruby mocujące prowadnicę
(patrz rys. D 5847).
15 -Opel Astra
• Włożyć szybę od góry i pozwolić jej cał
kowicie opaść w szkielecie drzwi.
• Włożyć luźno prowadnicę szyby. Szybę umo
cować w opuszczony do dołu mechanizm
dźwigniowy. Sprawdzić, czy szyba porusza
się prawidłowo w prowadnicy.
• Przykręcić prowadnicę dwoma śrubami.
226
NADWOZIE
• Włożyć uszczelkę w drzwi. Docisnąć uszcze
lkę do kołnierza okna.
• Opuścić i podnieść szybę. Szyba musi się
lekko poruszać w prowadnicach.
• Przykleić folię. Porwaną folię wymienić, ina
czej powstaną przeciągi w kabinie.
• Zamontować pokrycie drzwi.
Wymontowanie i zamontowanie
mechanizmu podnoszenia szyby
Elektryczne podnoszenie i opuszczanie szyby
po stronie kierowcy jest sterowane elektronicznie. Oznacza to, że krótkotrwałe włączenie
przycisku (trwające krócej niż 0,4 s) powoduje
skokowy ruch szyby. Natomiast dłuższe wciśnięcie przycisku (ponad 0,4 s) powoduje automatyczne przemieszczenie się szyby w położenie krańcowe, otwarcia lub zamknięcia. Podnośnik szyby po stronie pasażera kierowcy nie
jest sterowany elektronicznie, co oznacza, że
ruch szyby odbywa się tak długo, jak długo
pozostaje wciśnięty przycisk wyłącznika. Elektryczne siłowniki mają zabezpieczenie termiczne na wypadek, gdyby doszło do zacięcia się
szyby, na przykład wskutek oblodzenia zimą.
Wymontowanie
• Wymontować pokrycie drzwi.
• Ściągnąć folię osłaniającą. Zwrócić uwagę,
aby nie rozerwać folii, gdyż w przeciwnym
razie trzeba ją wymienić. Rozerwana folia
będzie powodować przeciągi w kabinie.
• Ustawić szybę na wysokości górnego otworu
montażowego i unieruchomić w tym położeniu
dwoma plastykowymi klinami.
• Rozdzielić elektryczne złącza wtykowe we
wnątrz szkieletu drzwi.
• Rozwiercić nity (1, rys. D 5854) mocujące
mechanizm opuszczania szyby, używając do
tego wiertła 8,5 mm. Wybić nity do tyłu.
Uwaga. Nie uszkodzić przy tym poszycia
drzwi. Na rysunku pokazano mechanizm opu
szczania szyby uruchamiany ręcznie korbką.
• W przypadku mechanizmu opuszczania szy
by uruchamianego ręcznie korbką, zaznaczyć
flamastrem położenie wkrętów (2) względem
blachy drzwi. Na koniec wykręcić śruby mocu
jące dolną prowadnicę.
• Wyciągnąć mechanizm z drzwi.
Zamontowanie
• Przed zamontowaniem nowego mechanizmu
opuszczania szyby sprawdzić jego działanie.
W tym celu nasadzić korbkę lub podłączyć
silnik elektryczny i uruchomić mechanizm.
• Wprowadzić ramię podnośnika w prowadnicę
szyby.
• Umocować mechanizm nitami do drzwi.
W tym celu wyrównać położenie mechanizmu
względem otworów i przycisnąć do szkieletu
drzwi szczypcami samozaciskowymi. Umoco
wać mechanizm nitami stalowymi zrywanymi
o wymiarach 4,8 x 11 mm.
• Jeżeli nie dysponuje się takimi nitami i spec
jalnymi szczypcami do ich zrywania, to można
umocować mechanizm odpowiednio krótkimi
śrubami i nakrętkami. Nakrętki wkręcać po
smarowane środkiem zabezpieczającym przed
poluzowaniem, np. Loctite.
• W przypadku mechanizmu opuszczania szy
by uruchamianego ręcznie korbką, wkręcić
śruby (2) mocujące dolną prowadnicę, pamię
tając o „zgraniu " naniesionych wcześniej zna
ków. W razie potrzeby śruby te wykorzystać
do wyregulowania ustawienia prowadnicy
względem szkieletu drzwi.
• Podłączyć przewód elektryczny.
• Sprawdzić działanie elektrycznego mecha
nizmu opuszczania szyby.
• Sprawdzić działanie ręcznego mechanizmu
opuszczania szyby. Korbka powinna się dawać
lekko obracać.
• Przykleić do drzwi folię osłaniającą za po
mocą taśmy dwustronnie klejącej.
• Zamontować pokrycie drzwi.
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE BĘBENKA ZAMKA DRZWI PRZEDNICH
227
Wymontowanie i zamontowanie klamki
drzwi
Wymontowanie
• Wymontować pokrycie drzwi.
• Ściągnąć folię osłaniającą w rejonie klamki.
Zwrócić uwagę, aby nie rozerwać folii, gdyż
w przeciwnym razie trzeba ją wymienić. Roze
rwana folia będzie powodować przeciągi w ka
binie.
• Odłączyć cięgno klamki (1, rys. D 5840).
W tym celu obrócić zaczep plastykowy i uwol
nić z cięgna. Wyjąć cięgno z otworu zaczepu.
• Przykręcić pokrywę klamki dwiema nakrętkami.
• Wprowadzić dwie klamry przytrzymujące.
• Tak umieścić na pokrywie wyłącznik central
nej blokady drzwi, aby kołek prowadzący
wszedł w odpowiedni otwór. W tym położeniu
wcisnąć sprężynkę mocującą.
• Sprawdzić działanie klamki i centralnej blokady.
• Przykleić do drzwi folię osłaniającą za po
mocą taśmy dwustronnie klejącej.
• Zamontować pokrycie drzwi.
• Odkręcić dwie nakrętki (2). Użyć do tego
klucza nasadowego 10 mm, na przykład Hazet
428-10.
• Odciągnąć dwie klamry przytrzymujące (3).
• Wyjąć wyłącznik centralnej blokady drzwi,
jeżeli występuje. W tym celu odciągnąć do
dołu klamrę. Uważać, aby klamra nie spadła.
• Wyciągnąć do środka pokrywę klamki.
• Jednocześnie wyciągnąć klamkę na ze
wnątrz drzwi, odchylić do dołu i wyjąć (patrz
rys. D 1121).
Zamontowanie
• Wprowadzić klamkę w drzwi, w sposób
pokazany na rysunku D 1121.
• Jednocześnie od strony wewnętrznej przy
stawić pokrywę tak, aby bębenek zamka
wszedł w wycięcie.
• Po ustawieniu klamki w prawidłowe położe
nie podłączyć cięgno do bębenka zamka.
Wymontowanie i zamontowanie
bębenka zamka drzwi przednich
Uwaga. Od IX 1995 montowane są w zamkach
drzwi i pokryw bębenki z mechanizmem jednokierunkowym. Podczas próby dostania się
do samochodu przez osobę niepowołaną, bębenki te mogą się obracać poprzez sprzęgło
cierne, nie powodując uszkodzenia wewnętrznych części. W celu wymiany bębenka z mechanizmem jednokierunkowym należy udać się
z drzwiami do warsztatu Opla. Bębenki z mechanizmem jednokierunkowym znajdujące się
w pokrywie bagażnika (drzwiach tylnych) trzeba wymieniać z klamką, ponieważ nie występują jako część zamienna.
Wymontowanie, bębenek montowany
do VIII 1995
• Wymontować klamkę zewnętrzną drzwi.
Uwaga. Przed wymontowaniem klamki włożyć
kluczyk w bębenek zamka.
228
NADWOZIE
Wymontowanie i zamontowanie
zamka drzwi
Uwaga. Jeżeli ma być odłączony siłownik
centralnej blokady drzwi od zamka, to podczas
montażu zwracać uwagę na prawidłowe ustawienie siłownika. Inaczej może dojść do czasowej przerwy w działaniu centralnej blokady
drzwi i autoalarmu. Sposób ustawiania siłownika został opisany w dalszym rozdziale.
• Wyciągnąć pierścień sprężysty (7, rys.
D 1108).
• Wyjąć dźwignię blokady (6). Zwrócić uwagę,
aby nie wyskoczyła sprężynka (4).
• Wyjąć sprężynkę (4) i kulkę (5).
• Wyjąć zabierak (3) wyciągnąć bębenek za
mka (1) z pokrywy (2).
Uwaga. Bębenek zamka wyciągać z włożonym
kluczykiem.
Przed wyciągnięciem kluczyka owinąć bębenek
plastrem, aby nie mogły wypaść zastawki.
Zamontowanie
• Włożyć bębenek zamka z kluczykiem w po
krywę klamki.
• Włożyć zabierak.
• Nasunąć sprężynkę i kulkę.
• Nasunąć dźwignię blokady i zabezpieczyć
pierścieniem sprężystym.
• Zamontować klamkę zewnętrzną.
Wymontowanie
• Wymontować pokrycie drzwi.
• Ściągnąć folię osłaniającą. Zwrócić uwagę,
aby nie rozerwać folii, gdyż w przeciwnym
razie trzeba ją wymienić. Rozerwana folia
będzie powodować przeciągi w kabinie.
• Odkręcić u dołu prowadnicę tylną {dwie śru
by, patrz rys. O-4805), odczepić u góry i wyjąć.
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE LUSTERKA ZEWNĘTRZNEGO
229
• Odłączyć cięgna od bębenka zamka i od
klamki zewnętrznej (patrz rys. D 5846). W tym
celu obrócić zaczepy plastykowe i uwolnić z cię
gien. Wyciągnąć cięgna z otworów zaczepów.
• Odłączyć od zamka cięgno klamki wewnęt
rznej.
• Wyciągnąć wtyk złącza centralnej blokady
drzwi.
• Odkręcić zamek w drzwiach (patrz rys.
D 5845). Użyć do tego klucza nasadowego do
śrub z gniazdem wewnętrznym wieloząbkowym T40.
• Wyjąć zamek z drzwi.
• W razie potrzeby odkręcić od zamka siłownik
centralnej blokady drzwi.
Zamontowanie
• Przykręcić do zamka siłownik centralnej blo
kady drzwi, jeżeli występuje w samochodzie.
• Ustawić siłownik centralnej blokady drzwi,
patrz odnośny rozdział.
• Włożyć zamek i przykręcić do drzwi.
• Podłączyć cięgna.
• Włożyć i przykręcić u dołu tylną prowadnicę.
• Przykleić do drzwi folię osłaniającą za po
mocą taśmy dwustronnie klejącej.
• Zamontować pokrycie drzwi.
Zabezpieczenie zamków i
uszczelek na zimę
• Wtrysnąć do bębenków zamków specjalny
smar, na przykład Opel 90 018 813. Do wtryśnięcia można użyć rurki o długości około 8 cm
i gruszki. Rurkę spłaszczyć na końcu, aby
weszła w zamek.
• Po nasmarowaniu wytrzeć wyciekający smar
i osuszyć zamek, na przykład sprężonym
powietrzem.
• Włożyć w zamek kluczyk i kilkakrotnie go
obrócić. Na koniec wytrzeć kluczyk w szmatkę.
• Powlec cienką warstwą gliceryny lub waze
liny osuszone uszczelki drzwi, okien i pokrywy
bagażnika.
Wymontowanie i zamontowanie
szkła lusterka
Wymontowanie
• Odciągnąć szkło lusterka po zewnętrznej
krawędzi, podważając łopatką (szpachelką) jak
na rysunku D 6166. Aby nie uszkodzić obudo-
wy lusterka podłożyć pod łopatkę szmatkę lub
tekturkę.
• W lusterku podgrzewanym elektrycznie od
łączyć przewody zasilające od szkła lusterka.
Zamontowanie
• W lusterku podgrzewanym i przestawianym
elektrycznie podłączyć do szkła lusterka prze
wody zasilające.
• Tak przystawić szkło, aby zaczepy znalazły
się nad odpowiednimi otworami i wcisnąć
szkło. Zaczepy muszą wejść w otwory.
Wymontowanie i zamontowanie
lusterka zewnętrznego
Wymontowanie
• Lusterko z regulacją ręczną: wyciągnąć
230
NADWOZIE
dźwignię regulacji ustawienia lusterka (patrz
rys. D6162).
• Odciągnąć nieco u góry trójkątną osłonę
mocowania lusterka i zdjąć z drzwi.
• Wyciągnąć wtyk złącza głośnika wysokotonowego.
• Lusterko z regulacją elektryczną: odłączyć
przewód zasilający.
• Odkręcić lusterko od wewnątrz, przytrzymu
jąc ręką z drugiej strony (patrz rys. D 6163).
• Zdjąć lusterko.
Zamontowanie
• Przykręcić lusterko. Zwrócić uwagę, aby
krawędź uszczelki lusterka leżała nad obudo
wą. W razie potrzeby unieść nieco uszczelkę
i przesunąć pod nią obudowę.
• Sprawdzić działanie elektrycznej regulacji
i podgrzewania lusterka, jeżeli występują.
• Wcisnąć w zatrzaski trójkątną osłonę moco
wania lusterka.
• Wsunąć dźwignię ręcznej regulacji ustawie
nia lusterka, jeżeli występuje.
Wymontowanie i zamontowanie
siłownika lusterka
Wymontowanie
• Wymontować szkło lusterka.
• Odchylić do tyłu obudowę lusterka.
• Do VIII 1994: zwolnić zatrzask wewnątrz
obudowy, przez obrócenie go wkrętakiem
(patrz rys. 0-4819).
• Od IX 1994: wcisnąć wkrętakiem zaczepy
w kierunku pokazanym strzałkami na rysunku
O-4820 i pociągnąć obudowę na zewnątrz.
• Odkręcić siłownik mocowany trzema śruba
mi. Na rysunku D 6168 pokazano wykonanie
lusterka stosowane do VIII 1994.
WYMONTOWANIE 1 ZAMONTOWANIE SPOILERA TYLNEGO
231
• Odblokować i wyciągnąć wtyk złącza elekt
rycznego przy siłowniku.
Zamontowanie
• Wsunąć wtyk złącza, aż zaskoczy zaczep.
• Przyłożyć siłownik i poprowadzić za nim
przewody. Przykręcić siłownik trzema śrubami.
• Nasunąć obudowę lusterka, która musi „za
skoczyć " .
• Odchylić z powrotem lusterko.
• Zamontować szkło lusterka.
Wymontowanie i zamontowanie
zderzaka tylnego
Wymontowanie
• Wymontować oświetlenie tablicy rejestracyj
nej, patrz rozdział „Oświetlenie i sygnalizacja " .
Wymontowanie i zamontowanie
spoilera tylnego
• Wymontować z drzwi tylnych oba wewnętrz
ne poszycia boczne, a następnie wewnętrzne.
W tym celu odkręcić wspornik półki, podważyć
wkrętakiem zaślepki i wykręcić leżące poniżej
śruby.
Wymontowanie (limuzyna
oprócz GSi do VIII 1994)
• Wykręcić cztery wkręty (1, rys. D 6032)
mocujące spoiler tylny.
• Wykręcić siedem nakrętek plastykowych (2,
rys. D 6033).
• Wyciągnąć dyszę spryskiwacza (3).
• Wymontować pokrycie pasa tylnego. W tym
celu wykręcić u góry cztery śruby typu Torx T25
i wyciągnąć u dołu cztery zatrzaski plastykowe.
• Odkręcić dwie nakrętki w tylnym pasie.
• Wykręcić po dwie śruby przy lewym i pra
wym błotniku.
• Zdjąć zderzak.
Zamontowanie
• Założyć zderzak.
• Wcisnąć z boku plastykowe elementy moco
wania zderzaka i przykręcić zderzak.
• Umocować wewnętrzne pokrycie pasa ty
lnego.
• Zamontować oświetlenie tablicy rejestra
cyjnej.
232
NADWOZIE
Zamontowanie
• Umocować wspornik spoilera siedmioma
nowymi nakrętkami plastykowymi.
• Wcisnąć dyszę spryskiwacza.
• Umocować spoiler czterema wkrętami.
Wymontowanie (GSi do VIII 1994)
• Wykręcić sześć wkrętów i cztery nakrętki
mocujące spoiler (patrz rys. D 6034).
• Wykręcić siedem nakrętek plastykowych
(patrz rys. D 6035).
• Wykręcić z zewnątrz po dwie śruby, z lewej
i z prawe] strony.
Zamontowanie
• Umocować wspornik spoilera siedmioma
nowymi nakrętkami plastykowymi i czterema
wkrętami.
• Wcisnąć dyszę spryskiwacza.
• Umocować spoiler czterema wkrętami i sześ
cioma wkrętami.
• Przykręcić wewnętrzne poszycie drzwi tyl
nych, wcisnąć zaślepki śrub. Przykręcić wspor
nik półki.
Wymontowanie i zamontowanie
drzwi tyłu nadwozia
Wymontowanie
Uwaga. Aby ułatwić sobie później montaż przewodów elektrycznych i przewodu spryskiwacza,
należy przed zdjęciem drzwi przywiązać sznurki do końców przewodów. Sznurki te pozostaną
następnie w wymontowanych drzwiach. Podczas montażu można będzie łatwo wciągnąć
przewody za pomocą sznurków.
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radiood
biornika. Akumulator odłączać tylko przy wyłą
czonym zapłonie, ponieważ inaczej może dojść
do uszkodzenia urządzenia sterującego wtrys
kiem paliwa. Przed odłączeniem akumulatora
powinno się przeczytać rozdział „Wymontowa
nie i zamontowanie radioodbiornika " lub „Wy
montowanie i zamontowanie akumulatora " .
• Wymontować górny spoiler, patrz poprzedni
rozdział.
• Wyciągnąć przewód spryskiwacza szyby.
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE ZAMKA DRZWI TYŁU NADWOZIA
• Odkręcić wewnętrzne poszycie drzwi tyłu
nadwozia, mocowane jedenastoma śrubami
typu Torx T25.
• Rozłączyć połączenie przewodów elektrycz
nych wycieraczki tylnej i autoalarmu. Wyciąg
nąć wtyk złącza z siłownika centralnej blokady
drzwi.
• Wyciągnąć wtyk złącza z ogrzewanej szyby
tylnej. W tym celu wymontować poszycie bocz
ne drzwi (na słupku), patrz rozdział „Wymon
towanie i zamontowanie spoilera tylnego " .
• Wyciągnąć przewody elektryczne.
• Podeprzeć drzwi tyłu nadwozia.
• Wyciągnąć sprężynę gazową z zaczepu
kulowego przy drzwiach tyłu nadwozia. Wcześ
niej usunąć klamrę zabezpieczającą (1, rys.
D 0760).
• Wyciągnąć klamry zabezpieczające, a na
stępnie sworznie zawiasów. Zdjąć drzwi z dru
gą osobą.
Zamontowanie
• Przystawić drzwi do zawiasów i wsunąć
sworznie. Założyć blaszane klamry zabezpie
czające.
• Wcisnąć sprężynę gazową w zaczep kulowy
i zabezpieczyć klamrą.
• Wciągnąć przewody elektryczne, posługując
się przywiązanymi sznurkami.
• Nasunąć przewód elastyczny na dyszę spryskiwacza.
• Połączyć złącze wielowtykowe.
• Zamontować spoiler, patrz rozdział „Wymon
towanie i zamontowanie spoilera tylnego " .
• Zamknąć drzwi bez zamka i sprawdzić ich
233
ustawienie. W razie potrzeby poluzować śruby
mocujące i tak wyrównać ustawienie drzwi,
aby ich odległość między sąsiadującymi elementami nadwozia była jednakowa. Dokręcić
śruby momentem 20 N-m. Zawiasy są przykręcone od środka. Dlatego należy wymontować wewnętrzne pokrycie dachu. Wcześniej
ściągnąć osłony na zaczepach tylnych pasów
bezpieczeństwa. Odkręcić zaczepy, a następnie poszycia słupków tylnych.
• Podłączyć akumulator. Akumulator odłączać
tylko przy wyłączonym zapłonie, ponieważ
inaczej może dojść do uszkodzenia urządzenia
sterującego wtryskiem paliwa.
• Ustawić zegar.
• Zakodować radioodbiornik, patrz rozdział
„Kodowanie radioodbiornika " .
Wymontowanie i zamontowanie
zamka drzwi tyłu nadwozia
Wymontowanie
• Odkręcić wewnętrzne dolne poszycie drzwi
tyłu nadwozia, mocowane jedenastoma śruba
mi typu Torx T25.
• Odłączyć od bębenka zamka cięgno bloka
dy. W tym celu obrócić plastykowy zaczep
i uwolnić z cięgna. Wyciągnąć cięgno z otworu
zaczepu.
Limuzyna
• Odkręcić zamek z tylnej ściany drzwi za
pomocą klucza trzpieniowego wielokątowego
typu T30.
234
NADWOZIE
Kombi
Zamontowanie
• Włożyć zamek i podłączyć cięgna.
• Przykręcić zamek do drzwi tyłu nadwozia.
• Przykręcić poszycie wewnętrzne drzwi tyłu
nadwozia.
Wymontowanie i zamontowanie
pokrywy bagażnika nadwozia sedan
Wymontowanie
• W samochodzie z centralną blokadą drzwi
usunąć wewnętrzne poszycie pokrywy i odłączyć
przy zamku elektryczny przewód zasilający.
• Obrysować flamastrem łby śrub na zawiasach
(rys. D 6966), aby zaznaczyć ich położenie.
Odkręcić śruby i zdjąć pokrywę z drugą osobą.
• Jeżeli ma być również wymontowany zawias,
to należy zdjąć poszycie słupka. Zawias jest
przykręcony dwiema śrubami do pokrywy ba
gażnika i jedną śrubę do słupka. Odłączyć
sprężynę odciągającą.
Zamontowanie
• Przystawić pokrywę i wkręcić śruby. Wyrów
nać ustawienie pokrywy i dokręcić śruby.
• Podłączyć elektryczny przewód zasilający
przy zamku pokrywy.
Uwaga. Zaczepić sprężyny zawiasów. Jeżeli
pokrywa była zdejmowana w celu zamontowania tylnego spoilera, to sprężyny zaczepić
o następny występ, aby pokrywa dawała się
lekko podnieść.
Naprawa bębenka zamka
drzwi tyłu nadwozia
Wymontowanie
• Odkręcić dolne pokrycie drzwi tyłu nadwozia,
mocowane jedenastoma śrubami typu T25.
• Odkręcić dwie nakrętki mocujące zamek (1,
rys. D 5995).
• Odłączyć od bębenka zamka cięgno bloka
dy. W tym celu obrócić plastykowy zaczep
i uwolnić z cięgna. Wyciągnąć cięgno z otworu
zaczepu.
• Wcisnąć cięgno w siłownik centralnej bloka
dy drzwi i odłączyć od bębenka zamka.
• W samochodzie z autoalarmem zdjąć mikrowyłącznik, wcześniej wyciągając klamrę
sprężystą.
Rozkładanie, bębenek
montowany do VIII 1995
Uwaga. Od IX 1995 montowane są w zamkach
drzwi i pokryw bębenki z mechanizmem jednokierunkowym. Podczas próby dostania się do
samochodu przez osobę niepowołaną, bębenki
te mogą się obracać poprzez sprzęgło cierne,
nie powodując uszkodzenia wewnętrznych części. Bębenki z mechanizmem jednokierunkowym znajdujące się w pokrywie bagażnika
(drzwiach tylnych) trzeba wymieniać z klamką,
ponieważ nie występują jako część zamienna.
• Wybić kołek i wyciągnąć zabierak (2, rys.
D 5995).
• Rozdzielić zespół zamka, połączony dwoma
wkrętami (3, rys. D 5995).
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE KLAMKI DRZWI TYŁU NADWOZIA
235
• Włożyć kluczyk i obrócić bębenek (4.1, rys.
D 5995).
• Wycofać bębenek (4.2, rys. D 5995).
• Wyciągnąć z otworu sprężynkę i kulkę (4.3,
rys. D 5995).
• Złożyć zespół zamka w odwrotnej kolejności.
• Podłączyć cięgno.
• Przykręcić dolne pokrycie drzwi tyłu nadwozia.
Zamontowanie
• Umocować zamek dwiema nakrętkami.
• Włożyć mikrowyłącznik i zabezpieczyć klam
rą sprężystą (samochód z autoalarmem).
Wymontowanie
Wymontowanie i zamontowanie
klamki drzwi tyłu nadwozia
• Odkręcić dolne pokrycie drzwi tyłu nadwozia,
mocowane jedenastoma śrubami typu T25.
• Odkręcić klamkę zewnętrzną drzwi tyłu nad-
236
NADWOZIE
• Odkręcić zespół zamka z bębenkiem (1, rys.
D5841).
• Odłączyć oświetlenie tablicy rejestracyjnej.
• Odkręcić listwę uchwytu, mocowaną dwiema
nakrętkami (2, rys. D 5841).
Zamontowanie
wozia, mocowaną dwiema nakrętkami (patrz
rys. D 5839).
Zamontowanie
• Przykręcić klamkę.
• Przykręcić pokrycie drzwi.
Wymontowanie i zamontowanie
uchwytu drzwi tyłu nadwozia kombi
Wymontowanie
• Wymontować ramię wycieraczki tylnej, patrz
rozdział „Wycieraczki " .
• Wymontować dolne pokrycie drzwi tyłu nad
wozia.
• Wymontować silnik elektryczny wycieraczki
tylnej, patrz rozdział „Wymontowanie i zamon
towanie silnika wycieraczki tylnej " .
• Przykręcić listwę uchwytu, mocowaną dwie
ma nakrętkami.
• Podłączyć oświetlenie tablicy rejestracyjnej.
• Przykręcić zespół zamka z bębenkiem.
• Zamontować silnik elektryczny wycieraczki
tylnej, patrz rozdział „Wymontowanie i zamon
towanie silnika wycieraczki tylnej " .
• Zamontować dolne pokrycie drzwi tyłu nad
wozia.
• Zamontować ramię wycieraczki tylnej, patrz
rozdział „Wycieraczki " .
Wymontowanie i zamontowanie
listwy ozdobnej tylnej
(samochody od IX 1994)
Wymontowanie
• Odkręcić dolne pokrycie drzwi tyłu nadwozia,
mocowane jedenastoma śrubami typu T25.
Odkręcić klamkę zewnętrzną drzwi tyłu nad
wozia, mocowaną od wewnątrz dwiema na
krętkami (2, rys. F 0528).
• Odkręcić tablicę rejestracyjną, mocowaną
dwiema śrubami (3, rys. F 0528).
• Wyciągnąć listwę z siedmiu zatrzasków (1,
rys. F 0528).
Zamontowanie
• Listwę montuje się w kolejności odwrotnej.
Mechaniczny napinacz pasów
bezpieczeństwa
Mechaniczny napinacz pasów bezpieczeństwa
jest zamontowany w przednich fotelach. Napi-
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE FOTELA PRZEDNIEGO
237
Wymontowanie i zamontowanie
fotela przedniego
Wymontowanie
nacz ten zapewnia ścisłe przyleganie pasów
bezpieczeństwa do ciała oraz zapobiega wysunięciu się pasażera spod pasa w przypadku
czołowego zderzenia samochodu. Wyzwolenie
napinacza następuje przy zderzeniu czołowym
i pod kątem do 30° oraz przy opóźnieniu od
6 g. Mniejsze opóźnienia nie powodują napięcia pasów.
Napięta wstępnie sprężyna (1, rys. D 5536)
działając poprzez elastyczne cięgło (2) i zapadkę zwrotną (3) powoduje w trakcie zderzenia
pociągnięcie do dołu pasa o 80 mm. W ten
sposób skraca swobodną długość pasa biodrowego i ramieniowego po 80 mm. Fakt
zadziałania napinacza pasów można rozpoznać po żółtym języku, pojawiającym się na
zamku pasa od strony siedzenia. Pas z wyzwolonym napinaczem funkcjonuje dalej, jak
normalny pas bez napinacza. Napinacz
pasów jest bezobsługowy. Po wyzwoleniu
trzeba jednak napinacz wymienić. Uwaga.
Przed
odzyskaniem
nie
wyzwolonego
napinacza trzeba sztucznie wywołać jego zadziałanie {operacja do wykonania w warsztacie). Aby uniknąć mimowolnego wyzwolenia
napinacza przy wszelkich pracach przy fotelach i przed wymontowaniem samego napinacza, trzeba włożyć w napinacz plastykowe
widełki, umocowane do sprężyny napinacza,
patrz następny rozdział.
Uwaga. Śruby mocujące fotele są zabezpieczone przed poluzowaniem przez mikrospęczenie, dlatego podczas demontażu muszą
zostać wymienione na nowe.
• Odkręcić od strony czołowej zaślepkę ze
wnętrzną (1, rys. D 6053), uwolnić z zatrzasku
z tyłu od środka i wyjąć.
• Uwolnić z zatrzasku z tyłu zaślepkę we
wnętrzną (2). W tym celu unieść małym wkrę
takiem oba zaczepy plastykowe i wysunąć do
góry po jednej części wykładziny.
Uwaga. Przed wymontowaniem fotela bezwzględnie zablokować napinacz pasa bezpieczeństwa. W tym celu wyjąć widełki (6, rys. O4806), umieszczone przy fotelu pod zewnętrzną wykładziną, i włożyć je w przewidziany do tego otwór w napinaczu.
• Przesunąć fotel do przodu i wykręcić z tyłu
dwie śruby kluczem 13 mm (4.2, rys. D 6053).
• Przesunąć fotel do tyłu i wykręcić z przodu
dwie śruby kluczem 13 mm (4.1, rys. D 6053).
• Wyjąć fotel.
Zamontowanie
• Włożyć fotel i przykręcić {5, rys. D 6053).
Śruby dokręcać momentem 20 N-m, w kolej
ności od (1) do (4).
• Wyciągnąć widełki zabezpieczające napi
nacz pasa bezpieczeństwa i umocować w za
czepie.
• Zamontować zaślepki, przednią i tylną.
238
NADWOZIE
Wymontowanie i zamontowanie
siedzenia tylnego
Wymontowanie
Unieść do góry siedzisko siedzenia.
Wyciągnąć zaślepkę (2, rys. D 5876).
Wyciągnąć pierścień zabezpieczający (3)
wysunąć oś zawiasu (4). Wyjąć siedzisko.
Odchylić do przodu oparcie siedzenia.
• Pociągnąć do góry i uwolnić z zatrzasków
naroża dywanika na tylnej ściance oparcia (1,
rys. D 5857).
• Odkręcić po dwie śruby typu T40, mocujące
oparcie siedzenia (2, rys. D 5857).
Zamontowanie
• Przykręcić po dwie śruby, mocujące oparcie
siedzenia.
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE PRZEDNIEJ NAKŁADKI PROGU
239
• Wcisnąć nieco z tyłu osłonę dźwigni zmiany
biegów i pociągnąć do góry.
• Wymontować osłonę dźwigni ręcznej hamul
ca awaryjnego. W tym celu wykręcić z przodu
wkręt (1, rys. D 5997) i uwolnić z tyłu z za
czepu.
• Odkręcić pięć wkrętów (1, rys. D 5997)
mocujących środkową konsolę. Rozłączyć
przewód zasilający podgrzewanie foteli, jeżeli
występuje w samochodzie.
Zamontowanie
• Docisnąć i wprowadzić w zatrzaski naroża
dywanika.
• Odchylić oparcie do tyłu i zaczepić.
• Włożyć siedzisko.
• Wsunąć osie zawiasów i zabezpieczyć.
• Wcisnąć zaślepkę.
• Opuścić siedzisko do pierwotnego położenia.
Wymontowanie i zamontowanie
konsoli środkowej
Wymontowanie
• Wyciągnąć z tyłu popielniczkę.
• Pociągnąć środkową półkę silnie do góry po
stronie kierowcy i uwolnić z zaczepów po
stronie pasażera.
• Przykręcić pięć wkrętów mocujących środ
kową konsolę. Podłączyć przewód zasilający
podgrzewanie foteli, jeżeli występuje w samo
chodzie.
• Zamontować osłonę dźwigni ręcznej hamul
ca awaryjnego. W tym celu wcisnąć osłonę
z tyłu i przykręcić z przodu.
• Wcisnąć osłonę dźwigni zmiany biegów.
• Włożyć półkę środkową.
• Wcisnąć z tyłu popielniczkę.
Wymontowanie i zamontowanie
prawej przedniej nakładki progu
Wymontowanie
• Podważyć małym wkrętakiem zatrzask (1,
rys. O-4807), znajdujący się w czole nakładki.
• Odchylić do dołu trzy plastykowe zaślepki
w progu (2).
• Wykręcić cztery śruby typu Torx T25.
240
NADWOZIE
• Pociągnąć do tyłu pokrycie i wyciągnąć z obu
klamer (2, rys. O-4809).
Zamontowanie
• Wsunąć pokrycie w dolne klamry, docisnąć
u góry i umocować obróciwszy oba zaczepy
w prawo.
Wymontowanie i zamontowanie
zamka schowka
Wymontowanie
• Przesunąć nakładkę do przodu i wyciągnąć
z tyłu jej nosek (3, rys. O-4808).
• Cofnąć z przodu kedrę i zdjąć nakładkę.
Zamontowanie
• Wsunąć nakładkę z przodu pod uszczelkę,
ewentualnie podnieść kedrę wkrętakiem ponad
nakładkę.
• Wsunąć tylny nosek nakładki w wycięcie
drugiej części i dosunąć do końca.
• Przykręcić nakładkę.
• Podnieść trzy zaślepki i wcisnąć w otwory.
• Wcisnąć zaślepkę górnej śruby.
Wymontowanie i zamontowanie
pokrycia ściany czołowej
Wymontowanie
• Obrócić dwa zaczepy (1, rys. O-4809) w le
wo o kąt 90°, w ten sposób je uwalniając.
• Pociągnąć pokrywę zamka, uwalniając za
czepy (patrz rys. D 5870).
• Włożyć kluczyk w zamek.
• Obrócić bębenek zamka w pozycję zamknię
cia (1, rys. D 5871) i wyciągnąć (2).
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE LUSTERKA WEWNĘTRZNEGO
241
Uwaga. Nie wyciągać lusterka z przegubu
kulowego. Jeżeli tak się stanie, wymontować
stopkę lusterka. Położyć lusterko szkłem na
płaskiej powierzchni, posmarować główkę
przegubu kulowego i wbić lusterko drewienkiem w gniazdo przegubu.
Przyklejanie płytki mocującej
Jeżeli trzeba dodatkowo przykleić do szyby
płytkę mocującą lusterko, to należy postępować w niżej opisany sposób.
• Oczyścić szybę w miejscu mocowania lus
terka płynem do mycia szkła, na przykład Opel
17 59 201 (90 141 798).
• Otoczyć miejsce klejenia taśmą samoprzy
lepną. Odległość od krawędzi podsufitki wynosi
95 mm (A na rys. D 0577, B - oś szyby).
Zamontowanie
• Włożyć bębenek zamka z kluczykiem.
• Obrócić kluczyk i wyciągnąć.
• Wcisnąć pokrywę zamka.
Wymontowanie i zamontowanie
lusterka wewnętrznego
Wymontowanie
• Odchylić lusterko do góry przy stopce.
• Odkręcić śrubę zaciskową kluczem trzpie
niowym sześciokątnym 2 mm (patrz rys.
C 6408).
• Wyciągnąć lusterko do góry z płytki mo
cującej.
• Przeszlifować klejoną powierzchnię płytki
mocującej, używając do tego papieru ściernego
o ziarnistości P 100. Oczyścić powierzchnię.
• Połączyć dwa składniki kleju, na przykład
Opel 15 04 803 (90 295 281) i nanieść małą
szpachelką.
• Przystawić płytkę do szyby i umocować
taśmą samoprzylepną.
• Po około 80 minutach klej stwardnieje na
tyle, że można zamontować lusterko. Czas ten
odnosi się do temperatury otoczenia około
+20°C. Czas schnięcia kleju można skrócić,
podgrzewając miejsce klejone nadmuchem
gorącego powietrza. Miejsce klejone wolno
podgrzewać do temperatury +80°C.
16 — Opel Astra
242
NADWOZIE
Zamontowanie
• Wsunąć lusterko stopką do oporu na płytkę
mocującą.
• Umocować stopkę lusterka śrubą,
Wymontowanie i zamontowanie
podsufitki
Wymontowanie
• Wymontować poszycie słupków przednich:
podważyć u góry osłonę zakrywającą, wykręcić
śrubę T25, uwolnić u dołu z zatrzasku.
• Wymontować poszycie słupków środkowych:
odkręcić mocowanie pasa bezpieczeństwa,
wieszak na ubrania i uchwyt, usunąć u góry
dwie zaślepki i wykręcić dwie śruby, zwolnić
jeden zatrzask u dołu z tyłu.
• Wymontować poszycie słupków tylnych:
zdjąć osłonę mocowania pasa bezpieczeństwa,
odkręcić mocowanie pasa bezpieczeństwa,
wyciągnąć trzy zaślepki, wykręcić trzy śruby.
• Zdjąć poszycie tylnej ramy dachu.
• Odczepić i odkręcić daszek przeciwsłonecz
ny (1, rys. D2117).
• Odkręcić wspornik (2, rys. D 2117).
• Wyciągnąć z zatrzasków lampę oświetlenia
wnętrza (3, rys. D 2117) i wyciągnąć wtyk.
• Odkręcić uchwyt do trzymania (4, rys.
D 5996).
• Wyciągnąć u góry uszczelkę drzwi.
• Wymontować dodatkowo: w samochodzie
z otwieranym dachem - uszczelkę na krawę
dzi; w samochodzie z autoalarmem - osłonę.
• Zdjąć podsufitkę.
Zamontowanie
• Przyłożyć podsufitkę.
• Zamontować w samochodzie z otwieranym
dachem - uszczelkę na krawędzi otworu; w sa
mochodzie z autoalarmem - osłonę.
• Wciągnąć u góry uszczelkę drzwi.
• Przykręcić uchwyt do trzymania (4, rys.
D 5996).
• Wcisnąć w zatrzaski lampę oświetlenia wnęt
rza (3, rys. D 2117), wcześniej podłączyć wtyk.
• Przykręcić wspornik (2, rys. D 2117).
• Przykręcić daszek przeciwsłoneczny (1, rys.
D2117).
• Założyć poszycie tylnej ramy dachu.
• Zamontować poszycie słupków tylnych, patrz
operacja wymontowania. Przykręcić mocowa
nie pasa bezpieczeństwa momentem 20 N-m.
• Zamontować poszycie słupków środko
wych, patrz operacja wymontowania. Przy
kręcić mocowanie pasa bezpieczeństwa mo
mentem 20 N-m.
• Zamontować poszycie słupków przednich,
patrz operacja wymontowania.
Regulacja mechanizmu otwierania dachu
• Odkręcić korbę i osłonę z mechanizmu kor
bowego (patrz rys. C 4169).
• Przytrzymać mechanizm w położeniu za
montowania (rys. C 2316). Wcisnąć kołek.
Obrócić zębnik do oporu w kierunku przeciw
nym do ruchu wskazówek zegara. Prosto
nasadzić korbę i przykręcić
REGULACJA MECHANIZMU OTWIERANIA DACHU
DACH OTWIERANY RĘCZNIE
1 - pokrywa (szkło bezpieczne),
2 - uszczelka krawędziowa,
przykręcona do ramy pokrywy
(X - uszczelka),
3 - boczna osłona pokrywy,
4 - osłona pokrywy przykręcana,
5 - klamra sprężysta,
6 - szczotka,
7 - osłona podsufitki z uchwytem
i lampą oświetlenia wnętrza,
8 - korba,
9 - mechanizm korby,
11 - wspornik przedni,
12 - przewód odprowadzenia wody,
13 - zespół napędu,
14 - listwa odprowadzenia wody,
15 - śruba z łbem walcowym,
16 - osłona przeciwsłoneczna,
17 - odchylacz strugi powietrza
z osłoną blaszaną kanału cięgła,
18 - ramię wychylne, sprężyna,
sworzeń, podkładki
zabezpieczające,
19 - uszczelka otworu,
20 - uszczelki ramy (z przodu: taśma
uszczelniająca 1 x 1850 mm; z
tyłu: przyklejana pianka,
2 części 30 x 15 x 250 mm,
1 część 30 x 15 x 1000 mm),
21 - napęd korbowy,
23 - prowadnica przednia (dźwignia
z zaczepem),
24 - prowadnica jarzma, sworzeń,
podkładka zabezpieczająca,
sprężyna tłumiąca,
25 - prowadnica tylna (cięgło),
26 - dociskacz (jarzmo)
243
244
NADWOZIE
w szynie prowadzącej do przodu, aż do oporu
(patrz rys. C 4332).
• Przesunąć do tyłu prowadnicę cięgła, aż
sworznie łączące (1, rys. D 6049) pokryją się
z nacięciami ustawczymi na szynie (2).
• Tak ustawić dociskacz prowadnicy jarzma,
aby ślizg dociskacza znalazł się w niewielkim
odstępie {0,2 do 0,5 mm) od tylnej krawędzi
wycięcia w szynie.
1- zębnik, 1a - uzębienie proste do korby, 1b - uzębienie
skośne do cięgła, 2- kotek (skierowany do przodu)
Regulacja cięgła otwierania dachu
Regulacja wyjściowego ustawienia cięgła otwierania dachu jest wtedy niezbędna, gdy
wystąpią trudności z otwieraniem pokrywy
w dachu.
• Pokrywę, listwę odprowadzenia wody, prowadnicę jarzma i prowadnicę cięgła przesunąć
Ogrzewanie i
przewietrzanie
Wiadomości wstępne
Wlot powietrza do przewietrzania i ogrzewania
wnętrza kabiny znajduje się pod szybą przednią. Wpadające powietrze trafia do rozdzielacza i jest rozprowadzane przez różne klapy do
poszczególnych dysz nawiewu. Kiedy ogrzewanie kabiny jest włączone, to zimne powietrze
1
2
3
4
-
rozdzielacz powietrza,
nagrzewnica,
pokrywa dolna nagrzewnicy,
konsola środkowa tablicy
rozdzielczej,
5 - zespół sterowania ogrzewania
i przewietrzania,
6 - filtr powietrza,
7 - obudowa filtra powietrza,
8 - dysza boczna nawiewu,
9 - dmuchawa,
10 - kanał powietrza boczny,
1 - kanał powietrza środkowy,
1
12 - odpływ wody,
13 - listwa odprowadzenia wody,
14 - pokrywa podokienna
jest kierowane najpierw do nagrzewnicy, gdzie
odbiera ciepło od cieczy z układu chłodzenia
silnika. Następnie powietrze po minięciu żeberek nagrzewnicy dostaje się do wnętrza. Temperatura ogrzewania jest regulowana zmienianiem proporcji wlotu zimnego i gorącego powietrza, za pomocą klapy mieszalnika.
Wszystkie otwory wylotowe mają możliwość
246
OGRZEWANIE I PRZEWIETRZANIE
wyrównywania temperatury. Klapy są sterowane cięgnami w pancerzach. Wypływ powietrza do kabiny następuje czterema przestawianymi dyszami w tablicy rozdzielczej, dyszami
nadmuchu na szybę przednią, dwiema dyszami
nadmuchu na szyby boczne oraz dyszami
nadmuchu na nogi kierowcy i pasażera. Niektóre modele mają dodatkowo pod przednimi
fotelami dysze nadmuchu na nogi pasażerów
siedzących z tyłu.
Do wzmocnienia efektu nagrzewania kabiny
służy dmuchawa o kilku stopniach pracy. Aby
dmuchawa obracała się z różną prędkością na
wybranych stopniach, są włączone w jej obwód
rezystory szeregowe. Rezystory znajdują się
na płytce przyłączeniowej przy silniku dmuchawy. W przypadku uszkodzenia należy wymienić całą płytkę.
Umieszczony w obudowie wlotu powietrza filtr
pyłkowy zatrzymuje zanieczyszczenia, kurz,
pyłki i inne mikrocząstki. Przełączając na recyrkulację powietrza można częściowo lub całkowicie zamknąć dopływ powietrza z zewnątrz.
Recyrkulacja powietrza odbywa się wtedy również poprzez specjalny filtr wewnątrz kabiny.
Klimatyzacja
Klimatyzacja służy do obniżania temperatury
wewnątrz kabiny poniżej temperatury otoczenia. Podczas pracy klimatyzacji obniża się
ponadto wilgotność powietrza w kabinie. Dodatkowo klimatyzacja zapewnia jeszcze bardziej czyste powietrze, niż to, które przechodzi
poprzez filtr pyłkowy. Sprężarka klimatyzacji
jest napędzana paskiem klinowym od wału
korbowego silnika.
Naprawy klimatyzacji powinno się powierzać
specjalistycznemu warsztatowi.
Wymontowanie i zamontowanie
filtra pyłków
Wymontowanie
• Otworzyć pokrywę przedziału silnika.
• Ściągnąć uszczelkę z krawędzi ściany
przedniej.
• Wyjąć listwę odprowadzenia wody, przy
ścianie przedniej.
• Otworzyć dwie klamry mocujące i wyjąć filtr
pyłków.
Zamontowanie
• Włożyć filtr pyłków i zabezpieczyć klamrami.
• Zamontować listwę odprowadzenia wody.
• Założyć uszczelkę na krawędź ściany czo
łowej.
• Zamknąć pokrywę przedziału silnika.
Wymontowanie i zamontowanie
wyłącznika recyrkulacji powietrza
Wymontowanie
• Wymontować zespół sterowania ogrzewa
niem.
• Zwolnić zaczepy wyłącznika recyrkulacji po
wietrza i wyjąć (patrz rys. D 6087).
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE ZESPOŁU STEROWANIA OGRZEWANIA
Zamontowanie
• Wcisnąć wyłącznik na swoje miejsce.
• Zamontować zespół sterowania ogrzewa
niem.
Wymontowanie i zamontowanie
wyłącznika dmuchawy
Wymontowanie
• Wymontować pokrętło wyłącznika. W tym
celu wcisnąć w otwór pokrętła odpowiedni
trzpień, zwolnić języczek blokujący i ściągnąć
pokrętło z osi (patrz rys. O-5201).
• Zwolnić zaczepy wyłącznika dmuchawy
i wyjąć.
Zamontowanie
• Wcisnąć wyłącznik na swoje miejsce.
• Wsunąć pokrętło na oś i zablokować.
247
Wymontowanie i zamontowanie
zespołu sterowania ogrzewania
i przewietrzania
Wymontowanie
• Odkręcić i zdjąć osłonę kolumny kierownicy
(patrz rys. D 0738).
• Odkręcić pokrywę zestawu wskaźników
(patrz rys. D 6260).
• Odkręcić środkową konsolę tablicy rozdziel
czej (patrz rys. D 6075).
• Odłączyć cięgła sterowania (patrz rys.
D 6077).
• Zwolnić zaczepy wyłącznika recyrkulacji po
wietrza, patrz odnośny rozdział.
• Wyciągnąć wtyk złącza przewodu.
248
OGRZEWANIE I PRZEWIETRZANIE
Zamontowanie
• Wyciągnąć wtyk złącza przewodu.
• Wcisnąć zaczepy wyłącznika recyrkulacji
powietrza, patrz odnośny rozdział.
• Podłączyć cięgła sterowania.
• Przykręcić środkową konsolę tablicy rozdzielczej.
• Przykręcić pokrywę zestawu wskaźników.
• Przykręcić osłonę kolumny kierownicy.
Wymontowanie i zamontowanie
dysz nawiewu
Wymontowanie dyszy bocznej prawej
• Posługując się dwoma wkrętakami zwolnić
zaczepy kratki dyszy i wyjąć (patrz rys.
D6071).
• Odkręcić obudowę dyszy i wyjąć z kanału
powietrznego (patrz rys. D 6073).
Zamontowanie
• Włożyć obudowę dyszy w kanał powietrzny
i przykręcić.
• Wcisnąć kratkę, aż zaskoczą zaczepy.
Wymontowanie dyszy środkowej
• Posługując się dwoma wkrętakami zwolnić
zaczepy kratki dyszy i wyjąć (patrz rys.
D6103).
• Odłączyć z boku cięgło sterowania od zabieraka (patrz rys. D 6074).
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE CIĘGIEN STEROWANIA
Zamontowanie
• Wcisnąć cięgło w zabierak.
• Wcisnąć kratkę, aż zaskoczą zaczepy.
249
Zamontowanie
•
•
•
•
•
Przykręcić obudowę.
Włożyć i podłączyć wyłącznik.
Wcisnąć na miejsce nakładkę.
Wsunąć pokrętło.
Wcisnąć kratkę dyszy.
Wymontowanie dyszy bocznej' lewej
• Posługując się dwoma wkrętakami zwolnić
zaczepy kratki dyszy i wyjąć.
• Wymontować pokrętło wyłącznika świateł,
patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie
wyłącznika świateł " (patrz rys. D 6250).
• Zwolnić zaczepy nakładki na wyłączniku.
• Wyjąć wyłącznik, odłączyć przewody.
• Odkręcić obudowę i zdjąć (patrz rys.
D 6072).
Wymontowanie i zamontowanie
cięgien sterowania
• Wymontować zespół sterowania ogrzewania
i przewietrzania.
• Wymontować pokrycie ściany pod schow
kiem, patrz rozdział „Wymontowanie i zamon
towanie pokrycia ściany czołowej " .
250
OGRZEWANIE I PRZEWIETRZANIE
Cięgno sterowania klapą mieszalnika
• Odłączyć cięgno i wyjąć.
Cięgno sterowania przesłoną dolną
• Odłączyć cięgno i wyjąć.
Cięgno sterowania przesłoną górną
• Odłączyć cięgno i wyjąć.
WYMONTOWANIE I ZAMONTOWANIE REZYSTORA DMUCHAWY
251
Zamontowanie
• Podłączyć cięgno.
• Zamontować pokrycie ściany pod schow
kiem, patrz rozdział „Wymontowanie i zamon
towanie pokrycia ściany czołowej " .
• Zamontować zespół sterowania ogrzewa
niem i wentylacją.
Wymontowanie i zamontowanie
dmuchawy
Wymontowanie
• Wymontować filtr pyłków w pasie podokiennym.
• Wymontować pokrywę pod szybą przednią,
patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie
pokrywy podokiennej " .
• Wyciągnąć z przodu i z tyłu przewód podciś
nienia przy obudowie filtra pyłków nad dmu
chawą.
• Wyciągnąć wtyk złącza elektrycznego. Wy
ciągnąć przewód elektryczny przez obudowę
filtra pyłków nad dmuchawą.
• Odkręcić kluczem 8 mm cztery śruby mocu
jące obudowę filtra i wyjąć obudowę (patrz rys.
D 6083).
Zamontowanie
• Sprawdzić, czy wirnik dmuchawy łatwo się
obraca. Usunąć ewentualne obce ciała z ka
nałów powietrznych.
Uwaga. Jeżeli dmuchawa nie pracuje na wszystkich stopniach prędkości obrotowej, to na
ogół jest uszkodzony rezystor szeregowy.
W takim przypadku należy wymienić kompletną
płytkę z rezystorami.
• Przykręcić silnik dmuchawy.
• Włożyć w zatrzaski górną część pokrywy
dmuchawy.
• Włożyć i przykręcić obudowę filtra pyłków.
• Podłączyć przewody podciśnienia.
• Przeprowadzić przez obudowę filtra wiązkę
przewodów i wcisnąć złącze. Wetknąć w obu
dowę tulejkę wiązki.
• Zamontować filtr pyłków, patrz odnośny roz
dział.
Wymontowanie i zamontowanie
rezystora dmuchawy
• Zwolnić z zaczepów górną pokrywę dmu
chawy i podnieść.
• Odkręcić silnik dmuchawy (patrz rys.
D 6084).
Jeżeli dmuchawa nie pracuje na wszystkich
stopniach prędkości obrotowej, to na ogół jest
uszkodzony rezystor szeregowy. W takim przypadku wymienić kompletną płytkę z rezystorami.
252
OGRZEWANIE I PRZEWIETRZANIE
Wymontowanie
• Wymontować filtr pyłków w pasie podokiennym.
• Wyciągnąć wtyk złącza przewodów.
• Odkręcić wspornik płytki z rezystorami (patrz
rys. D 6086).
Zamontowanie
• Przykręcić płytkę z rezystorami.
• Wcisnąć wtyk złącza.
• Zamontować filtr pyłków.
Typowe niesprawności układu ogrzewania i przewietrzania
Objawy
Dmuchawa nie pracuje
Przyczyny
Przepalony bezpiecznik silnika dmuchawy
Uszkodzony wyłącznik dmuchawy
Uszkodzony silnik dmuchawy
Sposób postępowania
Sprawdzić i ewentualnie wymienić bezpiecznik
Sprawdzić, czy dochodzi napięcie do rezystorów szeregowych. Jeżeli nie, wymontować
i sprawdzić wyłącznik dmuchawy
Sprawdzić, czy dochodzi napięcie do styków
silnika po włączeniu zapłonu i wyłącznika
dmuchawy. Jeżeli tak, wymienić silnik
Dmuchawa pracuje tyl- Uszkodzony rezystor szeregowy
ko 2 jedną prędkością
Wymienić płytkę z rezystorami
Ogrzewanie nie daje się Uszkodzony wyłącznik
wyłączyć pokrętłem na Uszkodzone lub zacięte cięgno sterowania
tablicy rozdzielczej
klapą mieszalnika
Sprawdzić wyłącznik Sprawdzić i
Za słabe ogrzewanie
Sprawdzić i ewentualnie uzupełnić poziom
cieczy
Za niski poziom cieczy chłodzącej
Uszkodzony termostat Uszkodzone lub
zacięte cięgno sterowania
ewentualnie wymienić cięgno
Sprawdzić i ewentualnie wymienić termostat
Sprawdzić i ewentualnie wymienić cięgno
Głośna praca dmucha- Liść lub zanieczyszczenie w dmuchawie
Wirnik jest nie wyrównoważony lub ma uszkowy
dzone łożysko
Wymontować i oczyścić dmuchawę, oczyścić
kanał powietrzny
Wymontować dmuchawę i sprawdzić wirnik
Ogrzane powietrze ma Nieszczelna nagrzewnica
słodkawy zapach, szyby
zaparowują,
kiedy
ogrzewanie jest włączone
Sprawdzić szczelność układu chłodzenia (w
warsztacie), wymienić nagrzewnicę
Wyposażenie elektryczne
Zamontowanie dodatkowych
odbiorników
Po przewierceniu otworu w blasze nadwozia
należy opiłować krawędź otworu, zagruntować
ją i polakierować. Usuwać wszystkie, powstające podczas wiercenia wiórki. Przed
przystąpieniem do jakiejkolwiek pracy w
okolicach instalacji elektrycznej, należy
odłączyć przewód masowy akumulatora, aby
uniknąć niebezpieczeństwa zwarcia w obwodzie.
Uwaga. Wraz z odłączeniem akumulatora
następuje wyłączenie odbiorników elektrycznych, jak na przykład radia lub zegara, a także
skasowanie kodów usterek z elektronicznych
pamięci. Więcej na ten temat można przeczytać w rozdziale „Wymontowanie akumulatora " .
Podłączając dodatkowy odbiornik do instalacji
samochodu należy starać się prowadzić przewód zasilający wzdłuż wiązki przewodów, z wykorzystaniem istniejących opasek mocujących
i tulejek gumowych.
Aby nowy przewód nie powodował w czasie
jazdy odgłosów, ani nie ocierał o inne przewody, zaleca się użyć do jego montażu taśmy
izolacyjnej, masy plastycznej, opasek zaciskowych i tym podobnych elementów. Należy
przy tym zwracać uwagę, aby między przewodami hamulcowymi a przewodami elektrycznymi umocowanymi na stałe był zachowany odstęp co najmniej 10 mm, natomiast
między przewodami hamulcowymi a przewo-
dami elektrycznymi zwisającymi z silnika lub
innych zespołów był zachowany odstęp co
najmniej 25 mm.
Przed zamontowaniem dodatkowego odbiornika prądu (np. telefon, reflektory przeciw-
mgłowe, przyczepa campingowa) należy sprawdzić, czy istniejący alternator jest przystosowany do zwiększonego obciążenia. W razie
potrzeby trzeba zamontować alternator o większej mocy.
254
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
Wykrywanie usterek w instalacji
elektrycznej
Podczas wyszukiwania usterek w instalacji
elektrycznej istotna jest systematyczność. Odnosi się to zarówno do sprawdzania przepalonej żarówki, jak i nie pracującego silnika elektrycznego.
Pierwszym krokiem jest zawsze sprawdzenie
bezpiecznika, o ile dany obwód ma takie
zabezpieczenie. Przeznaczenie bezpieczników
można odczytać z nadruku na pokrywie skrzynki bezpieczników.
Przepalony bezpiecznik należy wymienić, a następnie po włączeniu odbiornika sprawdzić,
czy ponownie nie uległ przepaleniu. W takim
przypadku trzeba najpierw odszukać i usunąć
usterkę, która na ogół polega na wystąpieniu
zwarcia, czyli połączenia się styku ujemnego
ze stykiem dodatnim. Zwarcie może wystąpić
w dowolnym miejscu obwodu, jak również
wewnątrz urządzenia elektrycznego. Jeżeli
przy sprawnym bezpieczniku nie świeci się
żarówka lub nie pracuje silnik elektryczny, to
drugim krokiem jest sprawdzenie zasilania.
pomocą próbnika (lampki kontrolnej). Jeden
przewód próbnika połączyć dobrze z masą
silnika (z częścią o metalicznym połysku) lub
bezpośrednio z ujemnym biegunem akumulatora. Drugi przewód próbnika (+) zetknąć końcem z wtykiem zasilania lub wbić się ostrzem
w przewód zasilający. Jeżeli teraz próbnik
zaświeci się, a żarówka nie, to wystąpiła
przerwa w połączeniu masowym żarówki. Aby
to sprawdzić, należy połączyć żarówkę dodatkowym przewodem z masą. Żarówka musi
teraz zaświecić się.
Uwaga. W samochodzie występują żarówki,
które mają zasilanie jednoprzewodowe, na
przykład świateł pozycyjnych, oświetlenia wnętrza. Tego typu lampy są bezpośrednio połączone z masą poprzez swoją obudowę. •
Kiedy brak jest napięcia w przewodzie zasilającym żarówkę, a więc gdy nie świeci się
próbnik, to najprawdopodobniej jest uszkodzony wyłącznik. Sprawdzić przepływ prądu przez
wyłącznik.
Sprawdzanie silników elektrycznych
Sprawdzanie żarówki
• Wymontować żarówkę i sprawdzić, czy nie
ma przepalonego włókna lub bańka szklana
nie jest luźno osadzona w cokole. Uszkodzoną
żarówkę wymienić.
• Aby prawidłowo stwierdzić, czy żarówka jest
sprawna, trzeba przyjąć następujący sposób
postępowania. Połączyć żarówkę dwoma prze
wodami bezpośrednio z biegunami dodatnim
i ujemnym akumulatora. Jest przy tym ważne,
jak przewody są podłączone do żarówki. Jeden
przewód podłącza się do stopki, a drugi do
obudowy żarówki. Jeżeli żarówka nie zaświeci
się, to trzeba ją wymienić.
Uwaga. Należy upewnić się, że styki na żarówce i w oprawce nie są skorodowane. W razie
potrzeby styki skorodowane oczyścić papierem
ściernym, a odgięte odpowiednio przygiąć.
• Jeżeli żarówka jest sprawna, to należy ją
zamontować i włączyć. Kiedy teraz nie za
świeci się, to należy sprawdzić jej zasilanie za
Coraz częściej w usprawnieniu obsługi wyposażenia samochodu są wykorzystywane silniki
elektryczne, na przykład w mechanizmach
podnoszenia szyb, otwierania dachu, centralnego blokowania drzwi lub w elektrycznie
wysuwanej antenie.
Każdy silnik jest uruchamiany wyłącznikiem,
którym operuje się najczęściej ręcznie. W przypadku elektrycznie wysuwanej anteny wyłącznik jest sterowany automatycznie z radioodbiornika.
• Sprawdzić bezpiecznik danego silnika elektrycznego i jeżeli jest przepalony, wymienić.
Uwaga. Silniki w mechanizmach podnoszenia
szyb i otwierania okna w dachu mają z reguły
automaty zabezpieczające, które się wyłączają
w przypadku wystąpienia przeciążenia i włączają z powrotem po pewnym czasie. Przed
ponownym uruchomieniem mechanizmu powinno się usunąć przyczynę wystąpienia przeciążenia. Mogą nią być oblodzone szyby lub
zanieczyszczone prowadnice okna.
SPRAWDZANIE WYŁĄCZNIKÓW
• Jeżeli bezpiecznik znów się przepala, ozna
cza to występowanie zwarcia.
• Aby ustalić, czy usterka występuje w silniku,
należy podłączyć go dwoma przewodami {o
średnicy około 2 mm) bezpośrednio do aku
mulatora. Zacisk dodatni silnika z biegunem
dodatnim akumulatora i zacisk ujemny z bie
gunem ujemnym. Biegunowość zacisków moż
na ustalić ze schematu elektrycznego. W razie
potrzeby wymontować silnik. Wszystkie silniki
elektryczne w samochodzie są zasilane napię
ciem znamionowym instalacji (12 do 14 V).
Jeżeli teraz silnik zacznie pracować, oznacza
to przerwę w zasilaniu.
Uwaga. Przerywana lub zbyt wolna praca
silnika wskazuje na zużycie szczotek węglowych. W takim przypadku należy szczotki
wymienić.
• Jeżeli silnik zasilany bezpośrednio z akumu
latora pracuje, należy posługując się schema
tem elektrycznym określić, który przewód do
prowadza napięcie do silnika, kiedy urucho
miony zostanie wyłącznik, a wcześniej została
włączona stacyjka.
• Sprawdzić próbnikiem przewód zasilający
silnik. Do kontroli można użyć próbnika ze
zwykłą żarówką, ponieważ przez silniki elekt
ryczne przepływa duży prąd. Próbnik powinien
mieć ostre końcówki, którymi można przebić
izolację przewodu. Jest to najprostszy sposób
sprawdzenia napięcia. Oznaczenie zacisków
silnika należy określić na podstawie schematu
elektrycznego.
Uwaga. Specjalne oznaczenie zacisków ma
silnik wycieraczki, patrz odnośny rozdział.
• Jeżeli brak jest napięcia przy silniku, to jest
uszkodzony obwód zasilający. Odszukać miej
sce usterki, posługując się schematem elektrycznym, i usunąć ją. Silniki są z reguły zasi
lane prądem o dużym natężeniu i dlatego
mają dodatkowe przekaźniki. Sprawdzanie
przekaźników opisano w innym rozdziale.
• Jeżeli miejsce uszkodzenia nie zostało zna
lezione, to sprawdzić wyłącznik.
• Kiedy przyczyną usterki jest uszkodzony
przewód, to najlepiej zastąpić go nowym prze
wodem, ponieważ odszukanie przerwy będzie
bardzo trudne.
255
Sprawdzanie wyłączników
Większość odbiorników elektrycznych jest uruchamiana ręcznie obsługiwanym wyłącznikiem.
Poza wyłącznikami ręcznymi występują również wyłączniki automatyczne, do których zaliczyć można wyłącznik lampki kontrolnej ciśnienia oleju, wyłącznik lampki kontrolnej poziomu cieczy chłodzącej lub wyłącznik lampki
kontrolnej poziomu płynu hamulcowego, nazywanych również czujnikami. Zasadniczo
zadaniem wyłącznika jest zamykanie lub
otwieranie obwodu prądowego. Występują
wyłączniki,
które
przerywają
przewód
masowy i takie, które przerywają przewód
zasilający.
Sprawdzanie wyłączników lamp i
silników elektrycznych
• Wymontować dany wyłącznik.
• Proste wyłączniki mają tylko dwa zaciski.
W takim przypadku do jednego zacisku musi
być przyłożone zawsze napięcie (+), które
pojawia się na drugim zacisku po włączeniu
wyłącznika. Istnieją również wyłączniki o kilku
zaciskach. W takim przypadku należy posłu
żyć się schematem elektrycznym, w celu usta
lenia, do którego zacisku jest doprowadzone
napięcie. W razie potrzeby włączyć wcześniej
zapłon.
• Sprawdzić próbnikiem, czy do zacisku wyłą
cznika dochodzi napięcie. Jeżeli próbnik się
świeci, uruchomić wyłącznik i sprawdzić na
zacisku wyjściowym, czy również występuje
napięcie. Jeżeli tak, oznacza to, że wyłącznik
jest sprawny.
• Jeżeli do zacisku wejściowego nie dochodzi
napięcie, oznacza to istnienie przerwy w prze
wodzie zasilającym. Należy wtedy sprawdzić
obwód zasilania, posługując się schematem
elektrycznym, i w razie potrzeby wymienić
przewód.
Sprawdzanie czujnika
Czujnikami są na przykład czujnik ciśnienia
oleju, czujnik poziomu cieczy chłodzącej lub
czujnik poziomu płynu hamulcowego, które
jako wyłączniki sterują odpowiednimi lampkami
kontrolnymi w zestawie wskaźników.
256
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
• Odłączyć od czujnika przewód zasilający
oraz masowy i do zacisków podłączyć omo
mierz lub próbnik z własnym zasilaniem.
Uwaga. Istnieją czujniki wkręcone w kadłub
silnika, które nie mają przewodu masowego,
ponieważ połączenie masowe stanowi obudo
wa czujnika.
• Przy włączonym czujniku musi istnieć prze
pływ prądu. Najlepiej to sprawdzić omomie
rzem: przy zamkniętym czujniku musi pokazy
wać 0 Ω, a przy otwartym ∞ Ω.
• Szybkim sposobem sprawdzenia czujnika,
na przykład poziomu cieczy chłodzącej lub
płynu hamulcowego, jest wyciągnięcie z czuj
nika przewodu zasilającego i przystawienie go
do masy przy włączonym zapłonie, na przykład
do kadłuba silnika. Jeżeli zaświeci się od
powiednia lampka kontrolna w zestawie wskaź
ników, oznacza to uszkodzenie czujnika.
• Szczególnym przypadkiem jest czujnik ciś
nienia oleju. Czujnik pozostaje zamknięty przy
zatrzymanym silniku (lampka kontrolna świeci
się), natomiast otwiera się przy określonym
ciśnieniu.
Sprawdzanie przekaźników
Wiele obwodów prądowych ma podłączony
przekaźnik. Przekaźnik taki pracuje jak wyłącznik.
Przykład. Kiedy przełącznikiem zespolonym
włączamy światła drogowe, przekaźnik włącza
zasilanie reflektorów. Możnaby oczywiście po
włączeniu doprowadzać prąd do reflektorów
bezpośrednio z akumulatora, jednak wszystkie
odbiorniki pobierające prąd o dużym natężeniu
(reflektory, wycieraczki, światła przeciwmgłowe) są włączane poprzez przekaźnik, aby nie
przeciążać wyłącznika, względnie zapewnić
krótką drogę przepływu prądu. Oprócz przekaźników wyłączających istnieją również przekaźniki funkcyjne, na przykład do układu wycieraczki i spryskiwacza szyby, oraz przekaźniki
zwłoczne, na przykład dla oświetlenia wnętrza.
Oznaczenie styków przekaźnika jest znormalizowane. Po włączeniu danego odbiornika następuje przepływ prądu przez obwód sterowania przekaźnika, między zaciskami „86 " i „85 " .
Cewka elektromagnesu w przekaźniku pociąga
zworę i zamyka obwód prądowy odbiornika.
Prąd płynie teraz przez przekaźnik, od zacisku
„30 " do „87 " , do odbiornika. Najprościej
sprawdzić przekaźnik, zamieniając go z
przekaźnikiem sprawnym. Taką metodę
stosuje się w warsztacie. W warunkach naprawy amatorskiej rzadko na ogół dysponuje
się od razu nowym przekaźnikiem. Dlatego
zaleca się przyjąć poniższy sposób postępowania, który dotyczy kontroli przekaźnika wyłączającego, na przykład świateł głównych
i przeciwmgłowych. Podane niżej oznaczenia
zacisków mogą być inne przy przekaźnikach
montowanych seryjnie.
• Wyciągnąć przekaźnik z gniazda.
• Włączyć zapłon i odpowiedni wyłącznik.
• Sprawdzić najpierw próbnikiem napięcia,
czy dochodzi napięcie do styku „30 " (+)
w gnieździe przekaźnika. W tym celu jedną
końcówkę próbnika przystawić do masy (-),
a drugą do styku „30 " . Zaświecenie diody
próbnika oznacza, że występuje napięcie za
silające. Jeżeli dioda nie świeci, sprawdzić
ciągłość obwodu od zacisku (+) akumulatora
do styku „30 " , posługując się schematem
instalacji elektrycznej.
• Przygotować krótki odcinek izolowanego
przewodu z odizolowanymi końcówkami.
• Przewodem tym zmostkować gniazdo prze
kaźnika, to znaczy połączyć styk „30 " (zawsze
pod napięciem z akumulatora) ze stykiem „87 " .
Czynność ta odpowiada stanowi pracy spraw
nego przekaźnika. Oznaczenie styków można
znaleźć na gnieździe lub na przekaźniku.
• Jeżeli po zmostkowania gniazda przekaźnika
nastąpi włączenie odbiornika, na przykład świa
teł drogowych, oznacza to, że przekaźnik jest
uszkodzony.
• Jeżeli światła drogowe nie zaświecą się,
sprawdzić, czy jest sprawny obwód masowy
reflektora. Następnie należy sprawdzić ciągłość
obwodu od styku „87 " do reflektorów, posługu
jąc się schematem elektrycznym, i usunąć
przerwę.
• W razie potrzeby zamontować nowy prze
kaźnik.
Uwaga. Jeżeli usterka w obwodzie wyposażonym w przekaźnik występuje tylko przejściowo,
SPRAWDZANIE KIERUNKOWSKAZÓW
to przyczyna leży na ogół w przekaźniku.
Spowodowane jest to sklejaniem się od czasu
do czasu styków w przekaźniku. Kiedy pojawi
się usterka, wystarczy lekko uderzyć w przekaźnik. Jeżeli przekaźnik nadal nie działa,
pozostaje tylko jego wymiana.
Sprawdzanie silnika wycieraczki
Silnik wycieraczki szyby przedniej znajduje się
w pasie podokiennym. W celu jego sprawdzenia należy wyjąć pokrywę.
Oznaczenie zacisków
Oznaczenie zacisków przy silniku wycieraczki
jest znormalizowane.
■Zacisk 31 jest złączem masowym (tradycyj
nie w elektrotechnice samochodowej).
■Zacisk 53 otrzymuje napięcie dla pierwszej
prędkości wycieraczki.
■Zacisk 53 a dostarcza prąd {+) do usta
wienia wycieraczki w położenie spoczynkowe.
Praca silnika jest tak długo podtrzymywana
stykiem ślizgowym, aż wycieraczka powróci
w położenie wyjściowe po jej wyłączeniu przez
kierowcę.
■Zacisk 53 b otrzymuje napięcie dla drugiej
prędkości wycieraczki (uzwojenie równoległe).
■Poprzez zacisk 53 e silnik jest wyhamowy
wany przy powrocie po wyłączeniu, aby wycie
raczka nie minęła swojego położenia spoczyn
kowego.
■Zacisk 53 c (z przekaźnika) jest połączony
z elektryczną pompką spryskiwacza szyby
przedniej.
Sprawdzanie
Najpierw należy ustalić, czy jest uszkodzony
silnik wycieraczki, czy obwód zasilania.
• Wyciągnąć z silnika wycieraczki złącze wielowtykowe.
• Dwoma pomocniczymi przewodami połączyć
silnik z biegunami akumulatora (+) i (-):
- jeden przewód z zacisku {+) akumulatora
połączyć z zaciskiem 53 lub 53 b;
- drugi przewód z zacisku (-) akumulatora
połączyć z zaciskiem 51 silnika.
• Silnik musi teraz zacząć pracować z pierw
szą lub drugą prędkością, zależnie od przyłą17 —Opel Astra
257
czonych zacisków. Jeżeli silnik nie pracuje, to
jest uszkodzony. Silnik wymontować, patrz
rozdział „Wycieraczki " .
Sprawdzanie kierunkowskazów
Przerywana praca kierunkowskazów jest spowodowana działaniem przekaźnika, nazywanego przerywaczem kierunkowskazów. Obwód
kierunkowskazów jest zabezpieczony bezpiecznikiem znajdującym się w skrzynce bezpieczników, natomiast przyłączony do przerywacza obwód świateł awaryjnych pozostaje
nie zabezpieczony.
• Jeżeli częstotliwość błysków kierunkowska
zów z jednej strony samochodu jest inna niż
z drugiej strony, oznacza to, że jeden z kierun
kowskazów szybciej błyskających ma przepa
loną żarówkę lub istnieje przerwa w obwodzie.
• Wszystkie inne objawy niesprawności kierun
kowskazów są najczęściej spowodowane
uszkodzeniem przerywacza. Zaciski przery
wacza są oznaczone następująco:
- zacisk 31 jest złączem masowym (tradycyj
nie w elektrotechnice samochodowej);
- zacisk 49 jest wejściem przerywacza (stałe
napięcie +), zacisk 49 a jest wyjściem z prze
rywacza;
- zacisk C jest połączony z lampką kontrolną
kierunkowskazów przyczepy w zestawie wska
źników (wyposażenie dodatkowe). Przerywacz
może mieć jeszcze jeden zacisk C2 do lampki
kontrolnej kierunkowskazów przyczepy.
• Jeżeli nie dysponuje się nowym przerywa
czem, to należy cienkim przewodem zmostkować styki 49 i 49 a w gnieździe przerywacza.
Uwaga. Nie uszkodzić przy tym czułych styków
przerywacza. Końce przewodu zagiąć, aby nie
występowały ostre kanty. Z powrotem zamontować uszkodzony przerywacz. Jego końcówki
styków są tak długie, że dają się włożyć
w gniazdo pomimo zmostkowania.
• Włączyć zapłon. Włączenie kierunkowska
zów spowoduje teraz ciągłe świecenie lamp
kierunkowskazów z jednej strony. Aby wywołać
migotanie kierunkowskazów, należy miarowo
przełączać dźwigienkę w przełączniku zespo
lonym pod kierownicą. Przy najbliższej okazji
zamontować nowy przerywacz.
258
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
• Jeżeli kierunkowskazy nie świecą się pomi
mo zmostkowania przerywacza, usterka wy
stępuje w przełączniku zespolonym lub w prze
wodzie zasilającym.
Sprawdzanie świateł hamowania
• Jeżeli światła hamowania nie włączają się,
to należy najpierw sprawdzić bezpiecznik
w skrzynce bezpieczników.
• Gdy bezpiecznik nie jest przepalony, spraw
dzić żarówkę świateł hamowania; niesprawną
wymienić. Gdyby żarówki okazały się sprawne,
sprawdzić włącznik świateł hamowania, znaj
dujący się nad pedałem hamulca. Podczas
wciskania pedału z włącznika wysuwa się
trzpień, który zamyka obwód elektryczny i po
woduje świecenie tylnych lamp „STOP " .
• Sprawdzić włącznik świateł hamowania.
W tym celu wymontować pokrywę nad peda
łem i wyciągnąć wtyk przewodów z włącznika
świateł hamowania.
• Włączyć zapłon.
• Zmostkować oba styki we wtyku przewodów
wyłącznika świateł hamowania. Jeżeli teraz
nastąpi włączenie świateł hamowania, oznacza
to uszkodzenie włącznika.
• Wymienić włącznik świateł hamowania.
• W przypadku stwierdzenia przerwania ścieżek
grzejnych szyby możliwa jest naprawa z użyciem specjalnego lakieru przewodzącego prąd.
BEZPIECZNIKI I PRZEKAŹNIKI
Wymiana bezpieczników
Bezpieczniki służą do zabezpieczenia odbiorników elektrycznych i przewodów przed skutkami zwarcia lub przeciążenia. Obecnie w samochodach są stosowane bezpieczniki z płaskimi stykami, które nie dają się zastąpić bezpiecznikami tradycyjnymi.
Sprawdzanie ogrzewania szyby tylnej
Po włączeniu ogrzewania szyby tylnej powinno
po pewnym czasie nastąpić zanikanie pary lub
lodu nad wtopionymi ścieżkami.
• Jeżeli ogrzewanie szyby tylnej nie działa,
najpierw należy sprawdzić bezpiecznik
w skrzynce bezpieczników.
• Gdy bezpiecznik nie jest przepalony, spraw
dzić osadzenia wtyku przewodów przy szybie
tylnej. Ewentualnie oczyścić z korozji.
• Jeżeli szyba jest umieszczona w drzwiach
tyłu nadwozia, to sprawdzić doprowadzenie
prądu do drzwi. W tym celu otworzyć drzwi
tyłu nadwozia. Doprowadzenie prądu odbywa
się na ogół kołkami, umieszczonymi nad sprę
żynkami w ramie drzwi. W nadwoziu są odpowiednie styki sprężyste, do których przyle
gają kołki po zamknięciu drzwi. Zniekształcone
styki ostrożnie podgiąć, a zanieczyszczone
przemyć spirytusem lub benzyną ekstrakcyjną.
• Jeżeli ogrzewanie szyby tylnej nadal nie
działa, sprawdzić wyłącznik, patrz rozdział
„Sprawdzanie wyłączników " .
Bezpieczniki są umieszczone w skrzynce bezpieczników, która znajduje się w kabinie, z lewej strony kolumny kierownicy. Uwaga. Od IX
1996 wprowadzono dodatkową skrzynkę
bezpieczników 6 bezpiecznikami głównymi
(rozdzielacz plusa akumulatora), która
znajduje się w przedziale silnika, obok zbiorniczka z płynem hamulcowym. Silnik
wysokoprężny:
Bezpieczniki
układu
podgrzewania świec żarowych i podgrzewania
filtra znajdują się w skrzynce przekaźników na
ścianie czołowej komory silnika.
• Przed przystąpieniem do wymiany bezpiecz
nika należy najpierw zawsze wyłączyć dany
odbiornik.
• Podważyć od dołu palcami pokrywę nad
skrzynką bezpieczników i zdjąć ją (patrz rys.
3910 T).
259
BEZPIECZNIKI I PRZEKAŹNIKI
• Przepalony bezpiecznik można rozpoznać
po przerwanym i nadtopionym pasku meta
lowym.
• Włożyć nowy bezpiecznik o tej samej warto
ści natężenia prądu.
• Jeżeli również nowy bezpiecznik przepala
się po krótkim czasie, to należy sprawdzić
dany obwód. Zabezpieczane obwody są wy
mienione po wewnętrznej stronie pokrywy.
• W żadnym przypadku nie zastępować bez
piecznika drutem lub podobnym środkiem za
stępczym. Może to spowodować poważne
uszkodzenia urządzeń elektrycznych w samo
chodzie.
Prąd znamionowy
bezpiecznika (A)
Oznaczenie kolorem
10
15
20
30
czerwony
niebieski
żółty
zielony
• Założyć i zamknąć pokrywę nad skrzynką
bezpieczników.
Wykaz bezpieczników
• Zaleca się stałe posiadanie w samochodzie
zapasowych bezpieczników. Do przechowania
zapasowych bezpieczników służą wolne miej
sca w skrzynce bezpieczników obok plastyko
wych szczypiec.
• Prąd znamionowy bezpiecznika jest wydru
kowany na tylnej ściance jego uchwytu. Ponad
to uchwyt ma barwny znak, po którym można
rozpoznać prąd znamionowy bezpiecznika.
Literą A na rysunku B 9425 oznaczono element
topikowy bezpiecznika.
Uwaga. Bezpieczniki o największym prądzie
znamionowym - (30 A) dla dmuchawy i wentylatora chłodnicy - znajdują się od mniej
więcej kwietnia 1992 roku z przodu skrzynki
bezpieczników, w miejscach 14 i 15 (dotychczas z tyłu skrzynki) Tym samym usunięto
miejsca 14, 15 i 29, 30. Obwody zostały
przydzielone pozostałym bezpiecznikom.
Rozmieszczenie i przeznaczenie bezpieczników jest zależne od roku budowy samochodu.
Aktualny wykaz obwodów zabezpieczanych
znajduje się na pokrywie skrzynki bezpieczników oraz w instrukcji obsługi samochodu.
260
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
Nr
Prąd (A)
Obwody zabezpieczane
1
20
20
30
10
5
10
6
10
7
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
10
20
30
10
10
15
30
30
20
10
Pompa paliwa
Wycieraczki, sygnał dźwiękowy
Światło mijania lewe, korektor ustawienia świateł lewy
Światło mijania prawe, korektor ustawienia świateł prawy
ABS, urządzenie sterujące automatyczną skrzynią biegów
Silnik regulacji ustawienia lusterka
Zasilanie gniazda haka holowniczego
19
10
Miejsce zamontowania, przeznaczenie
przekaźnika
Centralna blokada drzwi
2
3
4
Numer na
rysunku
8
20
20
21
22
23
24
10
30
20
25
10
26
27
10
28
15
29
30
10
30
-
Wentylator chłodnicy
Światło drogowe lewe
Światło drogowe prawe
Urządzenie sterujące układu ETC
Podnośnik elektryczny szyby
Dmuchawa nagrzewnicy
Światła przeciwmgłowe przednie
Światło postojowe przednie lewe,
światło postojowe tylne lewe
Światło postojowe przednie prawe,
światło postojowe tylne prawe, oświetlenie zestawu wskaźników, oświetlenie tablicy rejestracyjnej, radioodbiornik
Światło cofania, zapalniczka, ogrzewane fotele przednie
-
Sygnał dźwiękowy autoalarmu
Spryskiwacz reflektorów
Oświetlenie wnętrza, oświetlenie bagażnika, światła awaryjne, zegar, radioodbiornik, komputer pokładowy
Urządzenie sterujące automatyczną
skrzynką przekładniową
A
1
Próg prawy
Urządzenie sterujące ETC
B
1
7
8
9
Skrzynka bezpieczników
Przekaźnik podgrzewanych lusterek
zewnętrznych
Przekaźnik przerywacza kierunkowskazów
Przekaźnik spryskiwacza i wycieraczki
szyby tylnej
Przekaźnik świateł przeciwmgłowych
przednich
Przekaźnik świateł przeciwmgłowych
tylnych
Przekaźnik spryskiwacza i wycieraczki
szyby przedniej
Przekaźnik ogrzewanej szyby tylnej
Przekaźnik brzęczyka
Przekaźnik gniazda do diagnostyki
C
1
2
3
Skrzynka bezpieczników, widok od tyłu
Bezpiecznik 30 A, wentylator chłodnicy
Przekaźnik rozrusznika
Bezpiecznik 30 A, dmuchawa nagrzewnicy
D
1
Wspornik kolumny kierownicy
Przekaźnik świateł jazdy dziennej
(Szwecja)
E
1
2
Słupek przedni prawy
Urządzenie sterujące centralną blokadą
drzwi Urządzenie sterujące alarmem
F
1
2
Słupek przedni prawy
Urządzenie sterujące układem
wtryskowym lub świecami żarowymi
Przekaźnik pompy paliwa
G
Słupek przedni prawy (tylko silniki
wysokoprężne)
Przekaźnik świec żarowych
Rezystor szeregowy
Przekaźnik lampki kontrolnej ładowania
2
3
4
5
6
-
Przekaźnik świateł jazdy dziennej (tylko
Szwecja)
Przerywacz kierunkowskazów, światła
hamowania, ABS
Światło przeciwmgłowe tylne
Ogrzewana szyba tylna
1
2
3
BEZPIECZNIKI I PRZEKAŹNIKI
Rozmieszczenie przekaźników i urządzeń sterujących
261
262
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
CENTRALNA BLOKADA DRZWI
Numer na
rysunku
263
Miejsce zamontowania, przeznaczenie
przekaźnika
A
1
Ściana boczna tylna lewa
Przekaźnik anteny automatycznej
B
1
2
3
4
Ściana czołowa
Bezpiecznik 30 A, spryskiwacz reflektorów
wysokociśnieniowy
Przekaźnik spryskiwacza reflektorów
Przekaźnik sygnału dźwiękowego
Bezpiecznik sygnału dźwiękowego
C
1
Zespół hydrauliczny ABS
Urządzenie sterujące ABS
D
1
2
3
Nadkole lewe, przedział silnika 1,7 TD
Przekaźnik podgrzewania paliwa
Bezpiecznik 30 A, podgrzewanie paliwa
Bezpiecznik 60 A, czas podgrzewania
E
1
2
3
4
5
Nadkole lewe, przedział silnika 1,7D
Przekaźnik podgrzewania paliwa
Bezpiecznik 30 A, podgrzewanie paliwa
Bezpiecznik 60 A, czas podgrzewania
Przekaźnik czasu podgrzewania
Przekaźnik „szybkiego " biegu jałowego,
prędkości obrotowej
ROZMIESZCZENIE PRZEKAŹNIKÓW NA TYLNEJ ŚCIANCE
SKRZYNKI BEZPIECZNIKÓW W MODELACH
PRODUKOWANYCH OD IX 1994
9 - przekaźnik wentylatora (klimatyzacja), 10 - przekaźnik
wentylatora, 11 - przekaźnik rozrusznika, autoalarm, 12
- przekaźnik wentylatora, 13 - przekaźnik wentylatora, 14
- nie wykorzystany, 15 - przekaźnik wentylatora
(klimatyzacja), 16-przekaźnik klimatyzacji, 17- przekaźnik
spryskiwacza reflektorów, 18 - przekaźnik sygnału
dźwiękowego (przy poduszce powietrznej) lub piaski wtyk
do przekaźnika sygnału dźwiękowego
CENTRALNA BLOKADA DRZWI
Centralna blokada drzwi składa się w samochodzie Astra z czterech lub sześciu siłowników (serwosilników) dla dwóch lub czterech
drzwi, drzwi tyłu nadwozia, pokrywy wlewu
paliwa oraz z urządzenia sterującego, umieszczonego za poszyciem bocznej ściany przedniej prawej. Zablokowanie i odblokowanie drzwi
odbywa się podczas zamykania lub otwierania
drzwi przednich. W przypadku przeciążenia
siłowników przez częste włączanie w krótkich
odstępach czasu następuje przerwanie zasilania na około 30 sekund.
Wymontowanie i zamontowanie
siłownika centralnej blokady drzwi
• Odkręcić siłownik od zamka. Na rysunku
D-6273 pokazano zamek drzwi przednich.
Wymontowanie siłownika blokady
drzwi bocznych
• Wymontować pokrycie wewnętrzne drzwi.
• Wymontować zamek drzwi.
Zamontowanie
• Przykręcić siłownik do zamka i ustawić.
• Zamontować zamek i pokrycie drzwi.
264
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
Wymontowanie siłownika blokady
drzwi tyłu nadwozia
• Odkręcić dolne pokrycie drzwi tylnych, mo
cowane jedenastoma śrubami typu T25.
• Odłączyć od siłownika złącze wielowtykowe.
• Wcisnąć cięgno w siłownik i odłączyć od
zespołu bębenka zamka.
• Odkręcić siłownik od drzwi tyłu nadwozia
(patrz rys. D 6235).
• Wymontować pokrycie wewnętrzne drzwi.
• Wymontować zamek z siłownikiem.
• Wcisnąć suwak siłownika (1, rys. D 6449)
w położenie zamknięcia i przytrzymać.
• Odkręcić wkręty (2) siłownika.
• Drzwi przednie lewe (3): przesunąć siłownik
tak, aby dźwignia zamka zetknęła się ze zde
rzakiem gumowym.
• Drzwi tylne i przednie prawe (4): prze
sunąć siłownik tak, aby dźwignia zamka miała
odstęp 2 mm.
• Dokręcić wkręty (2) mocujące siłownik.
• Zamontować zespół zamka i siłownika.
• Sprawdzić działanie zespołu. W tym celu
uruchomić centralną blokadę i sprawdzić, czy
wszystkie drzwi i pokrywy zostały zamknięte
lub otwarte.
BLOKADA ODJAZDU
I AUTOALARM
Blokada odjazdu montowana
do około XII 1994
Zamontowanie
• Przykręcić siłownik do drzwi tyłu nadwozia
i podłączyć.
• Wcisnąć cięgno w siłownik i zaczepić do
zespołu bębenka zamka.
• Przykręcić pokrycie dolne.
Wymontowanie siłownika pokrywy
wiewu paliwa
• Wymontować boczne pokrycie bagażnika.
• Wymontować prawą lampę tylną.
• Odkręcić siłownik od ściany bocznej.
• Wyciągnąć wtyk złącza.
Ustawianie siłownika centralnej
blokady drzwi
Ustawienie siłownika centralnej blokady drzwi
w stosunku do zamka trzeba sprawdzać po
wystąpieniu czasowych zakłóceń w funkcjonowaniu blokady lub autoalarmu. Sprawdzenie
ustawienia jest również konieczne po każdym
rozłączeniu obu części.
Elektroniczna blokada odjazdu, nazywana również immobiliserem, staje się aktywna po zamknięciu drzwi samochodu kluczykiem lub
pilotem zdalnego sterowania. System nie pozwala uruchomić silnika do czasu, gdy zostanie
wyłączony prawidłowo zakodowanym pilotem.
Uwaga. Kiedy silnika nie można uruchomić,
ponieważ blokada odjazdu nie daje się wyłączyć pilotem, to należy otworzyć kluczykiem
zamek centralny i odczekać około 30 minut.
Po tym czasie urządzenie sterujące zasili
prądem układy silnika.
Blokada odjazdu montowana
od około IX 1994
W niektórych wersjach samochodu montowanych od około IX 1994 i we wszystkich montowanych od I 1995 zakładano elektroniczną
blokadę odjazdu z transponderem. Uaktywnienie blokady następuje w momencie wyciągnięcia kluczyka ze stacyjki. System nie pozwoli
na uruchomienie silnika, jeżeli w stacyjkę nie
został włożony kluczyk z prawidłowym kodem.
Zdalne sterowanie pozostawiono tylko do obsługi zamka centralnego.
BLOKADA ODJAZDU I AUTOALARM
Podczas włączania zapłonu nadajnik (transponder) w uchwycie kluczyka przekazuje kod
identyfikacyjny do urządzenia sterującego blokadą odjazdu. Urządzenie sterujące znajduje
się obok zamka stacyjki. Nadajnik w kluczyku
nie wymaga żadnej baterii, ponieważ zasilanie
napięciem odbywa się bezprzewodowo z urządzenia sterującego. Samochód wyposażony
w blokadę odjazdu z transponderem można
265
rozpoznać po kropce „• " umieszczonej na
płytce zamka stacyjki (poprzednio w tym miejscu była litera „B " ).
• Jeżeli rozrusznik obraca wał korbowy, ale
silnika nie daje się uruchomić i lampka kontrolna w zestawie wskaźników błyska, oznacza
to, że nastąpiło uaktywnienie się systemu
i odbiornik w zamku stacyjki nie rozpoznaje
kodu kluczyka. Może to być spowodowane:
266
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
- zakłóceniem procesu odczytywania kodu
przez dodatkowy kluczyk zawieszony na kółku;
- uszkodzonym kodem w kluczyku.
Autoalarm
Instalacja alarmowa strzeże wszystkich pokryw, drzwi oraz wnętrza pojazdu przed niepowołanym wtargnięciem. Dodatkowo są również
nadzorowane
wymontowanie
radioodbiornika i rozruch silnika.
Instalacja alarmowa przechodzi w stan aktywności po zamknięciu drzwi kierowcy kluczykiem
lub pilotem zdalnego sterowania. Wyłączenie
instalacji może nastąpić zarówno od strony
drzwi kierowcy, jak i drzwi pasażera obok
kierowcy.
Drzwi oraz pokrywa bagażnika (lub drzwi tyłu
nadwozia) są nadzorowane przez urządzenie
sterujące zamkiem centralnym i odpowiednie
wyłączniki drzwiowe. Do kontroli zbicia szyby
służą przewody w ogrzewanej szybie tylnej,
a od IX 1994 dodatkowo montowany w kabinie
mikrofon ultradźwięków. W momencie zbicia
szyby powstaje charakterystyczny hałas, który
powoduje włączenie systemu alarmowego. W
razie potrzeby można mikrofon osobno
wyłączyć, kiedy na przykład w samochodzie
pozostawiono psa. W tym celu, przy wyłączonym zapłonie wcisnąć przycisk w lampce
oświetlenia wnętrza, służący do wyłączenia
mikrofonu, a następnie uaktywnić system alarmowy kluczykiem lub pilotem.
KOREKTOR USTAWIENIA
REFLEKTORÓW
Korektor ustawienia reflektorów składa się
z pokrętła regulacyjnego na tablicy rozdzielczej
oraz siłowników przy reflektorach. Operując
pokrętłem przy włączonych światłach mijania
można dopasować zasięg świateł reflektorów
do obciążenia samochodu.
Ustawienie
pokrętła
korektora
Obciążenie samochodu
0
1
2
3
Zajęty fotel kierowcy Zajęte wszystkie
siedzenia Zajęty fotel kierowcy i obciążony
bagażnik Zajęte wszystkie siedzenia i
obciążony bagażnik
Wymontowanie i zamontowanie
siłownika korektora
Uwaga. Istnieją dwa wykonania siłowników,
zależnie od tego, czy są zamontowane reflektory firmy Carello lub Bosch.
Wymontowanie (reflektory CARELLO)
• Wymontować reflektor, patrz rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie reflektora " .
• Ściągnąć osłonę.
• Obrócić w lewo oprawkę żarówki światła
pozycyjnego i wyjąć.
• Obrócić siłownik korektora o około 60° w kie
runku strzałki (patrz rys. D 6324). Docisnąć
reflektor palcami w bok i przytrzymać, aby
sworzeń kulowy siłownika wyszedł częściowo
z obudowy reflektora.
KOREKTOR USTAWIENIA REFLEKTORÓW
• Jednocześnie wyciągnąć siłownik ze sworz
niem kulowym z otwartego gniazda przegubu
(patrz rys. D 6325).
Zamontowanie
• Tak przesunąć reflektor na bok, aby gniazdo
przegubu kulowego pozostawało otwarte (patrz
fragment 1 na rysunku D 6326).
•
•
•
•
267
Zamontować żarówkę światła pozycyjnego.
Zamontować reflektor.
Nasunąć osłonę.
Ustawić światła.
Wymontowanie (reflektory BOSCH)
• Wymontować reflektor, patrz rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie reflektora " .
• Ściągnąć osłonę.
• Obrócić w lewo oprawkę żarówki światła
pozycyjnego i wyjąć.
• Obrócić siłownik korektora o około 60° w kie
runku strzałki (patrz rys. D 6328). Docisnąć
reflektor palcami w bok i przytrzymać, aby
sworzeń kulowy siłownika wyszedł częściowo
z obudowy reflektora.
• Odbezpieczyć sworzeń kulowy małym wkrętakiem i jednocześnie wyciągnąć z gniazda
siłownik ze sworzniem kulowym (patrz rys.
D 6329).
Zamontowanie
• Tylko w tym położeniu wcisnąć sworzeń
kulowy siłownika w gniazdo.
Uwaga. Jeżeli sworzeń wciska się w nie otwarte gniazdo, to można uszkodzić reflektor.
• Obrócić siłownik o około 60° w kierunku
strzałki i w ten sposób zabezpieczyć.
• Przytrzymać reflektor
kulowy w gniazdo.
• Obrócić siłownik o około 60° w kierunku
strzałki pokazanej na rysunku D 6328 i w ten
sposób zabezpieczyć.
• Zamontować żarówkę światłą pozycyjnego.
• Zamontować reflektor.
• Nasunąć osłonę.
• Ustawić światła.
268
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
Wymontowanie i zamontowanie
pokrętła korektora
Wymontowanie
• Wyciągnąć pokrętło z oprawy dwoma małymi
wkrętakami (patrz rys. D 6312).
• Wyciągnąć wtyk złącza.
• Odłączyć przewody od sygnału.
• Odkręcić sygnał dźwiękowy od wspornika
(patrz rys. D 6255).
Zamontowanie
• Przykręcić sygnał dźwiękowy, podłączyć
przewody i zamontować kratę wlotu powietrza.
AKUMULATOR
Wymontowanie i zamontowanie
akumulatora
Zamontowanie
• Wsunąć wtyk złącza.
• Wcisnąć w otwór pokrętło.
SYGNAŁ DŹWIĘKOWY
Wymontowanie
• Wymontować kratę wlotu powietrza przed
chłodnicą, patrz rozdział „Wymontowanie i za
montowanie kraty wlotu powietrza " .
Akumulator znajduje się w przedziale silnika
z lewej strony.
Uwaga. Kiedy akumulator zostanie odłączony,
następuje wymazanie z elektronicznej pamięci
kodów ewentualnych usterek, które wystąpiły
w układzie zapłonowym, układzie wtryskowym, ABS lub w systemie ETC. Dlatego przed
odłączeniem akumulatora powinno się zgłosić
do autoryzowanego warsztatu, celem wywołania z pamięci kodów ewentualnych usterek
za pomocą specjalnego przyrządu diagnostycznego.
• Niektóre seryjnie montowane radioodbiorniki
mają system kodowania, który uniemożliwia,
w przypadku kradzieży radioodbiornika, jego
uruchomienie, kiedy zostało odcięte zasilanie.
Brak zasilania radioodbiornika ma miejsce na
przykład przy odłączaniu akumulatora, wymon
towaniu radia lub kiedy bezpiecznik obwodu
radioodbiornika uległ przepaleniu. Jeżeli radio
jest kodowane, to przed zdjęciem zacisków
z biegunów akumulatora należy poznać numer
AKUMULATOR
269
kodu. W przypadku braku znajomości kodu
pozostaje jedynie zwrócić się do autoryzowanego warsztatu firmy Opel, aby ponownie
uruchomił radioodbiornik, patrz również rozdział „Kodowanie radioodbiornika " .
Uwaga. Akumulator zawiera trujące substancje, które nie mogą dostać się do przydomowego śmietnika. Stary akumulator oddać do
specjalnego składowiska złomu.
Wymontowanie
• Przed zamontowaniem oczyścić bieguny
akumulatora, aż odzyskają metaliczny połysk.
Najlepiej nadaje się do tego szczotka druciana
mosiężna. Aby zapobiec korozji biegunów,
zaleca się powlec je specjalnym smarem kwasoodpornym, na przykład BOSCH - Polfett.
• Włożyć akumulator.
• Przykręcić płytkę mocującą.
Podłączyć do akumulatora najpierw przewód
dodatni do zacisku (+), a następnie przewód
masowy do zacisku (-). Uwaga. Akumulator
odłączać tylko przy odłączonym zapłonie,
inaczej może dojść do uszkodzenia układu
wtryskowego. Zamiana zacisków przy
akumulatorze może spowodować uszkodzenie
alternatora i innych urządzeń elektrycznych.
Zwracać uwagę na prawidłowe podłączenie
masy i czyste styki. Duże rezystancje
przejścia na złączach powodują, szczególnie
podczas
uruchamiania,
przeciążenie
elektronicznych urządzeń sterujących i mogą
w ekstremalnych warunkach spowodować nawet ich uszkodzenie.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
rozdział „Kodowanie radioodbiornika " .
• Wyłączyć zapłon.
Uwaga. Akumulator odłączać tylko przy odłączonym zapłonie, inaczej może dojść do
uszkodzenia układu wtryskowego.
• Odłączyć akumulator. Najpierw odkręcić
i zdjąć zacisk przewodu masowego (-), a na
stępnie dodatniego (+), patrz rysunek O 5401.
• Odkręcić płytkę mocującą w podstawie aku
mulatora i wyjąć (patrz rys. O 5402).
• Podnieść akumulator i wyjąć z przedziału
silnika.
Zamontowanie
Akumulator bezobsługowy
Samochody Opel Astra są seryjnie wyposażone w akumulatory bezobsługowe. Akumulatory
te nie wymagają, tak jak dotychczas, dolewania
wody destylowanej. Należy się jednak zapoznać ze wskazówkami ich eksploatacji.
• Pokrywa ma otwory odpowietrzające, przez
które akumulator może „oddychać " . Akumula
tora nie można przechylać o kąt większy niż
45°, aby nie spowodować wylewania się elekt
rolitu.
• Do ładowania można używać normalnych
prostowników. Akumulator można również ła
dować z zasilaczy rozruchowych.
• Wbudowany w wieczko akumulatora areometr z kompensacją cieplną pozwala na szyb
ką ocenę stanu naładowania.
270
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
• Jeżeli w centrum wziernika widać zielony
punkt (A, rys. B 1636), oznacza to, że akumu
lator jest naładowany w co najmniej 65%. Gdy
wziernik ściemnieje (B) wskutek opadnięcia
kulki areometru, to oznacza, że stan nałado
wania nie przekracza 65%. Jeśli natomiast
wziernik pozostaje jasny lub jasnożółty (C),
oznacza to opadnięcie poziomu elektrolitu
poniżej areometru. Jeżeli wtedy wystąpią trud
ności z uruchomieniem silnika, akumulator
trzeba wymienić.
• Przed rozpoczęciem ładowania potrząsnąć
krótko akumulatorem. Ładować tylko taki aku
mulator, w którym po wstrząśnięciu wskaźnik
barwny pozostanie ciemny. Podczas ładowania
potrząsać akumulatorem co godzinę, aby elek
trolit dobrze się wymieszał.
• Najkorzystniejsza temperatura ładowania
wynosi od 0° do +20°C. W tym zakresie
temperatur akumulator ma najmniejszą zdol
ność samowyładowania.
• Oczyścić bieguny akumulatora i powlec sma
rem Bosch-Polfett.
Ładowanie akumulatora
Informacje oznaczone poniżej znakiem ■ nie
dotyczą akumulatorów bezobsługowych, które
są montowane seryjnie. Stosować się do wskazówek prawidłowej eksploatacji akumulatora
bezobsługowego, podane w poprzednim rozdziale. Jeżeli w samochodzie jest zamontowany zwykły akumulator, to należy stosować do
wszystkich zaleceń podanych niżej. ■ Przed
ładowaniem sprawdzić poziom elektrolitu i w
razie potrzeby uzupełnić wodą destylowaną.
• Nie dopuszczać do zwarcia biegunów aku
mulatora. Zwarcie powoduje nagrzanie się
akumulatora i w konsekwencji może doprowa
dzić do jego rozerwania. Nie zbliżać akumula
tora do otwartego ognia. Elektrolit jest żrący
i nie może dostać się do oczu, na skórę lub na
ubranie. Miejsca polane elektrolitem opłukać
dużą ilością wody.
• Odłączać od akumulatora najpierw przewód
masowy, a następnie przewód plusowy. Pod
czas zdejmowania zacisków uważać, aby nie
powstała iskra. Dlatego należy wcześniej wy
łączyć wszystkie odbiorniki.
• Zamarznięty akumulator należy odmrozić
przed ładowaniem. Naładowany akumulator
zamarza w temperaturze około -65°C, nałado
wany w połowie w -30°C, a rozładowany
w-12°C.
■ Wykręcić z akumulatora korki zamykające
i delikatnie położyć na otworach. Dzięki temu
uniknie się pryskania elektrolitu na lakier,
a jednocześnie przez otwory będą mogły wy
dostawać się gazy powstające podczas ła
dowania.
• Akumulator ładować tylko w dobrze wiet
rzonym pomieszczeniu. Przy ładowaniu aku
mulatora w samochodzie pokrywa przedziału
silnika musi pozostawać otwarta.
• Przy normalnym ładowaniu prąd ładowania
wynosi około 10% pojemności akumulatora,
na przykład dla akumulatora 55 A-h prąd
wyniesie 5,5 A.
• Akumulator można również ładować z zasi
lacza rozruchowego (ładowanie szybkie).
Uwaga. Szybkie ładowanie akumulatora nie
może stać się zwyczajem! Akumulatory, które
miały długą przerwę w eksploatacji oraz nowe,
nie mogą być ładowane tą metodą.
• Przewód plusowy prostownika należy połą
czyć z biegunem dodatnim akumulatora, prze
wód minusowy z biegunem ujemnym.
• Podczas ładowania temperatura elektrolitu
nie może przekraczać +55°C. Po przekrocze
niu tej temperatury przerwać ładowanie lub
zmniejszyć prąd ładowania.
■ Akumulator ładować tak długo, aż wystąpi
silne gazowanie we wszystkich celach, a trzy
pomiary wykonane w odstępach godzinnych,
nie wykażą wzrostu gęstości elektrolitu i na
pięcia.
AKUMULATOR
■ Po naładowaniu akumulatora sprawdzić po
ziom elektrolitu i w razie potrzeby uzupełnić
wodą destylowaną.
■ Sprawdzić gęstość elektrolitu. Jeżeli gęs
tość ta jest wyraźnie niższa w jedne] celi
w porównaniu z innymi (np. dla pięciu cel
wynosi 1,26 g/cm3, a dla jednej 1,18 g/cm3),
to akumulator jest uszkodzony i musi być
wymieniony.
■ Przed wkręceniem korków zamykających
odczekać około 20 minut, aż gaz się ulotni
z akumulatora.
Uwaga. Silnik nie może pracować z odłączonym akumulatorem, ponieważ spowodowałoby
to uszkodzenie instalacji elektrycznej.
Usuwanie samoczynnego
rozładowywania się akumulatora
Kiedy zachodzi podejrzenie, że przyczyną
samorozładowania się akumulatora są prądy
błądzące, to należy sprawdzić instalację elektryczną w podany niżej sposób.
• Do kontroli użyć naładowanego akumulatora.
• Ustawić amperomierz na najwyższy zakres
pomiarowy (od 0 - 5 mA do 0 - 5 A).
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radio
odbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumu
latora powinno się przeczytać rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumula
tora " .
271
• Podłączyć amperomierz między biegun {-)
i przewód masowy (patrz rys. KE 3400). Koń
cówkę plusową amperomierza podłączyć do
przewodu masowego, a końcówkę minusową
do bieguna ujemnego akumulatora.
Uwaga. Kontrolę można również wykonać
próbnikiem (lampką kontrolną). Jeśli jednak
żarówka próbnika nie zaświeci się po pod
łączeniu między przewód masowy a biegun
ujemny akumulatora, to badanie należy wyko
nać amperomierzem.
• Wyłączyć wszystkie odbiorniki prądu, od
łączyć zegar (jeżeli występuje) i zamknąć
drzwi.
Stopniowo przełączą amperomierz na miliampery, aż uzyska się odczyt (dopuszcza się
1 do 3 mA).
• Wyjmując kolejno bezpieczniki, przerywać
poszczególne obwody. Kiedy po przerwaniu
obwodu wskazówka amperomierza wróci na
zero, jest to sygnałem natrafienia na źródło
usterki. Przyczyny mogą być różne: skorodo
wane i zaśniedziałe styki, przetarte przewody,
wewnętrzne zwarcie w odbiorniku.
• Jeżeli w obwodach z bezpiecznikami nie
znajdzie się przyczyny samowyładowania aku
mulatora, to należy kolejno odłączać przewody
od odbiorników nie zabezpieczonych bezpiecz
nikami, należą do nich: rozrusznik, alternator
i układ zapłonowy.
• Podłączyć przewód masowy (-) akumu
latora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy odłączonym zapłonie, inaczej może dojść do
uszkodzenia układu wtryskowego.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
rozdział „Kodowanie radioodbiornika " .
Obsługa akumulatora
Akumulator nie użytkowany, po pewnym czasie
sam się rozładowuje. Przed odstawieniem
samochodu na dłuższy czas należy:
• Sprawdzić stan naładowania akumulatora
i w razie potrzeby doładować.
• Odłączyć przewód masowy (-) od akumula
tora, aby zapobiec jego wyładowaniu przez
dalej pracujące odbiorniki, na przykład zegar.
Uwaga. W ten sposób następuje skasowanie
elektronicznej pamięci, na przykład zapamię-
272
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
tanych kodów usterek silnika lub kodu radioodbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumulatora powinno się przeczytać rozdział „Wymontowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora " .
• Po trzech miesiącach należy doładować
akumulator.
Uwaga. Stan naładowania powinno się sprawdzać częściej w akumulatorach dłużej eksploatowanych. Pozostawienie akumulatora
w stanie wyładowanym spowoduje trwałe
uszkodzenie jego płytek.
• Sprawdzenie gęstości elektrolitu w połączeniu z pomiarem napięcia pozwala dokładnie
ocenić stopień naładowania akumulatora. Gęstość elektrolitu sprawdza się areometrem, który
można nabyć w sklepach motoryzacyjnych. Im
większa jest gęstość (masa właściwa) zassanego do areometru elektrolitu, tym mniej zanurza się pływak. Gęstość odczytuje się na
podziałce wyskalowanej w g/cm3 (masa właściwa) lub w stopniach Baumego (+°Be).
Zależność między gęstością elektrolitu a stanem naładowania podano w poniższej tablicy.
Stan naładowania
umiarkowana
Sprawdzanie akumulatora
Istnieją dwie metody sprawdzania stanu akumulatora. Wybór metody zależy od posiadanego przyrządu do kontroli.
Sprawdzanie gęstości elektrolitu
(nie dotyczy akumulatora
bezobsługowego)
Strefa klimatyczna
+°Be
Wyładowany
Naładowany w połowie
Dobrze naładowany
16
24
32
tropikalna
g/cm3 +°Be
g/cm
1,12
1,20
1,28
1,08
1,16
1,23
11
18
27
3
Sprawdzanie akumulatora pod
obciążeniem
• Podłączyć woltomierz do biegunów akumu
latora.
• Uruchomić silnik i odczytać napięcie.
• W trakcie uruchamiania silnika napięcie
w pełni naładowanego akumulatora nie powin
no opaść poniżej 10 V (temperatura elektrolitu
około +20°C).
• Jeżeli napięcie spada gwałtownie a w celach
stwierdzono różną gęstość elektrolitu, to należy
wnioskować, że akumulator jest uszkodzony.
• Napięcie między biegunami można również
mierzyć specjalnym testerem do sprawdzania
akumulatorów. Stosować się wtedy do instruk
cji obsługi producenta przyrządu.
Typowe niesprawności akumulatora
Objawy
Przyczyny
Sposób postępowania
Za niski poziom elektro- Przeładowanie akumulatora, wyparowanie elelitu1)
ktrolitu (zwłaszcza latem)
Uzupełnić poziom do wymaganego wodą destylowaną (przy naładowanym akumulatorze)
Elektrolit wycieka przez Za wysokie napięcie ładowania
korki zamykające1)
Za wysoki poziom elektrolitu
Sprawdzić regulator napięcia, ewentualnie wymienić
Odciągnąć strzykawką nadmiar elektrolitu
273
AKUMULATOR
Objawy
Za mata gęstość elektrolitu1)
Przyczyny
Sposób postępowania
Gęstość elektrolitu w jednej celi znacznie
mniejsza od gęstości w pozostałych celach
Gęstość elektrolitu w dwóch sąsiednich celach
znacznie mniejsza od gęstości w pozostałych
celach
Rozładowany akumulator
Zwarcie w celi. Wymienić akumulator
Niesprawny alternator
Sprawdzić alternator, ewentualnie naprawić
lub wymienić
Sprawdzić instalację
Zwarcie w instalacji
Nieszczelna przegroda, przez co powstaje
połączenie przewodzące między celami i ich
rozładowanie. Wymienić akumulator
Naładować akumulator
Rozcieńczony elektrolit wskutek błędu w obsłudze
Wyrównać stężenie kwasu
Za duża gęstość elektrolitu1)
Poziom elektrolitu został uzupełniony kwasem
Wyrównać stężenie kwasu
Za mała moc akumulatora, duży spadek napięcia
Rozładowany akumulator
Za niskie napięcie ładowania
Naładować akumulator
Sprawdzić regulator napięcia, ewentualnie wymienić
Oczyścić zaciski i zabezpieczyć smarem kwasoodpornym (zwłaszcza od spodu), dokręcić
śruby mocujące
Sprawdzić połączenia masowe, ewentualnie
oczyścić do „żywego " metalu lub dokręcić
Wymienić akumulator
Luźne lub utlenione zaciski
Niewłaściwe połączenie masowe akumulator-siInik-nadwozie
Nadmierne samorozładowanie akumulatora
wskutek zanieczyszczenia elektrolitu
Zasiarczenie akumulatora (szarobiały nalot na
płytach dodatnich i ujemnych)
Zużyty akumulator, wypłynęła masa aktywna
z płyt
Niedostateczne ładowanie akumulatora
Usterka w alternatorze, regulatorze napięcia
lub wadliwe podłączenie przewodów
Luźny pasek klinowy
Ładować akumulator małym prądem, aż zniknie nalot na płytach. Jeżeli po ponownym
naładowaniu i rozładowaniu moc akumulatora
nie zwiększyła się, wymienić akumulator
Wymienić akumulator
Sprawdzić alternator i regulator napięcia, naprawić lub wymienić; prawidłowo umocować
przewody
Naciągnąć lub wymienić pasek klinowy
Za dużo podłączonych odbiorników
Stałe przeładowanie
Zamontować większy akumulator, ewentualnie
również alternator
Usterka w regulatorze napięcia lub alternatorze
Wymienić regulator lub sprawdzić alternator
Objawy nie dotyczą seryjnie montowanego akumulatora bezobsługowego.
ALTERNATOR
Wszystkie modele samochodu Opel Astra są
wyposażone w prądnicę prąciu przemiennego,
czyli alternator. Zależnie od modelu i wyposażenia spotkać można alternatory wytwarzające
prąd o natężeniu od 55 A do 100 A, pochodzące z firm Bosch, Delco Remy i Hitachi.
Alternator jest napędzany paskiem klinowym
18 —Opel Astra
od wału korbowego. Wirnik z uzwojeniem
wzbudzenia obraca się w nieruchomym uzwojeniu stojana z prędkością prawie dwukrotnie
większą od prędkości obrotowej silnika.
Przepływ prądu przez szczotki węglowe i pierścienie do uzwojenia wzbudzenia powoduje
powstanie pola magnetycznego. Położenie
pola zmienia się stale względem uzwojenia
stojana, odpowiednio do obrotu wirnika, w wy-
274
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
niku czego powstaje w uzwojeniu stojana prąd
zmienny.
Prąd zmienny zostaje przekształcony na prąd
stały przez prostownik z diodami, ponieważ
akumulator może przyjmować tylko prąd stały.
Regulator napięcia zmienia prąd ładowania
przez włączanie i wyłączanie prądu wzbudzenia, odpowiednio do stanu naładowania akumulatora. Jednocześnie regulator utrzymuje
stałe napięcie wyjściowe na poziomie 14 V,
niezależnie od prędkości obrotowej. W
samochodach 1,7 TD (silnik TC 4 EE 1)
alternator ma po przeciwnej stronie koła pasowego zamontowaną pompę podciśnienia. Jest
ona napędzana przez alternator i wytwarza
podciśnienie niezbędne do urządzenia wspomagającego hamulce.
Wskazówki prawidłowej obsługi
alternatora
Aby uniknąć uszkodzenia alternatora i instalacji
elektrycznej należy się stosować do poniższych wskazówek prawidłowego sposobu postępowania z alternatorem.
1 - koło pasowe,
2 - tarcza wentylatora,
3 - obudowa przednia,
4 - łożysko przednie,
5 - płytka mocująca,
6 - wpust,
7 - wirnik,
8 - łożysko tylne,
9 - sprężyna pierścieniowa,
10 - stojan,
1 - płytka z diodami,
1
12 - obudowa tylna,
13- regulator napięcia,
14 - szczotkotrzymacz
Całkowite rozebranie i naprawę alternatora
powinno się powierzać specjalistycznemu warsztatowi.
■ Kiedy jest podłączany dodatkowy akumulator
(np. w celu wspomagania rozruchu), należy
koniecznie zwrócić uwagę, aby zostały ze sobą
połączone te same bieguny.
■ Podczas ładowania akumulatora z zewnątrz,
prawidłowo podłączać do jego biegunów pros
townik do ładowania. Na czas ładowania od
łączyć akumulator od instalacji elektrycznej
samochodu.
■ Nie pozostawiać pracującego silnika przy
odłączonym akumulatorze.
■ Nigdy nie zwierać zacisków przy alternatorze
i regulatorze napięcia.
■ Nie zamieniać miejscami przewodów do
chodzących do alternatora.
Sprawdzanie napięcia alternatora
• Podłączyć woltomierz między bieguny {+)
i (-) akumulatora.
• Uruchomić silnik. W trakcie uruchamiania
napięcie może obniżyć się do 9,5 V.
ALTERNATOR
275
• Przy prędkości obrotowej silnika
3000 obr/min napięcie powinno wynosić od
13,5 do 14,5 V. Jest to oznaką, że alternator
i regulator funkcjonują.
Dane techniczne
Napięcie
znamionowe
Bosch
DelcoRemy
Hitachi
14 V
13,6 V
12 V
Minimalna średnica
pierścieni ślizgowych
31,5 mm
Minimalna długość
szczotek węglowych
5 mm
11 mm
6 mm
3,4Ω+10%
0,1 Ω+ 10%
0,21 Ω
0,14 Ω
-
Rezystancja
uzwojenia:
wirnika
stojana
21,8 mm 34,6 mm
Wymontowanie i zamontowanie
alternatora
Wymontowanie
• Zdjąć pasek klinowy, patrz rozdział „Wymia
na i regulacja naciągu pasków klinowych alter
natora, pompy wspomagania i sprężarki " .
• Odłączyć przewód masowy akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radio
odbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumu
latora powinno się przeczytać rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumula
tora " .
• Wymontować przewód dolotowy powietrza,
jeżeli występuje.
• Odłączyć i odkręcić wszystkie przewody
elektryczne od alternatora.
• Silnik 1,7 TD: wymontować pompę podciś
nienia, patrz rozdział „Wymontowanie i zamon
towanie pompy podciśnienia " .
• Odkręcić alternator od górnej listwy napinacza i od dolnego wspornika (patrz rys. B 5592).
Zamontowanie
• Włożyć alternator i wkręcić ręką śruby gór
nego i dolnego mocowania.
• Podłączyć wszystkie przewody elektryczne.
Zwrócić szczególną uwagę, aby umocować
przewód masowy.
• Silnik 1,7 TD: zamontować pompę podciś
nienia, patrz rozdział „Wymontowanie i zamon
towanie pompy podciśnienia " .
• Założyć i naciągnąć pasek klinowy, patrz
rozdział „Wymiana i regulacja naciągu pasków
klinowych alternatora, pompy wspomagania
i sprężarki " .
• Dokręcić dolne i górne mocowanie alter
natora (patrz rys. D 0911).
276
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
• Zamontować przewód dolotowy powietrza,
jeżeli występuje.
• Podłączyć przewód masowy akumulatora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa.
Wymiana szczotek i regulatora
napięcia
Opis dotyczy alternatora Bosch.
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masowy akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radio
odbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumu
latora powinno się przeczytać rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumula
tora " .
• Odkręcić i wyjąć z tyłu alternatora kompletny
regulator napięcia ze szczotkami węglowymi
(patrz rys. C 5873).
• Wymienić szczotki węglowe, jeżeli ich dłu
gość wynosi mniej niż 5 mm (wymiar A na
rysunku C 5890). W tym celu odlutować do
chodzące przewody plecione.
• Sprawdzić stopień zużycia pierścieni śliz
gowych. W razie potrzeby delikatnie przetoczyć
i wypolerować.
• Oczyścić powierzchnię przylegania i spraw
dzić napięcie wstępne sprężyn, ewentualnie
wymienić je.
Zamontowanie
• Włożyć w szczotkotrzymacz (C, rys. S/31/9)
sprężyny (B) i szczotki węglowe (A). Przylutować przewody.
• Aby uniknąć nadmiernego przeniknięcia cy
ny do plecionki, należy chwycić przewód
szczypcami.
277
ALTERNATOR
Typowe niesprawności alternatora
Objawy
Przyczyny
Sposób postępowania
Lampka kontrolna łado-
Przepalona żarówka
Wymienić żarówkę
wania nie świeci się
Poluzowany lub skorodowany przewód masowy między silnikiem a nadwoziem
Niedostatecznie naciągnięty pasek klinowy
Sprawdzić kontakt przewodu, dokręcić śrubę
Rozładowany akumulator
Naładować akumulator
Przerwa w obwodzie między alternatorem,
zestawem wskaźników i lampką kontrolną
Szczotki nie przylegają do pierścieni ślizgowych
Sprawdzić obwód woltomierzem według schematu elektrycznego
Sprawdzić swobodę poruszania się szczotek
i czy nie osiągnęły minimalnej długości
Przepalone uzwojenie wzbudzenia w alternatorze
Sprawdzić wirnik i ewentualnie wymienić. W innym przypadku wymienić płytkę z diodami
Lampka kontrolna ładowania nie gaśnie po
zwiększeniu prędkości
obrotowej
Połączenie między alternatorem a lampką
kontrolną ma przebicie na masę
Odłączyć przewód od alternatora i włączyć
zapłon. Jeżeli teraz lampka kontrolna nie
świeci się, uszkodzony jest alternator lub
regulator napięcia. Jeżeli lampka kontrolna
świeci się, odszukać miejsce przebicia na
masę w przewodzie lub na płytce drukowanej
zestawu wskaźników. Usunąć usterkę lub wymienić płytkę
Lampka kontrolna ładowania świeci się po wyłączeniu zapłonu
Zwarcie diody dodatniej
Sprawdzić diody, ewentualnie wymienić płytkę
z diodami
Uwaga. Cyna spowodowałaby usztywnienie
przewodu i konieczność wymiany szczotek.
• Izolacja przewodu musi zostać zaciśnięta
obok miejsca lutowania.
• Przykręcić regulator napięcia.
• Podłączyć przewód masowy akumulatora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
odnośny rozdział.
ROZRUSZNIK
Do uruchomienia silnika spalinowego jest potrzebny mały silnik elektryczny, nazywany rozrusznikiem. Aby w silniku mogły powstać za-
Naciągnąć pasek klinowy
płony, rozrusznik musi nadać wałowi korbowemu prędkość obrotową co najmniej
300 obr/min. Taką prędkość można otrzymać
jedynie przy sprawnym rozruszniku i naładowanym akumulatorze.
Rozrusznik składa się z głowicy napędzającej,
korpusu z uzwojeniem stojana i obudowy komutatora. W obudowie komutatora mieści się
szczotkotrzymacz z węglowymi szczotkami,
które podlegają powolnemu, ale stałemu zużyciu. Kiedy szczotki osiągną graniczne zużycie,
rozrusznik przestaje działać. W głowicy
znajduje się zębnik z mechanizmem wolnego
koła. Kiedy przekręcenie kluczyka w
stacyjce spowoduje przepływ prądu do rozrusznika, wyłącznik elektromagnetyczny umieszczony na korpusie rozrusznika przesuwa
dźwignią zębnik w stronę wieńca zębatego
koła zamachowego. Skoro tylko nastąpi trwałe
278
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
połączenie zębnika z kołem zamachowym,
rozrusznik zaczyna obracać się, nadając silnikowy wymaganą prędkość obrotową. Kiedy
silnik zacznie sam pracować, następuje rozpędzenie zębnika, który przez krótką chwilę
obraca się szybciej niż wirnik rozrusznika.
Działanie mechanizmu wolnego koła i sprężyny
powoduje wycofanie zębnika z połączenia z silnikiem.
Podczas uruchamiania silnika rozrusznik pobiera duży prąd, dlatego w ramach obsługi
trzeba zwracać uwagę na czystość zacisków.
Skorodowane połączenia oczyścić i posmarować smarem do styków.
Wymontowanie i zamontowanie
rozrusznika
Rozrusznik znajduje się z tyłu przy kadłubie
silnika i można go wymontować od dołu samochodu.
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masowy akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicznych, np. kodu usterek silnika lub kodu radioodbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
1 - obudowa komutatora, 2 - szczotkotrzymacz, 3 - komplet szczotek, 4 - tulejka łożyskująca, 5 - pokrywa tylna,
6 - uzwojenie stojana, 7 - wyłącznik elektromagnetyczny, 8 - tulejka łożyskująca, 9 - głowica, 10 - pierścień oporowy, 11 tulejka łożyskująca, 12 - dźwignia włączająca, 13 - zębnik, 14 - wirnik, 15 - korpus z nabiegunnikami
279
ROZRUSZNIK
• Wykręcić śrubę wspornika rozrusznika, jeżeli
występuje.
• Wyjąć rozrusznik.
Zamontowanie
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumulatora powinno się przeczytać rozdział „Wymontowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora " .
• Odłączyć od wyłącznika elektromagnetycz
nego przewód czarny (od zacisku „30 " ) i przewód czarno-czerwony (od zacisku „50 " ).
• Ustawić samochód na podstawkach.
• Wykręcić śrubę górnego mocowania od stro
ny skrzynki przekładniowej (silniki 1,8
i 2,0 dm3), patrz rysunek D 0931.
• Wykręcić śrubę dolnego mocowania od stro
ny silnika (patrz rys. C 7958).
* Włożyć rozrusznik i przykręcić śruby
(A B na rys. C 8417) następującymi
momentami.
Silnik
1,4 i 1,6 dm3
1,8 i 2,0 dm3
25 N-m
-
45 N-m
75 N-m
-
25 N-m
Rozrusznik do kadłuba
silnika
- od strony silnika
- od strony skrzynki
przekładniowej
Wspornik rozrusznika do
kadłuba silnika
• Podłączyć do wyłącznika elektromagnetycz
nego przewód czarny (od zacisku „30 " ) i prze
wód czarno-czerwony (od zacisku „50 " ).
• Opuścić samochód na koła.
• Podłączyć przewód masowy akumulatora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wy
łączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
odnośny rozdział.
280
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
Typowe niesprawności rozrusznika
Jeżeli rozrusznik nie obraca się należy najpierw
sprawdzić, czy na zacisku 50 wyłącznika elektromagnetycznego występuje napięcie co najmniej 8 V. Kiedy napięcie jest niższe, to trzeba
sprawdzić obwód rozrusznika, posługując się
schematem elektrycznym. Czy rozrusznik zadziała przy napięciu akumulatora, można sprawdzić w sposób następujący. Warunek do
spełnienia: złącza przewodów nie mogą być
poluzowane i utlenione.
Objawy
• Ustawić dźwignię zmiany biegów w położe
nie neutralne.
• Włączyć zapłon.
• Zmostkować grubym przewodem (o prze
kroju co najmniej 4 mm2) zaciski 30 i 50 na
rozruszniku, patrz schemat elektryczny.
• Jeżeli teraz rozrusznik wzębia się bez prob
lemu, to usterki należy poszukiwać w przewo
dach dochodzących do rozrusznika. Jeżeli
rozrusznik nie działa, trzeba go sprawdzić po
wymontowaniu.
Przyczyny
Rozrusznik nie obraca Rozładowany akumulator
się po włączeniu stacyjki
Sposób postępowania
Naładować akumulator
Zmostkować zaciski „30 " i „50 " przy rozruszniku. Usunąć przerwę, wymienić uszkodzone części
Jeżeli rozrusznik obraca się, przerwa w
przewodzie od zacisku „50 " do stacyjki lub
uszkodzona stacyjka
Przerwany przewód lub brak masy
Sprawdzić przewody rozrusznika i złącznika
Niedostateczny przepływ prądu wskutek oblu- Oczyścić bieguny i zaciski akumulatora, przywrócić sprawne połączenia między akumulazowanych lub utlenionych złączy
torem, rozrusznikiem i masą
Brak napięcia na zacisku „50 " wyłącznika Przerwany przewód. Uszkodzona stacyjka
elektromagnetycznego
Rozrusznik obraca się Rozładowany akumulator Niedostateczny
zbyt wolno i nie urucha- przepływ prądu wskutek obluzowanych lub
mia silnika
utlenionych złączy
Naładować akumulator Oczyścić bieguny i
zaciski akumulatora oraz rozrusznika,
przywrócić sprawne połączenia między
akumulatorem, rozrusznikiem i masą
Zbyt duży spadek napięcia w przewodzie Maksymalny spadek napięcia podczas uruchamiania wynosi 0,5 V. Przy większym spadku
podczas uruchamiania
napięcia sprawdzić styki w stacyjce i złączach
wtykowych
Szczotki nie przylegają do komutatora, za- Sprawdzić i oczyścić szczotki, ewentualnie
kleszczają się w gniazdach, są zużyte, złamane, wymienić; sprawdzić gniazda
zaolejone lub zabrudzone
Niewłaściwy odstęp między szczotkami a ko- Wymienić szczotki, oczyścić szczotkotrzymacz
mutatorem
Komutator wyżłobiony, nadpalony lub zanie- Przetoczyć komutator lub wymienić wirnik
czyszczony
Brak napięcia na zacisku „50 " (min. 8 V), Sprawdzić komutator lub wymienić wirnik
pobór prądu ok. 410 A
Wybite łożysko
Sprawdzić i ewentualnie wymienić łożysko
Uszkodzony wyłącznik elektromagnetyczny
Wymienić wyłącznik elektromagnetyczny
281
OŚWIETLENIE I SYGNALIZACJA
Objawy
Przyczyny
Sposób postępowania
Rozrusznik zazębia Uszkodzony mechanizm zębnika
i obraca się, silnik nie
obraca się lub obraca
w sposób skokowy
Wymienić mechanizm zębnika
Zanieczyszczony zębnik
Uszkodzony wieniec zębaty na kole zamachowym
Wymienić wieniec zębaty lub koło zamachowe
Zanieczyszczony lub uszkodzony mechanizm
zębnika, względnie wielowypust śrubowy
Oczyścić mechanizm zębnika, ewentualnie
wymienić
Uszkodzony wyłącznik elektromagnetyczny
Wymienić wyłącznik elektromagnetyczny
Osłabiona lub złamana sprężyna odciągająca
Zębnik nie rozłącza się
Oczyścić zębnik
Wymienić sprężynę odciągającą
Rozrusznik obraca się Zawiesił się wyłącznik elektromagnetyczny,
mimo zwolnienia kluczy- nie wyłącza
ka stacyjki
Nie wyłącza się stacyjka
OŚWIETLENIE I SYGNALIZACJA
Wymiana żarówek
Zasadniczo żarówki powinno się wymieniać
na tego samego typu. Rodzaj budowy i moc
w watach są podawane na cokole każdej
żarówki.
Uwaga. Nie chwytać bańki żarówek gołymi
palcami. Odciski palców odparowałyby i na
skutek temperatury osadziły na bańce, powodując jej zmatowienie. Żarówki wymieniać na
inne tylko tego samego typu. Mimowolne ślady
dotknięcia usuwać z bańki czystą, nie strzępiącą się szmatką zanurzoną w alkoholu lub
spirytusie.
Uwaga. Odłączyć wyłącznikiem zasilanie danej
lampy.
Reflektor
• Otworzyć pokrywę przedziału silnika.
• Wyciągnąć wtyk złącza z trzonka żarówki
(patrz rys. 3914T).
• Zdjąć tylną osłonę reflektora.
• Ścisnąć sprężynę przytrzymującą, wyjąć
Natychmiast wyłączyć zapłon, wymienić wyłącznik elektromagnetyczny
Natychmiast odłączyć akumulator, wymienić
stacyjkę
z zaczepów i odchylić na bok (patrz rys.
3915 T).
• Wyjąć przepaloną żarówkę.
• Nową żarówkę włożyć tak, aby występ na jej
cokole wszedł w wycięcie otworu w reflektorze.
Środkowy styk w trzonku żarówki powinien
wtedy znaleźć się u góry.
282
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
Kierunkowskaz przedni
Żarówkę można wymieniać bez wyjmowania
lampy kierunkowskazu.
• Obrócić oprawę żarówki w lewo i wyjąć
(patrz rys. 3917 T).
• Wcisnąć żarówkę w oprawę, obrócić w lewo
i wyciągnąć.
• Wcisnąć nową żarówkę w oprawę i obrócić
w prawo.
• Włożyć oprawę żarówki i obrócić w prawo.
• Założyć na trzonek żarówki sprężynę, ścis
nąć ją i wprowadzić w zaczepy.
• Założyć osłonę.
• Podłączyć wtyk z przewodami.
Światła pozycyjne
• Docisnąć w kierunku reflektora oprawę żaró
wki światła pozycyjnego (strzałka dolna na
rys. 3916 T), obrócić w lewo (strzałka górna)
i wyciągnąć z reflektora.
• Wyjąć żarówkę z oprawy.
• Włożyć nową żarówkę w oprawę.
• Wsunąć oprawę w reflektor i obrócić w prawo
do końca.
Reflektor przeciwmgłowy
• Ustawić samochód na podstawkach.
• Zdjąć osłonę reflektora. W tym celu wcisnąć
dolny języczek i odczepić u góry osłonę.
OŚWIETLENIE I SYGNALIZACJA
• Wyciągnąć przewód (1, rys. O-5601).
• Docisnąć druciany pałąk (2) do reflektora,
a następnie do góry i na koniec odchylić
w lewo.
• Wyjąć żarówkę halogenową (3).
• Zaczepić pałąk druciany.
• Zaczepić osłonę u góry i i wprowadzić dolny
języczek w otwór.
• Opuścić samochód na koła.
283
• Limuzyna 4-drzwiowa: przesunąć dźwigienki mocujące do środka i wyjąć zespół
żarówek (patrz rys. 3920 T).
Lampa tylna
• Otworzyć w bagażniku pokrywę. W tym celu
przesunąć zaczep blokujący zgodnie ze strzał
ką pokazaną na rysunku 3918 T.
• Limuzyna 3- i 5-drzwiowa: przesunąć dźwigienkę mocującą do dołu i wyjąć zespół żarówek (patrz rys. 3919 T).
• Kombi: przesunąć dźwigienki mocujące do
środka i wyjąć zespół żarówek.
• Wcisnąć daną żarówkę w oprawę, obrócić
w lewo i wyciągnąć.
• Wcisnąć nową żarówkę w oprawę i obrócić
w prawo.
• Włożyć zespół żarówek w klosz lampy, aż
zaskoczą dźwigienki mocujące.
• Założyć pokrywę i zaczepić lub umocować
pokrętłem.
284
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
Oświetlenie tablicy rejestracyjnej
w limuzynie
• Limuzyna 4-drzwiowa, inne modele do
VIII 1994 bez GSi oraz kombi: zwolnić zaczep
lampki oświetlenia tablicy rejestracyjnej, po
sługując się wkrętakiem. Wyciągnąć lampkę
ze zderzaka.
• GSi, limuzyna 3- i 5-drzwiowa od IX
1994: zwolnić zaczep lampki z prawej strony,
posługując się wkrętakiem. Unieść z prawej
strony i wyciągnąć lampkę ze zderzaka.
• Ścisnąć boczne zaczepy i odchylić oprawę
żarówki z obudowy (patrz rys. 3924 T).
• Wcisnąć żarówkę w oprawę, obrócić w lewo
i wyciągnąć.
• Wcisnąć nową żarówkę w oprawę i obrócić
w prawo.
• Połączyć klosz z oprawą.
• Włożyć lampkę w zderzak.
Oświetlenie tablicy rejestracyjnej
w kombi
• Wykręcić dwie śruby od spodu uchwytu do
podnoszenia drzwi tylnych.
• Wyjąć lampkę (patrz rys. 3925 T).
OŚWIETLENIE I SYGNALIZACJA
• Docisnąć żarówkę rurkową lekko w stronę
sprężynującego styku i wyciągnąć.
• Włożyć nową żarówkę.
• Włożyć i przykręcić lampkę.
285
• Włożyć nową żarówkę, zaczepić klosz
i umieścić lampę w otworze (patrz rys. D 0354).
Oświetlenie wnętrza nadwozia
Przed wymontowaniem lampy zamknąć drzwi,
aby nie było napięcia na stykach żarówki.
• Podważyć ostrożnie wkrętakiem lampę
w podsufitce i wyciągnąć (patrz rys. 2217 T).
• Zwolnić zaczepy klosza lampy (patrz rys.
D 6252).
• Oświetlenie bagażnika i schowka: postę
pować w ten sam sposób. Należy przy tym
przytrzymywać wciśnięty wyłącznik, aby żarów
ka nie była pod napięciem.
• Po zamontowaniu sprawdzić działanie świat
ła lampy.
Wymontowanie i zamontowanie
reflektora
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masowy akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radio
odbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumu
latora powinno się przeczytać rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumula
tora " .
286
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
odnośny rozdział.
• Sprawdzić działanie świateł reflektora.
Wymontować kratę wlotu do chłodnicy, patrz
rozdział „Wymontowanie i zamontowanie kraty
wlotu powietrza " .
• Odkręcić jedną śrubę (1, rys. D 6323) mo
cującą kierunkowskaz i wyciągnąć do przodu
z mocowania. Wyciągnąć złącze przewodów
i wyjąć kierunkowskaz.
• Wyciągnąć złącza wielowtykowe żarówki
reflektora, światła pozycyjnego i korektora
ustawienia reflektora.
• Wykręcić śruby (2) mocujące reflektor.
• Wyciągnąć ostrożnie reflektor do przodu.
• Wymontować siłownik regulacji ustawienia
reflektora, patrz rozdział „Wymontowanie i za
montowanie siłownika korektora " .
Zamontowanie
• Zamontować siłownik regulacji ustawienia
reflektora.
• Włożyć i przykręcić reflektor.
• Wsunąć złącza wielowtykowe żarówki re
flektora, światła pozycyjnego i korektora usta
wienia reflektora. Zwrócić uwagę, aby weszły
na miejsce zaczepy.
• Zamontować kierunkowskaz. Wcześniej
wsunąć złącze.
• Podłączyć przewód masowy akumulatora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wy
łączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa.
• Ustawić zegar.
Ustawianie świateł
Prawidłowe ustawienie świateł reflektorów ma
duże znaczenie dla bezpieczeństwa ruchu
drogowego. Dokładne wyregulowanie świateł
jest możliwe tylko przy użyciu specjalnego
przyrządu. Z tego względu poniżej ograniczono
się jedynie do pokazania elementów regulacyjnych i podania warunków, jakie muszą być
spełnione przy ustawianiu świateł.
■ W oponach musi być wymagane ciśnienie
powietrza.
■ Tylne siedzenie musi być po środku ob
ciążone jedną osobą (lub masą 70 kg).
■ Zbiornik paliwa musi być pełen.
■ Samochód musi stać na płaskim podłożu.
• Nacisnąć kilkakrotnie na przód samochodu,
aby odprężyć przednie zawieszenie.
• Ustawić korektor regulacji reflektorów na
tablicy rozdzielczej w położenie „0 " .
• Reflektory ustawia się przy włączonych świa
tłach mijania. Granica światła i cienia powinna
być pochylona o kąt 1,2%, tzn. znajdować się
12 cm poniżej środków reflektorów, przy 10
metrowym oddaleniu od ekranu. Granica ta
musi przebiegać poziomo z lewej strony środ
ków reflektorów i wznosić się pod kątem 15°
z prawej strony.
OŚWIETLENIE I SYGNALIZACJA
287
• Elementy regulacyjne są dostępne od strony
przedziału silnika. Pokrętło {A, rys. D-6298)
służy do regulacji w płaszczyźnie poziomej,
a wkręt (B) -w płaszczyźnie pionowej. Pokrętło
(A) obraca się ręką, natomiast wkręt (B) wkrętakiem krzyżowym.
• Obrócić w lewo oprawę żarówki i wyjąć
(patrz rys. D 6244).
• Reflektory przeciwmgłowe: Odchylenie
strumienia światła powinno wynosić 20 cm od
osi reflektorów, przy odległości od ekranu 10 m.
Do regulacji ustawienia służy śruba (2, rys. O5602). Pozycje (1) na rysunku są miejscami
mocowania.
Zamontowanie
• Włożyć oprawę żarówki i obrócić w prawo.
• Wsunąć od przodu kierunkowskaz w prowa
dnice z tworzywa sztucznego.
• Docisnąć kierunkowskaz i przykręcić.
Wymontowanie i zamontowanie
kierunkowskazów
Wymontowanie
• Poluzować śrubę przy obudowie lampy kierun
kowskazu; nie wykręcać śruby (patrz rys. D 6243).
• Wyciągnąć kierunkowskaz do przodu.
Wymontowanie i zamontowanie
reflektora przeciwmgłowego
Wymontowanie
• Ustawić samochód na podstawkach.
• Odkręcić trzy śruby mocujące reflektor (1,
rys. O-5602) i wyjąć reflektor. Śruba (2) służy
do regulacji ustawienia reflektora.
• Wyciągnąć wtyk złącza.
288
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
Zamontowanie
• Wsunąć wtyk złącza.
• Włożyć i przykręcić reflektor. Jeżeli jest
trudny dostęp do miejsc mocowania, górną
śrubę wkładać długim kluczem nasadowym
8 mm z wkładką magnetyczną.
Zamontowanie reflektorów
przeciwmgłowych jako wyposażenia
dodatkowego
• Odłączyć przewód masowy {-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radio
odbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumu
latora powinno się przeczytać rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumula
tora " .
• Zdjąć zderzak przedni, patrz rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie zderzaka przed
niego " .
• Wypiłować otwory w zderzaku, wzdłuż kra
wędzi przetłoczeń. Usunąć grat z linii cięcia.
• Włożyć reflektory przeciwmgłowe.
• Zamontować zderzak.
• Podłączyć przewody.
• W razie potrzeby poprowadzić przewody do
skrzynki bezpieczników.
• Umieścić w skrzynce bezpieczników prze
kaźnik świateł przeciwmgłowych w miejscu 4,
patrz rozdział „Rozmieszczenie przekaźników
i urządzeń sterujących " .
• W miejscu 17 włożyć bezpiecznik 20 A.
• Podważyć i wyjąć zaślepkę otworu pod
wyłącznik świateł przeciwmgłowych. Zamon
tować wyłącznik, patrz rozdział „Wymontowa
nie i zamontowanie wyłącznika w tablicy roz
dzielczej " .
• Podłączyć przewód masowy akumulatora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
odnośny rozdział.
• Ustawić światła przeciwmgłowe.
Wymontowanie i zamontowanie
lampy tylnej
Wymontowanie
• Wymontować płytkę z zespołem żarówek,
patrz rozdział „Wymiana żarówek " .
• Wykręcić cztery śruby i wyjąć lampę tylną
(patrz rys. D 6245).
Zamontowanie
• Sprawdzić uszczelkę klosza lampy. Uszko
dzoną uszczelkę wymienić.
• Włożyć i przykręcić lampę tylną.
• Zamontować zespół żarówek.
WSKAŹNIKI, WYŁĄCZNIKI
I RADIOODBIORNIK
Wymontowanie i zamontowanie
zestawu wskaźników
W samochodach Opel Astra wszystkie wskaźniki i lampki kontrolne są umieszczone w zestawie wskaźników, zamontowanym w tablicy
rozdzielczej. Po wyjęciu zestawu można wymienić uszkodzony wskaźnik lub żarówkę.
Zestaw wskaźników daje się wyjąć bez konieczności wymontowania koła kierownicy.
WSKAŹNIKI, WYŁĄCZNIKI i RADIOODBIORNIK
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radio
odbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumu
latora powinno się przeczytać rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumula
tora " . Przed wymontowaniem zestawu wskaź
ników akumulator musi być bezwarunkowo
odłączony, ponieważ w przeciwnym razie mog
łoby dojść do styku z masą elementów na folii
drukowanej pozostających pod napięciem. Do
prowadzi to do uszkodzenia ścieżek przewo
dzących.
• Odkręcić osłony kolumny kierownicy (patrz
rys. D 0738). Aby uzyskać dojście do przednich
wkrętów, obrócić koło kierownicy o kąt 90°.
Wcześniej zdjąć nakładki.
• Odkręcić osłonę zestawu wskaźników (patrz
rys. D 6260).
• Odkręcić przy skrzynce przekładniowej linkę
prędkościomierza za pomocą klucza nasado
wego 10 mm, na przykład Hazet 428-Lg10.
• Odkręcić i wyjąć zestaw wskaźników (patrz
rys. D 0743). Zwrócić przy tym uwagę na
swobodny ruch linki prędkościomierza. W razie
19 —Opel Astra
289
290
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
potrzeby poprosić drugą osobę o przesunięcie
linki do środka.
• Odłączyć linkę prędkościomierza z tyłu ze
stawu wskaźników (patrz rys. C 3994). W tym
celu docisnąć palcem sprężynkę mocującą
i wyciągnąć jednocześnie linkę z zestawu.
W przypadku zestawu elektronicznego wyciąg
nąć wtyk złącza elektrycznego.
• Wyciągnąć dwa wtyki złącza elektrycznego.
Zamontowanie
• Podłączyć wtyki z przewodami.
• Wsunąć w zestaw wskaźników linkę pręd
kościomierza i zabezpieczyć.
• Włożyć zestaw wskaźników i jednocześnie
przesunąć linkę do przedziału silnika (skorzys
tać z pomocy drugiej osoby).
• Przykręcić zestaw wskaźników.
• Przykręcić osłonę zestawu wskaźników.
• Zamontować osłony kolumny kierownicy.
• Przykręcić linkę prędkościomierza do skrzyn
ki przekładniowej.
• Podłączyć przewód masowy akumulatora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wy
łączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
odnośny rozdział.
Wymontowanie i zamontowanie
wskaźników
Wymontowanie
• Wymontować zestaw wskaźników.
• Wyciągnąć pokrętło licznika dziennych prze
biegów.
• Podważyć cztery języczki, pokazane na ry
sunku D 0380, i zdjąć pokrywę wskaźników.
Wskaźnik ilości paliwa, wskaźnik
temperatury, obrotomierz
• Odkręcić dwie nakrętki (1, rys. D 6231)
i wyciągnąć wskaźnik z obudowy.
Prędkościomierz
• Wyciągnąć z prędkościomierza klamrę (2,
rys. D 6232).
• Odkręcić ostrożnie płytkę drukowaną (1).
• Wykręcić cztery wkręty (3) i wyjąć prędkoś
ciomierz.
WSKAŹNIKI, WYŁĄCZNIKI I RADIOODBIORNIK
Obrotomierz
• Odkręcić trzy śruby typu T10, mocujące od
przodu obrotomierz.
291
Wymontowanie
• Wymontować zestaw wskaźników i stabilizator napięcia.
Stabilizator napięcia
Zadaniem stabilizatora jest utrzymywanie napięcia w obwodzie zestawu wskaźników na
poziomie 12 V. W przypadku uszkodzenia
stabilizatora pojawią się między innymi fałszywe wskazania ilości paliwa w zbiorniku.
• Odkręcić stabilizator napięcia od tylnej ścian
ki obudowy zestawu wskaźników (patrz rys.
D 6233) i wyciągnąć z gniazdka.
• Wymontować wszystkie lampki kontrolne,
obracając je kolejno w lewo {patrz rys. D 0398).
• Ściągnąć folię drukowaną z obudowy ze
stawu wskaźników (patrz rys. D 0379).
Zamontowanie
• Włożyć dany wskaźnik w zestaw wskaź
ników i przykręcić.
• Włożyć pokrętło licznika dziennych prze
biegów.
• Założyć pokrywę i docisnąć, aż zaskoczą
języczki.
• Zamontować zestaw wskaźników.
Wymontowanie i zamontowanie
lampek kontrolnych
Poniższy opis dotyczy również wymiany przepalonej lampki kontrolnej w zestawie wskaźników, jak również uszkodzonej folii drukowanej.
Zamontowanie
• Założyć folię drukowaną.
• Włożyć lampki kontrolne i unieruchomić ob
racając w prawo.
• Zamontować zestaw wskaźników i stabiliza
tor napięcia.
292
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
Wymontowanie i zamontowanie
wyłącznika pod kierownicą
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radio
odbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumu
latora powinno się przeczytać rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumula
tora " .
• Odkręcić osłony kolumny kierownicy (patrz
rys. D 0738). Aby uzyskać dojście do przednich
wkrętów, obrócić koło kierownicy o kąt 90°.
Wcześniej zdjąć małym wkrętakiem nakładki.
• Włożyć dany wyłącznik i wcisnąć, aż „za
skoczą " zaczepy.
• Założyć osłony kolumny kierownicy i przy
kręcić pięcioma wkrętami.
• Podłączyć przewód masowy akumulatora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wy
łączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
odnośny rozdział.
Wymontowanie i zamontowanie
wyłącznika w tablicy rozdzielczej
Wymontowanie
• Po naciśnięciu na górze i na dole zatrzasków
wyciągnąć wyłącznik kierunkowskazów (patrz
rys. D 6259).
• W ten sam sposób wyciągnąć wyłącznik
wycieraczki.
• Wyciągnąć z wyłącznika wtyk złącza elekt
rycznego.
Zamontowanie
• Wsunąć w wyłącznik wtyk złącza elektrycznego.
WSKAŹNIKI, WYŁĄCZNIKI I RADIOODBIORNIK
293
• Wyciągnąć wyłącznik z tablicy rozdzielczej,
za pomocą samodzielnie wykonanego narzę
dzia. Wyłącznik można również podważyć
małym wkrętakiem, podkładając pod niego
tekturkę, aby nie uszkodzić tablicy. Na rysunku
D 6256 pokazano wymontowanie wyłącznika
świateł przeciwmgłowych.
• Narzędzie można wykonać z paska blachy
stalowej o grubości około 2 mm i szerokości
około 5 mm, według wzoru pokazanego na
rysunku D 6256 u góry, z lewej strony.
• Narzędzie pomocnicze można również wy
konać z odcinka drutu spawalniczego.
Zamontowanie
• Wcisnąć wyłącznik w gniazdo stykowe. Każ
dy wyłącznik pasuje tylko do swojego gniazda.
Wymontowanie i zamontowanie
wyłącznika świateł
Wymontowanie
• Ustawić pokrętło w położenie włączenia
świateł mijania i pociągnąć je (patrz rys.
D 6249). Tym samym doprowadzić pokrętło
do położenia włączenia oświetlenia wnętrza.
Zamontowanie
• Wcisnąć wyłącznik na miejsce, aż zaczepy
„zaskoczą " w sposób słyszalny.
• Wcisnąć pokrętło na oś wyłącznika.
Wymontowanie i zamontowanie
wyłącznika świateł awaryjnych
Wymontowanie
• Włączyć wyłącznik świateł awaryjnych.
Uwaga. Przycisk wyłącznika wymontowywać
tylko w położeniu włączenia.
• Podważyć ostrożnie przycisk małym wkręta
kiem i wyjąć {patrz rys. D 6253).
• Wsunąć w otwór w pokrętle mały wkrętak
lub drut i docisnąć języczek na osi wyłącznika;
jednocześnie pociągnąć za pokrętło.
• Ścisnąć oba zaczepy (patrz rys. D 6250)
i jednocześnie wyciągnąć szczypcami płaskimi
wyłącznik.
294
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
• Podważyć do góry wkrętakiem wyłącznik
i jednocześnie dociskać palcem u góry języ
czek. Wyciągnąć wyłącznik z gniazda.
Zamontowanie
• Wcisnąć wyłącznik na miejsce.
• Wcisnąć przycisk wyłącznika.
• Sprawdzić działanie wyłącznika.
Wymontowanie i zamontowanie
radioodbiornika
Montowany fabrycznie radioodbiornik jest zaopatrzony w mocowanie typu wsuwanego, co
pozwala na szybkie jego wyjmowanie i wkładanie. Do czynności tej jest jednak potrzebne
specjalne narzędzie, które otrzymuje się razem
z radioodbiornikiem lub można nabyć w sklepie
z częściami zamiennymi. Czy radioodbiornik
jest zaopatrzony w tego typu mocowanie,
rozpoznaje się na ogół po czterech śrubach
w płytce czołowej. Przed odblokowaniem mocowania trzeba śruby wykręcić kluczem trzpieniowym sześciokątnym 2 mm.
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radio
odbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumu
latora powinno się przeczytać rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumula
tora " .
• Wykręcić od przodu radioodbiornika cztery
śruby z łbami walcowym.
• Wprowadzić w otwory płyty czołowej, z lewej
i prawej strony, dwa uchwyty do wyciągania
(A, rys. TS-3-81), aż w sposób słyszalny
„zaskoczą " i będzie wyczuwalny opór. W ten
sposób nastąpi zwolnienie zaczepów mocują
cych radioodbiornik.
Uwaga. Podczas wsuwania uchwytu, dociskać
go w stronę radia.
• Pociągając za uchwyty wysuwać równomier
nie radioodbiornik, nie przekrzywiając go.
Uchwyty kierować na zewnątrz radia.
• W ten sposób następuje równoczesne wy
ciągnięcie radioodbiornika z gniazda przyłą
czeniowego, umieszczonego z tyłu. Aby uzys
kać dostęp do gniazda lub wymontować ramkę
mocującą, należy wymontować środkową kon
solę, patrz rozdział „Ogrzewanie i przewiet
rzanie " .
Zamontowanie
• Zdjąć uchwyty do wyciągania. W tym celu
ścisnąć małym wkrętakiem zatrzaski mocujące
(patrz rys. FI-38-6).
• Wsunąć radioodbiornik na miejsce w tablicy
rozdzielczej, aż „zaskoczą " sprężyny mocu
jące.
• Podłączyć przewód masowy akumulatora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wy
łączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
odnośny rozdział.
WSKAŹNIKI, WYŁĄCZNIKI I RADIOODBIORNIK
Kodowanie radioodbiornika
Kodowanie radioodbiornika zapobiega jego
włączeniu przez osoby niepowołane, po odcięciu zasilania. Brak zasilania radioodbiornika
ma miejsce na przykład przy odłączaniu akumulatora, wymontowaniu radia lub kiedy bezpiecznik obwodu radioodbiornika uległ przepaleniu. Jeżeli radio jest kodowane, to przed
zdjęciem zacisków z biegunów akumulatora
należy poznać numer kodu. W przypadku
braku znajomości kodu pozostaje jedynie zwrócić się do autoryzowanego warsztatu firmy
Opel, aby ponownie uruchomił radioodbiornik.
Indywidualny numer kodu jest podany w załączonej do radioodbiornika instrukcji, której nie
powinno się przechowywać w samochodzie.
Usuwanie elektronicznej blokady
• Przywrócić zasilanie radioodbiornika.
• Włączyć zapłon.
• Włączyć radioodbiornik. Na panelu radia
pojawi się napis „SAFE " , a po około 3 sekun
dach „10 - - - - " . Liczba „10 " wskazuje, że
można wprowadzić najwyżej dziesięć kodów.
Cztery kreski określają, że numer kodu składa
się z czterech cyfr.
• Za pomocą przycisków wybierania stacji
od 1 do 4 wprowadzić wybrany przez siebie
numer kodu.
• Aby wybrać pierwszą cyfrę, trzeba tak często
wciskać przycisk 1, aż pierwsza cyfra pokaże
się na wyświetlaczu.
• W ten sam sposób wprowadzić następne
trzy cyfry.
• Kiedy na wyświetlaczu będzie można od
czytać wybrany wcześniej numer kodu, po
twierdzić wprowadzenie kodu. W tym celu
przytrzymać wciśnięty przez około 3 sekundy
przycisk „AS " , aż rozlegnie się dźwięk i radio
przełączy się automatycznie w stan pracy.
Uwaga. Jeżeli potwierdzono wprowadzenie
fałszywego kodu, to na wyświetlaczu pojawi
się napis „9 SAFE " , a po 10 sekundach
„9 - - - - " . Oznacza to, że pozostała możliwość
wprowadzenia jeszcze dziewięciu numerów
kodu. Między pierwszą, drugą i trzecią próbą
trzeba odczekać około 10 sekund. Przed czwartą próbą czas oczekiwania zwiększa się do
10 minut i podwaja się przy każdej następnej
próbie. Po dziesięciu próbach wprowadzenia
295
kodu radioodbiornik nie da się już uruchomić
w ten sposób i konieczna staje się wizyta
w specjalistycznym warsztacie.
Zamontowanie radioodbiornika
jako wyposażenia dodatkowego
Poniżej opisano sposób zamontowania elementów zalecanych przez firmę Opel. Zakres
czynności montażowych innego wyposażenia
może nieco odbiegać od przedstawionego.
• Sprawdzić przed zamontowaniem radiood
biornik z anteną i głośnikami.
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicznych, np. kodu usterek silnika lub kodu radioodbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumulatora powinno się przeczytać rozdział „Wymontowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora " .
• Wymontować pokrywę zakrywającą otwór
montażowy w tablicy rozdzielczej.
• Wymontować zestaw wskaźników.
• Podłączyć radioodbiornik. W wyposażeniu
dodatkowym samochodu Opel występuje go
towa wiązka do podłączenia radia, z przewo
dami masowym, zasilania i głośników oraz
wtykami.
Uwaga. Jeżeli nie używa się gotowej wiązki,
to należy zwracać uwagę, aby nie prowadzić
przewodów bez izolacji. Mimowolne zwarcie
może doprowadzić do spalenia wiązki.
• Podłączyć radioodbiornik do gniazda w ram
ce montażowej lub zastosować adapter między
fabrycznym gniazdem wiązki przewodów a ra
dioodbiornikiem.
• Przykręcić przewód masowy do wspornika
kolumny kierownicy.
Uwaga. Jeżeli brak jest w samochodzie fabrycznej wiązki przewodów do podłączenia radioodbiornika, to należy przyjąć następujący
tok postępowania.
• Wymontować skrzynkę bezpieczników i do
wyjścia z bezpiecznika nr 24 podłączyć prze-
296
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
• W razie potrzeby poprowadzić przewody od
zacisku „1 " wiązki radioodbiornika do auto
matycznej anteny.
• Wsunąć ramkę montażową, aż zaczepy
wskoczą na swoje miejsca. Na rysunku D 1029
pokazano ramkę dla radioodbiornika z central
nym gniazdem przyłączeniowym.
wód zasilania z akumulatora (zacisk „30 " ),
patrz rysunek D 6310.
• Do wyjścia bezpiecznika nr 7 podłączyć
przewód zasilania, jeżeli radio ma pozostawać
pod napięciem tylko przy włączonym zapłonie
(zacisk „58 " ).
• Do wyjścia bezpiecznika nr 10 podłączyć
przewód zasilający oświetlenie radioodbiornika
(zacisk „58 " ).
• Wsunąć radioodbiornik w ramkę.
• Zamontować zestaw wskaźników.
• Podłączyć przewód masowy akumulatora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wy
łączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
poprzedni rozdział.
• Odkłócić radioodbiornik według instrukcji
montażu. W warsztatach firmy Opel są do
dyspozycji odpowiednie zestawy elementów
odkłócających, razem z instrukcją montażu.
• Poprowadzić przewód masowy od wspornika
kolumny kierownicy do adaptera lub pod blachowkręt radioodbiornika (patrz rys. D 1026).
• Podłączyć na krótki czas przewód masowy
akumulatora i sprawdzić funkcjonowanie ra
dioodbiornika.
Wymontowanie i zamontowanie
głośnika
Wymontowanie głośnika
w drzwiach przednich
• Wymontować pokrycie wewnętrzne drzwi
przednich, patrz rozdział „Wymontowanie i zamontowanie pokrycia drzwi " .
WSKAŹNIKI, WYŁĄCZNIKI I RADIOODBIORNIK
• Odkręcić trzy wkręty mocujące głośnik i wy
jąć go (patrz rys. D 6172).
• Wyciągnąć wtyk złącza.
Wymontowanie głośnika
wysokotonowego w drzwiach
przednich
• Pociągnąć nieco trójkątną pokrywę u góry
w drzwiach, a następnie wyjąć do góry.
• Wyciągnąć wtyk złącza (patrz rys. D 6171).
• Wyciągnąć głośnik z pokrywy w kierunku
strzałki pokazanej na rysunku D 6171.
297
• Odkręcić od dołu cztery wkręty mocujące
głośnik i wyjąć go (patrz rys. D 6169).
Wymontowanie głośnika tylnego
(kombi)
• Wymontować dolne pokrycie drzwi tylnych.
• Odkręcić trzy wkręty mocujące głośnik i wy
jąć go (patrz rys. D 6170).
• Wyciągnąć wtyk złącza.
Zamontowanie
Wymontowanie głośnika tylnego
(limuzyna)
• Wyciągnąć wtyk złącza.
• Wsunąć wtyk złącza.
• Przykręcić głośnik, ewentualnie wsunąć
w pokrywę.
• Zamontować pokrywę.
298
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
Zamontowanie anteny jako
wyposażenia dodatkowego
Antenę montuje się na lewym tylnym błotniku
i mocuje wspornikiem do wewnętrznej ściany
bocznej.
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radiood
biornika. Akumulator odłączać tylko przy wyłą
czonym zapłonie, ponieważ inaczej może dojść
do uszkodzenia urządzenia sterującego wtrys
kiem paliwa. Przed odłączeniem akumulatora
powinno się przeczytać rozdział „Wymontowa
nie i zamontowanie radioodbiornika " lub „Wy
montowanie i zamontowanie akumulatora " .
Antena automatyczna
(limuzyna 3- i 5-drzwiowa, oprócz GSi)
• Wyjąć lewe poszycie bagażnika.
• Wymontować lewą lampę tylną.
• Wycisnąć zaślepkę otworu pod antenę (patrz
rys. D 6184).
• Włożyć w otwór tulejkę gumową (patrz rys.
D6161).
• Jeżeli nie występuje wiązka „odbiornik z ty
łu " , to należy wykonać następujące połączenia:
1. - zasilanie stałe ze skrzynki bezpieczników
(patrz rozdział „Zamontowanie radioodbiornika
jako wyposażenia dodatkowego " ); 2. -przewód
antenowy do radia; 3. - przewód masowy do
ściany bocznej wewnątrz.
Antena dachowa (kombi i GSi)
• Wymontować podsufitkę, patrz rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie podsufitki " .
• Według podanych na rysunku D-6186 wy
miarów przewiercić otwór w dachu, względnie
wypiłować otwór czworokątny w podsufitce.
Wymiar 1. - odległość od środka otworu do
krawędzi dachu, 60 mm dla GSi i 65 mm dla
kombi. Wymiar 2. - wielkość otworu czworo
kątnego, 15 x 15 mm.
• Przesunąć antenę przez tulejkę gumową.
• Przykręcić antenę do ściany bocznej.
• Poprowadzić przewód antenowy nad lewym
progiem i po przedniej ścianie bocznej do
radioodbiornika.
• Podłączyć do anteny złącze wielowtykowe
z wiązki „odbiornik z tyłu " lub „antena " .
• Podłączyć przewód masowy ze ścianą bocz
ną od środka.
WYCIERACZKI
• Stępić pilnikiem krawędź otworu, zagrun
tować i polakierować.
• Przykręcić i podłączyć antenę (patrz rys.
D6185).
• Zamontować podsufitkę i podłączyć akumu
lator.
299
• Nacisnąć do dołu klamrę sprężystą z two
rzywa sztucznego (A na rysunku SX-6005)
i wcisnąć wycierak do dołu i zdjąć z zaczepu
przy ramieniu
• Przesunąć wycierak przez otwór obok języ
czka (B).
• Wyciągnąć gumkę z nakładkami (1, rys.
SX-6002) z metalowej obejmy (2).
• Wyjąć listwy stalowe (1, rys. SX-6003) z pió
ra i włożyć nowe tak, aby ich wycięcia były
skierowane do pióra i wchodziły w występy
w rowku pióra. Uwaga: Nie skrzywić przy tym
listew stalowych, ponieważ inaczej trzeba bę
dzie je wymienić.
WYCIERACZKI
Wymiana gumowego pióra wycieraka
Gumowe pióro wycieraka należy wymieniać,
kiedy przestaje zbierać prawidłowo wodę z szyby. W handlu są dostępne zarówno kompletny
wycierak (z gumowym piórem), jak i same
pióra. Jeżeli jest wymieniane tylko pióro, to
należy zwracać uwagę, aby nie skrzywić metalowej części wycieraka.
Wymontowanie
• Odchylić wycieraczkę od szyby i ustawić
wycierak poziomo.
Zamontowanie
• Włożyć w obejmy nowe gumowe pióro wy
cieraka z listwami. Zaczynać od strony otwartej
pióra.
• Włożyć wycierak na ramię wycieraka i wpro
wadzić klamrę sprężystą w zagięty koniec
ramienia, aż „zaskoczy " zaczep.
300
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
• Upewnić się, że gumowe pióro wycieraka
przylega na całej długości do szyby.
Sprawdzanie i wymiana pompki
spryskiwacza
Spryskiwacze szyby przedniej i tylnej są zasilane z jednego zbiornika z płynem, który się
znajduje w przedziale silnika z prawej strony
z tyłu. Zależnie od kierunku pracy pompki
płyn jest tłoczony na szybę przednią lub
tylną.
Sprawdzanie
• Wyciągnąć złącze elektryczne z pompki.
• Do styków złącza podłączyć próbnik na
pięcia, włączyć zapłon i uruchomić wyłącznik
spryskiwacza szyby przedniej i tylnej. Jeżeli
w obu przypadkach napięcie dochodzi do
złącza, to wymienić pompkę. Do kontroli mo
żna również użyć zwykłej lampki samocho
dowej.
• Ewentualnie napełnić zbiornik.
• Sprawdzić działanie spryskiwacza.
Wymontowanie i zamontowanie
ramienia wycieraka
Wymontowanie
• Polać szybę wodą.
• Włączyć wycieraczkę na około 2 minuty
i wyłączyć. W ten sposób wycieraki przyjmą
położenie krańcowe.
• Zaznaczyć plastrem na szybie położenie
krańcowe wycieraków. Paski plastra przyklejać
bezpośrednio obok wycieraków. Podczas mon
tażu tak założyć ramiona wycieraków na wielowypusty osi, aby wycieraki zajęły miejsca
wyznaczone paskami plastra.
• Odchylić do góry kapturek na osi mocowania
ramienia wycieraka (patrz rys. C 3959).
Wymiana
• Wyciągnąć złącze elektryczne z pompki.
• Przygotować sobie nową pompkę.
• Wyciągnąć starą pompkę. Zatkać otwór
w zbiorniku palcem. W razie potrzeby zdjąć
złączkę gumową pompki. Na koniec wetknąć
nową pompkę z nową złączką gumową.
• Podłączyć przewody elastyczne z płynem
(3, rys. D-6278).
• Wcisnąć złącze wtykowe.
• Poluzować o dwa obroty nakrętkę mocującą
ramię do osi.
• Odchylić wycierak od szyby.
• Poruszać na boki ramieniem wycieraka, aby
poluzować jego osadzenie na stożku. Jeżeli to
nie pomoże, użyć ściągacza udarowego Hazet
1966-5 lub klucza płaskiego 19 mm.
• Ponownie dosunąć ramię do szyby.
• Odkręcić nakrętkę mocującą i zdjąć z pod
kładką. Zdjąć ramię z osi.
Zamontowanie
• Nasunąć ramię na oś, zachowując położenie
sprzed wymontowania.
WYCIERACZKI
• Nałożyć podkładkę i dokręcić z wyczuciem
nakrętkę. Opuścić kapturek.
• Polać szybę wodą.
• Uruchomić wycieraczkę i sprawdzić usta
wienie ramion. W razie potrzeby przestawić
ramię na osi.
Uwaga. Po próbnej pracy wycieraczki na 1.
i 2. biegu dokręcić nakrętkę mocującą ramię.
301
Zamontowanie
• Włożyć silnik z cięgłami w położeniu poka
zanym na rysunku O-6001 (położenie pod
stawowe) i przykręcić.
• Podłączyć wtyk złącza.
• Zamontować ramiona wycieraczki.
• Podłączyć przewód masowy akumulatora.
Wymontowanie i zamontowanie
mechanizmu wycieraczki
Wymontowanie
• Wymontować ramiona wycieraków.
• Wymontować pokrywę nad mechanizmem
wycieraczki, patrz rozdział „Wymontowanie
i zamontowanie pokrywy podokiennej " .
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radio
odbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumu
latora powinno się przeczytać rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumula
tora " .
• Odblokować małym wkrętakiem zaczepy
w złączu elektrycznym i wyciągnąć wtyk złącza
(1,rys. D-6275).
• Odkręcić silnik z cięgłami (strzałki) i wyjąć.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa.
• Zamontować pokrywę podokienną.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
odnośny rozdział.
Wymontowanie i zamontowanie
silnika wycieraczki przedniej
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicznych, np. kodu usterek silnika lub kodu radioodbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumulatora powinno się przeczytać rozdział „Wymontowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora " .
302
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
• Wymontować mechanizm wycieraczek. Zaznaczyć flamastrem położenie korby i cięgieł
względem osi silnika.
• Odkręcić cztery śruby z zespołu cięgieł
i wyjąć silnik {patrz rys. C 4055).
• Wymienić uszkodzone części.
Wymontowanie i zamontowanie
silnika wycieraczki tylnej
Wymontowanie
• Odłączyć przewód masowy (-) akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora powoduje
kasowanie zapisów w pamięciach elektronicz
nych, np. kodu usterek silnika lub kodu radio
odbiornika. Akumulator odłączać tylko przy
wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa. Przed odłączeniem akumu
latora powinno się przeczytać rozdział „Wy
montowanie i zamontowanie radioodbiornika "
lub „Wymontowanie i zamontowanie akumula
tora " .
• Wymontować ramię wycieraka.
• Odkręcić jedenaście śrub typu T25 mocu
jących wewnętrzne pokrycie drzwi tyłu nad
wozia.
• Rozdzielić złącze elektryczne silnika.
• Odkręcić dwie śruby mocujące silnik ze
wspornikiem i wyjąć (patrz rys. D 6277).
Zamontowanie
• Jeżeli jest montowany nowy silnik, to przed
włożeniem go doprowadzić do położenia spo
czynkowego. W tym celu podłączyć wtyk złą
cza silnika i na krótki czas umocować z po
wrotem przewód masowy akumulatora. Włą
czyć silnik, a następnie wyłączyć i pozostawić
w położeniu spoczynkowym. Wyciągnąć wtyk
złącza.
• Założyć na oś silnika ramię korby i przy
kręcić.
• Przykręcić silnik.
• Zamontować zespół cięgieł.
• Podłączyć przewód masowy akumulatora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa.
• Sprawdzić działanie wycieraczki szyby
przedniej.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
odnośny rozdział.
Zamontowanie
• Jeżeli jest montowany nowy silnik, to przed
włożeniem go doprowadzić do położenia spoczynkowego. W tym celu podłączyć wtyk złącza silnika i na krótki czas umocować z powrotem przewód masowy akumulatora. Włączyć silnik, a następnie wyłączyć i pozostawić
w położeniu spoczynkowym. Wyciągnąć wtyk
złącza.
303
SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ
• Przykręcić silnik.
• Zamontować ramię wycieraka.
• Podłączyć przewód masowy akumulatora.
Uwaga. Akumulator podłączać tylko przy wy
łączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia sterującego
wtryskiem paliwa.
• Sprawdzić działanie wycieraczki szyby tylnej.
• Ustawić zegar.
• Wprowadzić kod do radioodbiornika, patrz
odnośny rozdział.
Posługiwanie się schematami
elektrycznymi
W samochodzie osobowym jest ułożonych do
1000 metrów przewodów, które zasilają prądem wszystkie odbiorniki elektryczne ( reflektory, radioodbiornik i inne). Nie można się
obejść bez schematu, jeżeli chce się
odszukać usterkę w instalacji lub zamontować
dodatkowe
wyposażenie
elektryczne.
Schemat pokazuje przepływ prądu
Typowe niesprawności wycieraczki
Objawy
Na szybie
smugi
Przyczyny
Sposób postępowania
pozostają Zabrudzone gumowe pióra wycieraków
Postrzępione krawędzie piór, zużyta lub popę-
Oczyścić gumowe pióra twardą szczotką nylonową i umyć środkiem myjącym lub spirytusem
Wymienić gumowe pióra
kana guma piór
Zestarzała guma piór
Wymienić pióra
Pozostała na szybie za
gumowymi piórami woda zbiera się natychmiast w kropelki
Szyba zabrudzona środkiem do konserwacji
lakieru, olejem lub ropą
Oczyścić szybę czystą szmatką i środkiem do
usuwania silikonów, olejów i tłuszczy. Szybko
jak to możliwe usunąć pozostałości silikonu,
ponieważ szyba, na której przez dłuższy czas
pozostawał silikon, nie da się już w sposób
zadowalający oczyścić
Pióro wycieraczki zbiera
wodę tylko podczas pracy w jedną stronę, wpada w drgania
Guma pióra zdeformowana z jednej strony,
nie „przekłada " się na drugą stronę
Wymienić gumowe pióro
Zgięte ramię wycieraka, pióro ustawione sko-
Wyprostować ostrożnie ramię, aż zajmie pra-
śnie na szybie
widłowe, prostopadłe położenie
Guma pióra wyrwana z zamocowania
Włożyć pióro w obejmy
Pióro wycieraka nie przylega równomiernie do
Wymienić pióro wycieraka.
szyby, ponieważ ma zgięte prowadnice sprężyste
Niedostateczny docisk ramienia wycieraka
Usterka ta występuje przede wszystkim przy
wadliwym zamontowaniu nowego pióra
Naoliwić lekko przegub wycieraka i sprężynę
lub zamontować nowe pióro gumowe
Część szyby nie jest
wycierana
SCHEMATY INSTALACJI
ELEKTRYCZNEJ
Z uwagi na dużą liczbę istniejących schematów
elektrycznych, nie można było uwzględnić
wszystkich lat produkcji samochodu. W każdym nowym wydaniu książki są podawane
aktualne schematy, którymi mogą się również
posługiwać użytkownicy starszych modeli.
i połączenia przewodów. Aby prąd mógł przepłynąć, dany obwód musi być zamknięty. Na
przykład nie wystarczy przyłożyć napięcie do
plusowego zacisku reflektora, kiedy jednocześnie obwód nie jest zamknięty przez połączenie
masowe.
Dlatego musi być również połączony z nadwoziem przewód masowy akumulatora. Cza-
304
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
sami takie połączenie masowe nie
wystarcza i dany odbiornik otrzymuje
bezpośredni przewód masowy, którego
izolacja ma na ogół barwę brązową.
Poszczególne obwody mogą zawierać
wyłączniki, przekaźniki, bezpieczniki, mierniki,
silniki elektryczne oraz inne podzespoły
elektryczne. Aby można było te elementy
podłączyć prawidłowo, poszczególne styki zostały odpowiednio oznaczone. Poszczególne
ścieżki prądowe są umieszczone pionowo
obok siebie i ponumerowane, aby nadać
przejrzystość schematowi. Linie pionowe
łączą się u góry z dwiema liniami
poziomymi, które symbolizują dodatnie
przyłącza obwodu, oznaczane jako zaciski „30 "
i „15 " . U dołu linie pionowe są połączone
z jedną linią poziomą, która symbolizuje połączenie masowe. Normalnie połączenie to stanowi nadwozie, chociaż stosuje się również
dodatkowe przewody, poprowadzone z jednego punktu masowego, umieszczonego na
nadwoziu.
Oznaczenia najważniejszych
zacisków
Zacisk „15 " jest zasilany przez wyłącznik
zapłonu (stacyjkę). Przewody są pod napięciem tylko przy włączonym zapłonie. Przewody
prowadzące do tego zacisku mają izolację na
ogół całkowicie czarną lub czarną z kolorowym
paskiem.
Zacisk „30 " jest zawsze pod napięciem akumulatora. Przewody prowadzące do tego zacisku mają izolację na ogół całkowicie czerwoną
lub czerwoną z kolorowym paskiem.
Zacisk „31 " stanowi podłączenie do masy.
Przewody masowe mają izolację na ogół
brązową.
Jeżeli obwód kończy się kwadratem, to wpisana w nim liczba odnosi się do numeru
ścieżki prądowej, którą dany obwód jest kontynuowany.
Pod numerami ścieżek są podane w klamrach
informacje, do jakich silników i jakiego wyposażenia odnosi się dana część schematu.
Poszczególne przewody mają na schemacie
oznaczenia literowo-cyfrowe kolorów izolacji.
Na przykład:
WS GE 1,5
Kiedy oznaczenie koloru składa się z dwóch
grup literowych, jak w przykładzie, to pierwsza
odnosi się do koloru podstawowego (WS - biały), a druga do koloru dodatkowego (GE -żółty). Może się zdarzyć, że przewody o tych
samych kolorach zostały użyte w różnych
obwodach. Zaleca się sprawdzenie kombinacji
kolorów przy danym zacisku przyłączeniowym.
Liczba podaje powierzchnię przekroju przewodu w mm2.
Oznaczenia kolorów przewodów
BL - niebieski
GN - zielony
HBL - jasno- GR - szary
niebieski
BR - brązowy
RT - czerwony
GE - żółty
SW - czarny
LI - liliowy
WS - biały
VI - fioletowy
Wyłączniki
Wszystkie
pokazane
na
schemacie
wyłączniki i odbiorniki są pokazane w stanie
spoczynkowym. Sposób zaznaczenia na
schemacie
zmiany
w
obwodzie
po
uruchomieniu wyłącznika pokazano na
przykładzie wyłącznika dwustopniowego:
Kiedy na wyłączniku E23 (patrz rys. V 7001)
zostanie wciśnięty pierwszy stopień, to prąd
płynie od styku „83 " do styku „83a " . Drugi
mostek przesuwa się, nie powodując jednak
przepływu prądu. Dopiero po wciśnięciu drugiego stopnia następuje zwarcie wewnętrznych
styków „83 " i „83b " , co powoduje przypływ
prądu przez styk „83b " . Przy czym nadal prąd
płynie przez styk „83a " pierwszego stopnia,
dzięki wewnętrznym połączeniom.
SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ
Objaśnienia skrótów użytych
na schematach
AB
poduszka powietrzna
ABS układ zapobiegający blokowaniu kół
podczas hamowania (ABS)
AC
klimatyzacja
AZV hak holowniczy
AT
automatyczna skrzynka przekładniowa
ATC automatyczna kontrola temperatury
CC
system kontroli sprawności układów
D
silnik wysokoprężny (Diesel)
DIS zapłon bezrozdzielaczowy
DS
blokada antywłamaniowa
DWA autoalarm
DZM obrotomierz
EFC dach elektrycznie składany, kabriolet
EKS zabezpieczenie przed zaciśnięciem
EMP radioodbiornik
EZ+ zapłon mikroprocesorowy z samodiagnozowaniem
FH
elektryczny
podnośnik
szyby
w drzwiach
FH2 dwa elektryczne podnośniki szyby
w drzwiach
FH4 cztery elektryczne podnośniki szyby
w drzwiach
HS
szyba tylna
HW wycieraczka szyby tylnej
HZG ogrzewanie
HRL oświetlenie bagażnika
INS zestaw wskaźników
IRL
oświetlenie wnętrza nadwozia
KAT katalizator
KBS wiązka przewodów
LHD wersja dla ruchu lewostronnego
LWR regulacja ustawienia reflektorów
MID wyświetlacz informacji wielofunkcyjny
MOT układ wtryskowy Motronic (ogólnie)
MT
mechaniczna skrzynka przekładniowa
MUL układ wtryskowy Multec (ogólnie)
NSW światła przeciwmgłowe przednie
NSL światła przeciwmgłowe tylne
OEL kontrola stanu oleju (ciśnienia)
OPT wyposażenie specjalne
PBSL układ blokowania po ustawieniu dźwigni wyboru biegów w położenie „P "
P/N
Park/Neutral (automatyczna skrzynka
przekładniowa)
POT potencjometr
RFS światła cofania
20 = Opel Astra
305
RHD
SIM
SD
SH
SM
SRA
wersja dla ruchu lewostronnego
układ wtryskowy Simtec
dach odsuwany
podgrzewanie fotela
urządzenie sterujące pracą silnika
oczyszczanie reflektorów
TANK czujnik poziomu paliwa
TCT raction Control
TD
turbodiesel
TEMP termometr zdalny
TFL
światła do jazdy dziennej
TID
wyświetlacz informacji trzyfunkcyjny
TKS wyłącznik drzwiowy
TSZI zapłon tranzystorowy indukcyjny
WEG czujnik przebytej drogi
WS
brzęczyk
ZV
centralna blokada drzwi
ZYL
cylinder
Objaśnienie oznaczeń użytych na
schematach
Wszystkie wyłączniki i styki są pokazane w położeniu spoczynkowym.
Wykaz ważniejszych zespołów
wyposażenia elektrycznego
ABS
Airbag
Akumulator
Alternator
Autoalarm
Automatyczna skrzynka przekładniowa, złącze 35-stykowe K85
Automatyczna skrzynka przekładniowa, złącze 42-stykowe K85
Blokada antywłamaniowa
Blokada antywłamaniowa
Blokada odjazdu (immobiliser)
Brzęczyk (Arabia Saudyjska)
Brzęczyk informujący o pozostawieniu
włączonych świateł
Centralna blokada zamków
Centralna blokada zamków i podnośniki szyb
Check-Control (kontrola sprawności)
Dach składany, Cabrio
Dach odsuwany
Dmuchawa nagrzewnicy
Fanfary
1376
789
100
115
733
901
946
702
1303
454
1169
696
701
1302
500
1100
1178
762
832
306
WYPOSAŻENIE ELEKTRYCZNE
SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ
Katalizator ogrzewany (Japonia)
Kierunkowskazy
Klimatyzacja
Lampka do czytania, tylna
Lusterka zewnętrzne
Nadmuch powietrza dodatkowego -silniki X 18XE oraz X20XEV
Nadmuch powietrza dodatkowego -silnik X 16 XEL do II 1996
Nadmuch powietrza dodatkowego - silnik X16XEL od III 1996 r.
Nadmuch powietrza dodatkowego -silnik X 14 XE
Ogrzewanie fotela
Oświetlenie bagażnika
Oświetlenie schowka
Oświetlenie tablicy rejestracyjnej
Oświetlenie wnętrza nadwozia
Podnośnik szyby (FH2)
Podnośnik szyby (FH4)
Podnośnik szyby, kabriolet
Radioodbiornik
Regulacja ustawienia reflektorów
Rozrusznik
Silnik 14 NV
Silnik 14 SE-Multec-M
Silnik 16 LZ2 - Multec
Silnik 17 D - Diesel X 17 DTL
Silnik 18 SE - Motronic
Silnik C 14 NZ - Multec
Silnik C 14 SE - Multec-M
Silnik C 16 NZ-Multec
Silnik C 18 XEL - Simtec 56
Silnik C 20 NE - Motronic 1.5
1235
670
852
691
836
1293
1591
191
1446
780
687
777
615
687
337
1333
1137
571
991
105
1043
301
236
436
265
1202
301
201
1057
400
Silnik C 20 XE - Motronic 2.8
Silnik X 14 XE - Multec-M
Silnik X 16 XEL - Multec od V 1996 r.
Silnik X 16 XEL - Multec do V 1996 r.
Silnik X 16 SZ - Multec
Silnik X 16 SZR - Multec-M
Silnik X 17 DT
Silnik X 20 XEV i X18 XE - Simtec
56.1
Spryskiwacz reflektorów
Spryskiwacz szyby przedniej i tylnej
Sygnał dźwiękowy
Szyba tylna ogrzewana
Światła awaryjne
Światła drogowe
Światła hamowania
Światła mijania
Światła pozycyjne tylne
Światła przeciwmgłowe przednie
Światła przeciwmgłowe tylne
Światło cofania
Światło do jazdy dziennej
Światło pozycyjne przednie
Telefon
Wentylator chłodnicy
Wentylator chłodnicy {z klimatyzacją)
Wycieraczka szyby tylnej
Wycieraczka szyby przedniej
Wyłącznik drzwiowy
Wyłącznik świateł
Wyświetlacz informacji
Zapalniczka
Zestaw wskaźników
307
359
1402
143
1543
1000
1457
480
1248
820
817
828
761
670
629
659
630
601
650
639
698
620
601
592
120
882
809
801
691
603
515
775
536
Zabiegi konserwacyjne
i pomocnicze
Mycie samochodu
Z uwagi na ochronę środowiska, w wielu
regionach zabronione jest mycie samochodu
na otwartych miejscach. Istnieje coraz więcej
stacji benzynowych z wyznaczonymi stanowiskami do mycia samoobsługowego. Stanowiska
takie zapewniają oczyszczanie wody użytej do
mycia samochodu. Zaleca się korzystanie z takich stanowisk lub z myjni automatycznych.
• W miarę możliwości nie zwlekać z umyciem
zabrudzonego samochodu.
• Przed myciem nadwozia namoczyć martwe
insekty i zmyć.
• Używać dużych ilości wody.
• Do mycia używać miękkiej gąbki lub miękkiej
szczotki nałożonej na końcówkę węża.
• Nie kierować na lakier silnego strumienia
wody, lecz tylko spryskać wodą w celu nawil
żenia brudu.
• Zmiękczone zanieczyszczenia zmywać od
góry do dołu dużą ilością wody.
• Często płukać gąbkę.
• Do suszenia stosować czystą irchę.
• Stosować dobrej jakości środki myjące (jeśli
w ogóle się je stosuje). Dokładnie spłukiwać
czystą wodą pozostałości środka myjącego.
• W celu konserwacji lakieru można dodać do
spłukującej wody wosku.
• Przy regularnym stosowaniu środków myją
cych trzeba częściej konserwować lakier.
• Nie myć i nie suszyć samochodu w silnym
słońcu, gdyż pozostaną zacieki na lakierze.
• Z powodu posypywania jezdni solą szcze
gólnie zagrożone są połączenia blach oraz
szczeliny w drzwiach i pokrywach. Miejsca te
powinno się więc po każdym myciu, nawet
w myjni automatycznej, czyścić dokładnie gąbką i wysuszyć irchą.
Uwaga. Po myciu spada skuteczność hamowania, ze względu na zamoczenie tarcz hamulców. Dlatego należy osuszyć hamulce, uruchamiając je na krótko podczas jazdy.
Pielęgnacja lakieru
Konserwacja
Co 3 miesiące wskazane jest nacieranie umytego i wysuszonego nadwozia specjalnym preparatem woskowym, który wytworzy gładką
powierzchnię chroniącą lakier przed wpływami
atmosferycznymi.
Natychmiast usuwać wylaną na lakier benzynę,
olej, smar lub płyn hamulcowy, ponieważ spowodują przebarwienie lakieru. Konserwację
powinno się powtórzyć, gdy tylko woda
przestanie się zbierać się w kropelki, a
zacznie rozlewać po większej powierzchni.
Regularnie przeprowadzana konserwacja lakieru pozwoli długo utrzymać jego pierwotny
połysk.
Innym sposobem konserwacji lakieru jest dodawanie do wody podczas mycia specjalnego
środka. Taki dodatek spełnia swoją rolę tylko
wtedy, gdy jest stosowany przy każdym myciu,
które odbywa się nie rzadziej niż raz na 2 do
3 tygodni. Stosować tylko takie środki, które
zawierają wosk syntetyczny lub Carnauba.
Stosowanie środka konserwującego jest zale-
PIELĘGNACJA LAKIERU
cane szczególnie po myciu wodą z szamponem pieniącym.
Konserwacji lakieru nie powinno się przeprowadzać w miejscu o silnym nasłonecznieniu.
Polerowanie
Polerowanie nadwozia jest konieczne tylko
wtedy, gdy lakier wskutek niewłaściwej pielęgnacji, działania kurzu ulicznego, zanieczyszczeń przemysłowych, słońca i deszczu stracił
swój połysk, a stosowanie środków konserwujących nie pozwala go przywrócić. Należy
przestrzec przed stosowaniem preparatów
silnie ścierających lub chemicznie aktywnych,
nawet wtedy, gdy pierwsza próba dała
zadowalający
efekt.
Przed
każdym
polerowaniem samochód musi być starannie
umyty i wysuszony. W czasie polerowania
należy się stosować do zaleceń podanych na
załączonej ulotce. Nie powinno się nakładać
preparatu na zbyt duże powierzchnie, aby
uniknąć przedwczesnego wysychania. Nie
polerować w silnym słońcu! Do elementów
pokrytych lakierem matowym nie stosować
żadnych politur, ani środków konserwujących.
Elementy nadwozia wykonane ze stopu lekkiego nie wymagają szczególnej pielęgnacji.
Usuwanie plam ze smoły
Smoła wgryza się w lakier bardzo szybko
i później nie można jej całkowicie usunąć.
Świeże plamy smoły można zmyć miękką
szmatką nasączoną benzyną ekstrakcyjną.
W razie konieczności można także użyć etyliny, oleju napędowego lub terpentyny. Do usuwania plam bardzo dobrze nadają się również
środki do konserwacji lakieru i można wtedy
zrezygnować z dodatkowego mycia zabrudzonego miejsca.
Osuwanie owadów
Wydzielająca się z martwych owadów substancja może w krótkim czasie uszkodzić
lakier. Przywarte do powłoki insekty nie zawsze
dają się usunąć wodą i gąbką. Potrzebna jest
letnia woda z niewielką ilością mydła lub innego
środka myjącego. Oferowane są również specjalne preparaty do usuwania insektów.
309
Usuwanie zanieczyszczeń
materiałami budowlanymi
Rożnego rodzaju odpryski cementu, wapna
i innych materiałów budowlanych usuwa się
letnim roztworem wodnym neutralnego środka
myjącego. Nie pocierać za silnie, ponieważ
można porysować lakier. Po usunięciu zanieczyszczeń spłukać miejsce czystą wodą.
Pielęgnacja elementów z tworzyw
sztucznych
Elementy nadwozia z tworzyw sztucznych,
obicia siedzeń ze sztucznej skóry, podsufitkę,
klosze lamp oraz części lakierowane matowo
na czarno myć wodą z ewentualnym dodatkiem szamponu. Nie zwilżać nadmiernie podsufitki. Elementy z tworzyw sztucznych można
również czyścić specjalnymi środkami przeznaczonymi do tego celu. W żadnym wypadku
nie stosować rozpuszczalnika (np. nitro) lub
benzyny.
Mycie szyb
Przecierać szyby od wewnątrz i z zewnątrz
miękką, czystą szmatką. W przypadku większych zabrudzeń pomóc sobie spirytusem lub
wodnym roztworem amoniaku i letnią wodą.
Można również użyć specjalnego środka do
czyszczenia szyb. Przed przystąpieniem do
mycia szyby przedniej odchylić ramiona wycie raków.
Myjąc szybę przednią można również przetrzeć
gumowe pióra wycieraków. Uwaga. Nie
używać do mycia szyb szmatek, irchy lub
gąbki, które były wcześniej wykorzystywane
do
nakładania
na
lakier
preparatu
silikonowego. Na czas natryskiwania preparatu
silikonowego na nadwozie należy zasłonić
szyby tekturą lub innym materiałem.
Pielęgnacja uszczelek gumowych
Aby zachować elastyczność uszczelek gumowych powinno się je od czasu do czasu
posypywać talkiem lub spryskiwać preparatem
silikonowym. W ten sposób można również
usunąć hałas towarzyszący zamykaniu drzwi.
Skrzypienie i zgrzyty likwiduje także nasmarowanie tych miejsc mydłem szarym.
310
ZABIEGI KONSERWACYJNE I POMOCNICZE
Pielęgnacja obręczy ze stopów
lekkich
Obręcze ze stopów lekkich podlegają smarowaniu specjalnymi preparatami, przeznaczonymi do tego celu, szczególnie w okresie
zimowym. Nie stosować środków czyszczących, które są chemicznie agresywne, silnie
alkaliczne i drapią. Nie myć obręczy również
strumieniem pary o temperaturze powyżej
60°C.
Pielęgnacja pasów bezpieczeństwa
Pasy bezpieczeństwa myć w stanie zamontowanym jedynie łagodnym ługiem mydlanym.
Nie myć chemicznie, ponieważ można uszkodzić włókna pasa. Pasy automatyczne zwijać
tylko w stanie suchym i ewentualnie spryskać
środkiem antyadhezyjnym, aby ułatwić później
przesuwanie się pasa, szczególnie biodrowego. Nie suszyć pasa w temperaturze ponad
80°C lub bezpośrednio na słońcu.
Konserwacja podwozia
Całe podwozie samochodu, łącznie z wnękami kół tylnych jest fabrycznie pokryte środkiem ochronnym na bazie polichlorku winylu.
Szczególnie narażone na uderzenia kamieni
wnęki kół przednich są zabezpieczone nadkolami z tworzywa sztucznego. Wszystkie
przestrzenie zamknięte są spryskane specjalnym woskiem. Ponadto niektóre elementy
nadwozia są wykonane z blachy ocynkowanej.
Przed zimą i po myciu podwozia powinno
się sprawdzić stan podwozia i uzupełnić ubytki
zabezpieczenia.
W zakamarkach podwozia może się zbierać
kurz, glina i piasek. Ich usunięcie jest szczególnie ważne po zimie, kiedy mogą zawierać
dodatkowo sól. Jeżeli nie oczyści się tych
miejsc, to istnieje niebezpieczeństwo, że nigdy
nie wyschną. Doprowadzić to może do postępującej korozji, przed którą nie uratuje
naniesiona powłoka zabezpieczająca.
Konserwacja przedziału silnika
Aby uniknąć korozji w przedniej części samochodu (na przykład podłużnic, osłon blaszanych lub osprzętu) powinno się spryskać preparatem konserwującym przedział silnika łącznie ze znajdującymi się w niej elementami
układu hamulcowego, elementami zawieszenia
i układu kierowniczego. Operację tę przeprowadzać naturalnie po myciu silnika. Uwaga.
Przed myciem silnika przykryć plastykową
torebką alternator i zbiorniczek płynu
hamulcowego. Co prawda łożyska alternatora
są uszczelnione, istnieje jednak ryzyko, że
w czasie mycia wodnoparowego pod wysokim
ciśnieniem nastąpi rozpuszczenie smaru w łożyskach przez dodatki myjące. Spowoduje to
głośną pracę łożysk, a nawet ich uszkodzenie.
Po uruchomieniu silnika może przez krótki
czas wydzielać się nieprzyjemny zapach, ponieważ wosk będzie się wypalał na nagrzewających się elementach. Po spryskaniu podwozia woskiem umyć wszystkie przeguby i zamki, a następnie posmarować pastą zawierającą dwusiarczek molibdenu.
Pielęgnacja tapicerki
Pokrycia tekstylne czyścić odkurzaczem lub
niezbyt miękką szczotką. Większe zabrudzenia
można usuwać na sucho pianą. Plamy smaru
i oleju usuwać benzyną ekstrakcyjną lub
płynem do wywabiania plam. Środek
czyszczący nie powinien być jednak wylewany
bezpośrednio na materiał, ponieważ wtedy
plama rozszerza się i pozostawi obwódki.
Inne zanieczyszczenia można usuwać ciepłą
wodą z mydłem.
Uruchamianie silnika za pomocą
akumulatora pomocniczego
Podczas uruchamiania silnika drugim akumulatorem, za pomocą pomocniczych przewodów
tzw. rozruchowych, należy się stosować do
poniższych wskazówek. ■ Powierzchnia
przekroju przewodów rozruchowych powinna
wynosić co najmniej 16 mm2 - dla silników
benzynowych o pojemności do 2,5 dm3
(odpowiada to średnicy około 5 mm) oraz co
najmniej 25 mm2 - dla silników wysokoprężnych
i silników benzynowych o pojemności powyżej
2,5 dm3. Podane pojemności odnoszą się do
silnika z wyładowanym akumulatorem.
Przekrój przewodów jest zazwyczaj podany na
ich opakowaniu. Podczas zakupu zaleca się
wybrać przewody z zaizolowanymi zaciskami
szczękowymi oraz o przekroju 25 mm2, ponieważ będą się nadawały do wszystkich silników.
URUCHAMIANIE SILNIKA PRZEZ HOLOWANIE
■ Oba akumulatory muszą mieć napięcie zna
mionowe 12 V.
■ Rozładowany akumulator może zamarznąć
już w temperaturze -10°C. Przed podłącze
niem przewodów rozruchowych trzeba konie
cznie rozmrozić akumulator z zamarzniętym
elektrolitem.
■ Rozładowany akumulator musi być prawid
łowo podłączony do instalacji elektrycznej sa
mochodu.
■ Samochody muszą stać w takiej odległości
od siebie, aby nie było między nimi stykania
się metalowymi częściami. Inaczej mogłoby
dojść do przepływu prądu zaraz po przyłącze
niu zacisku dodatniego (+).
■ W obu samochodach zaciągnąć hamulec
awaryjny. Dźwignię zmiany biegów ustawić
w położenie neutralne - w przypadku mecha
nicznej skrzynki przekładniowej lub w położenie
„P " - w przypadku automatycznej skrzynki
przekładniowej.
• Wyłączyć wszystkie odbiorniki prądu elekt
rycznego.
• Uruchomić silnik w samochodzie oddającym
prąd i pozostawić na biegu jałowym.
• Podłączyć przewody rozruchowe w następującej kolejności (patrz rys. 3894 T):
1 - Przyłączyć przewód czerwony do bieguna
dodatniego (+) akumulatora oddającego prąd.
2 - Drugi koniec przewodu czerwonego przy
łączyć do bieguna dodatniego (+) akumulatora
rozładowanego.
311
3 - Przyłączyć przewód czarny do bieguna
ujemnego (-) akumulatora oddającego prąd.
4 - Drugi koniec przewodu czarnego przyłą
czyć do masy samochodu uruchamianego,
w miejscu, które wydaje się być dobrze prze
wodzące (na przykład do silnika). Dzięki temu
uniknie się spadków napięcia na połączeniu
masowym. W niekorzystnych warunkach pod
czas podłączania przewodu czarnego do bie
guna ujemnego (-) akumulatora rozładowane
go mogłoby dojść do eksplozji akumulatora
wskutek przeskoku iskry w obecności gazu
tlenowo-wodorowego.
• Jeszcze raz sprawdzić poprawność osadze
nia zacisków kleszczowych. Zwrócić uwagę,
aby obracające się elementy silnika (na przy
kład wentylator) nie mogły uszkodzić przewo
dów rozruchowych.
Uwaga. Po podłączeniu przewodów rozruchowych ich zaciski nie mogą się ze sobą zetknąć.
Nie wolno również dotknąć zaciskiem dodatnim
(+) do jakiegokolwiek miejsca zmasowanego
(-), jak na przykład nadwozie lub rama.
Uruchamianie silnika przez holowanie
• Przekręcić kluczyk w stacyjce, aby odbloko
wać zamek kierownicy i aby można było ko
rzystać z kierunkowskazów, sygnału dźwięko
wego i ewentualnie z wycieraczki.
• Należy pamiętać, że przy unieruchomionym
silniku nie działa urządzenie wspomagające
hamulców (tzw. serwo), a więc do zahamowa
nia pojazdu trzeba będzie użyć większej siły.
• Należy również pamiętać, że przy unieru
chomionym silniku nie działa urządzenie wspo
magające układ kierowniczy. Do skręcenia kół
trzeba więc będzie użyć większej siły.
• Lina holownicza musi być na tyle elastyczna,
aby nie obciążyć nadmiernie samochodu holu
jącego i holowanego. Stosować tylko linę z włó
kna sztucznego lub linę z elastycznym członem
pośrednim.
• Zaczepy do holowania znajdują się z przodu
i z tyłu samochodu, po prawej stronie. Zależnie
od wyposażenia samochodu zaczepy te mogą
być przykryte w zderzaku przednim lub tylnym.
W takim przypadku należy pokrywę w zderzaku
przednim podważyć najpierw u dołu, a następ
nie u góry i odchylić do dołu. W przypadku
pokrywy w zderzaku tylnym najpierw dosunąć
312
ZABIEGI KONSERWACYJNE I POMOCNICZE
do siebie oba elementy przesuwane, a następnie zdjąć pokrywę do dołu.
• Zamknąć w samochodzie holowanym
ogrzewanie i otwory wentylacyjne, aby nie
mogły przeniknąć do środka spaliny z sa
mochodu holującego.
Samochód z automatyczną skrzynką
przekładniową
• Ustawić dźwignię wyboru biegów w położe
nie „N " .
Maksymalna prędkość holowania wynosi
80 km/h!
Maksymalna odległość holowania wynosi
100 km!
• W przypadku zablokowanej skrzynki prze
kładniowej, większej prędkości holowania lub
dłuższego odcinka należy odłączyć półosie.
Jest to spowodowane tym, że przy zatrzyma
nym silniku nie pracuje pompa tłocząca olej
do skrzynki przekładniowej. Podczas jazdy
z większymi prędkościami i na dłuższych od-
cinkach smarowanie skrzynki jest wtedy niedostateczne.
• W przypadku korzystania z pomocy drogowej: ustawić koła przednie na wózku.
Podnoszenie samochodu
Podczas wielu prac obsługowych i naprawczych konieczne jest podniesienie i ustawienie
samochodu na podstawkach. W warsztatach
samochody unosi się na ogół na podnośnikach. Można jednak również użyć podnośnika przejezdnego typu „żaba " lub dźwignika,
stanowiącego wyposażenie samochodu. Samochód podczas podnoszenia może być podpierany tylko w ściśle określonych miejscach.
Do wykonywania prac pod samochodem, musi
on stać na czterech stabilnych podstawkach,
jeżeli nie korzystamy z podnośnika warsztatowego. Nigdy nie wolno prowadzić prac pod
samochodem, jeżeli nie jest zabezpieczony
podstawkami przed opadnięciem. Grozi to
kalectwem lub utratą życia!
MIEJSCA PODNOSZENIA I PODPARCIA SAMOCHODU
1 - miejsca podstawienia podnośnika z wyposażenia fabrycznego, 2 - miejsca podstawienia łap podnośnika
dwukolumnowego lub podnośnika przejezdnego
PODNOSZENIE SAMOCHODU
• Podnośnik wolno podstawiać tylko w miejs
cach pokazanych na rysunku D 5701; w prze
ciwnym razie nie można wykluczyć trwałych
odkształceń nadwozia.
• Koła pozostające na podłożu po podniesieniu
samochodu zabezpieczyć klinami przed prze
toczeniem do przodu i do tyłu. Nie polegać na
hamulcu awaryjnym, który musi być przy nie
których pracach zwalniany.
• Samochód podnosić tylko na równym i twar
dym podłożu. Jeżeli samochód ma być pod
noszony na miękkiej ziemi, to należy pod
podnośnik i podstawki podłożyć szerokie deski,
aby ciężar rozłożył się większej powierzchni.
• Stosując odpowiednie podkładki z gumy lub
z drewna uniknie się uszkodzenia podwozia.
• Jedna nóżka każdej podstawki (kobyłki) musi
wystawać w bok, na zewnątrz samochodu.
• Samochód wolno podnosić tylko w stanie
nieobciążonym.
Uwaga. W żadnym przypadku nie wolno podnosić i opierać samochodu wykorzystując do
tego elementy silnika lub skrzynki przekładniowej.
Podnoszenie samochodu
w warsztacie
• Łapy podnośnika warsztatowego lub pod
nośnik przejezdny podstawiać w miejscach
pokazanych na rysunkach 3908 T oraz 3909 T.
313
Podnoszenie samochodu
podnośnikiem fabrycznym
• Miejsca podstawienia podnośnika stanowią
cego wyposażenie fabryczne samochodu są
oznaczone pod progiem przez wyżłobienie.
• Tak ustawić podnośnik, aby łapa objęła
występ pionowy pod progiem samochodu.
Wyżłobienie w występie musi się znaleźć we
wnątrz łapy (patrz rys. 3907 T).
• Podczas obracania korby zwracać uwagę,
aby naroże podstawy podnośnika znajdowało
się dokładnie pod łapą.
Obsługa samochodu
PLAN OBSŁUGI
Przeglądy techniczne samochodu
powinno się wykonywać co 12
miesięcy lub co 15 000 km przebiegu, zależnie od tego, który
termin upływa wcześniej. Czynności obsługowe oznaczone
• należy wykonywać podczas
każdego przeglądu, natomiast
czynności oznaczone ■ należy
wykonywać co drugi przegląd.
Silnik
• Wymiana oleju i filtra oleju.
• Silnik wysokoprężny: spraw
dzenie i regulacja prędkości ob
rotowej biegu jałowego.
• Silnik wysokoprężny: usunię
cie wody z filtra paliwa.
• Silnik benzynowy: sprawdzenie
ustawienia zapłonu.
• Silniki 1,4; 1,6; 1,8: sprawdze
nie recyrkulacji spalin.
• Silnik benzynowy: sprawdzenie
stężenia CO w spalinach za kata
lizatorem, odczytanie z pamięci
kodów usterek,
• Pasek klinowy: sprawdzenie
stanu i naciągu wszystkich pas
ków klinowych.
• Pasek wieloklinowy: spraw
dzenie stanu. Wymiana paska
w przypadku stwierdzenia utraty
elastyczności i pęknięć. Korygo
wanie naciągu nie jest wymaga
ne.
• Układ chłodzenia i ogrzewania:
sprawdzenie poziomu cieczy
chłodzącej, sprawdzenie temperatury zamarzania cieczy, badanie wzrokowe szczelności układu
i zewnętrznego zanieczyszczenia
chłodnicy.
• Układ wylotowy: sprawdzenie,
czy nie ma uszkodzeń.
• Układ recyrkulacji spalin: spra
wdzenie działania (dotyczy tylko
silników ECOTEC,
X14NZ,
X16SZ, C16NZ, X16XEL, C18NZ,
17DR, X17DTL).
■ Silnik TC 4 EE 1: sprawdzenie
i ewentualna regulacja luzów za
worów.
■ Układ paliwowy: sprawdzenie
szczelności, sprawdzenie ułoże
nia przewodów paliwowych,
miejsc ocierających i prawidłowo
ści podłączenia.
■ Cięgna „gazu " : nasmarowanie
wszystkich przegubów kulowych
i linek w pancerzach smarem
odpornym na wysokie tempera
tury. Sprawdzenie łatwości prze
suwania.
■ Filtr paliwa: wymiana.
■ Suchy filtr powietrza: wymiana
wkładu filtracyjnego.
■ Świece zapłonowe: kontrola
wzrokowa, ewentualna wymiana
(wszystkie silniki OHC, silniki
DOHC do VIII 1992).
Wymiana oleju w silniku
wysokoprężnym
W silniku wysokoprężnym olej powinno się wymieniać co 12 miesięcy, w ramach okresowych
przeglądów samochodu. Jeżeli
w ciągu tego czasu przejedzie
się więcej niż 7500 km, to wymiana oleju wypada już po 7500 km.
• Silnik: wymienić olej i filtr oleju.
• Filtr paliwa: usunąć wodę.
Skrzynka przekładniowa
• Skrzynka przekładniowa:
kont
rola wzrokowa szczelności.
■ Sprzęgło: sprawdzenie usta
wienia pedału sprzęgła.
■ Tuleje osłaniające przegubów:
sprawdzenie szczelności i braku
uszkodzeń.
■ Automatyczna skrzynka prze
kładniowa: sprawdzenie poziomu
oleju, ewentualnie uzupełnieniem
olejem ATF.
■ Mechaniczna skrzynka przekła
dniowa: sprawdzenie poziomu
oleju (tylko w samochodach wy
produkowanych do II 1994).
Zawieszenie przednie i
układ kierowniczy
■ Przeguby drążków kierowni
czych: sprawdzenie luzu i mo
cowania, sprawdzenie stanu
osłon gumowych.
■ Półosie napędowe: sprawdze
nie osłon gumowych.
■ Układ kierowniczy: sprawdze
nie luzu i osłon gumowych.
■ Układ kierowniczy ze wspoma
ganiem: sprawdzenie stanu płynu,
ewentualnie uzupełnienie olejem
hydraulicznym.
318
Nadwozie
• Filtr pyłków: wymiana.
• Zabezpieczenia antykorozyjne
podwozia: sprawdzenie.
• Nadwozie: sprawdzenie, czy la
kier nie jest uszkodzony.
■ Ogranicznik drzwi: nasmaro
wanie.
■ Zawiasy drzwi: wypełnienie
smarem.
■ Pasy bezpieczeństwa: spraw
dzenie, czy nie są uszkodzone.
Hamulce, opony, koła
• Hamulce tarczowe: sprawdze
nie grubości wkładek ciernych.
• Układ hamulcowy: sprawdze
nie stanu i szczelności przewo
dów hamulcowych, zacisków
i przyłączeń.
• Samochody do II 1994: wymia
na płynu hamulcowego co 12
miesięcy, niezależnie od przeje
chanych kilometrów.
• Opony: sprawdzenie głęboko
ści bieżnika i ciśnienia powietrza,
sprawdzenie stopnia zużycia
i uszkodzenia opon (również koła
zapasowego).
• Koła: sprawdzenie momentu
dokręcenia śrub mocujących
(110 N-m).
• Korektor siły hamowania ste
rowany obciążeniem: sprawdze
nie.
■ Hamulce bębnowe: sprawdzenie grubości okładzin szczęk.
OBSŁUGA SAMOCHODU
niku, sprawdzenie spryskiwacza
reflektorów.
• Akumulator: sprawdzenie napięcia i, jeżeli jest to możliwe,
gęstości elektrolitu.
Co 12 miesięcy
■ Samochody do II 1994: wymiana płynu hamulcowego co
12 miesięcy, niezależnie od przebiegu.
Co 2 lata
■ Samochody od III 1994: wymiana płynu hamulcowego co
24 miesiące, niezależnie od przebiegu.
Co czwarty przegląd
(co 60 000 km)
• Silniki do VIII 1996 (oprócz
silnika TC 4 EE 1): wymiana pas
ka zębatego rozrządu.
■ Automatyczna skrzynka przekładniowa: wymiana oleju ATF.
• Silniki DOHC od IX 1992, wszy
stkie silniki od IX 1995: wymiana
świec zapłonowych.
Co ósmy przegląd
(co 120 000 km)
• Silniki od IX 1996: wymiana
paska zębatego rozrządu.
• Silnik TC 4 EE 1 od początku
produkcji: wymiana paska zęba
tego rozrządu.
CZYNNOŚCI OBSŁUGOWE
Instalacja elektryczna
• Wszystkie odbiorniki prądu:
sprawdzenie działania.
• Instalacja oświetleniowa: spra
wdzenie, ewentualna regulacja
ustawienia świateł reflektorów.
• Sygnał dźwiękowy: sprawdze
nie.
• Wycieraczki: sprawdzenie stop
nia zużycia gumowych piór wycieraków.
• Spryskiwacze szyb: sprawdze
nie działania, kontrola ustawienia
dysz, uzupełnienie płynu w zbior-
W poniższym rozdziale zostały
opisane te czynności obsługowe
w podziale na różne zespoły samochodu, które muszą być wykonywane w ramach przeglądów
okresowych. W opisach podano
wymagane narzędzia specjalne
oraz części, które ze względu na
zużycie wymagają okresowej wymiany.
Co 2 do 4 tygodni zaleca się
sprawdzanie i ewentualne uzupełnianie: ciśnienia powietrza
w oponach, poziomu oleju w silniku, poziomu cieczy chłodzącej,
stanu płynu w zbiorniku spryskiwacza itp.
Uwaga. Wybierając się na zakup
części zamiennych należy zabrać
ze sobą dowód rejestracyjny, ponieważ dokładna identyfikacja samochodu wymaga często podania numeru nadwozia lub roku
produkcji.
Silnik
W ramach przeglądu okresowego
trzeba przeprowadzić następujące czynności obsługowe.
■ Silnik: wymiana oleju i filtra
oleju, wzrokowe sprawdzenie, czy
nie ma wycieków oleju.
■ Silnik: sprawdzenie poziomu
oleju.
■ Układ chłodzenia i ogrzewa
nia: sprawdzenie poziomu cieczy
chłodzącej i temperatury jej za
marzania; wzrokowe sprawdze
nie, czy nie ma wycieków cieczy
chłodzącej i czy chłodnica nie
jest zanieczyszczona z ze
wnątrz.
■ Silniki benzynowe: sprawdze
nie świec zapłonowych i ewen
tualna wymiana.
■ Silniki Ecotec: sprawdzenie
układu recyrkulacji spalin.
■ Silniki benzynowe: sprawdze
nie ustawienia zapłonu, patrz roz
dział „Układ zapłonowy " .
■ Silniki benzynowe: wymiana fil
tra paliwa.
■ Silniki wysokoprężne: usunięcie
wody z filtra paliwa, ewentualnie
wymiana.
■ Silniki wysokoprężne: spraw
dzenie i regulacja prędkości ob
rotowej biegu jałowego.
■ Silnik TC 4 EE 1: sprawdzenie
i ewentualne ustawienie luzów
zaworów.
■ Suchy filtr powietrza: wymiana
wkładu filtrującego.
■ Pasek klinowy: sprawdzenie
naciągu i stanu technicznego.
■ Układ wylotowy: sprawdzenie,
czy nie ma uszkodzeń. W silniku
benzynowym sprawdzenie prawi
dłowości dokręcenia i podłączenia
sondy lambda.
319
SILNIK
■ Wymiana paska zębatego.
■ Silnik benzynowy: sprawdzenie
na nagrzanym silniku stężenia
CO w spalinach za katalizatorem;
odczytanie z pamięci kodów uste
rek, patrz rozdział „Układ wtrysku
benzyny " .
■ Obwód doprowadzenia paliwa:
sprawdzenie szczelności, spra
wdzenie ułożenia przewodów pa
liwowych, miejsc ocierających
i prawidłowości podłączenia,
patrz również rozdział „Obwody
doprowadzenia paliwa i powie
trza " .
■ Cięgna „gazu " : nasmarowanie
wszystkich przegubów kulowych
i linek w pancerzach smarem
odpornym na wysokie tempera
tury. Sprawdzenie łatwości prze
suwania.
■ Sprzęgło: sprawdzenie usta
wienia pedału sprzęgła, patrz roz
dział „Sprzęgło " .
Wymiana oleju w silniku
Do wymiany oleju w silniku jest
potrzebne następujące oprzyrządowanie.
• Kanał najazdowy lub dźwignik
hydrauliczny i podstawki.
• Przyrząd specjalny do odkrę
cania filtra oleju (opaska zacis
kowa, klucz łańcuchowy lub na
rzędzie Hazet 2172).
• Klucz nasadowy do odkręcenia
korka spustu oleju, jak również
naczynie do podstawienia pod
miskę olejową (jeżeli olej nie jest
wysysany) o pojemności co naj
mniej 6 dm3.
Ponadto będą potrzebna następujące części.
• Uszczelka aluminiowa lub mie
dziana pod korek spustu oleju,
jeżeli olej nie jest wysysany (nie
kiedy uszczelka jest dostarczana
razem z filtrem oleju),
• Filtr oleju.
• Od 3,5 do 5,5 dm3 oleju sil
nikowego, zależnie od typu sil
nika. Stosować tylko oleje zale
cane przez firmę Opel, patrz roz
dział „Układ smarowania " .
ILOŚĆ OLEJU DO WYMIANY (2
WYMIANĄ FILTRA OLEJU)
Tablica 32
Silnik
Ilość oleju
3
3,5 dm
3
4,0 dm
1,4/1,6 dm
1,8/2,0 dm (z wyjątkiem *)
3
3
3
*1,8dm /115KM (II
1996 —V 1997)
3
2,0dm /150 KM
3
1
2,0dm /136KM )
3
4,5 dm
*
1,8dm /115KM
2)
(od VI 1997)
3
2
2,0dm /136KM )
3
5,0 dm
Diesel (z wyjątkiem *)
5,0 dm
*1,7 TD/82 KM
(do VIII 1995)
4,5 dm
3
* 1,7 D/68 KM
(od IX 1997)
5,5 dm
3
3
3
1)
Z miską olejową jednoczęściową do
V 1997.
2)
Z miską olejową dwuczęściową od VI
1997.
• Odległość między znakami
„MIN " i „MAX " na wskaźniku bagnetowym (1, rys. O-6201) odpowiada 1,0 dm3 oleju. Poziom oleju
powinien zawierać się między ty-
mi znakami. Wskaźnik bagnetowy
wyjmuje się z rurki (2). Olej w
silniku powinno się wymieniać
zgodnie z planem przeglądów
okresowych. Wymianie oleju musi
towarzyszyć również wymiana
filtra oleju.
W przypadku trudnych warunków
eksploatacji samochodu, jak jazda
na krótkich odcinkach, częste uruchamianie zimnego silnika lub jazda w zapylonym terenie, olej i filtr
powinno się wymieniać częściej.
Olej z silnika daje się również
wysysać sondą włożoną w miejsce wskaźnika bagnetowego.
W ten sposób wymienia się olej
w warsztatach, które oferują również swoje oleje. Nie wolno
wylewać starego oleju. Ze
względu na ochronę środowiska
oleje przepracowane trzeba
oddawać do wyznaczonych stacji
benzynowych.
Spuszczanie oleju
z silnika
• Nagrzać silnik do temperatury
pracy. W tym celu odbyć jazdę, aż
wskaźnik temperatury cieczy chło
dzącej zasygnalizuje osiągnięcie
stanu nagrzania silnika. Przeje
chać dodatkowo co najmniej 5 km,
aby również olej w silniku osiągnął
wystarczającą temperaturę.
• Odłączyć przewód masowy (-)
akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora
powoduje kasowanie zapisów
w pamięciach elektronicznych, np.
kodu usterek silnika lub kodu radioodbiornika. Akumulator odłączać tylko przy wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może dojść
do uszkodzenia urządzenia sterującego wtryskiem paliwa. Przed
odłączeniem akumulatora powinno się przeczytać rozdział „Wymontowanie i zamontowanie radioodbiornika " lub „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora " .
• Poluzować śruby mocujące
przednie prawe koło. Zdjęcie koła
ułatwi dostęp do filtra oleju.
• Ustawić samochód poziomo na
podstawkach.
320
• Oznaczyć położenie obręczy
przedniego prawego koła wzglę
dem piasty i zdjąć koło.
• Podstawić pod miskę olejową
naczynie na stary olej.
• Wykręcić z miski olejowej korek
spustu oleju (patrz rys. O 6202)
i pozwolić na spłynięcie całego
oleju.
OBSŁUGA SAMOCHODU
• Podstawić naczynie pod filtr
oleju.
• Odkręcić filtr oleju (patrz rys.
O 6203).
• Do wymontowania filtra oleju
warsztaty używają specjalnego
klucza (patrz rys. C 7982). Jeżeli
3541 T
Uwaga. Jeżeli stwierdzi się w oleju metalowe wiórki lub ścier w dużych ilościach, wskazuje to na
wystąpienie zatarcia, na przykład
panewek korbowych lub głównych wału korbowego. Aby uniknąć dalszych uszkodzeń po niezbędnej wówczas naprawie, trzeba starannie oczyścić kanały
i przewody olejowe w silniku. Dodatkowo powinno się wymienić
chłodnicę oleju, jeżeli występuje
w silniku.
• Na koniec wkręcić korek spustu
z nową uszczelką i dokręcić z wyczuciem.
nie dysponujemy nim, można również posłużyć się paskiem skórzanym. Można również wbić
z boku w filtr ostry wkrętak. Podczas odkręcania wycieknie wówczas z filtra olej - podstawić naczynie. Pozwolić na spłynięcie
oleju z filtra do naczynia. Na
rysunku C 7982 pokazano wymontowanie filtra przeprowadzane od dołu.
• Oczyścić gniazdo mocowania
filtra. Ewentualnie zdjąć pozosta
wioną tam uszczelkę filtra.
• Posmarować lekko olejem sil
nikowym uszczelkę gumową na
nowym filtrze oleju.
• Przykręcić nowy filtr tylko ręką.
Kiedy uszczelka zetknie się z ka
dłubem silnika, dokręcić jeszcze
filtr o 1/2 obrotu. Stosować się do
instrukcji podanej na filtrze.
• Wlać świeży olej przez otwór
w pokrywie głowicy lub obudowy
wałka rozrządu (patrz rys.
3541T).
Uwaga. Zasadniczo poleca się
wlewać najpierw część porcji oleju, pozostawiając 1/2 dm3, nagrzać silnik i po kilku minutach
postoju sprawdzić poziom oleju.
W razie potrzeby uzupełnić pozostałą ilością. Jeżeli poziom przekroczy wskazanie maksimum, to
trzeba wyssać nadmiar oleju, po-
nieważ może dojść do uszkodzenia katalizatora i uszczelnień wału
korbowego.
Oleje klasy CD nie są przeznaczone do silników benzynowych
lecz do wysokoprężnych.
• Przykręcić koło przednie (jeżeli
było zdejmowane), pamiętając
o „zgraniu " naniesionych wcześ
niej znaków.
• Opuścić samochód na koła.
• Dokręcić śruby mocujące ko
ło po przekątnej, momentem
110 N-m.
• Podłączyć przewód masowy
akumulatora przy wyłączonym za
płonie, ustawić zegar i zakodować
radioodbiornik.
• Po jeździe próbnej sprawdzić
szczelność dokręcenia korka spu
stu oleju i filtra, w razie potrzeby
ostrożnie dokręcić.
• Wyłączyć nagrzany silnik i po
odczekaniu około 2 minut jeszcze
raz sprawdzić poziom oleju,
ewentualnie skorygować go.
• Aby móc lepiej kontrolować wa
runki eksploatacji silnika zaleca
się do wymiany używać tego sa
mego typu oleju, możliwie tej sa
mej marki. Dlatego celowe jest
umocowanie do silnika papiero
wej tabliczki, na której zaznaczy
się klasę lepkości i markę wlane
go oleju.
• Nie jest korzystne używanie
przemiennie różnych typów ole
jów. Oleje tego samego typu, ale
różnych marek nie powinny być
ze sobą mieszane. W razie potrzeby, przy zmianie pór roku,
można dolewać olej tego samego
typu i marki, ale o innej lepkości.
321
SILNIK
Kontrola wzrokowa
wycieków oleju
Jeżeli zużycie oleju jest duże, to
należy sprawdzić, czy nie ma
ewentualnych wycieków. Kontroli
wzrokowej podlegają następujące
miejsca.
■ Odkręcić korek wlewu oleju
i sprawdzić, czy nie ma porowatej
lub uszkodzonej uszczelki.
■ Odpowietrzenie skrzyni korbo
wej: na przykład przewód odpo
wietrzający ze skrzyni do obudo
wy watka rozrządu i z obudowy
wałka rozrządu do przewodu do
lotowego powietrza (Multec).
■ Uszczelka pod pokrywą obu
dowy wałka rozrządu lub uszczel
ka między obudową wałka roz
rządu a głowicą.
■ Uszczelka pokrywy głowicy (sil
niki 16-zaworowe).
■ Uszczelka głowicy.
■ Pod kołnierzem mocowania
rozdzielacza zapłonu.
■ Mocowanie filtra oleju.
■ Korek spustu oleju (pierścień
uszczelniający).
■ Czujnik ciśnienia oleju (pierś
cień uszczelniający).
■ Uszczelka miski olejowej.
■ Przednie i tylne uszczelniacze
wałka rozrządu i wału korbowego.
Miejsce wycieku oleju trudno jest
określić na pierwszy rzut oka,
ponieważ olej rozlewa się na du
żej powierzchni. Poszukując
miejsc nieszczelnych zaleca się
przyjąć następujący sposób po
stępowania.
• Umyć silnik. Spryskać silnik
ogólnie dostępnym środkiem do
mycia na zimno i po krótkim od
czekaniu zmyć wodą. Przedtem
przykryć torebką plastykową al
ternator i rozdzielacz zapłonu.
• Miejsca połączeń i uszczelnień
w silniku posypać z zewnątrz
sproszkowanym wapnem lub ta
lkiem.
• Sprawdzić poziom oleju i w ra
zie potrzeby uzupełnić.
• Odbyć jazdę próbną. Aby do
brze nagrzać olej, zaleca się
przejechać odcinek około 30 km
21 — Opel Astra
na trasie szybkiego ruchu. Nagrzany olej jest bardziej płynny
i szybciej pojawi się w miejscu
nieszczelnym.
• Na koniec zlokalizować miejsce
wycieku, oświetlając sobie silnik
lampą. Usunąć wyciek.
Sprawdzanie poziomu
oleju w silniku
Olej w silniku powinno się sprawdzać i ewentualnie uzupełniać co
1000 km przebiegu. Zużycie oleju
na 1000 km nie może przekraczać 1,0 dm3. Jeżeli jest większe,
oznacza to zużycie uszczelnień
trzonków zaworów i (lub) pierścieni tłokowych, względnie na wyciek oleju.
• W trakcie sprawdzania pozio
mu oleju samochód musi stać na
płaskim podłożu.
• Silnik musi być nagrzany.
• Po wyłączeniu silnika odczekać
co najmniej 3 minuty, aby cały
olej zdążył się zebrać w misce
olejowej.
• Wyciągnąć wskaźnik bagneto
wy z silnika i wytrzeć czystą
szmatką.
• Włożyć wskaźnik do końca
w rurkę prowadzącą (2, rys.
O-6201) i ponownie wyciągnąć.
Poziom oleju musi się zawierać
między dwoma znakami.
• Dolewać świeżego oleju dopiero wtedy, gdy jego poziom zbliża
się do dolnej kreski na wskaźniku.
Odległość między kreskami „MIN "
i „MAX " odpowiada 1 litrowi oleju.
• Olej dolewa się po odkręceniu
korka w pokrywie głowicy lub
w pokrywie obudowy wałka roz
rządu. Na dolewki stosować olej
odpowiedniej jakości, nie używać
dodatków.
Sprawdzanie poziomu
cieczy chłodzącej
Poziom cieczy chłodzącej powinno się sprawdzać w regularnych
odstępach czasu, nie rzadziej niż
raz na cztery tygodnie i zawsze
przed
dłuższą
jazdą.
Do
uzupełnienia poziomu cieczy
chłodzącej stosować zawsze, nawet w lecie, mieszankę środka
niezamarzającego i wody destylowanej.
Uwaga. Kiedy zachodzi konieczność kontynuowania jazdy można, szczególnie latem, stosować
na dolewkę czystej wody. Przy
najbliższej okazji trzeba jednak
uzupełnić ciecz środkiem niezamarzającym.
• Przy zimnym silniku (tempera
tura cieczy chłodzącej około
+20°C) poziom cieczy chłodzącej
powinien się znajdować powyżej
znaku „KALT " na zbiorniku wyró
wnawczym (patrz rys. 3933 T).
• Jeżeli przy zimnym silniku po
ziom cieczy chłodzącej nie sięga
znaku „KALT " , należy uzupełnić
ilość cieczy.
• Aby uniknąć uszkodzenia si
lnika wolno dolewać tylko zimną
ciecz chłodzącą do zimnego si
lnika.
Uwaga. Kiedy silnik jest gorący,
to korek na zbiorniku wyrównaw-
322
czym należy otwierać bardzo
ostrożnie, ponieważ istnieje niebezpieczeństwo poparzenia się.
Podczas otwierania położyć na
korek szmatkę. Zaleca się otwierać zbiornik wyrównawczy, kiedy
temperatura cieczy chłodzącej
opadnie poniżej +90°C.
• Podczas otwierania zbiornika
wyrównawczego najpierw korek
nieco poluzować i odczekać, aż
ustąpi nadciśnienie. Dopiero wte
dy całkowicie odkręcić i zdjąć
korek.
• Jeżeli poziom cieczy chłodzą
cej obniża się w krótkim czasie,
to należy sprawdzić szczelność
układu chłodzenia.
Sprawdzanie temperatury
zamarzania cieczy
chłodzącej
Aby sprawdzić temperaturę zamarzania cieczy chłodzącej jest
potrzebny przyrząd do pomiaru
gęstości, który można nabyć
w sklepach motoryzacyjnych lub
na
stacjach
benzynowych.
Przydatność cieczy chłodzącej
powinno się sprawdzać regularnie
przed nastaniem zimy, szczególnie wówczas, gdy dolewano do
układu chłodzenia czystej wody.
• Uruchomić i nagrzać silnik, aż
górny przewód chłodnicy stanie
się ciepły.
• Ostrożnie otworzyć korek
w zbiorniku wyrównawczym.
Uwaga. Nie otwierać korka przy
gorącym silniku, patrz poprzedni
podrozdział.
• Zassać przyrządem ciecz chło
dzącą (patrz rys. O 6204) i od
czytać na areometrze gęstość
cieczy. W naszym klimacie tem
peratura zamarzania cieczy chło
dzącej powinna sięgać -30°C.
W klimacie ostrzejszym powinna
dochodzić do -40°C.
Dolewanie koncentratu firmy
Opel
Uwaga. Chłodnica i nagrzewnica
są wykonane z aluminium. Dlatego do układu chłodzenia wolno
wlewać tylko środek niezama-
OBSŁUGA SAMOCHODU
Wzrokowa kontrola
szczelności układu
chłodzenia
rzający zalecany przez firmę
Opel, który nadaje się tego typu
układów.
Przykład. Pomiar przydatności
cieczy chłodzącej dał dla silnika
1,8 dm3 wynik -10°C. W takim
przypadku należy spuścić z układu chłodzenia 2,5 dm3 cieczy
chłodzącej i w jej miejsce wlać
2,5 dm3 czystego koncentratu
środka niezamarzającego. W ten
sposób uzyska się w mieszaninie
proporcje wody i koncentratu 1:1,
co pozwoli na zabezpieczenie
przed zamarzaniem do -35° C.
Uwaga: Dolewać tylko środka zalecanego przez firmę Opel.
Uwaga. Wartości podane w tablicy odnoszą się do temperatury
cieczy chłodzącej około +20°C. •
Zamknąć korkiem zbiornik wyrównawczy i jeszcze raz powtórzyć pomiar po jeździe próbnej.
Wartość
zmierzona
w°C
Silnik
0
-10 -20
-30
Ilość cieczy do
3
wymiany w dm
3
1,4/1,6 dm
(oprócz wersji *)
2,9 2,1 1,3
0,5
3
3,2 2,4 1,5
0,5
3,4 2,5 1,6
0,6
*1,6dm 100KM
skrzynka automatyczna, do
VIII 1994
3
1,8/2,0 dm 1,7
3
dm Diesel
• Ściskać i przeginać przewo
dy gumowe układu chłodzenia,
aby sprawdzić, czy nie są po
rowate. Przewody stwardniałe
wymienić.
• Przewody nie mogą być osa
dzone zbyt krótko na króćcach.
• Sprawdzić dociągnięcie opasek
zaciskowych na przewodach.
W razie potrzeby zastąpić opaskę
fabryczną opaską śrubową.
• Sprawdzić stan uszczelki korka
zbiornika wyrównawczego (patrz
rys. O 6205).
Uwaga. Zbyt niski stan cieczy
chłodzącej może być spowodowany nieprawidłowym dokręceniem korka.
• Jeżeli trzeba często dolewać
cieczy chłodzącej, a nie można
zlokalizować nieszczelności, to
należy sprawdzić układ chłodze
nia przy nagrzanym silniku.
W tym celu uruchomić gorący
silnik i pozostawić na biegu jało
wym, aż włączy się wentylator.
Zwrócić uwagę, czy pojawia się
wyciek przy pompie cieczy chło
dzącej.
• Wyraźne ubytki cieczy chło
dzącej i (lub) obecność oleju
w układzie chłodzenia, jak rów
nież białe spaliny przy nagrza
nym silniku wskazują jednozna
cznie na uszkodzenie uszczelki
głowicy.
323
SILNIK
Uwaga. Czasami jest trudno
określić miejsce wycieku cieczy
chłodzącej. Zaleca się wtedy
przeprowadzenie próby ciśnieniowej w warsztacie, ponieważ
jest potrzebny specjalny przyrząd, którym można również
sprawdzić zawór nadciśnieniowy
w korku.
Pojawienie się kropli cieczy
w otworze odpowietrzającym pompy cieczy chłodzącej lub zjawisko parowania cieczy w przedziale silnika nie mają znaczenia, jeżeli nie są związane z wyraźnie widocznymi ubytkami
cieczy chłodzącej w zbiorniku
wyrównawczym.
Wymiana świec
zapłonowych
i sprawdzenie złączy
elektrycznych
Świece zapłonowe powinno się
wymieniać zgodnie z planem
przeglądów okresowych. Świece
sprawdza się jedynie w przypadku wystąpienia zakłóceń w pracy
układu
zapłonowego.
Do
wymiany świec zapłonowych jest
potrzebny specjalny klucz, który
można tanio nabyć w sklepach
motoryzacyjnych. Do silników
OHC montowanych do VIII 1994
jest potrzebny klucz do świec o
rozwartości 20,8 mm, na
przykład Hazet 900KF. Dla silników montowanych od IX 1994
(silnik X16SZ od XII 1994) i wszystkich silników DOHC jest potrzebny klucz do świec o rozwartości
16 mm, na przykład Hazet
900AKF.
Zalecane do zamontowania świece zapłonowe zostały podane
w rozdziale „Świece zapłonowe " .
Wymontowanie świec
zapłonowych (silnik OHC)
• Odłączyć przewody zapłonowe
od świec; ciągnąć za nasadkę
świecy, a nie za przewód. Aby
przy późniejszym podłączaniu
uniknąć zamiany przewodów
miejscami, zaleca się przed ścią-
gnięciem przewodów oznaczyć je
numerami cylindrów, naniesionymi na przyklejony plaster.
• Gniazda świec zapłonowych
oczyścić sprężonym powietrzem,
o ile to możliwe. Dzięki temu
po wykręceniu świec zanieczy
szczenia nie przedostaną się do
cylindrów.
• Wykręcić świece za pomocą
klucza do świec.
Uwaga. Silnik powinien być wtedy
schłodzony przynajmniej do temperatury ciała. Jeżeli silnik jest
zbyt gorący, to podczas wykręcania świec można uszkodzić gwint
w głowicy.
• Sprawdzić wygląd świec zapło
nowych. Zaolejone elektrody i sto
żek izolatora świadczą o „wypa
daniu " zapłonu danej świecy lub
zużytych pierścieniach tłokowych
(sprawdzić ciśnienie sprężania).
• Jeżeli zachodzi taka koniecz
ność, oczyścić końcówki świec
szczotką drucianą mosiężną lub
w urządzeniu piaskującym. Świe
ce z wypalonymi elektrodami wy
mienić.
wkrętakiem. Wkrętak trzeba
oprzeć na metalowym korpusie
świecy a nie na elektrodzie środkowej, którą można uszkodzić.
• Wkręcać świece ręcznie, aż
oprą się o głowicę. Nie wkręcać
świec ukośnie.
• Dokręcić świece kluczem.
• Podłączyć do świec nasadki
z przewodami według zaznaczo
nej wcześniej kolejności. Poru
szając na boki nasadkę, spraw
dzić prawidłowość jej osadzenia
na świecy.
Wymontowanie (silniki DOHC)
• Odkręcić pokrywę nad świeca
mi zapłonowymi.
• Ściągnąć nasadki ze świec
specjalnym uchwytem, który jest
umieszczony przy jednej z nasa
dek (patrz rys. E 3142).
• Wykręcić świece odpowiednim
kluczem do świec (4, rys.
E 3505/s), na przykład Hazet
900 AKF.
Zamontowanie
• Sprawdzić szczelinomierzem
odstęp elektrod, który powinien
wynosić 0,7 do 0,8 mm (silniki do
VIII 1996) lub 0,9 do 1,1 mm
(silniki od IX 1996). Nowe świece
mają na ogół fabrycznie ustawione prawidłowo elektrody. Aby wyregulować odległość elektrod należy przeginać elektrodę boczną.
Do tego celu służy prosty, praktyczny przyrząd. Można również
doginać elektrodę uderzając
w nią, natomiast odginać małym
1 - klucz dynamo metryczny,
2 - przedłużacz klucza.
3 - przegub O-7001
324
OBSŁUGA SAMOCHODU
Zamontowanie
Wymontowanie
Zamontowanie
• Włożyć świece kluczem (4)
i dokręcić momentem 25 N-m.
Uwaga. Nie przekrzywiać przy
tym klucza. Mogłyby powstać
wtedy niewidoczne pęknięcia mię
dzy ceramicznym izolatorem
a metalowym korpusem świecy,
co później doprowadzi do jej wad
liwej pracy. W ten sposób może
dojść również do uszkodzenia ka
talizatora.
• Nasunąć na świece nasadki
z przewodami.
• Przykręcić pokrywę.
• Odciągnąć cztery klamry sprę
żyste (patrz rys. O-6206).
• Poluzować opaskę zaciskową
(2, rys. O-6206) i zsunąć przewód
dolotowy powietrza (1).
• Włożyć w obudowę nowy wkład
filtrujący.
• Założyć pokrywę i zatrzasnąć
klamry.
• Podłączyć przewód dolotowy
powietrza i zabezpieczyć opaską.
Usuwanie wody z filtra
i wymiana filtra paliwa
(silniki wysokoprężne)
Do wykonania tej czynności nie
są potrzebne żadne specjalistyczne narzędzia. Aby wymienić filtr,
należy zaopatrzyć się w filtr odpowiedni do danego silnika.
Wymiana gwintu w otworze
świecy zapłonowej
Jeżeli stwierdzi się, że gwint w otworze po wykręceniu świecy uległ
uszkodzeniu, to można go naprawić. Do tego celu służą odpowiednie narzędzia i zestawy
naprawcze (np. firmy BERU). Najpierw specjalnym wiertłem powiększa się otwór; do tego celu nie
trzeba wymontowywać głowicy.
Następnie nacina się nowy gwint
w głowicy i wkręca świecę ze
specjalną wkładką gwintowaną.
Wkładki te osadzają się mocno
w głowicy i są szczelne.
Usuwanie wody z filtra
paliwa
• Podnieść pokrywę filtra powiet
rza i przesunąć pod błotnik.
• Wyjąć wkład filtrujący (patrz
rys. O-6207).
Do zebrania wody z filtra będzie
potrzebne odpowiednie naczynie.
Uwaga. Jeżeli wyciekający olej
napędowy dostanie się na gumowe przewody (układu chłodzenia),
to musi być z nich natychmiast
usunięty. Inaczej dojdzie w krótkim czasie do uszkodzenia przewodów.
• Odczepić z uchwytu elastyczny
przewód ściekowy i opuścić go
w dół (patrz rys. 3931 T).
Wymiana wkładu filtra
powietrza
Do wymiany wkładu filtra powietrza nie są potrzebne specjalne
narzędzia. Kupując wkład należy
podać typ silnika.
• Wytrzeć szmatką wnętrze obudowy filtra (patrz rys. O-6208).
• Podstawić pod koniec przewo
du odpowiednie naczynie.
• Poluzować śrubę odpowietrza
jącą na pokrywie filtra (strzałka
górna na rysunku 3931 T).
• Otworzyć zawór spustowy pod
filtrem (strzałka dolna na rysunku
3931 T) i spuścić do naczynia
około 100 cm3 płynu. Jeżeli filtr
ma być wymieniany, spuścić do
naczynia cały płyn z filtra.
325
SILNIK
• Zakręcić zawór spustowy i śru
bę odpowietrzającą.
Uwaga. Po usunięciu wody nie
trzeba odpowietrzać obwodu doprowadzenia paliwa.
Wymiana filtra
• Opróżnić filtr paliwa w sposób
wyżej już opisany.
• Odkręcić wkład filtrujący z obu
dowy filtra, posługując się na
przykład kluczem do odkręcania
filtra oleju (patrz rys. C 8680).
Uwaga. Wkład filtrujący montować bez środkowego pierścienia
uszczelniającego i pierścienia
mocującego. Pierścienie te są dołączone do opakowania z wkładem filtracyjnym i są przeznaczone tylko do samochodu bez podgrzewania filtra paliwa (starsze
modele samochodów Opel).
• Odpowietrzyć obwód doprowa
dzenia paliwa.
• Sprawdzić po jeździe próbnej
szczelność obwodu doprowadze
nia paliwa.
Wymiana filtra paliwa
(silniki benzynowe)
Filtr paliwa znajduje się pod samochodem, z prawej strony obok
zbiornika paliwa. Do wymiany filtra jest potrzebny dźwignik samochodowy i podstawki. Ponadto
będą potrzebna dwa zaciski (na
przykład ściski śrubowe) do ściśnięcia przewodów paliwowych:
zasilającego i powrotnego.
Uwaga. Wkład filtrujący jest wypełniony po brzegi olejem napędowym. Dlatego wkład należy wyjmować ostrożnie, podkładając dobrze
chłonącą szmatkę. • Sprawdzić,
czy jest dobrze osadzony
pierścień
gwintowany
z
tworzywa sztucznego (2, rys. D
6845). Jeżeli pierścień jest poluzowany, to należy go dokręcić
ręką do elementu grzejnego (3).
• Napełnić nowy wkład filtrujący
olejem napędowym i przykręcić.
Zwilżyć lekko olejem napędowym
uszczelkę gumową.
Wymontowanie
Uwaga. W czasie pracy nie używać otwartego ognia, niebezpieczeństwo pożaru!
• Odłączyć przewód masowy (-)
akumulatora.
Uwaga. Odłączanie akumulatora
powoduje kasowanie zapisów
w pamięciach elektronicznych,
np. kodu usterek silnika lub kodu
radioodbiornika. Akumulator odłączać tylko przy wyłączonym zapłonie, ponieważ inaczej może
dojść do uszkodzenia urządzenia
sterującego wtryskiem paliwa.
Przed odłączeniem akumulatora
powinno się przeczytać rozdział
„Wymontowanie i zamontowanie
radioodbiornika " lub „Wymontowanie i zamontowanie akumulatora " .
• Ustawić samochód na podsta
wkach.
• Trzymać pod filtrem paliwa od
powiednie naczynie.
• Oznaczyć plastrem przewody
zasilający i powrotny. Rozmiesz-
czenie przewodów można rozpoznać po strzałce na filtrze, która wskazuje kierunek przepływu
paliwa.
• Założyć zaciski i ścisnąć nimi
oba przewody.
• Poluzować ostrożnie opaskę
(1, rys. O-6209) na przewodzie
zasilającym lub powrotnym, aby
usunąć powoli ciśnienie w ukła
dzie. W razie potrzeby położyć
na złączu szmatkę.
• Odłączyć oba przewody od
filtra.
• Poluzować śrubę obejmy (2)
i wyjąć filtr (3) z mocowania.
Uwaga. Filtr jest wypełniony pa
liwem.
Zamontowanie
Uwaga. Filtr paliwa montuje się
w ten sposób, aby umieszczona
na nim strzałka była skierowana
zgodnie z przepływem paliwa, to
znaczy od zbiornika paliwa do
silnika.
• Umocować filtr paliwa w obe
jmie i dokręcić śrubę obejmy.
• Podłączyć przewody paliwowe
do filtra, dociągnąć opaski za
ciskowe.
• Zdjąć z przewodów zaciski.
• Opuścić samochód na koła.
• Podłączyć przewód masowy (-)
akumulatora. Zakodować radio
odbiornik i ustawić zegar.
• Sprawdzić po jeździe próbnej
szczelność połączeń przy filtrze.
326
OBSŁUGA SAMOCHODU
Sprawdzanie i regulacja
luzów zaworów (tylko silnik
1,7 TD)
Aby zapewnić kompensację różnej rozszerzalności cieplnej elementów napędu rozrządu, są potrzebne określone luzy zaworów.
Jeżeli luzy te są za małe, to
zmieniają się fazy rozrządu, obniża się ciśnienie sprężania i silnik
traci moc. W warunkach ekstremalnych może dojść do skrzywienia zaworów lub spalenia
grzybków względnie gniazd zaworów.
Jeżeli luzy zaworów są za duże,
praca rozrządu staje się głośna,
zmieniają się fazy rozrządu
i w wyniku zbyt krótkiego otwarcia
zaworów oraz pogorszonego napełnienia cylindrów silnik traci
moc. Dodatkowo bieg silnika staje
się
nieregularny.
Regulacja
luzów zaworów da pożądany
efekt tylko wówczas, gdy grzybki
zaworów szczelnie przylegają do
gniazd,
zawory
nie
mają
nadmiernego luzu w prowadnicach, a końce trzonków zaworów
nie są zbite.
Luzy zaworów powinno się sprawdzać i ewentualnie regulować
w ramach okresowej obsługi samochodu, po naprawie głowicy
lub kiedy wystąpi głośna praca
rozrządu.
Luzy zaworów sprawdza i reguluje się na zimnym silniku. Przyjmuje się, że zimny silnik ma temperaturę otoczenia.
Sprawdzanie luzów zaworów
• Wymontować pokrywę głowicy.
• Obracać wał korbowy, aż krzy
wka wałka rozrządu nad spraw
dzanym zaworem będzie skiero
wana do góry (patrz rys. C 6344).
Obrócić popychacz zaworu i usta
wić z przodu rowek znajdujący
się na krawędzi popychacza. Aby
obracać wał korbowy, włączyć 5.
bieg i przetaczać samochód na
płaskim podłożu. Inną możliwoś
cią jest obracanie podniesionym
przednim kołem.
• Sprawdzić szczelinomierzem
luzy zaworów, które powinny wy
nosić:
- 0,15 mm - dla zaworów ssą
cych,
- 0,25 mm - dla zaworów wylo
towych.
• Szczelinomierz . powinien da
wać się przesuwać z niewielkim
oporem. W innym przypadku trze
ba przeprowadzić regulację luzu.
• Kontynuować obracanie wału
korbowego, aż krzywka nad na
stępnym zaworem będzie skiero
wana do góry. Sprawdzić luz
w wyżej opisany sposób.
• Jeżeli zachodzi potrzeba wy
regulowania luzu zaworu, to na
leży dobrać grubość szczelinomierza, jaki da się wsunąć pod
krzywkę. Zanotować zmierzoną
wartość luzu.
• Założyć pokrywę głowicy i przy
kręcić śruby mocujące momen
tem 10 N-m.
Regulacja luzów zaworów
• Luz zaworu ustawia się, zmie
niając grubość płytki regulacyjnej.
W tym celu trzeba wcisnąć spec
jalnym przyrządem popychacz
zaworu (patrz rys. D 7527).
Uwaga. Przyrząd ten musi pasować dokładnie do rozstawu popychaczy, dlatego poleca się stosowanie specjalnego przyrządu firmy Opel, noszącego oznaczenie
KM-650.
• Wcisnąć popychacz i wyjąć pły
tkę regulacyjną.
• Określić grubość nowej płytki
regulacyjnej. W tym celu zmierzyć
śrubą mikrometryczną grubość
wyjętej płytki i zanotować wynik.
Grubość płytki jest również wy
grawerowana na jej spodzie.
Wyznaczyć grubość nowej płytki
z następującego wzoru:
N = T + (A - S)
gdzie:
N -grubość nowej,
T - grubość wymontowanej płytki
regulacyjnej,
A - zmierzony luz zaworu,
S - wymagany luz zaworu.
• Powlec nową podkładkę regu
lacyjną olejem silnikowym i wło
żyć w gniazdo popychacza ozna
kowaniem grubości skierowanym
do dołu.
• W ten sam sposób wyregulo
wać luzy pozostałych zaworów.
Sprawdzanie, naciąganie
oraz wymiana pasków
klinowego i zębatego
Sprawdzanie paska klinowego
■ Do sprawdzenia naciągu pa
ska klinowego potrzebny jest
specjalny przyrząd, którym na
ogół dysponują warsztaty. Jeżeli
nie posiada się takiego przyrzą
du, to można zastosować me
todę „kciuka " .
■ Zaopatrzyć się w pasek klino
wy, który dobiera się do danego
typu silnika.
Zbyt słabe naciągnięcie paska
klinowego spowoduje jego przyspieszone zużycie lub zerwanie.
Natomiast zbyt silne, może spowodować uszkodzenie łożysk napędzanego urządzenia. Pasek
klinowy powinno się wymieniać:
gdy jest nadmiernie zużyty, ma
strzępiące się boki, sty-
SKRZYNKA PRZEKŁADNIOWA I PÓŁOSIE
NAPĘDOWE
kał się z olejem, jest porowaty,
ma poprzeczne pęknięcia. •
Sprawdzić naciąg paska klinowego, naciskając kciukiem w połowie odległości między najdalej
od siebie odsuniętymi kołami pasowymi. Pasek klinowy powinien
dać się ugiąć w tym miejscu
o około 5 mm (patrz rys. R 1049).
• Obracając i rozciągając wiesza
ki gumowe sprawdzić, czy nie są
porowate i w razie potrzeby wy
mienić.
• Sprawdzić złącze elektryczne
i czy nie jest poluzowana sonda
lambda.
• Opuścić samochód na koła.
Sprawdzanie obwodu
recyrkulacji spalin
Silniki 1,6 i 1,8 dm3 mają zawór
recyrkulacji spalin sterowany
podciśnieniem. Zawór znajduje
się między silnikiem oraz obudową zespołu wtryskowego i jest
przykręcony do rury dolotowej
powietrza.
Sposób wymiany i naciągnięcia
paska klinowego alternatora został podany w rozdziale „Wymiana i regulacja naciągu pasków
klinowych alternatora, pompy
wspomagania
i
sprężarki "
Uwaga. Po założeniu nowego paska naciąg sprawdzać dopiero po
około 10 minutach pracy.
Wymiana paska zębatego
Sposób wymiany paska zębatego
został opisany w rozdziale „Silnik " . Z uwagi na to, że źle wykonana operacja może doprowadzić do znacznych uszkodzeń silnika, należy zwracać uwagę na
ścisłe przestrzeganie zasad postępowania.
Kontrola wzrokowa układu
wylotowego
• Ustawić samochód na
podsta
wkach.
• Sprawdzić prawidłowość osa
dzenia obejm mocujących.
• Oświetlając układ wylotowy la
mpą sprawdzić, czy nie ma dziur,
przerdzewiałych części lub ocie
rających miejsc.
• Wymienić znacznie zgniecione
rury wylotowe.
Sprawdzanie
• Uruchomić silnik i pozostawić
na biegu jałowym.
• Wsunąć od dołu przez otwór
w obudowie zaworu dwa palce
i oprzeć na płytce mocującej
przeponę.
• Zwiększyć na krótko prędkość
obrotową silnika (pociągając za
cięgło przyspieszenia). Musi temu
towarzyszyć ruch do góry płytki
mocującej przeponę w zaworze.
• Następnie na biegu jałowym
silnika docisnąć palcami płytkę
mocującą przeponę do góry. Musi
nastąpić wtedy odczuwalny spa
dek prędkości obrotowej biegu
jałowego.
• Jeżeli podczas dodawania „ga
zu " płytka mocująca przeponę
nie porusza się lub nie obniża
się prędkość obrotowa, to zawór
trzeba odkręcić i oczyścić lub
wymienić.
Skrzynka przekładniowa i
półosie napędowe
■ Skrzynka przekładniowa:
kont
rola wzrokowa szczelności.
■ Skrzynka przekładniowa: spra
wdzenie poziomu oleju i w razie
potrzeby uzupełnienie.
■ Półosie napędowe: sprawdze
nie osłon gumowych na przegu
bach, czy są szczelne i nieuszko
dzone.
327
■ Automatyczna skrzynka przekładniowa: sprawdzenie poziomu
oleju.
Kontrola wzrokowa
szczelności
Olej może wyciekać w następujących miejscach:
■ Miejsce połączenia silnika ze
skrzynką przekładniową (tylny
uszczelniacz wału korbowego,
pierścień uszczelniający wałek
sprzęgłowy).
■ Korek wlewu oleju.
■ Półoś przy skrzynce przekład
niowej.
Podczas szukania miejsc wycieku
przyjąć poniższy sposób postępowania.
• Oczyścić obudowę skrzynki
przekładniowej.
• Sprawdzić poziom oleju i ewen
tualnie uzupełnić.
• Posypać talkiem lub wapnem
przypuszczalne miejsca wycieku.
• Odbyć jazdę próbną. Aby olej
był wystarczającą rzadki, powinno
się przejechać odcinek około
30 km na drodze szybkiego ruchu.
• Na koniec podnieść samochód,
obejrzeć skrzynkę przekładniową,
oświetlając ją lampą.
• Usunąć przyczynę ewentualne
go wycieku.
Sprawdzanie poziomu oleju
w skrzynce przekładniowej
Oleju w skrzynce przekładniowej
nie trzeba wymieniać.
• Skrzynka przekładniowa musi
być ciepła, dlatego należy wcześ
niej odbyć jazdę 15-minutową.
• Do ewentualnego uzupełnienia
poziomu będzie potrzebny olej
Opel 19 40 750(90 001 777).
Uwaga. Nie wolno wlewać rzadszych lub gęściejszych olejów,
ponieważ mogłoby to spowodować głośną pracę skrzynki lub
trudności z przełączaniem biegów
po uruchomieniu samochodu.
328
Sprawdzanie
• Ustawić samochód poziomo na
podstawkach.
• Sprawdzić, czy nie ma wycie
ków ze skrzynki przekładniowej.
• Wykręcić korek z otworu kont
rolnego skrzynki przekładniowej.
Korek znajduje się z prawej strony
skrzynki, patrząc w kierunku jazdy
(patrz rys. O 6210). Podstawić
naczynie na wypływający olej.
OBSŁUGA SAMOCHODU
• Silniki 1,8/2,0 dm3 benzynowe
oraz silnik 1,7 TD (82 KM): poziom
oleju powinien sięgać do dolnej
krawędzi otworu kontrolnego.
Jeżeli trzeba dolać oleju, to moż
na go wlewać, aż zacznie wycie
kać z otworu kontrolnego.
• Jeżeli zachodzi potrzeba wlania
oleju, to trzeba się zaopatrzyć
w rurkę elastyczną. Na czas wle
wania podstawić naczynie i po
zwolić na spłynięcie nadmiaru ole
ju. Nie wlewać na raz za dużo
oleju. Olej wlewa się przez otwór
odpowietrznika (strzałka na ry
sunku P 0051).
• Dokręcić mocno korek otworu
kontrolnego.
• Oświetlić osłony lampą i spraw
dzić, czy nie są porowate i nie
mają pęknięć. Popękane osłony
niezwłocznie wymienić.
• Jeżeli podciśnienie w przegubie
spowodowało zapadnięcie się
osłony do wewnątrz lub jeżeli
osłona jest uszkodzona, to trzeba
ją wymienić.
Sprawdzanie poziomu oleju
w automatycznej skrzynce
przekładniowej
Uwaga. W skrzynkach przekładniowych montowanych z silnikami 1,4/1,6 oraz 1,7 D (oprócz
TC4EE1) poziom oleju powinien
POJEMNOŚĆ SKRZYNKI
PRZEKŁADNIOWEJ
Silniki benzynowe 1,4 i 1,6
oraz silnik wysokoprężny
1,7 D
1,6 dm3
3
Silniki benzynowe 1,8 i 2,0 1,9 dm
oraz silnik wysokoprężny 1,7
TD
znajdować się około 20 mm poniżej dolnej krawędzi otworu kontrolnego. Do kontroli stanu oleju
jest więc potrzebny zakrzywiony
drut, który można przygotować
według wymiarów podanych na
rysunku C 7562. Jeżeli trzeba
dolać oleju, to można go wlewać,
aż zacznie wyciekać z otworu
kontrolnego.
• Opuścić samochód na koła.
Sprawdzanie osłon gumowych półosi napędowych
• Ustawić samochód na podsta
wkach.
• Zwrócić uwagę, czy nie ma
śladów oleju na osłonach i w ich
okolicy (patrz rys. O 6211).
• Sprawdzić poprawność osa
dzenia opasek zaciskowych.
Prawidłowy stan oleju w automatycznej skrzynce przekładniowej
jest szczególnie istotny dla niezawodnego jej funkcjonowania. Dlatego kontrola musi być przeprowadzana ze szczególną starannością.
Wskaźnik bagnetowy poziomu
oleju znajduje się w przedziale
silnika. Skrzynka jest napełniona
olejem typu ATF. Uwaga.
Podczas wszelkich prac przy
automatycznej
skrzynce
przekładniowej trzeba zachować
bardzo dużą czystość. Na
ewentualne dolanie oleju zaopatrzyć się w olej do automatycznych skrzynek przekładniowych
ATF „Dexron U " , numer według
katalogu firmy Opel 19 40 699
(90 350 341).
Sprawdzanie
• Zlecić w warsztacie odczytanie
pamięci usterek.
• Ustawić nieobciążony samo
chód na płaskim podłożu, zaciąg
nąć hamulec awaryjny.
__
• Przy pracującym silniku prze
łączyć dźwignię wyboru biegów
przez wszystkie poziomy (P-R-N-D-3-2-1).
• Ustawić dźwignię wyboru bie
gów w położeniu „P " .
• Silnik w trakcie kontroli musi
pracować na biegu jałowym, aby
przekładnia hydrokinetyczna była
wypełniona olejem.
• Kontrolę można przeprowa
dzać przy zimnej lub ciepłej
skrzynce przekładniowej. Poziom
oleju zmienia się w zależności od
jego temperatury, dlatego wskaź
nik jest zaopatrzony w dwa ozna
czenia poziomu oleju: z jednej
strony dla temperatury +80°C,
a z drugiej dla temperatury +20°C
(patrz rys. 3002 J).
• Kiedy skrzynka przekładniowa
jest zimna (temperatura otoczenia
poniżej +35°C), to kontrolę roz
poczyna się po minucie pracy
silnika na biegu jałowym i nie
może ona trwać dłużej niż dwie
minuty. Wyciągnąć wskaźnik bag
netowy i wytrzeć go do sucha nie
strzępiącą się szmatką, najlepiej
irchą. Następnie włożyć wskaźnik
do końca, ponownie wyjąć i od
czytać wskazanie. Jeżeli poziom
oleju jest prawidłowy, to musi
sięgać do znaku „MAX " po stronie
oznaczonej napisem „+20°C " . Ró
żnica odległości między znakami
„MIN " i „MAX " odpowiada dolaniu
0,25 dm3 oleju (0,35 dm3 dla sil
ników 1,4 i 1,6 od IX 1992).
• Kiedy skrzynka przekładniowa
jest ciepła, poziom oleju odczytuje
się po stronie wskaźnika ozna-
329
HAMULCE, OPONY I KOLA
czonej napisem „+80 °C " . Do
oczyszczenia wskaźnika wolno
użyć tylko czystej, nie strzępiącej
się szmatki. Prawidłowy poziom
oleju powinien się zawierać między znakami „MIN " i „MAX " . Temperaturę nagrzania skrzynki osiąga się po przejechaniu co najmniej 20 km na drodze szybkiego
ruchu.
• Olej ATF dolewa się przez rur
kę wskaźnika bagnetowego. Użyć
przy tym czystego lejka, w miarę
możliwości zaopatrzonego w gęs
te sitko.
Uwaga. Nie wlewać zbyt dużej
ilości oleju, ponieważ może to
spowodować zakłócenia funkcjonowania skrzynki. W każdym
przypadku nadmiar oleju trzeba
wyssać lub spuścić.
• Ocenić wygląd i zapach oleju
na wskaźniku bagnetowym. Spa
lone okładziny cierne będą dawa
ły zapach spalenizny. Zanieczy
szczony olej może powodować
zakłócenia w sterowaniu skrzynką
przekładniową.
Nie wolno uruchamiać silnika, ani
holować samochodu z opróżnionymi z oleju automatyczną
skrzynką przekładniową i przekładnią hydrokinetyczną.
• Po sprawdzeniu i ewentualnym
uzupełnieniu poziomu oleju wsu
nąć do końca wskaźnik bagne
towy.
• Uruchomić silnik. Wcisnąć pe
dał hamulca i powoli przesunąć
dźwignię wyboru biegów przez
cały zakres. Następnie jeszcze
raz sprawdzić stan oleju.
Uwaga. Ilość oleju ATF do wy
miany: 3,0 do 3,5 dm3. Olej trzeba
wymieniać tylko w samochodach
eksploatowanych w trudnych wa
runkach (częste ciągnięcie przy
czepy, jako pojazd policyjny lub
taksówka).
Hamulce, opony i koła
■ Układ hamulcowy: sprawdzenie
szczelności i stanu technicznego
przewodów hamulcowych elastycznych i sztywnych, zacisków hamulca i połączeń.
■ Układ hamulcowy: sprawdzenie
poziomu płynu hamulcowego
i grubości okładzin ciernych.
■ Kontrola wzrokowa wymonto
wanego bębna hamulca, oddanie
do przetoczenia lub wymiana bę
bna z porysowaną powierzchnią
roboczą. Ta czynność obsługi zo
stała opisana w rozdziale „Układ
hamulcowy " .
■ Płyn hamulcowy: wymiana.
■ Korektor siły hamowania stero
wany obciążeniem: sprawdzenie,
patrz rozdział „Układ hamulcowy " .
■ Opony: sprawdzenie głęboko
ści bieżnika i ciśnienia powietrza
w oponach; sprawdzenie, czy
opony nie są zużyte lub uszko
dzone (łącznie z kołem zapa
sowym).
■ Śruby mocujące koła: spraw
dzenie prawidłowości dokręcenia,
w razie potrzeby dokręcić mo
mentem 110 N-m, po przekątnej.
Sprawdzanie poziomu
płynu hamulcowego i
lampki kontrolnej
Zbiornik płynu hamulcowego znajduje się w przedziale silnika. Ma
on dwie komory, po jednej dla
każdego obwodu. Korek zamykający ma otwór odpowietrzający,
który nie może być zatkany.
Obudowa zbiornika jest przezroczysta, aby można było w każdej
chwili sprawdzić poziom płynu
hamulcowego z zewnątrz. Zaleca
się przy każdej okazji sprawdzanie poziomu płynu.
• Przy zamkniętym korku zbior
nika poziom płynu (3, rys.
0-6212) nie powinien przekra
czać znaku MAX (1) i znajdować
się poniżej znaku MIN (2).
• Układ napełniać tylko płynem
hamulcowym odpowiadającym
specyfikacji SAE J 1703, DOT 4.
• Poziom płynu opada w miarę
zużywania się wkładek ciernych
w hamulcach tarczowych. Jest to
normalne zjawisko.
• Jeżeli jednak poziom płynu in
tensywnie opada w krótkim cza
sie, jest to oznaką wyciekania
płynu.
330
OBSŁUGA SAMOCHODU
Sprawdzanie grubości
okładzin ciernych
Hamulce tarczowe
• Należy wtedy natychmiast zlo
kalizować miejsce wycieku. Na
ogół jest to spowodowane zuży
ciem uszczelek gumowych w cylinderkach. Ze względu na bez
pieczeństwo jazdy powinno się
kontrolę układu hamulcowego zle
cić do warsztatu.
• Oznaczyć kredą lub farbą wza
jemne położenie obręczy i piasty,
aby wyrownoważone koło można
było zamontować w poprzednim
ustawieniu. Poluzować śruby mo
cujące koło.
• Ustawić samochód na podsta
wkach i zdjąć koło.
• Zmierzyć suwmiarką grubość
wkładek ciernych (klocków) ra
zem z płytką metalową (patrz rys.
0-6214).
wać lekko smarem do łożysk tocznych środkowy otwór w obręczy, w który wchodzi piasta.
• Opuścić samochód i dokręcić
śruby kół „na krzyż " momentem
110 N-m.
Hamulce bębnowe
• Ustawić samochód na podsta
wkach.
• Wyjąć z tarczy nośnej hamulca
tylnego korek gumowy, zaślepia
jący otwór kontrolny. Oświetlając
otwór latarką, ocenić wzrokowo
grubość szczęk hamulcowych.
Okładziny cierne osiągnęły grani
cę zużycia, jeżeli ich grubość wy
nosi 2,5 mm (bez metalowej
szczęki). W razie wątpliwości
Sprawdzanie lampki kontrolnej
• Włączyć zapłon, zwolnić
dźwig
nię hamulca awaryjnego.
• Wyciągnąć wtyk złącza ele
ktrycznego (4, rys. 0-6212)
w korku zbiornika płynu hamu
lcowego.
• Zmostkować styki krótkim prze
wodem.
• Sprawdzić w kabinie, czy spo
wodowało to zaświecenie się lam
pki kontrolnej. Jeżeli nie, spraw
dzić obwód elektryczny za pod
stawie schematu.
• Wkładki cierne kół przednich
i tylnych osiągnęły granicę zuży
cia, jeżeli ich grubość (liczona
z metalową płytką podstawy) zbli
żyła się do 7 mm. W takim przy
padku trzeba wymienić komplet
czterech wkładek, po obu stro
nach osi.
Uwaga. Z pewnym przybliżeniem
można przyjąć, że dla przednich
hamulców tarczowych wkładki
cierne zużywają się 1 mm na
każde przejechane 1000 km. Reguła ta odnosi się do niekorzystnych warunków użytkowania. Normalnie wkładki cierne wytrzymują
dłuższe przebiegi. Jeżeli wkładki
cierne mają 10,0 mm grubości (z
płytką metalową), to wystarczą
jeszcze na co najmniej 3000 km.
• Założyć koła zgodnie z nanie
sionymi wcześniej oznaczeniami
i przykręcić. Wcześniej posmaro-
zdjąć bęben hamulcowy i zmierzyć grubość szczęk. Uwaga. W
samochodzie kombi
produkowanego od IX 1995 okładziny cierne osiągnęły granicę
zużycia, jeżeli ich grubość wynosi
1,0 mm (bez metalowej szczęki).
Okładziny są przyklejone do
szczęki.
HAMULCE, OPONY I KOŁA
Uwaga. Kiedy został zdjęty bęben
hamulca, ściągnąć osłony gumowe z cylinderka i sprawdzić, czy
nie występuje zawilgocenie pod
osłonami (patrz rys. O 6220).
W razie potrzeby wymienić cylinderek.
• Okładziny cierne, które osiąg
nęły graniczne zużycie, trzeba
wymienić. Powinno się jednocze
śnie wymienić wszystkie okładzi
ny na osi.
• Włożyć korek gumowy, zwra
cając uwagę, aby uszczelnił ot
wór.
• Opuścić samochód na koła.
Ocena wzrokowa
przewodów hamulcowych
• Ustawić samochód na podsta
wkach.
• Oczyścić środkiem myjącym
przewody hamulcowe sztywne.
Uwaga. Sztywne przewody ha
mulcowe są zabezpieczone
przed korozją powłoką z tworzy
wa sztucznego. Jeżeli powłoka
ta jest uszkodzona, to może
dojść do przerdzewienia przewo
du. Dlatego nie wolno czyścić
przewodów hamulcowych szczo
tką drucianą, papierem ściernym
lub wkrętakiem.
• Sprawdzić, oświetlając lampą,
sztywne przewody hamulcowe na
całej długości, od pompy hamul
cowej do poszczególnych cylinderków. Pompa hamulcowa znaj
duje się w przedziale silnika pod
zbiornikiem płynu hamulcowego.
• Sztywne przewody hamulcowe
nie mogą być zgniecione, ani za
gięte. Nie mogą mieć również
śladów nalotu rdzy i ocierania.
W razie potrzeby należy dany
odcinek przewodu wymienić.
• Elastyczne przewody hamulco
we łączą przewody sztywne z za
ciskami (cylinderkami) hamulców.
Są wykonane z materiału wytrzy
mującego wysokie ciśnienia, mo
gą jednak z czasem stać się po
rowate, napęcznieć lub zostać
przeciętym przez ostry przedmiot.
W takich przypadkach należy
przewód elastyczny natychmiast
wymienić.
• Przeginać ręką elastyczny
przewód hamulcowy, aby odszu
kać ewentualne uszkodzenie
(patrz rys. 0-6215). Przewody nie
mogą być skręcone, zwrócić uwa
gę na kolorową linię na przewo
dzie (jeśli występuje)!
• Obrócić koło kierownicy w obie
strony od oporu do oporu. Elas
tyczne przewody hamulcowe nie
mogą przy tym dotknąć żadnego
elementu samochodu.
• Połączenia przewodów elasty
cznych i sztywnych nie mogą być
zawilgocone przez wyciekający
płyn hamulcowy.
Uwaga. Jeżeli zbiornik płynu hamulcowego i uszczelki pod nim
są zawilgocone, nie oznacza to
od razu uszkodzenia pompy hamulcowej. Często jest to spowodowane wyciekiem płynu hamulcowego przez uszczelkę lub otwór odpowietrzający w korku
zbiornika.
• Opuścić samochód na koła.
Wymiana płynu
hamulcowego
Do wykonania tej operacji są potrzebne:
- klucz oczkowy 9 mm do odpowietrzników,
- przeźroczysty przewód elasty
czny i naczynie szklane lub butel
ka do odpowietrzania hamulców,
331
- płyn hamulcowy odpowiadający
specyfikacji SAE J 1703 lub DOT
4 w ilości 0,5 dm3. Płyn
hamulcowy „łapie " wilgoć przez
porowaty materiał przewodów
elastycznych oraz przez otwór
odpowietrzający
w
korku
zbiornika. Zwiększająca się z biegiem czasu zawartość wody
w płynie obniża jego temperaturę
wrzenia. W trakcie intensywnego
hamowania może dojść do tworzenia się korków parowych
w przewodach hamulcowych
i w efekcie do znacznego obniżenia skuteczności hamowania.
Płyn hamulcowy powinno się wymieniać co dwa lata (do II 1994
raz w roku), najlepiej wiosną, niezależnie od przejechanych kilometrów. W przypadku częstych
jazd w terenie górzystym, okres
wymiany płynu można skrócić.
• Przestrzegać zasad prawidło
wego obchodzenia się z płynem
hamulcowym, patrz rozdział „Układ hamulcowy " .
• Za pomocą odpowiedniej ssawki usunąć płyn hamulcowy ze
zbiornika, do poziomu około
10 mm (patrz rys. C 4732).
Uwaga. Nie opróżniać całkowicie
zbiornika, aby nie dopuścić do
zapowietrzenia układu.
• Napełnić zbiornik świeżym pły
nem do znaku „Maksimum " .
• Nasunąć czysty przewód elas
tyczny na odpowietrznik hamulca
tylnego prawego (samochód bez
ABS). Pod drugi koniec przewodu
332
OBSŁUGA SAMOCHODU
Sprawdzanie ciśnienia
powietrza w oponach
podstawić odpowiednie naczynie.
Kolejność odpowietrzania hamulców jest w samochodzie bez
ABS następująca: 1 - koło tylne
prawe, 2 - koło tylne lewe,
3 - koło przednie prawe, 4 - koło
przednie lewe.
Dla samochodu z ABS kolejność
ta jest następująca: 1 - koło
przednie prawe, 2 - koło przednie
lewe, 3 - koło tylne prawe, 4 - koło tylne lewe.
• Poprosić drugą osobę o wci
śnięcie kilkakrotne pedału hamu
lca, aż powstanie przeciwciśnienie w układzie. Przytrzymać pe
dał wciśnięty, otworzyć odpowietrznik i wypuścić płyn przez
przewód. Nie puszczając pedału
hamulca dokręcić odpowietrznik.
Puścić nogę z pedału. Czynność
tę powtarzać przy każdym odpowietrzniku tak długo (około
10 razy), aż zacznie wyciekać
tylko nowy płyn. Świeży płyn
można rozpoznać po jaśniejszej
barwie.
• Zamknąć odpowietrznik i uzu
pełnić świeży płyn w zbiorniku.
• Zamknąć odpowietrznik i uzu
pełnić poziom płynu w zbiorniku
świeżym płynem hamulcowym.
• W ten sam sposób wypompo
wać stary płyn z pozostałych ob
wodów.
Uwaga. Wypływający płyn musi
być za każdym razem czysty
i pozbawiony pęcherzyków powietrza.
• Oddać stary płyn hamulcowy
do odpowiedniej zlewni.
* Ciśnienia powietrza sprawdzać
tylko oponach zimnych.
■ Ciśnienia powietrza sprawdzać
raz w miesiącu oraz w ramach
okresowej obsługi technicznej.
Wymagane wartości ciśnień są
podane na pokrywie wlewu pa
liwa.
■ Dodatkowo powinno się spraw
dzać ciśnienie w oponach przed
dłuższą jazdą po autostradzie,
ponieważ wystąpią wtedy najwię
ksze obciążenia cieplne opon.
Sprawdzanie bieżnika opon
Jeżeli koła są wyrównoważone,
ich ustawienie i działanie amortyzatorów są prawidłowe oraz mają zalecane ciśnienie powietrza,
to bieżnik opon powinien się zużywać równomiernie na całym
obwodzie. Kiedy zużycie opon
jest nienaturalne, należy zapoznać się z metodyką stawiania
diagnozy, podaną w tablicy w rozdziale „Koła i opony " . Nie można
podać granicznego przebiegu dla
opon różnych marek, ponieważ
ich trwałość zależy od różnych
warunków: - stanu nawierzchni
jezdni,
wnych, głębokość bieżnika nie
może być mniejsza niż 1,5 mm.
Zaleca się jednak wymianę opon
po osiągnięciu przez bieżnik głębokości 2 mm.
Kiedy opona zbliża się do granicy
zużycia wyznaczonej przepisami,
a którą można rozpoznać po pojawieniu się dna bieżnika w miejscach umieszczenia na obwodzie
tzw. wskaźników maksymalnego
zużycia, oznacza to konieczność
wymiany opony (patrz rys. X4602).
Uwaga. Opony błotno-śniegowe
(typ M + S) spełniają swoją rolę
tylko wtedy, gdy głębokość ich
bieżnika przekracza 4 mm.
• Odszukać na oponie ewentua
lne pęknięcia i sprawdzić ich
głębokość małym wkrętakiem.
Jeżeli pęknięcie sięga do osno
wy, to przenikająca woda powo
duje korozję kordu stalowego.
Może to prowadzić do oddziela
nia się bieżnika od osnowy
i opona wtedy pęka. Dlatego,
jeżeli pęknięcia bieżnika są głę
bokie, to ze względu na bez
pieczeństwo jazdy powinno się
oponę wymienić.
• Wszystkie śruby koła dokręca
się „na krzyż " momentem
110 N-m. Śrub nie powlekać ole
jem ani smarem.
Sprawdzanie zaworu
powietrza
• Odkręcić kapturek z zaworu
przy kole.
- ciśnienia powietrza w oponach,
- stylu jazdy,
- stanu pogody.
Szczególnie sportowy styl jazdy,
gwałtowne ruszanie i hamowanie
znacznie skracają żywotność
opon.
Uwaga. Zgodnie z wymogami
określonymi w przepisach pra-
333
HAMULCE, OPONY ! KOŁA
• Nanieść na zawór nieco wody
mydlanej. Jeżeli tworzą się pęcherzyki powietrza, to należy dokręcić zawór (3, rys. E 7761 w)
odwrotną stroną kapturka (2).
Uwaga. Do dokręcania zaworu
używać tylko metalowego kapturka (2). Kapturek taki można nabyć na stacjach benzynowych.
1 — kapturek gumowy, 4 — zawór.
• Jeszcze raz sprawdzić zawór.
Jeżeli nadal tworzą się pęcherzyki
powietrza lub zawór nie daje się
dalej dokręcić, wymienić go
(czynność zlecić do warsztatu).
• Zabezpieczyć zawór kaptur
kiem.
Układ kierowniczy
■ Końcówki drążków kierowniczych: sprawdzenie luzu i mocowania przegubów kulowych, sprawdzenie gumowych osłon przegubów.
■ Przeguby zwrotnicy: sprawdze
nie gumowych osłon.
■ Przekładnia kierownicza: spra
wdzenie szczelności mieszków
gumowych.
■ Układ wspomagania: spraw
dzenie poziomu cieczy w ukła
dzie, w razie potrzeby uzupełnie
nie olejem hydraulicznym.
Sprawdzanie gumowych
osłon przegubów kulowych
• Ustawić przód samochodu na
podstawkach.
• Oświetlić lampą osłonę gumo
wą z lewej i z prawej strony
i sprawdzić, czy nie jest uszko
dzona. Zwrócić uwagę, czy nie
ma śladów wycieku smaru
w okolicach przegubu (patrz rys.
0-6216).
• Jeżeli stwierdzi się uszkodze
nie osłony, to dany przegub nale
ży wymienić. Wnikające zanieczy
szczenia uszkodziły już z pew
nością przegub.
• Sprawdzić poprawność osa
dzenia nakrętki przegubu zwrot
nicy oraz jej zawleczki (1, rys.
0-6217); nie obracać przy tym
nakrętki. Na rysunku pokazano
osłonę gumową przegubu (2).
Sprawdzanie poziomu oleju
w układzie wspomagania
• Poziom oleju w zbiorniku wyrównawczym (3, rys. 0-6218)
wspomagania układu kierowni-
czego sprawdza się przy wyłączonym silniku (o temperaturze
otoczenia).
• Odkręcić pokrywę zbiornika wy
równawczego.
• Przy nagrzanym silniku po
ziom oleju powinien sięgać do
górnego znaku wskaźnika (2).
Przy silniku zimnym (o tempe
raturze otoczenia) poziom oleju
nie może się znajdować poniżej
dolnego znaku (1).
• Jeżeli zachodzi konieczność
uzupełnienia poziomu, to należy
użyć oleju hydraulicznego, zleca
nego przez firmę Opel, na przy
kład ATF „Dexron II " , numer ka
talogowy 19 40 699 (90 350 341).
ATF - Automatic Transmission
Fluid.
• Na dolewki używać tylko świe
żego oleju, ponieważ nawet nie
wielkie zanieczyszczenia mogą
zakłócić funkcjonowanie układu.
• Po dolaniu oleju uruchomić sil
nik i kilkakrotnie obrócić koło kie
rownicy od oporu do oporu. W ten
sposób nastąpi odpowietrzenie
układu wspomagania.
• Kiedy zaszła konieczność uzu
pełnienia poziomu oleju, spraw
dzić szczelność układu
Sprawdzanie luzu koła
kierownicy
• Ustawić koło kierownicy w po
łożenie środkowe.
• Uchwycić koło kierownicy
i poruszać w obie strony. Prze
kładnia kierownicza nie może
wykazywać w położeniu środko
wym luzu.
• Nie przewiduje się możliwości
regulowania przekładni kierow
niczej.
• Jeżeli stwierdzi się luz koła
kierownicy, to poruszyć silnie ręką
drążek kierowniczy. Przeguby ku
lowe nie mogą wykazywać luzu.
W przeciwnym razie wymienić
przeguby lub drążki.
• Ewentualnie można odwiedzić
warsztat samochodowy i zlecić
sprawdzenie układu kierownicze
go.
334
Wyposażenie elektryczne
Części podlegające zużyciu: gumowe pióra wycieraków.
■ Oświetlenie:
sprawdzenie
wszystkich reflektorów, lamp tyl
nych i kierunkowskazów, w razie
potrzeby ustawienie reflektorów,
patrz rozdział „Oświetlenie i syg
nalizacja " .
■ Sprawdzenie wszystkich odbio
rników prądu.
■ Sygnał dźwiękowy: sprawdze
nie.
■ Wycieraczki: sprawdzenie stop
nia zużycia gumowych piór wy
cieraków, w razie potrzeby wy
miana, patrz rozdział „Wyciera
czki " .
■ Akumulator: sprawdzenie na
pięcia i poziomu elektrolitu.
Potrzebne narzędzia i materiały
pomocnicze:
-smar zabezpieczający do zacisków akumulatora, na przykład
Bosch-Polfett;
-szczotka druciana (do zacisków
i biegunów akumulatora); areometr (nie potrzebny przy
akumulatorze bezobstugowym); woda destylowana (niepotrzebna przy akumulatorze bezobsługowym).
Oczyszczanie biegunów
akumulatora
• Oczyścić bieguny i zaciski (tzw.
klemy) akumulatora, powlec smarem zabezpieczającym przed
utlenieniem.
Sprawdzanie poziomu elektrolitu
W przypadku akumulatorów bezobsługowych fabrycznie wlany
elektrolit powinien wystarczyć na
OBSŁUGA SAMOCHODU
cały okres eksploatacji akumulatora. Powinno się jednak regularnie sprawdzać poziom elektrolitu.
Uwaga. Nie zbliżać się do akumulatora z otwartym ogniem, istnieje niebezpieczeństwo wybuchu!
• Odkręcić korki z poszczegól
nych cel.
• Poziom elektrolitu powinien się
gać około 15 mm nad płytami
ołowianymi. Jeżeli poziom jest
niższy, uzupełnić do wymaganej
wysokości.
Uwaga. Dolewać tylko wody destylowanej.
Nadwozie i wyposażenie
wnętrza
■ Filtr pyłków: wymiana,
patrz
rozdział „Ogrzewanie " .
■ Zamki pokryw: smarowanie
części dolnej i górnej smarem
uniwersalnym.
■ Ogranicznik drzwi: nasmaro
wanie.
■ Zawiasy drzwi i pokrywy bagaż
nika: nasmarowanie.
■ Zabezpieczenie antykorozyjne
podwozia i profili zamkniętych:
sprawdzenie.
■ Pasy bezpieczeństwa: spraw
dzenie, czy nie są uszkodzone.
■ Klimatyzacja: kontrola wzroko
wa przewodów elastycznych
i sztywnych, oczyszczenie wlotu
z liści i zanieczyszczeń.
Sprawdzanie
powłoki lakierowej
i zabezpieczenia podwozia
Podczas każdej obsługi samochodu zwracać uwagę na stan
lakieru, a także częściej myć pod-
wozie, patrz również rozdział
„Konserwacja samochodu "
Smarowanie zamków
• Nasmarować bębenki zamków
w drzwiach oraz w pokrywach
bagażnika i przedziału silnika.
• Nasmarować zaczepy i osie
zamków w drzwiach.
Sprawdzanie pasów
bezpieczeństwa
Uwaga. Hałas, jaki towarzyszy
zwijaniu pasów bezpieczeństwa,
jest zjawiskiem normalnym. Jeżeli
hałas ten jest uciążliwy, to można
tylko wymienić pasy. W żadnym
przypadku nie wolno do jego wyeliminowania używać oleju lub
smaru. Nie wolno rozbierać urządzenia zwijającego, ponieważ
może wyskoczyć, znajdująca się
wewnątrz, sprężyna; niebezpieczeństwo zranienia!
• Wyciągnąć całkowicie pas bez
pieczeństwa i sprawdzić, czy nie
ma przerwanych włókien. Uszko
dzenie mogłoby zostać spowodo
wane przycięciem pasa lub przy
paleniem od papierosa. W takim
przypadku pas trzeba wymienić.
• Jeżeli istnieją miejsca wytarte,
w których nie nastąpiło przerwa
nie włókien, pasa nie wymieniać.
• Jeśli pas rozwija się z trudem,
sprawdzić, czy nie jest skręcony,
w razie potrzeby wymontować
osłonę na słupku środkowym.
• Jeżeli nie działa automatyczny
zwijacz pasa, wymienić pas.
• Pasy czyścić tylko wodą i myd
łem. W żadnym przypadku nie
używać rozpuszczalników lub che
micznych środków czyszczących.